|
2010
|
|
|
Hocevarek 1975ean argitaratu zuen artikuluan azaltzen duenez, hizkuntza gutxitu bat eta
|
hizkuntza
nagusi bat lurralde eta gizarte berean erroturik daudenean, ezaugarri linguistikoa dituzten produktu eta zerbitzuetarako –prentsa, liburuak,, irakaskuntza,... – bi merkatu desberdin sortzen dira. rio nagusia da ingurune linguistikoak garrantzia eduki dezakeela zenbait lanpostu betetzen dituzten langileen produktibitate mailan, langilearen hizkuntz gaitasunaren arabera.... Langileak bere satisfazioa handitzen du bere hizkuntzaren erabilera bermatzen dion ingurunean1 Aurrekoaren ondorioz egileak frogatutzat ematen du hizkuntza bateko elebakarrek beste hizkuntzako elebidunek baino soldata txikiagoak, berdinak edota handiagoak eduki ditzaketela, horretarako enplegatzaileen jarrerak zer ikustekorik eduki behar izan gabe.
|
|
|
Puntu honetan kontsumitzaileen teoriarekin lotutako eredua aztertu eta garatuko dugu. Esan bezala, Hocevarek 1975ean argitaratu zuen artikuluan azaltzen duenez, hizkuntza gutxitu bat eta
|
hizkuntza
nagusi bat lurralde eta gizarte berean erroturik daudenean, ezaugarri linguistikoa dituzten produktu eta zerbitzuetarako —prentsa, liburuak, ikus entzunezkoak, irakaskuntza,... — bi merkatu desberdin sortzen dira. Merkatu horietako bakoitza bere aldetik azter daiteke, oreka nolakoa izango den aztertzeko:
|
|
|
euskaldunak garelako edo izan nahi dugulako, lana topatzeko edo ikasketak jarraitu ahal izateko, lagunekin hitz egin ahal izateko edo lagunak egiteko, jaso dugun kultur aberastasuna gordetzeko, kultur ondarea zaintzeko, arbasoen altxorrari jarraitzeko e.a. baina zaila egiten da izan nahian oinarritutako zergatia arrazoitzea. Jakina da arrazoizkoena agian hizkuntza nagusia erabiltzea izango zela. errazagoa izango zitzaigun denoi, denok erdaraz hitz egingo bagenu. baina orduan ez ginateke geu izango, geu izan nahi dugu ordea eta ez beste zerbait. gutxiengotua den hizkuntza batek esplikatu beharra izaten du bere izanaren zergatia, zergatik den azaldu behar du, arrazoitu. baina
|
hizkuntza
nagusi baten kasuan ez da sekula galdera hori egiten: zergatik hitz egiten duzu gaztelaniaz edo frantsesez?. hizkuntza nagusiak ez du justifikazio beharrik, hizkuntza hauen eguneroko erabilerak justifikatzen baitu bere erabilera. gutxiengotua denak berriz bai. izaten jarraitzeko arrazoiak eskatzen zaizkio hizkuntza nagusiak dituen bezala, logika, argumentu arrazionalak, erabilerak edo hizkuntza baten praktikak indartzen dituen arrazoiak. gizartean maila ahulena duen hizkuntza erabiltzen duen hiztunari motibazioak eragiten dio hizkuntza hori erabiltzen jarraitzea. ez du erabiltzen hizkuntza gehiengoak hitz egiten duen hizkuntza delako, berezkoa duen hizkuntza —edo berezko egin duena— gorde nahi duelako baizik. hizkuntza gutxituari edo hil zorian dagoenari, balio gutxiago aitortu ohi zaio gizartean eta bizirik mantentzeak pena merezi ote duen ere galdetzen da. batzuen aldetik ukatu nahi den arren, euskarak badu bere errealitatea ordea. gu bagara, euskaraz bizi gera eta hala bizitzen jarraitu nahi dugu. garelako izaten jarraitu nahi dugu, bada errealitate bat eta hori gorde nahi dugu. gure zergatia ez da arrazoian oinarritzen, motibazioan baizik, borondatezkoa da, baina badu errealitatea. euskararen berreskurapenarekin euskararen errealitate hori sendotu nahi dugu bere biziraupenari eutsi ahal izateko.
|
|
2019
|
|
|
50 mila hiztun ditu eta kalitate handiko wikipedia ere garatu dute. Itxaropenerako zantzuak ere badaude esate baterako mendebaldeko flandrieraren kasuan, jakitera eman baita 40.000 aldiz jaitsi dela hizkuntza hori ikasteko app a. dena den, orokorrean, aro digitalean hedadura handiko beste
|
hizkuntza
nagusi batekin lehiatzen duten hizkuntzentzat aukerak nahiko urriak dira, partikularki erresuma Batuko hizkuntza gutxituentzat.
|
|
|
Normalean tresna hori egoera oparoko hizkuntzei lotuta agertzen da, haitiko kreoBegien aurrean duguna, ez da bakarrik munduko hizkuntzen heriotza masibo bat, iraultza neolitikoaren azken ekitaldia baizik. leraren salbuespenarekin (frantsesera itzultzeko) (Spice B., 2012). halako teknologiarako google k neurri handiko corpus elebakarrak eta elebidunak izatea baldintza modura jartzen du. eta jakina, egoerako biziko hizkuntzentzat, akaso, betebehar hori ez da arazo izango, baina mugan dauden hizkuntzentzat hori benetako oztopoa da. egoera digitala askoz okerragoa da kontsentsuko zenbakiek (2.500 hizkuntza galzorian) adierazten dutena baino. Ikerketa pesimistenek ere hizkuntzen %10, 600 bat, arriskutik kanpotzat jotzen dute (krauss m., 1992), baina adituak gero eta gehiago mintzatzen dira ideia horren aurka (poser w., 2012). errealitatean, gaur egun 250 hizkuntza baino gutxiago daude digitalki goiko aldean, eta mugan dauden erdiak baino gehiagok marokoko arabieraren (ary) antza dute. alegia,
|
hizkuntza
nagusi baten dialekto mintzatuak dira, ospe txikia dutenak, baina akroletoaren7 ospearekin batera bizindarra erakusten ari direnak. horretan oinarrituta iradoki daiteke heren bat baino gutxiago izango direla etorkizunean biziak.
|