|
2001
|
|
|
Bigarren
|
hizkuntzen
jabekuntza prozesua gai nagusia da gaur egungo zientziagintza sozialean eta, jadanik, literatura zabala dago, bertan oinarrituz horri buruzkoikerketa bideratzeko. Diziplina sozial ezberdinen barruan landu den gaia izanik (linguistika, linguistika aplikatua, psikobiologia, psikologia, psikolinguistika, soziologia, soziolinguistika, psikologia soziala, pedagogia, psikopedagogia, psikosoziolinguistika, eta abar), zenbait aspektu antzeko moduan ikusi badira ere, bestebatzuk modu berezian landu dira, hainbat ikuspegitatik aukera eta azpimarratzenahiko ezberdinak eginez.
|
|
|
Galdera nagusi batzuk antzera egin dira diziplina ezberdinetan; hala nola: hizkuntza bat baino gehiagoz batera jabetzea, hizkuntza bakarraz jabetzearenprozesuarekin konparatuz noraino izan daitekeen antzekoa/ ezberdina; bigarrenhizkuntzen eta lehen
|
hizkuntzaren
jabekuntza prozesuak noraino diren antzekoak/ ezberdinak; noraino den gizabanakoak jaiotzatik dakarrena eta norainogeroztik gehitzen dena; noraino parte hartzen duten bigarren hizkuntzen jabekuntza prozesuan indibidualizazio eta sozializazio prozesuek; jabekuntzaren etaikaskuntzaren arteko harremana; adinaren garrantzia; prozedura ezberdinen (naturala edo informala/ kulturala edo formala, formal ...
|
|
|
...ra diziplina ezberdinetan; hala nola: hizkuntza bat baino gehiagoz batera jabetzea, hizkuntza bakarraz jabetzearenprozesuarekin konparatuz noraino izan daitekeen antzekoa/ ezberdina; bigarrenhizkuntzen eta lehen hizkuntzaren jabekuntza prozesuak noraino diren antzekoak/ ezberdinak; noraino den gizabanakoak jaiotzatik dakarrena eta norainogeroztik gehitzen dena; noraino parte hartzen duten bigarren
|
hizkuntzen
jabekuntza prozesuan indibidualizazio eta sozializazio prozesuek; jabekuntzaren etaikaskuntzaren arteko harremana; adinaren garrantzia; prozedura ezberdinen (naturala edo informala/ kulturala edo formala, formal gramatikala/ formal komunikatiboa, eta abar) eraginkortasuna; eta abar.
|
|
|
Clement eta Noels ek (1996), taldearteko analisi maila erabiliz, bigarren
|
hizkuntzen
jabekuntza prozesua eta erabilera ikertzen dituzte. Ikertzaile horien ustez, hizkuntzaren jabekuntza eta hizkuntza horrekin lotzen den kulturaren jabekuntzaaldi berean gertatzen dira.
|
|
|
7. Komunikazioaren? teoria eta ikuspegia berpiztea eta hizkuntzaren gaiaberpiztea; atal horretan kokatuko lirateke ukipen egoeran gertatzen direnukipenezko
|
hizkuntzen
jabekuntza prozesua eta horien erabilera prozesuak.
|
|
|
1) Gardner eta Clement ek (1990) egindako. Social Psychological Perspectives on Second Language Acquisition, izeneko lana, Handbook argitalpenenean jasotzen dena, eta gerorago Valencia (1992) ikerlariak psikologia sozialari buruz euskaraz argitaratu zuen eskuliburuanerabiliko duena; 2) Clement eta Noels ek (1996) eginikoa. Corolarios y Consecuencias de la Comunicacion Intergrupal? izeneko azpikapituluan, bigarren
|
hizkuntzen
jabekuntza prozesua eta erabilera prozesua nola uler daitezkeen adierazten saiatzen dena. Bi lan horiek ondo laburtzen dute talde etnikoen arteko ukipen egoeran dauden hizkuntzen jabekuntza eta erabilera orain arte nola ulertu diren.Bi lan horien artean, ezberdintasun garrantzitsua dago:
|
|
|
Gardner eta Clement (1990) ikerlariek bigarren
|
hizkuntzen
jabekuntza prozesua aztertzean, bi ikuspegi integratzen dituzte: 1) psikologikoa, eta 2) psikosoziala.
|
|
2008
|
|
|
Garapenaren hiru helburuak, hau da deskribatzea, azaltzea eta optimizatzea, hobeki ulertu ahal izateko,
|
hizkuntza
jabekuntza prozesuari buruzko adibide bat proposatuko da ondoren. Demagun, Ane izeneko haurra bigarren hilabetean ahozko soinuak egiten hasi zela.
|
|
|
Bazirudien neskak esaten zitzaiona ulertzen zuela, baina oso hitz gutxi esaten zituen. Hori dela-eta, psikologo logopeda batengana joan ziren eta hark
|
hizkuntza
jabekuntza prozesua hobetzeko programa bat martxan jarri zuen haurrarekin. Hilabete batzuetan, Anek garapen maila normala eskuratu zuen.
|
|
|
Aipaturiko adibide horretan,
|
hizkuntza
jabekuntza prozesuan, argi ikusten darria da giza garapenaren lehen helburua. Azalpena, berriz, umeak hizkuntzaz jabe hiru helburuen arteko harremana.
|
|
|
Antzeko informazioa eskuratzeko, baliagatzean adierazten duen arazoaren zergatia bilatzen saiatzen da, alegia, hizkuntzaren egoera zer faktorerekin erlaziona daiteke? Zein izan daiteke Anek
|
hizkuntza
jabekuntza prozesuarekin dituen arazoen arrazoia edo hipotesia. Etorkizuneko portaeran eragina izan dezake?
|
|
|
Esku hartze programa bat hasi aurretik, normala zer den jakin behar da. Hau da, programa bat diseinatzeko, nahitaezkoa da jakitea
|
hizkuntza
jabekuntzaren prozesua normalean nola gertatzen den.
|
|
|
Eredu konstruktibistak aldarrikatzen du
|
hizkuntzaren
jabekuntza prozesu jarraitua (keinuetatik hitzetara eta hitzetatik esaldietara) eta mailakatua (morfologia ezaugarri batzuk beste batzuk baino goizago erabiltzea, bereziki 22tik 30 hilabete bitartean) dela, eta, beraz, eredu teoriko horretatik eratorriak dira aipatutako hiru iker lerroak. Azpimarratzekoa da zerrenda hauek duten ikuspuntu funtzionala.
|
|
2010
|
|
|
Metodoak metodo, baina, Nunanek berak zera azpimarratzen du: egun helburua" bigarren
|
hizkuntz
jabekuntzaren prozesuez dakigunarekin bat datozen klaseko ataza eta jarduerak eratzea eta ikasgelaren dinamikarekin ondo ezkontzen diren lan ariketak prestatzea" 264 da.
|
|
|
hizkuntza bereziki giza jarduera bezala kontsideratzen den unetik, bada, psikologiak eta linguistikak elkarrekin lan egiteko beharra ikusten dute, hain zuzen, ekintza linguistikoa beti norbaiten ekintza delako eta giza portaera nagusiki hizkuntzaren bidezko portaera delako. Hizkuntza psikologiak eta psiko linguistikak, gehiago psikologiatik edo linguistikatik abiatuz, bereziki aztertzen dute lehen
|
hizkuntzaren
jabekuntza prozesua, bertan" komunikaziotik hizkuntzarako" pausoa azpimarratzen dutelarik. Kontua da, horren arabera, hizkuntzaren garapena oinarrizko egitura pragmatikotik abiatzen dela, edo, bestela esanda, haurrak bere berezko komunikazio gaitasunari esker —eta horrekin batera— garatzen duela ere hizkuntza gaitasuna.
|
|
2014
|
|
|
Garapenaren hiru helburuak, hau da deskribatzea, azaltzea eta optimizatzea, hobeki ulertu ahal izateko,
|
hizkuntza
jabekuntza prozesuari buruzko adibide bat proposatuko da ondoren. Demagun, Ane izeneko haurra bigarren hilabetean ahozko soinuak egiten hasi zela.
|
|
|
Bazirudien neskak esaten zitzaiona ulertzen zuela, baina oso hitz gutxi esaten zituen. Hori dela-eta, psikologo logopeda batengana joan ziren eta hark
|
hizkuntza
jabekuntza prozesua hobetzeko programa bat martxan jarri zuen haurrarekin. Hilabete batzuetan, Anek garapen maila normala eskuratu zuen.
|
|
|
Aipaturiko adibide horretan,
|
hizkuntza
jabekuntza prozesuan, argi ikusten da hiru helburuen arteko harremana. Lehenik, deskribapenak balio du haurraren hizkuntza arazoak zein diren zehazteko, hau da, zer esateko gai da?
|
|
|
Azalpena, berriz, umea hizkuntzaz jabetzean adierazten duen arazoaren zergatia bilatzen saiatzen da, alegia, hizkuntzaren egoera zer faktorerekin erlaziona daiteke? Zein izan daiteke Anek
|
hizkuntza
jabekuntza prozesuarekin dituen arazoen arrazoia edo hipotesia. Etorkizuneko portaeran eragina izan dezake?
|
|
|
Esku hartze programa bat hasi aurretik, normala zer den jakin behar da. Hau da, programa bat diseinatzeko, nahitaezkoa da jakitea
|
hizkuntza
jabekuntzaren prozesua normalean nola gertatzen den.
|
|
2015
|
|
|
Galdera horri erantzuteko, azkeneko hamarkadetan Euskal Herriko egoera soziolinguistikoak nolako garapena izan duen azaldu beharra dago, labur labur. Deskribapen horretan Sanchez Carrionek
|
hizkuntzaren
jabekuntza prozesua azaltzeko formulatu zuen teoria izango dugu bidaide. Hark planteatutakoaren arabera, hiru dira hizkuntza baten ikasketa prozesua baldintzatzen eta osatzen duten aldagaiak:
|
|
2017
|
|
|
...io biziki azkarrak sortzen dira, haurren hizkuntza sozializazioa prestatu edo berrindartzen dutenak. guraso erdaldun gisa definitu dugun kategoria honek ñabardura franko ditu. gure xede taldean badira hizkuntza gaitasun maila ezberdinak, bakarren bat aski ongi moldatzen da euskaraz eta batzuk euskararen ikasketa prozesuan murgilduta daude. hiztunaren eta hizkuntzaren arteko harreman konplexua da.
|
hizkuntzaren
jabekuntza prozesu bizi eta dinamikoa da, eta, azken batean, hizkuntza gaitasuna continuum afera da. honek" hiztun berriez" gogoeta egitera garamatza. hiztun talde horrek berebiziko garrantzia dauka eta izanen du aurrerantzean hizkuntzaren biziberritze prozesuan eta ikergai bezala arreta berezia eskatzen du (ortega et al., 2015).
|
|
2018
|
|
|
Euskaldun zahar eta euskaldun berri etiketak dira etiketa ohikoenak, hain zuzen, eta
|
hizkuntza
jabekuntza prozesuaren nolakotasuna baino ez dute islatzen. Hizkuntza etxean edo etxetik kanpo ikasi izanak bereizten ditu hiztunak bi kategoriotan; funtsean, benetakotasun balorearen arabera neurtu izan da hizkuntza autoritatea gurean, eta benetako euskalduna euskaldun zaharra izanik, erran gabe doa (Woolard, 2008).
|
|
2021
|
|
|
hizkuntza batzuetan lehena bada, baina bigarrena ez; edo bigarrena markatzeko formak lehenetik sortuak dira.
|
Hizkuntzaren
jabekuntza prozesuan ere haurrak beranduago eskuratzen omen ditu kontzesiozkoak (Braunwald 1985; Bowerman 1986). Eta oro har, hiztunak gehiago baliatzen dira kontzesioaz idatzian, ahozkoan baino.
|
|
|
alde batetik, eremu instituzionala eta, bestetik, eremu pedagogikoa. Azken horretan maila berean kokatzen dira gela barruko eta gelaz kanpokoa, bereziki azpimarratuz, bietan elkarreraginak zenbaterainoko garrantzia duen
|
hizkuntzaren
jabekuntza prozesuan eta erabileran.
|
|
2022
|
|
|
Item guztien emaitzari beha, irakaslearen uste sistema irudika genezake. Hasteko, irakasleek ez dute uste eleaniztasunak identitate arazorik sor dezakeenik, are, erabat errefusatzen dute uste hori; hein berean, irakasleek baztertzen dute eleaniztasunak eskola porrota ekar diezaiokeela ikasleari bai eta
|
hizkuntzen
jabekuntza prozesua motel dezakeela ere. Halaber, ez dute uste negatiborik hirueletasunari buruz, eta ingelesarekin eta espainolarekin elkarbizitzan aritzea ez dute mehatxutzat.
|