|
2007
|
|
|
Asko ala gutxi den oraingoz ez dago erantzuterik, euskarazko produkzioaren bilakaera eta gaur eguneko egoeraren gaineko azterketarik ez dagoelako, ezta irizpide landurik ere. Baina euskarazko produkzio zientifikoa,
|
hizkuntza
gutxitu batean ekoitzitakoa izanik ere, dokumentazio zientifikoaren ohiko moldeetara egokitzen da. Hain zuzen ere horregatik, posible da euskarazko produkzio zientifikoaren azterketa bibliometrikoak egitea (produkzioaren diagnostiko egoki eta sustapen politika zein geroko estrategiak diseinatzeko), edota egileen produkzioa ebaluatzea.
|
|
|
Euskarazko produkzio eta prosa zientifikoaren historia eta bilakaeraren inguruan oraindik ezer gutxi dakigun honetan, eta euskarazko goi mailako produkzioaren azterketa kuantitatiborik gabe (esaterako, Scientometrics eta tankera bertsuko aldizkarietan argitaratutako lanez ari naiz), euskarazko produkzioa ebaluatuko dela errealitate bat da. Ebaluazioaren bitartez euskarazko produkzioa kaltetu (edo gainbaloratu) nahi ez bada, beharrezkoak dira ikerketa espezifikoak, hausnarketa lana eta
|
hizkuntza
gutxitu baten bilakaera sozial zein linguistikoari egokitutako eta sistematizatutako irizpideak. Adibidez, hizkuntza gutxitu batean eragin faktorea zer den birdefinitu beharra dago, zeren eragin faktorea existitu existitzen da, baina desberdin.
|
|
|
Ebaluazioaren bitartez euskarazko produkzioa kaltetu (edo gainbaloratu) nahi ez bada, beharrezkoak dira ikerketa espezifikoak, hausnarketa lana eta hizkuntza gutxitu baten bilakaera sozial zein linguistikoari egokitutako eta sistematizatutako irizpideak. Adibidez,
|
hizkuntza
gutxitu batean eragin faktorea zer den birdefinitu beharra dago, zeren eragin faktorea existitu existitzen da, baina desberdin. Ekologiarako lehen ikasliburuaren idazleek (Hiztegi modernorik gabe), 1977 urte hartan eragin handiko lana argitaratu zuten (Ekologia), baina ISBNrik ez duenez, mekanikoki Uniqualek baztertu egiten du.
|
|
2008
|
|
|
Gizartearen onarpena eta pertsonaren ongizatea lortu nahi baldin badira behintzat —eta, nire uste apalean, hizkuntza gutxituak defenditzeak dituen benetako helburuak horiek biak dira hain zuzen ere— Eta etsaia ondo aukeratu beharra aipatzen denean, azken finean D. Crystalen ikuspuntua gogoratzen dugu:
|
hizkuntza
gutxitu bat indarberritzeko lanean aritzen garenean ahalik eta indar gehien biltzen saiatu behar da, ez da etsairik eduki behar, indar positibo guztiak baliatu behar dira. Ez da inoren kontrako edo beste hizkuntza baten kontrako borroka, baizik eta humanitatearen aniztasunaren aldeko pausoa, besterik gabe.
|
|
|
Murgiltze programetan, gehiengoaren hizkuntza hitz egiten duten umeek
|
hizkuntza
gutxitu bat ikasten dute. Hori da duela gutxira arte euskal eskoletan ia kasu guztietan gertatu dena:
|
|
|
hizkuntza gutxituen hiztunak dira eta hizkuntza maioritarioa ikasten dute; azpiratze programan daude, beraz. Bereberez (edo tamazightez,
|
hizkuntza
gutxitu bat) dakiten ikasleen kasua da: hemen eskolan gaztelaniaz (gehiengoaren hizkuntzan) matrikulatzen dira.
|
|
|
EAEri dagokionez, beraz, udalerri guztietan. " Edozein kasutan garbi utzi behar da
|
hizkuntza
gutxitu baten kasuan ezagutza tasak ez duela haren lurraldea definitzen", azaldu dute.
|
|
2015
|
|
|
Zer ondorio izan du unibertsitate ereduaren aldaketak akademiko euskaldunen hizkuntza jarrera eta praktiketan? Beraien ikuspegian, zer toki eduki dezake (eta dauka)
|
hizkuntza
gutxitu batek, alegia, euskarak, jardun profesionalean?
|
|
2018
|
|
|
Problema, batez ere, soziolinguistikoa baita:
|
hizkuntza
gutitu bat hedatzeko eginahalean, hizkuntza berrian xarmanki moldatuko direnekin batera nahitaez hizkuntza hori ikasiko dute hizkuntzak ikasteko gaitasunik ez edo gaitasun mugatua dutenek, natiboekin ibiltzeko aukerarik ez dutenek, giro itogarriki erdaldunean bizi direnek, ergatiboa ongi sekulan erabiliko ez dutenek... Eta guzien eginahala da, nire ustez, eskertzekoa.
|
|
|
Are eta gutxiago gurea bezalako
|
hizkuntza
gutxitu baten kasuan, zeinak ia dena duen kontra, eta, besteak beste, aurre egin behar dion hizkuntzen ohiko transmisio bideetatik kanpo familia, norberaren hurbileko komunitatea... hiztun berriak sortzeko erronkari, baita euskararen tokian tokiko formak etenda dauden guneetan ere. Laburbilduz, euskara egun etorkizunera proiektatzeko gutxieneko baldintzetan bada, euskara batuagatik da.
|
|
2023
|
|
|
34): " hizkuntza erregimenak hizkuntza bakar bati esklusiboki eman diezazkioke eskubideak, edo eman diezazkioke eskubide mugatuak (edo are osoak ere)
|
hizkuntza
gutxitu bati, beste hizkuntza batekin edo batzuekin batera". Gaiaz sakontzeko, ikus Sole (2009:
|