|
2001
|
|
|
Taldearteko komunikazioa eta ukipen egoerako
|
hizkuntza
jabekuntzaren eremuteorikoen beste integrazio bat Arratibelek egiten du, horretarako ikuspegi psikosoziala hartuz. Ondorengo harremanak azpimarratzen ditu:
|
|
|
Ukipen egoeran dauden
|
hizkuntza
jabekuntza eremu teorikoen arabera
|
|
2004
|
|
|
Horrenbesterainokoa ote dugu, ordea, eredu euskaldunen irispen iraultzailea? Hezkuntza formalaren bidezko
|
hizkuntza
jabekuntzak berari itsatsia al dakar gizarte erabileraren mekanismoak iraultzeko indarra eta kemena. Ikaskuntza horren inguruko testuinguru orokorra aintzat hartu gabe, ez ote dago arriskurik hizkuntza ereduen lorpena handiesteko?
|
|
|
Bi hiztun herrien arteko harremanetan bide dago, beraz,
|
hizkuntza
jabekuntzaren azken gakoa. Euskaldungoari buruz erdal komunitateak dituen uste, jarrera eta estrategien baitan erabakiko da euskararen etorkizuna, balizko euskaldun berrien hizkuntza jokaeraren aldaerak harreman nagusi horren araberakoak izango direlako.
|
|
2008
|
|
|
Garapenaren hiru helburuak, hau da deskribatzea, azaltzea eta optimizatzea, hobeki ulertu ahal izateko,
|
hizkuntza
jabekuntza prozesuari buruzko adibide bat proposatuko da ondoren. Demagun, Ane izeneko haurra bigarren hilabetean ahozko soinuak egiten hasi zela.
|
|
|
Bazirudien neskak esaten zitzaiona ulertzen zuela, baina oso hitz gutxi esaten zituen. Hori dela-eta, psikologo logopeda batengana joan ziren eta hark
|
hizkuntza
jabekuntza prozesua hobetzeko programa bat martxan jarri zuen haurrarekin. Hilabete batzuetan, Anek garapen maila normala eskuratu zuen.
|
|
|
Aipaturiko adibide horretan,
|
hizkuntza
jabekuntza prozesuan, argi ikusten darria da giza garapenaren lehen helburua. Azalpena, berriz, umeak hizkuntzaz jabe hiru helburuen arteko harremana.
|
|
|
Antzeko informazioa eskuratzeko, baliagatzean adierazten duen arazoaren zergatia bilatzen saiatzen da, alegia, hizkuntzaren egoera zer faktorerekin erlaziona daiteke? Zein izan daiteke Anek
|
hizkuntza
jabekuntza prozesuarekin dituen arazoen arrazoia edo hipotesia. Etorkizuneko portaeran eragina izan dezake?
|
|
|
Esku hartze programa bat hasi aurretik, normala zer den jakin behar da. Hau da, programa bat diseinatzeko, nahitaezkoa da jakitea
|
hizkuntza
jabekuntzaren prozesua normalean nola gertatzen den.
|
|
2013
|
|
|
Esate baterako, ikasleen hizkuntzekiko gogo lehentasuna berariaz neurtu izan dugu (ikasleek euskara, gaztelania eta ingelesa zein neurritan duten gustuko galdetuta, adibidez), edo ikasleen hizkuntza irudikapenak (egoera jakinei zein hizkuntza doakien hobeto galdetuz). Gaitasunari eta
|
hizkuntza
jabekuntzari dagokienez ere, aldagai aske modura txertatu izan ditugu ikasleen gaitasunak hizkuntza erabilerei buruzko analisietan, Pablo Suberbiola, Iñaki Mart� nez de Luna etaMikel Zalbide – EAEko ikasleen eskola giroko hizkuntza erabilera aztertzen: 2011ko Arrueko azterketen aurretik eta ondoren ikasleen ulermena eta idatzizko produkzioa neurtzen duten proben bitartez, edota ikasleei berariaz galdetuz zein hizkuntzatan errazago hitz egiten duten.
|
|
|
2 Ereduen hasierako filosofia egokia zen: abiatu ikasleak daukan
|
hizkuntza
jabekuntzatik, eta eraman euskaldun oso izatera. Ez da gauzatu:
|
|
2014
|
|
|
Bai. Jaiotzatik hiru urte bitarteko
|
hizkuntza
jabekuntzaz jardun izan dut ikerketan, eta bestalde, haurrak lau urte betetzen dituenetik nola garatzen duen narratiba aztertu dut. Hori egina dut, eta orain, berdinen taldeak zuentzat, hemen," kuadrillak", aztertu ditut, lagunarte horietan hizkuntza eta kultura zertan diren.
|
|
|
Horixe interesatu zitzaidan niri, eta horretan sartu nintzen buru belarri: " Espazioaren semantika
|
hizkuntza
jabekuntzan" deritzo gaiari. Joan deneko bost urtean, haur haiekin batera hazi naizenez ni, jakin nahi izan dut zer gertatzen den beren etxe girotik eta zaintzaileetatik urrundu eta beren adin bereko neska mutikoekin harremanetan hasten direnean, zer ikasten duten ondoko neska mutikoengandik.
|
|
|
Garapenaren hiru helburuak, hau da deskribatzea, azaltzea eta optimizatzea, hobeki ulertu ahal izateko,
|
hizkuntza
jabekuntza prozesuari buruzko adibide bat proposatuko da ondoren. Demagun, Ane izeneko haurra bigarren hilabetean ahozko soinuak egiten hasi zela.
|
|
|
Bazirudien neskak esaten zitzaiona ulertzen zuela, baina oso hitz gutxi esaten zituen. Hori dela-eta, psikologo logopeda batengana joan ziren eta hark
|
hizkuntza
jabekuntza prozesua hobetzeko programa bat martxan jarri zuen haurrarekin. Hilabete batzuetan, Anek garapen maila normala eskuratu zuen.
|
|
|
Aipaturiko adibide horretan,
|
hizkuntza
jabekuntza prozesuan, argi ikusten da hiru helburuen arteko harremana. Lehenik, deskribapenak balio du haurraren hizkuntza arazoak zein diren zehazteko, hau da, zer esateko gai da?
|
|
|
Azalpena, berriz, umea hizkuntzaz jabetzean adierazten duen arazoaren zergatia bilatzen saiatzen da, alegia, hizkuntzaren egoera zer faktorerekin erlaziona daiteke? Zein izan daiteke Anek
|
hizkuntza
jabekuntza prozesuarekin dituen arazoen arrazoia edo hipotesia. Etorkizuneko portaeran eragina izan dezake?
|
|
|
Esku hartze programa bat hasi aurretik, normala zer den jakin behar da. Hau da, programa bat diseinatzeko, nahitaezkoa da jakitea
|
hizkuntza
jabekuntzaren prozesua normalean nola gertatzen den.
|
|
2015
|
|
|
Hemen dago gakoa, nire ustez. Sanchez Carrionek
|
hizkuntza
jabekuntzaren teoria azaldu zuenean, 80ko hamarkadaren bukaeran, euskal hiztunen tipologia ez zen, inondik ere, egun bezalakoa. Garai hartako batez besteko hizkuntza euskaltegian ikasteko hautu kontzientea egiten zuen, eta gaur egungook eskolan jaso dugu euskara gure gurasoek hala erabakita.
|
|
2017
|
|
|
183). tesi nagusia honakoa da:
|
hizkuntza
jabekuntzak ahalbidetzen du gizarteko kide gaitu bilakatzeko sozializazio prozesua, eta, aldi berean, sozializazioak eta ideologiek hizkuntza jabekuntzan, erabileran eta jarreretan eragina dute. horregatik, hizkuntza sozializazioak" encompasses socialization through language and socialization into language" 11 (ochs & Schieffelin, 2008: 5). beraz, hizkuntza praktiken bidez eta elkarrekintzan jabetzen gara hizkuntzaz, baita hizkuntzari buruzko hainbat balio eta ideiez ere. horrek errannahi berezia du eleaniztasun testuinguruetan.
|
|
|
183). tesi nagusia honakoa da: hizkuntza jabekuntzak ahalbidetzen du gizarteko kide gaitu bilakatzeko sozializazio prozesua, eta, aldi berean, sozializazioak eta ideologiek
|
hizkuntza
jabekuntzan, erabileran eta jarreretan eragina dute. horregatik, hizkuntza sozializazioak" encompasses socialization through language and socialization into language" 11 (ochs & Schieffelin, 2008: 5). beraz, hizkuntza praktiken bidez eta elkarrekintzan jabetzen gara hizkuntzaz, baita hizkuntzari buruzko hainbat balio eta ideiez ere. horrek errannahi berezia du eleaniztasun testuinguruetan.
|
|
|
Tesi nagusia honakoa da:
|
hizkuntza
jabekuntzak ahalbidetzen du gizarteko kide gaitu bilakatzeko sozializazio prozesua, eta, aldi berean, sozializazioak eta ideologiek hizkuntza jabekuntzan, erabileran eta jarreretan eragina dute.
|
|
|
Tesi nagusia honakoa da: hizkuntza jabekuntzak ahalbidetzen du gizarteko kide gaitu bilakatzeko sozializazio prozesua, eta, aldi berean, sozializazioak eta ideologiek
|
hizkuntza
jabekuntzan, erabileran eta jarreretan eragina dute.
|
|
|
Aurkikuntza honek, hartara, hizkuntzalaritzarentzat eta harekin lotutako hainbatalderdirentzat ondorioak izan ditzake: hizkuntzalaritza historikorako, hizkuntza prozesamendurako, itzulpengintzarako,
|
hizkuntza
jabekuntzarako eta abarretarako. ANTk, gainera, zuzenean inoizlekukotu ez diren hizkuntzen berreraikuntza ahalbidetzen du.
|
|
|
Kasu horretan, kameren kalitate handikomikrofonoarekin grabatu ziren (ikertzailea haurrari hurbilduz ahalik eta gehien). Filmatzeanhelduaren eta haurraren soslaia hartzen zen, batez ere, gorputza, eskuak eta aurpegia, geroagoanalizatzean,
|
hizkuntza
jabekuntzan duten askotariko elementuak aztertu ahalizateko. Helduak haurrekin zuen interakzioa askea eta librea izan zen.
|
|
2018
|
|
|
2 Komeni da argitzea hiztun berri izendapenak zein hiztun motari egiten dion erreferentzia. New speaker terminoarekiko analogiaz, hiztun berri gisa kategorizatzen da hizkuntzaz etxeko transmisioa ez den beste moduren batean jabetu den hiztuna, modu bateko edo besteko hezkuntza formala izan duena
|
hizkuntza
jabekuntzarako bitarteko, bakarra izan ez bada ere (O’Rourke, Pujolar eta Ramallo, 2015). Hiztun berri izendapenaren sorreran, funtsean, non native bezalako izendapenen gutxiespenezko konnotazioak saihesteko asmoa dago.
|
|
|
Euskaldun zahar eta euskaldun berri etiketak dira etiketa ohikoenak, hain zuzen, eta
|
hizkuntza
jabekuntza prozesuaren nolakotasuna baino ez dute islatzen. Hizkuntza etxean edo etxetik kanpo ikasi izanak bereizten ditu hiztunak bi kategoriotan; funtsean, benetakotasun balorearen arabera neurtu izan da hizkuntza autoritatea gurean, eta benetako euskalduna euskaldun zaharra izanik, erran gabe doa (Woolard, 2008).
|
|
2019
|
|
|
Feedback esplizituaren presentzia ez da ohikoa izaten lehen
|
hizkuntza
jabekuntzaz ari garenean, bainasarriagotan gertatzen dira bigarren hizkuntzari erreparatzen diogunean (Saxton et al., 2005). Feedbackinplizitu edo negatiboari dagokionez, helduak estrategia desberdinak erabiltzen ditu haurra, kasuhonetan, akatsa egin duela jabetu dadin.
|
|
|
lanetan aurki dezakegu fonologia eta
|
hizkuntza
jabekuntza ikertzen duten autoreetan, tartean Oñederraet al en: –Oro har ematen du elebidun goiztiarrek ez dituztela fonema inbentario bereziak, baizik etabereganatu dituzten hizkuntza bien unitateak biltzen dituztela, eta unitate horiek erabiltzen dituztelahizketa bahetzeko oharmenaren bidez?
|