|
2008
|
|
|
Eguneroko zereginetan galiziera darabilten enpresaburuei zoriontzeko eskutitzak bidaltzen dizkiete, eta euren enpresetan gaztelania hutsean bizi direnei, berriz, gomendioak. Haiekin, gainera,
|
hizkuntza
eskubideen urraketen inguruko txosten bat osatzen dute urtero.
|
|
|
PPk eta bere kide ideologikoek eta mediatikoek galegoz bizitzeko dugun eskubidearen kontra dihardute. Hori hala,
|
hizkuntza
eskubideen urraketa salatzen den bakoitzean, PPk gaztelaniaz hitz egiten dutenen kontrako eraso gisa hartzen du. Gertaera erabat irrealak asmatzen ditu, eta alderdi horren aldeko hedabideek errepikatu egiten dituzte.
|
|
|
Bankuak, esaterako, kutxa automatikoak galegoz jartzeagatik. Eta, bestetik,
|
hizkuntza
eskubideen urraketak salatzen ditu, eskutitz bidez. PPk, berriz, eskutitz horiek mehatxuak direla eta horren aurrean jendea beldur dela asmatzen du. Horrek ez du errealitatearekin zerikusirik.
|
|
|
Baina asmo horiek aurreratuta ikusi nahiko nituzke: enpresa gehiagok izatea ziurtagiria,
|
hizkuntza
eskubide urraketa askoz gutxiago izatea, euskarazko komunikabide indartsuak izatea, Lanbide Heziketan eta Unibertsitatean dauden hutsak gainditzea... Azken finean, normalizaziotik gertuago izatea.
|
|
2009
|
|
|
310, hain zuzen. Gorabehera horien artean, 271
|
hizkuntza
eskubideen urraketari lotutako kexak izan ziren. Kexen %70 herri administrazioen esparrukoak izan ziren.
|
|
|
Behatokiaren azken zortzi urteetako txostenek euskararen egoera larria adierazten dute: Euskal Herri osoan eta administrazio guztietan egiten dira
|
hizkuntza
eskubideen urraketak... herritarren kexak urtetik urtera errepikatzen dira... hizkuntz eskubideak bermatzeko tresna juridikorik ez dago. Non daude hizkuntz eskubideen eta normalizazioaren progresibotasuna?
|
|
|
Iaz bezala, aurten ere
|
hizkuntza
eskubideen urraketei buruzko txostena aurkeztu du Behatokiak Baionan. Iaz bezala, Frantziak hizkuntza eskubideak sistematikoki urratzen dituela salatu du Paul Bilbao Behatokiko Zuzendariak.
|
|
|
Ipar Euskal Herrian
|
hizkuntza
eskubideen urraketa sistematikoa izanez, jendeak salaketa jartzeko ohiturarik ez duela azaldu du Bilbaok. Hala ere, kasu nabarmenetan urrats hori egitea garrantzitsua dela azpimarratu du.
|
|
2011
|
|
|
Ertzaintzaren eta Osakidetzaren aurrekontuetan ez da hala gertatzen, eta kontuan izan behar da hizkuntz urraketengatik kexa gehien jasotzen duten erakundeen artean daudela».Justizia euskalduntzeko dirua murriztu izana ere kritikatu du Bilbaok. «Justiziaren eremuan ere
|
hizkuntza
eskubideen urraketak larriak gertatzen ari dira. Hor, gainera, babes eraginkorrerako zein defentsarako eskubideak daude jokoan».
|
|
2012
|
|
|
Administrazioak ahal du edo ezin du arautu alor sozioekonomikoko establezimenduetan nola hitz egin behar den? Borondatea behar da horretarako, sozialistek ez dutena, ez dutelako euskara normalizatu nahi eta euskaldunon
|
hizkuntza
eskubideen urraketa sistematikoak berdin dielako. Zehapenak ez dira tresna bat besterik giza eskubideak diren hizkuntza eskubideak babesteko.
|
|
2014
|
|
|
Euskararen hiztun elkartea erasoaldi berriaren jo puntuan ipini dute. Ikastolen aurkako erasoa Iparraldean, ereduaren aurkako jazarpena Nafarroa Garaian, Espainiako Erresumako ordezkariaren oldarraldia udalerri euskaldunen aurka eta osasun eta justizia zerbitzuetan ohiko
|
hizkuntza
eskubideen urraketak. Denak egoera soziolinguistikoaren gertaera esanguratsuak.
|
|
2020
|
|
|
Horregatik da hain interesgarria Europako eskubideen jagole den Europako Kontseilua bezalako erakunde batek edota ESLAk berak, azaleko elementu folklorikoak alboratuta, hizkuntza eskubideen bermea gizarte ongizatearen erdigunean kokatzea. Are gehiago halako egoera berezi batean, are gehiago
|
hizkuntza
eskubideen urraketak han eta hemen gertatzen ari direnean. Baita gurean ere.
|
|
2022
|
|
|
Hizkuntz Eskubideen Behatokiak beste urte batez mahaigaineratu du euskaldunoi hizkuntza eskubideak lurralde guztietan urratzen zaizkigula. Are gehiago, zerbitzu publikoetan
|
hizkuntza
eskubideen urraketak betikotzeko arriskua dagoela aurreratu zuen, ez badira hizkuntza politiken norabideratze berri (tu) ak ezartzen. Horri gehitu behar dizkiogu etorkizunean eragin handia izango duten eztabaidak, besteak beste, ikus entzunezkoen legea, Nafarroako eta Euskal Autonomia Erkidegoko administrazioak euskalduntzeko dekretuak eta abar.
|
|
|
Auzitegiek «herritarren eskubideen aurkako hizkuntza politika» egiten jarraitzen dutela salatu du Paul Bilbao idazkari nagusiak: «Onartezina da herritarren
|
hizkuntza
eskubideen urraketak betikotuko dituzten ebazpenak argitaratzea. Bada garaia herritarren eskubideak erdigunean kokatzeko.
|
|
|
Hala gertatzen da administrazioaren euskalduntzearen gaiarekin. Batzuentzat
|
hizkuntza
eskubideen urraketa dena euskarazko arta emateko gai ez direnekiko «diskriminazioa» da besteentzat, eta, hala, azken horiek defendatzen dute malguago jokatzea euskara eskakizunik, eta eskatutakoa baino maila baxuagokoei administraziorako sarbidea erraztea. Testuinguru horretan koka daitezke Eneko Andueza PSE EEko idazkari nagusiak ekainean egindako adierazpenak, osasun sistemak duen langile faltaz:
|
|
|
Hala gertatzen da administrazioaren euskalduntzearen gaiarekin. Batzuentzat
|
hizkuntza
eskubideen urraketa dena euskarazko arta emateko gai ez direnekiko «diskriminazioa» da besteentzat, eta, hala, azken horiek defendatzen dute malguago jokatzea euskara eskakizunik, eta eskatutakoa baino maila baxuagokoei administraziorako sarbidea erraztea. Testuinguru horretan koka daitezke Eneko Andueza PSE EEko idazkari nagusiak ekainean egindako adierazpenak, osasun sistemak duen langile faltaz:
|
|
|
Behatokiaren urteroko txostenean argi ikusten da zer hiztuni urratzen zaion eskubidea administraziora jotzen duenean. Mingarria da elebakar batzuek beren burua diskriminatutzat jotzea inolako eskubiderik urratzen ez zaienean —funtzionario izatea ez baita eskubide bat—, eta, aldiz, admnistrazioa ez euskalduntzeak herritarren
|
hizkuntza
eskubideen urraketa betikotzea dakarrenean, baita langileenak ere, haiek bai baitute euskaraz lan egiteko eskubidea.
|
|
2023
|
|
|
Hedabideak saria ematea erabaki du «haien borroka sekulako eskola delako herrigintzak eta euskalgintzak duen belaunaldi berriarentzat, eta gazte eta helduek elkarrekin hamaika ekintza egiten dituztelako». Kolektiboko kide Araitz Etxegaraik eta Maddalen Hirispuruk
|
hizkuntza
eskubideen urraketa salatzeko baliatu dute sariak emateko ekitaldia.
|
|
|
Adostasuna da guztiaren oinarria. Hori dela eta, ez da euskaldunok nahiko genukeen bezain arina eta irmoa bidea; gainera,
|
hizkuntza
eskubideen urraketak gertatzen dira maiz.
|
|
|
Aurrera baino, atzera goaz. Nafarroako familiei ez zaie euskaraz eskolara joateko aukerarik ematen, ez dute inolako bermerik,
|
hizkuntza
eskubide urraketa ikaragarria jasan behar dute.
|
|
|
ELA sindikatuak auzi eske bat jarri du epaitegietan, argudiatuta gertatutakoa «berdintasun printzipioaren eta hizkuntza eskubideen kontrakoa» dela. «EAEn euskara eta gaztelania hizkuntza ofizialak izanda, oposizio publiko batean aukerako hizkuntza erabili ahal ez izatea
|
hizkuntza
eskubideen urraketa larria da». Horregatik, ELAk Arkautiko Akademiari «exijitu» dio euskaraz egin ahal izan ez zituzten azterketako atalak baliogabetzea, eta kalifikazioa moldatzea.
|
|
|
Elkartasuna adierazi du Omnium Culturaleko nazioarteko ordezkari Elena Jimenezek ere, eta argi utzi du
|
hizkuntza
eskubideen urraketak «elkarrekin salatzen» jarraituko dutela. Azaldu duenez, katalanaren aurka «justiziak egindako erasoek» berekin ekarri dute botere judiziala ikasgeletan sartzea, eta horrek «hezkuntza ereduaren aurka» eta «gizarte kohesioaren aurka» egin du.
|