|
2008
|
|
|
Ikusten denez, soziolinguistikaren sorrerak ez du zerikusirik
|
hizkuntza
gutxituen berreskurapenarekin, eta soziolinguistikaren esparrua hobeto ezagutzea eta kontuan hartzea garrantzitsua da. Izan ere, ikuspegi zabala eta globala izanik askoz eraginkorragoa izango da hizkuntza gutxituak berreskuratzeko lanean diharduen pertsona, egoera soziolinguistikoaren ezaugarriak hobeto ezagutuko dituelako eta eragiteko ahalmena eta bide egokienak identifikatuko dituelako.
|
|
2010
|
|
|
Gazteak oso elebidunak izanagatik ere, gizarteak erakusten eta eskaintzen dizkien jarraibideak betez jokatuko dute, hizkuntzari dagokionez. dik ere gehienak euskaldunak— konpentsatzeko, ez baitago inolako politikarik, bigarren adin tarteko biztanleengan —demokrazioa aurreko etapan gaztelaniaz hazitakoak— hizkuntza berreskuratzea bultzatzeko. euskaldun kopurua aipagarria duten eskualdeetan ere (%10) hobetu egin da egoera hogei urte horietan; baina berriz ere lehen aipatutako aldeak ageri dira eskualde batzuetan eta besteetan. eaeko eskualdeetan, hamar puntu edo hortik gora hobetu da biztanleek euskaraz duten hizkuntza gaitasuna. nafarroakoetan, berriz, hobetu egin dira ehunekoak, baina gutxiago. beste behin ere, datuek argi erakusten dute hizkuntza politika irmo bat behar dela, ezinbestean, rlS arrakastatsua izateko. bada beste alderdi bat ere, euskararen rlSan nabarmentzen dena, penintsulako lurraldeari dagokionez: berezko euskara guztiz galduta zuten eskualdeetara hedatzea hizkuntza.
|
hizkuntza
gutxituaren berreskurapena zaila begitantzen bada, are zailagoa da jada ezagutzen ez duten inguruneetan berrezartzea. arlo horretan, galesak soilik du euskararena bezain rlS ona. deseuskaldundutako ingurunean (1981ean zuriz ageri diren eskualde guztietan, bilbo urbin izan ezik), nagusiki eskolaren bidez birsartuko dute euskara, urtean puntu erdiko erritmoan hobetuz, gutxi gorabehera. hortaz, hoge... euskaraz mintzo diren eskualdeen mugakide direnek. aitzitik, nafarroako hamabostetik gora eskualdeetan biztanleen %5etik behera dira elebidunak. beste behin ere, deitoratu egiten dugu nafarroan aldi horretan izan diren gobernuek hizkuntza berrezarpen horretarako legeneurririk eta borondate politikorik ez izana. nafarroaren erdialdean eta erriberan euskara berriz sartzea ezinezkoa dela sinetsi nahi dutenek aski dute ikustea zer ibilbide izan duen hizkuntza horrek oibarko ibarrean (nafarroa) eta ipar añanan (araba). bi eskualde horietan, gaztelania antzina sartu zen, partzialki, eta biek garai berean galdu zuten euskara, azkenean, XViii. mende inguruan. beraz, rlSren hasieran, bi eskualdeetan zegoen euskaldun kopurua hutsaren hurrengoa zen. hogei urtez, oso bestelako hizkuntza politika garatu dute batean eta bestean.
|
|
2011
|
|
|
– Gutxiengo Nazionalak Babesteko Esparru hitzarmenean ongi zehazten da estatuek bete beharreko papera
|
hizkuntza
gutxituen berreskurapenean.
|
|
2018
|
|
|
Euskara bigarren hizkuntza gisa eta eskola sisteman ikasi izanak inplikazio sakonak ditu. Izan ere, Txepetxek
|
hizkuntza
gutxituen berreskurapen prozesuari buruzko bere teorian (Sanchez Carrion, 1987), bide ezberdin bi bereizten zituen, orobat, euskaldun zahar eta euskaldun berrientzat. Haren aburuz, bide horiek naturala eta kulturala ziren.
|
|
2020
|
|
|
Hizkuntza gutxituen eremuan ohikoa izan da Estatuen jarrera zentralista berezko errealitatea saihestuz eta hizkuntza hegemonikoaren hedapena ahalbidetuz. Horrela, gure kasuan ere, bi Estatuek une oro erakutsi nahi izan dute
|
hizkuntza
gutxituen berreskurapen prozesuei lotutako azken erabakia zeinek hartzen duen, alegia, Damoklesen ezpata zeinen eskuetan dagoen.
|
|
|
Bere ustez bi dira fenomeno horren arrazoi nagusiak (Pujolar 2008). Alde batetik, gazteak, hau da hiztunen belaunaldi berriak, etorkizunerako haziak kontsideratzen dira normalean MacDougallek azpimarratu duen moduaneta bere parte hartzea ezinbestekoa da
|
hizkuntza
gutxituen berreskurapen prozesuetan. Beste aldetik, Pujolarrek dio, gazteak beste populazio talde batzuk baino eskuragarriagoak dira.
|