|
2003
|
|
|
Egitasmo hori lurralde osoko ondare kulturala denean, nafar guztien ondare aberatsa, baina hamarkadaz hamarkada galtzen ari dena, lurraldeko agintariek benetan salbatzeko borondatea baldin badute, etengabeko galerari aurre egiteko dagozkion neurriak hartu behar dituzte. Ondare kultural hori lurraldearen berezko hizkuntza bizia baldin bada, komunikazio tresna alegia, begi bistakoa daneurri baliagarri bakarra
|
hizkuntza
horren erabilera bulkatzea dela.
|
|
2007
|
|
|
Hizkuntza baten normaltasun mailaren berri jakiteko biderik eraginkorrenetakoa da jakitea
|
hizkuntza
horren erabilera zein eremutara eta eremu bakoitzean zenbateraino dagoen zabalduta. Fishmanek hala dio Reversing Language Shift lanean.
|
|
|
Alderantziz,
|
hizkuntza
horren erabilera %3, 2tik %2, 7ra beheratzen da, 1993 eta 2001aren tartean, 2006an %3, 6ra igotzeko, hau da 13 urte lehenagoko maila gailentzeko. Itxuraz kontraesangarriak diren joera horiek ulertzeko, euskarazko irakaskuntzaren eta demografiaren datuak kontutan izan behar dira.
|
|
|
Euskaldun euskaltzale askoren kasuan, bestalde, euskararen aldeko motibazioa sakona eta ongi errotua den arren, ez da nahikoa izaten
|
hizkuntza
hori erabileraren eremura eramateko. Arrazoia, batzuetan, arestian esandako gaitasun mugatua izan daiteke.
|
|
|
Hain zuzen ere, euskara erabiltzen duten haurren kopurua mantentzen, baita pixka bat igotzen da 1993 eta 2001 artean, %5, 1etik %5, 2ra igaroz, ondoren %4, 8ra jaisteko. Alderantziz,
|
hizkuntza
horren erabilera %3, 2tik %2, 7ra beheratzen da, 1993 eta 2001 artean, 2006an %3, 6ra igotzeko, hau da, 13 urte lehenagoko maila gailentzeko. Itxuraz kontraesankorrak diren joera horiek ulertzeko, euskarazko irakaskuntzaren eta demografiaren datuak kontuan izan behar dira.
|
|
2009
|
|
|
Hizkuntza alorrean Konstituzioan lehenengo nabarmentzen den alderdia da, gaztelaniaren eta Espainiako gainerako hizkuntzen ofizialtasunarekin batera esplizituki derrigorrez gaztelania jakin beharra agintzen dela. Konstituzioa egin zenean klausula hori ez zen ustekabean pasa, nahiz eta aurre egitasmoa ez zen aldatu, eta esan daiteke gaia oso eztabaidatua izan zela, izan ere, batzuk kentzea eskatu zuten, beste batzuk ordea gainerako hizkuntzetara ere jakin beharra hedatzea eta azkenik, espainiar guztiek gaztelania jakiteko obligazioa
|
hizkuntza
horren erabilerara zabaldu nahi izan zuenik ere egon zen, koofizialtasunak bidezko egiten duen aukeraren aurkako jarrera agertuz. Dena den, proposamen horiek ez ziren onartu eta, ondorioz, Konstituzioak gaztelaniari dagokionean soilik agintzen du jakin beharra, nahiz eta edozein hizkuntza ofizial erabateko balio eta eragin juridikoz erabiltzeko eskubidea ere ezartzen duen.
|
|
|
Hori dela-eta, euskararen irakaskuntza/ ikaskuntza egungo testuinguruan bermatzeko ezinbestekoa da eskolaz kanpoko errefortzua; errefortzu hori, gizarteerabilerari dagokio. Euskararen minorizazioari eta ikasleek testuinguru akademikotik kanpo duten hizkuntza jokabideari erreparatuz gero, argi dago
|
hizkuntza
horren erabilera eremu akademikora mugatzen dela. Elkarrekintzari garrantzi handia eman zaion arren —ikasi beharreko hizkuntza integratuz, Hamers (1992), Genesee (1992) —, badira euskararen erabilera mugatzen duten beste faktore batzuk ere.
|
|
|
Gaur egun, hizkuntza bati buruzko ikerketak
|
hizkuntza
horren erabileran oinarritzen dira. Erabilera ezagutzeko, hizkuntza horretan idatzitako testumasa handiak biltzen dira, corpusak?
|
|
2010
|
|
|
Hizkuntza plangintzek hizkuntzaren estatusa aldatzea lortu nahi dutenean, berez, gizarte arau horiek aldatu nahi dituzte, eta horretarako ezinbestekoa da jarreretan eragitea. Euskara baserritarren, umeen eta txakurren hizkuntzatzat hartzen bada gizarte batean eta
|
hizkuntza
hori erabilera formaletara hedatu nahi bada, hizkuntzari lotuta dauden jarrera eta irudikapen horiek aldatu behar dira.
|
|
2011
|
|
|
Hizkuntza minorizatuaren taxuzko berreskuratzerik lortuko bada, oinarrizko premisa izango da adierazi berri zaiguna. Hizkuntza bat aintzat hartua izatea nahi bada,
|
hizkuntza
horren erabilera esparruak ezin dira hiztunaren psikologia sozialean zalantzaz jositakoak izan. Hizkuntzari darion irudia hizkuntz praxiaren parte delako hiztunarengan, eta, horrenbestez, eragin zuzena dauka hark honen jokabidean.
|
|
2012
|
|
|
[...] status linguistikoa, politikoa eta kulturala indartu baino lehenago, literaturak eta, bereziki, olerkigintzak betebehar eta eragin garrantzitsu zenbait izan zituela; alde batetik, hizkuntza lantzea eta egokitzea, hiztunek
|
hizkuntza
horren erabilera errazagoa eta eskuraerrazagoa aurki zezaten, eta bestalde, menpean eta txarretsirik zeuden hizkuntza horiek kultur mintzabide egokiak izan zitezkeela frogatzea.
|
|
2013
|
|
|
7 Hizkuntza batek, B hizkuntza demagun, hiztun elebakarren multzoa galtzen badu,
|
hizkuntza
horren erabilerak gertaera segurua izateari uzten dio. B hizkuntzaren erabilera, beraz, zorizko gertaera bihurtzen da.
|
|
2014
|
|
|
Ondorioz, esan daiteke, bai euskararen erabilera orokorrean eta bai euskal kultur praktikaren kasuan, hizkuntzaren kasuan (hau da, euskararen erabilera orokorrean), hizkuntza horren ezagutzak,
|
hizkuntza
horren erabileran eragiten duela, eta alderantziz ere bai. Kulturaren kasuan ere, kultura horren ezagutzak kultura horren praktikan eragiten du, eta baita alderantziz ere.
|
|
2015
|
|
|
Bukatze aldera, azpimarratu nahi genuke sekuentzia didaktikoen helburua betidanik ikasleen ahozko eta idatzizko erabilerak lantzea izan dela. Gertatzen dena da lanketa horren erronkak ez direla berberak SDetako hizkuntza eskolaz kanpo asko erabiltzen den testuinguruetan, edo hizpide dugun kasuetan bezala, eskolaz kanpo
|
hizkuntza
horrek erabilera ahula duenean. Horregatik, ikusita Goirigolzarrik hemen bertan esan duen moduan ze funtsezkoa den hiztun berrien kasuan euskara erabiltzeko
|
|
|
2 galdera: Zein da
|
hizkuntza
horren erabilera ofizialaren maila?
|
|
2017
|
|
|
Hizkuntzaren aldeko borrokarik emankorrena
|
hizkuntza
horren erabilera kultural nazionala mamitzean datza; eta borrokarik antzuena, berriz, erabilera etnokulturalean. –Bere erabilera soilak nazio nortasun globalaren aldarrikapena irudikatzen du?, dio Vilarrek62, hizkuntzaren posizio soziala eta politikoa duina denean.
|
|
|
Jatorrizko mintzaira baztertua biziberritu nahi duenak lehenik
|
hizkuntza
horren erabilera eremua zabaldu behar omen du. Bazterkeria diglosikoaren gaitzak jotako mintzaira, gizarte hizkuntza?
|
|
|
Beraz, ikasleak ikasten ari diren hizkuntzen, eta horiek eskolatik kanpo erabiltzeko dituztenaukeren artean, desoreka ikusten da. Ikasleek eskolatik kanpo aukera gutxi dute, kasu honetan, euskaraerabili eta praktikatzeko; gehienetan,
|
hizkuntza
horren erabilera, eskola eremura mugatzen delako.Hortaz, beraien inguru zabala osatzen duen eremu horrek ere, aukera eskaini lieke, batetikhizkuntza erabiltzeko, eta bestetik, interakzio horren bidez, hizkuntza ikasteko ere. Ikusi den moduan, ikasle hauek, modu batera edo bestera, badute kontzientzia linguistikoa, eta horretan gehiago eraginda, hizkuntzaren erabilera areagotzea espero da, egoeraren jakitun direlako, modu aktiboan.
|
|
2018
|
|
|
Familia bidezko transmisioaren bidez, hiztunak modu naturalean jasotzen du hizkuntza, horrek erraztasunean dituen onura guztiekin. Aldi berean,
|
hizkuntza
horren erabilera indartzen du hiztun batek duen erabilera eremu gertukoenean, familian hain zuzen.
|
|
|
Hipotesia bete da. Arestian mahaigaineratu den Zenbat eta osatuagoa euskararen sozializazioa ikasleengan, hainbat eta handiagoa
|
hizkuntza
horren erabilera hipotesia egoki gertatu da ikerlan honen datuen argira. Hortaz, eskolako euskararen erabilera areagotzeko hizkuntza sozializazioaren baitako funtzio edo dimentsioak euskararentzako egokiago bihurtzea da gakoa.
|
|
|
Bere artikuluan planteatzen duen hipotesia honakoa da: haur nerabeen kasuan (12 eta 14 urteko ikasleen eskolako hizkuntzen erabileraren datuak aztertu ditu Arrue proiektuak)" Zenbat eta osatuagoa euskararen sozializazioa ikasleengan, hainbat eta handiagoa
|
hizkuntza
horren erabilera". Sozializazioaren prozesuan, bere esanetan, hizkuntzaren alderdi kognitiboa, identifikazioarena eta afektiboa uztartzen dira, eta hiru motatako sozializazioak bereizten ditu:
|
|
|
Bilaketa sistema berria dauka Lexikoaren Behatokiak grafikoen bidez egin baitaiteke eta laguntza orri garden eta osatuagoa. Gaur egun, hizkuntza bati buruzko ikerketak
|
hizkuntza
horren erabileran oinarritzen dira. Erabilera ezagutzeko, hizkuntza horretan idatzitako testu masa handiak biltzen dira, corpusak?
|
|
|
hizkuntza gutxituetako hedabideak munduan jardunaldiak eginen dituzue. Zergatik hedabideak. Garbi daukagu ikastoletan zenbait helburu ditugula; gure hizkuntza proiektuan euskaldun eleaniztasunak sortu nahi ditugu eta garbi daukagu batez ere hizkuntza gutxituei begiratuta hizkuntza bat hezkuntzaren bidez ikasten dela, baina kanpoan egiten dela
|
hizkuntza
horren erabilera. Hortaz, kanpora begira hedabideak daude.
|
|
2020
|
|
|
hiztegia, hitz batzuen existentzia hutsa, kontzeptu zenbaiten gabezia lexikoa, eta eremu semantiko jakin baten aberastasuna ala pobrezia, besteak beste. Beraz, hizkuntzaren erroan baino gehiago,
|
hizkuntza
horren erabileran egon liteke gakoa.
|
|
2021
|
|
|
Obligazio juridiko horiek euskararen biziberritze politiken oztopo gisa kokatu dira, frantsesaren inposaketak espazio publikoan haren monopolioa antolatzea baitu helburu. Bizi publikoaren hainbat alorretan, euskarazko jarduerei eta
|
hizkuntza
horren erabilera sustatzeko ekimenei, usu frantsesaren derrigorrezko erabilpena kontrajarri zaie. Horrela da euskara dokumentu ofizialetan erabiltzeko orduan, euskarazko zerbitzu publikoak antolatzeko orduan, edo administrazioen baitan euskarazko funtzionamendua bultzatzerako orduan.
|
|
2022
|
|
|
Hizkuntza gutxituetako hiztun berriak hizkuntza gutxituen indarberritze prozesuaren erakusgarri dira; izan ere, jaiotzazko beste hizkuntza bat izan arren, euren bizitzako uneren batean, zapalduta dagoen hizkuntza hori ikasten dute, gainerako hiztunek berari hizkuntza gutxituan hitz egitea ahalbidetuz. Gainera, posible da, beste aldaketa pertsonal edo sozial batzuekin lotuta, bigarren
|
hizkuntza
horren erabilerara muda egitea erabakitzea. Subjektu hori gero eta ohikoagoa da, eta nolabaiteko adostasuna dago hizkuntza gutxitu askoren etorkizunean erabakigarria izango dela, hiztun tradizionalen presentzia gero eta txikiagoa baita (Amorrortu eta beste, 2019).
|
|
2023
|
|
|
Euskararen etorkizuna eraiki behar duen faktore garrantzitsuenetakoa da euskara erabiltzen duten hizkuntza komunitateen konpromisoa. Euskara* gizarte ereduaren parte izan behar du,
|
hizkuntza
horren erabilera osoa sustatuz, adibidez, komunikazioan, hezkuntzan, administrazioan eta kultuHala ere, euskararen etorkizunaren inguruan lehenetsitako faktoreak nahastu eta aldatu daitezke, eta hori dela eta ezin dugu egiazki zehaztu zer gertatuko den...
|