|
2011
|
|
|
Manifestuan katalana zientzia arlorako hizkuntza zela aldarrikatzen zen, bereziki Kataluniako eremuarekin lotutako gaietan, Kataluniatik kanpoko ikerkuntzetan, ingelesa edo alorrean gehien erabiltzen zen hizkuntza erabiliz. Milioika hiztun eta nazioarteko prestigioa zuen hizkuntza normalizatuaren arazoak ikusita (frantsesena), eta
|
hizkuntza
gutxitu batek zientziaren jardueretan egiten zuen proposamena aztertuta (katalanena), Aizpuruaren proposamena honako hau izan zen:
|
|
|
Euskararen antzeko egoera duten hizkuntza txiki ugari dago bai Europan, baita munduan ere. Intuizioa erabilita nahikoa erraz asma daiteke
|
hizkuntza
gutxitu bat hiztun gutxi dituen hizkuntza dela, edo hizkuntza handi bat (zu) en ondoan mendekotasun egoeran dagoen hizkuntza dela. Baina intuizioetatik haratago, hizkuntza gutxituen definizio zehatza bilatzea ez da dirudien bezain erraza, hurrengo atalean ikusiko dugun bezala.
|
|
|
Izan ere, horrek hizkuntza gutxituen garapena ekar lezake, eskolan hizkuntza erabiltzeak hizkuntza esparru sozial berri batean txertatzea dakarrelako, eta, orobat, hizkuntza horrekiko jarrera positiboak sorrarazi ditzakeelako. Hain juxtu, hurrengo lekukotza honek erakusten duena saihesten lagun lezake
|
hizkuntza
gutxitu bat eskolan erabiltzeak:
|
|
|
Aukeratu
|
hizkuntza
gutxitu bat eta jaso horren inguruko datuak:
|
|
|
Zer da
|
hizkuntza
gutxitu bat indarberritzea? 43
|
|
|
lehendabizikoa, curriculumari dagokiona. Hezkuntza eredu elebakar zurruneko curriculuma izanik, ez zegoen tarte handirik otomiera bezalako
|
hizkuntza
gutxitu bat lantzeko proposamenak egiteko. Baina baziren bestelako indarguneak, esaterako, otomiera eskolan sartzearekiko irakasleen jarrera gero eta positiboagoa, ikasleek otomierarekiko azaldutako nortasun jarrera afektiboa eta gurasoen aldeko iritzia.
|
|
|
Eta hirugarrena, literaturaren edo, oro har, kultura ondarearen irakaskuntza eta ikaskuntza (Dolz et al., 2009). Atal honetan planteamendu horri hainbat ñabardura edo zehaztasun gehitu nahi genizkioke,
|
hizkuntza
gutxitu bat irakatsi beharrak dakartzan zenbait berezitasun edo erronka aipatuz.
|
|
|
Hizkuntza gutxituen irakaskuntzaren eta ikaskuntzaren orrialde hauek biribiltzen saiatzeko, erantzun oso konplexua daukan galdera bati erantzuten saiatuko gara: zer ekarpen egin lezake eskolak
|
hizkuntza
gutxitu bat indarberritzeko orduan. Espero litekeen bezala, eta izenburuan iragarri bezala, ekarpen horrek baditu indargune eta aukera ugari, baina baita muga edo ezintasunak ere.
|
|
|
Eskolaren ekarpena
|
hizkuntza
gutxitu bat indartzerakoan funtsezkoa dela munduko leku askotan ikusi da. Hainbat eta hainbat hizkuntzaren biziberritzean eskolak funtsezko zeregina jokatu du:
|
|
|
Dena dela,
|
hizkuntza
gutxitu bat indartu nahi bada, ez da nahikoa hizkuntza hori eskolan irakastea, ezta murgilketa ereduen bitartez ere. Horrek berak bakarrik ez dakar hizkuntzaren indarberritzea, baldin eta bestelako esparruetan (etxean, familian edota hiztun komunitatean, esaterako) ez bada eragiten (Fishman, 2002; McCarty, ibid.; Skutnabb Kangas, 2008).
|
|
|
Ez da ahaztu behar, ezta ere, eskolak askotariko mugak edo zailtasunak izan ditzakeela
|
hizkuntza
gutxitu bat indarberritzeko zereginean. Oztopo gerta liteke hizkuntza gutxitua indartzeko ahaleginak eskolaldiaren lehen urteetara mugatzea, hortik gorako Bigarren Hezkuntza, Lanbide Heziketa edota unibertsitatean halako ahaleginik egin gabe.
|
|
|
Egin ezazu
|
hizkuntza
gutxitu bat biziberritzeko proposatuko zenukeen programak izan lituzkeen ezaugarrien mapa kontzeptuala.
|
|
|
Bilatu euskara ez den beste
|
hizkuntza
gutxitu bat eskolan irakasteko erabiltzen den programaren edo programen ingurukoak jasotzen dituen idazki bat.
|
|
2015
|
|
|
Azkenik, asko dira hizkuntza erabileran eragiten duten aldagaiak. da euskararenmoduko
|
hizkuntza
gutxitu batean aritzen diren komunikabideen kasuan, hizkuntza berarenjabekuntza prozesuan eragiten duten faktoreek garrantzi handia izango dutela kontsumoaren (edo kontsumo ezaren) zergatiak azaltzeko. Ondorioz, eta Sanchez Carrionen (1991) teoriakmakulu gisa erabilita, inkestatuen motibazioak, ezagutza eta erabilera neurtu beharkolitzatekeela deritzogu.
|
|
|
Azken urteetanteknologiak izandako garapenak eta horren baitan sortu diren komunikatzeko bide berriek hizkuntza erabiltzekogune eta modu berriak sortarazi dituzte. Kasu honetan,
|
hizkuntza
gutxitu baten testuinguruak eskaintzen duenaberastasunaren barruan uztartu nahi izan ditugu teknologia eta gazteak. Euskal Herriaren barruan askotarikoakdira errealitate soziolinguistikoak, baina oraingoan hizkuntza gutxitua nagusi den ingurune batean jarri dugubegia.
|
|
|
UPV/EHUko Itzulpengintza eta Interpretazioa jakintza arloan, euskaratik edo euskarara egindako itzulpenak aztertu dira hainbat doktore tesiren baitan (Barambones 2009; Manterola 2011; Zubillaga 2013) azken urteotan. Itzulpenek berebiziko garrantzia dute euskara bezalako
|
hizkuntza
gutxitu baten garapenean, eta itzulpen horiek ikuspuntu zientifikotik ikertzea ezinbestekoa iruditzen zaigu, hizkuntza berabultzatu eta euskal Itzulpen Ikasketen baitan aurrera egiteko.
|
|
2019
|
|
|
Mezuan ere aldaketak nabaritu dira, batez ere zer den euskaldun izatea galdetzen dutenetan eta dagoena zalantzan jartzen dutenean.Beraz, euskaldunen herria nolakoa izango den imajinatzen da kantu hauen bidez, eta zenbaitkasutan proposamenak aurkeztu ere. Horren harira esaten dugu logika kontrakultural bateanjardun zuela euskal kantagintzak, batetik
|
hizkuntza
gutxitu batean abesteagatik, eta bestetik, dagoenaren kontrarako jarrera izan duelako erresistentzia eta utopia kutsuekin.
|