|
2002
|
|
|
Ez dakit Unescoren txostena okerra den ala ez, ez dakit hemendik eta hamarkada batzuetara zenbat hizkuntza desagertuko diren, baina batzuk bai. Dakidana da,
|
hizkuntza
gutxitu batek beti duela galtzeko arriskua. Duela hogei urte baino askoz hobeto gaude, bai, baina arriskua oso presente dago beti.
|
|
|
Askoz errazagoa da sortzen ari diren erakundeekin jokatzea daudenekin ohiturak aldatzea baino. Benetan aurrera egiten duen
|
hizkuntza
gutxitu baten kasuan, sortu berriak diren elkarte, enpresa edota harreman mota berri guztietan hizkuntza gutxituak leku jakina eta agerikoa izan luke; hau da, leku gehiena berari eskainita edo, gutxienez, hizkuntza nagusiaren parean, elebitasuna ezarrita. Horren ezean, gune berri horietan hizkuntza nagusiak hizkuntza gutxitua zeharo baztertuko du, eta hori ez da hizkuntza gutxitua normaltzea, diglosia egoeran sakontzea baino.
|
|
2003
|
|
|
Paradigma berri horrek, pasa berri den mendeko 90eko hamarkadan, Europako testuinguruan nagusi izan diren aldaketa politikoek eta administratiboek eragindako beharrizan sozial berriak zeinaren baitarik eleaniztasunean hezitako europar belaunaldi berriena nabari daitekeen hartu ditu ezinbestean kontuan. Izan ere, oinak lurrean, XXI. mendean, gainerako hizkuntzak ingelesa oro har, Euskal Herrian frantsesa eta gaztelania bereziki, albo batera utzita, gutxiengo baten
|
hizkuntza
gutxitu bat euskara mantentzea eta indarberritzea ez da posible, beraz, euskaldunon etorkizuna ez da elebiduna, eleaniztuna da. Alabaina, euskarak eskola eremuan hizkuntza nagusia izan behar du eta eskola eremuko hizkuntza planifikazio guzti guztiek gutxienez baldintza hori bermatu behar dute.
|
|
2006
|
|
|
EAk berriz, legea agortuta dagoela esatea gehiegi dela iritzi dio. PSE EEak eredua agortua dela onartu zuen, baina
|
hizkuntza
gutxitu baten pozoi nagusia inposizioa dela azpimarratu zuen. PPk aldiz, akatsak konpontzeko prest zegoela esan zuen, baina ez herri elebakar eta baztertzailea lortzeko.
|
|
2015
|
|
|
Ez da sortuko bere aldeko uholde ilusionagarririk. Aurrekontuak ez dira ugarituko, besteak beste
|
hizkuntza
gutxitu batek, automatikoki, helburu estrategikoa izateari uzten diolako". Herri baten identitatea eraiki edo deseraikitzeko botereak daukan armarik ahaltsuena hizkuntza da.
|
|
|
" Nekeza" dela dio: " Hemengo askok berehalako emaitzak nahi dituzte, baina zera ikasi nuen euskaldunengandik;
|
hizkuntza
gutxitu baten erabateko normalkuntza epe luzeko egitasmoa dela".
|
|
|
Hala ere, gauza bakoitza bere garaian ipini behar da:
|
hizkuntza
gutxitu bat izanda, ez da harritzekoa garai batean zeharka itzuli izana. Era berean, normalean, argitaletxeak ez dira itzultzaile ezezagunekin fio, eta zuzenean egin dezakeen norbait egon arren, akaso ez dute onartzen.
|
|
|
Ondoren laburbiltzen dira Imanol Larrea eta Paul Bilbaok
|
hizkuntza
gutxitu baterako aurreikus dituzten aukerak. Gutxieneko helburu soziolinguistikoa litzateke euskarak erabilera eremu guztiak bere egin dezan.
|
|
2016
|
|
|
Aldiz, hiztun gutxi, edo gutixko, dituzten hizkuntzen hiztunak euren hizkuntzan solasten ez badira, ezinezko da hizkuntza horrek luzaz irautea. Erran nahi baita,
|
hizkuntza
gutxitu bateko hiztunak hizkuntzarekiko konpromisoa duela, bere ardura du, eta inoren aitzinean bere hizkuntza gutxituan solasteak ez du ikustekorik bertzearekiko errespetuarekin ez oldarkortasunarekin: bata bertzearen ondoan baldintza berdinetan bizitzea bertzerik ez da hori.
|
|
2017
|
|
|
Europa Erdialdeko beste
|
hizkuntza
gutxitu batean ere mintzatzen zara, silesiera hiztuna era bazarelako. Nola definituko zenuke zure hizkuntza identitatea?
|
|
2018
|
|
|
Europan hau esaten duzunean ez dute ulertzen. Halako aurreratua den gizarte batean zelan erabaki dezaketen gurasoek seme alabek
|
hizkuntza
gutxitu batean ikastea. Titulua badute, baina orain eskatzen duguna da, euskaraz bizi ahal direla.
|
|
2019
|
|
|
Are gehiago, gaztelaniara baino lehenago itzuli da. Aurretik publikatu al zaituzte beste
|
hizkuntza
gutxitu batean?
|
|
|
Nola ulertu daiteke bestela gaur egungo mundu globalizatuan, artea merkatuari begira ekoizten denean, a capella inprobisatzen den
|
hizkuntza
gutxitu baten ahozko tradizio batek horrelako arrakasta izatea. Bertsolaritza entzuleari, eta jendarteari oro har, oso loturik dagoen kultur adierazpidea da.
|
|
2020
|
|
|
Ez, ez, borroka hau maratoia da. Gizarteak jakina daukala erantzukizuna, gizarteak erabaki behar du
|
hizkuntza
gutxitu batean bizi nahi duen ala ez. Eta erantzukizuna konpartitua da.
|
|
|
Beraz, elkarrizketatuen artean badira gaztelania lehen hizkuntza dutenak eta ez dutenak, badira Euskal Herrira etorritakoan hizkuntza hori bazekitenak eta ez zekitenak, badira hizkuntza gutxitua lehen hizkuntza dutenak edo
|
hizkuntza
gutxituren bat hitz egiteko gai direnak, alegia, haien jatorrizko herrialdeetako hizkuntza nagusiaz gain bertako hizkuntza gutxitua hitz egiteko gai direnak, hala nola, sardiniera, kaxmirera, katalana, guaraniera edo jola. Bada, ezaugarri linguistiko batzuk ala besteak izan, lehen aipatu dugun euskararekiko gertutasunaren continuum horretan (urrun asebeteta aktibatuta) kokaleku guztietan ageri dira herritar horiek, hasi euskara urrun sentitzen dutenetatik eta gaur egun euskara ikasteko motibazioa dutenera arte.
|