|
2007
|
|
|
Hizkuntza baten normaltasun mailaren berri jakiteko biderik eraginkorrenetakoa da jakitea
|
hizkuntza
horren erabilera zein eremutara eta eremu bakoitzean zenbateraino dagoen zabalduta. Fishmanek hala dio Reversing Language Shift lanean.
|
|
|
Alderantziz,
|
hizkuntza
horren erabilera %3, 2tik %2, 7ra beheratzen da, 1993 eta 2001aren tartean, 2006an %3, 6ra igotzeko, hau da 13 urte lehenagoko maila gailentzeko. Itxuraz kontraesangarriak diren joera horiek ulertzeko, euskarazko irakaskuntzaren eta demografiaren datuak kontutan izan behar dira.
|
|
|
Euskaldun euskaltzale askoren kasuan, bestalde, euskararen aldeko motibazioa sakona eta ongi errotua den arren, ez da nahikoa izaten
|
hizkuntza
hori erabileraren eremura eramateko. Arrazoia, batzuetan, arestian esandako gaitasun mugatua izan daiteke.
|
|
2009
|
|
|
Hizkuntza alorrean Konstituzioan lehenengo nabarmentzen den alderdia da, gaztelaniaren eta Espainiako gainerako hizkuntzen ofizialtasunarekin batera esplizituki derrigorrez gaztelania jakin beharra agintzen dela. Konstituzioa egin zenean klausula hori ez zen ustekabean pasa, nahiz eta aurre egitasmoa ez zen aldatu, eta esan daiteke gaia oso eztabaidatua izan zela, izan ere, batzuk kentzea eskatu zuten, beste batzuk ordea gainerako hizkuntzetara ere jakin beharra hedatzea eta azkenik, espainiar guztiek gaztelania jakiteko obligazioa
|
hizkuntza
horren erabilerara zabaldu nahi izan zuenik ere egon zen, koofizialtasunak bidezko egiten duen aukeraren aurkako jarrera agertuz. Dena den, proposamen horiek ez ziren onartu eta, ondorioz, Konstituzioak gaztelaniari dagokionean soilik agintzen du jakin beharra, nahiz eta edozein hizkuntza ofizial erabateko balio eta eragin juridikoz erabiltzeko eskubidea ere ezartzen duen.
|
|
|
Hori dela-eta, euskararen irakaskuntza/ ikaskuntza egungo testuinguruan bermatzeko ezinbestekoa da eskolaz kanpoko errefortzua; errefortzu hori, gizarteerabilerari dagokio. Euskararen minorizazioari eta ikasleek testuinguru akademikotik kanpo duten hizkuntza jokabideari erreparatuz gero, argi dago
|
hizkuntza
horren erabilera eremu akademikora mugatzen dela. Elkarrekintzari garrantzi handia eman zaion arren —ikasi beharreko hizkuntza integratuz, Hamers (1992), Genesee (1992) —, badira euskararen erabilera mugatzen duten beste faktore batzuk ere.
|
|
2014
|
|
|
Ondorioz, esan daiteke, bai euskararen erabilera orokorrean eta bai euskal kultur praktikaren kasuan, hizkuntzaren kasuan (hau da, euskararen erabilera orokorrean), hizkuntza horren ezagutzak,
|
hizkuntza
horren erabileran eragiten duela, eta alderantziz ere bai. Kulturaren kasuan ere, kultura horren ezagutzak kultura horren praktikan eragiten du, eta baita alderantziz ere.
|
|
2015
|
|
|
Bukatze aldera, azpimarratu nahi genuke sekuentzia didaktikoen helburua betidanik ikasleen ahozko eta idatzizko erabilerak lantzea izan dela. Gertatzen dena da lanketa horren erronkak ez direla berberak SDetako hizkuntza eskolaz kanpo asko erabiltzen den testuinguruetan, edo hizpide dugun kasuetan bezala, eskolaz kanpo
|
hizkuntza
horrek erabilera ahula duenean. Horregatik, ikusita Goirigolzarrik hemen bertan esan duen moduan ze funtsezkoa den hiztun berrien kasuan euskara erabiltzeko
|
|
|
2 galdera: Zein da
|
hizkuntza
horren erabilera ofizialaren maila?
|
|
2018
|
|
|
Familia bidezko transmisioaren bidez, hiztunak modu naturalean jasotzen du hizkuntza, horrek erraztasunean dituen onura guztiekin. Aldi berean,
|
hizkuntza
horren erabilera indartzen du hiztun batek duen erabilera eremu gertukoenean, familian hain zuzen.
|
|
2021
|
|
|
Obligazio juridiko horiek euskararen biziberritze politiken oztopo gisa kokatu dira, frantsesaren inposaketak espazio publikoan haren monopolioa antolatzea baitu helburu. Bizi publikoaren hainbat alorretan, euskarazko jarduerei eta
|
hizkuntza
horren erabilera sustatzeko ekimenei, usu frantsesaren derrigorrezko erabilpena kontrajarri zaie. Horrela da euskara dokumentu ofizialetan erabiltzeko orduan, euskarazko zerbitzu publikoak antolatzeko orduan, edo administrazioen baitan euskarazko funtzionamendua bultzatzerako orduan.
|
|
2022
|
|
|
Hizkuntza gutxituetako hiztun berriak hizkuntza gutxituen indarberritze prozesuaren erakusgarri dira; izan ere, jaiotzazko beste hizkuntza bat izan arren, euren bizitzako uneren batean, zapalduta dagoen hizkuntza hori ikasten dute, gainerako hiztunek berari hizkuntza gutxituan hitz egitea ahalbidetuz. Gainera, posible da, beste aldaketa pertsonal edo sozial batzuekin lotuta, bigarren
|
hizkuntza
horren erabilerara muda egitea erabakitzea. Subjektu hori gero eta ohikoagoa da, eta nolabaiteko adostasuna dago hizkuntza gutxitu askoren etorkizunean erabakigarria izango dela, hiztun tradizionalen presentzia gero eta txikiagoa baita (Amorrortu eta beste, 2019).
|