|
2008
|
|
|
Gaur egun Ziurtagiriaren Elkarteak kudeatzen duen Bai Euskarari Ziurtagiriaren bidez, 1.516 entitatek baino gehiagok hasiera eman diote bezeroaren
|
hizkuntza
eskubideak bermatzeko bideari. Bai Euskarari Ziurtagiriaren bidez erantzukizuna hartu badute, bidean oztopoak izaten dituzte, hala nola, euskara hutsean etiketatzen dutenek isuna jaso dezakete, erdaraz etiketatu duen inork, berriz, ez du isunik jasoko.
|
|
|
Euskarari Ziurtagiriaren bitartez, enpresek, saltokiek eta era guztietako entitateek euskararen normalizazio prozesu bat garatzen ari direla adierazten da. Gainera, konpromisoa ez ezik ‘zerbitzua euskaraz’ edota ‘zerbitzua eta lana euskaraz’ ematen dituztela adierazten du, kontsumitzaileak bere
|
hizkuntza
eskubidea bermatzeko ezinbestekoa dena.❚
|
|
|
Legeek herritarrei aitortzen dizkieten
|
hizkuntza
eskubideak bermatzeko, ezinbestekoa da toki entitateek unitate administratibo elebidunak izatea. Unitate elebidunak bai zerbitzu hizkuntza (administratuarekin erabili ohi den hizkuntza, ahoz zein idatziz) eta bai lan hizkuntza (lanpostuari dagozkion zereginak burutzeko erabiltzen den hizkuntza, ahoz zein idatziz) gaztelania zein euskara dituzten atalak dira.
|
|
2009
|
|
|
Bestalde, uztailaren 29ko 150/ 2008 Dekretuak, Elebide,
|
hizkuntza
eskubideak bermatzeko zerbitzua sortzen du, halaber, bere aurrean, kontsultak, iradokizunak nahiz kexak bideratzeko erregulazioa ezarriz. Elebideren zereginak honakoak izango dira:
|
|
2015
|
|
|
Agirreazkunagak (1998), hain zuzen ere, patxada, orekaren bilaketa eta esparru komunak eskatzen zituen euskararen biziberritzea antolatzerako orduan, komunitate eleanitzetan integrazio soziala sustatzeko. Ondoren, botere publiko guztiei dagokie herritar guztien
|
hizkuntza
eskubideak bermatzea (Agirreazkunaga, 1998) eta orduan lortuko da euskararen normalizazioa, euskararen aldekoagoak diren baldintzak, indibidualak zein sozialak sortuz eta denboran zehar mantenduz (Mart� nez de Luna, 2013).
|
|
|
Euskararen ofizialtasunak herritarron
|
hizkuntza
eskubideak bermatu behar ditu, unibertsaltasun printzipioa oinarri hartuta, harreman parekideak lortzeko eta gizarte kohesioari laguntzeko. Herritarren hizkuntza hautua errespetatzen dela ziurtatu behar da, bereziki, administrazioarekin dituzten harremanetan.
|
|
2017
|
|
|
Hauxe izango da Protokoloaren baliagarritasunik handiena, hain zuzen ere, hizkuntza bakoitzaren egoerara ekartzea eta, horren arabera, Protokoloak biltzen dituen neurriekin eta adierazleekin
|
hizkuntza
eskubideak bermatzeko urratsak eta horien hurrenkera nahiz tempusak zehaztea.
|
|
|
1.1
|
hizkuntza
eskubideak Bermatzeko Protokoloa
|
|
|
Euskal Autonomia dute administrazioaren barruan dela hizkuntza ofizial baten erabilera lehenetsi beste hizkuntza ofizialaren gainean, horregatik lehentasunezko erabilera kontzeptua legez kanpokotzat ebatzi dute. aldiz, hizkuntza ofizial baten erabilera normala kontzeptua legearen aldekotzat ebatzi dute, ez duelako ekartzen hizkuntza baten erabileraren nagusikeriarik. hala ere, nazioarteko itunetan jasotakoarekin bat, espainiako auzitegiek egoera horren salbuespen bat ebatzi dute, hain zuzen ere, bi hizkuntza ofizialetik bat egoera gutxitu batean dagoenean beste hizkuntza ofizialaren aldean. kasu horretan badago arauz lehenestea hizkuntza gutxituaren erabilera, horren helburua baldin bada bi hizkuntza ofizialen arteko berdintasuna lortzea. egitasmoan ikusi dugun bezala, auzitegiek onartu egin dute hori dela euskarak duen egoera euskal autonomia erkidegoan, eta badagoela, beraz, euskararen erabilera lehenestea. alabaina, orain arte aipatu ditugun mugak ezarri dizkiote auzitegiek euskararen lehentasunezko erabilera horri: herritarren zerbitzuhizkuntza bermatu behar dutela, langileen
|
hizkuntza
eskubideak bermatu behar dituztela, eta administrazioaren barruko funtzionamenduari bakarrik eragin diola.
|
|
2018
|
|
|
Gurean aldiz, hizkuntza komunitateak nahastuta daude eta lingua franca gisa gaztelania erabiltzen dugu Hego Euskal Herrian. Horrek, ordea, ez ditu herritar guztien
|
hizkuntza
eskubideak bermatzen. Euskara hizkuntza ofiziala izan arren, osasun langile guztiek ez dute euskara ezagutzen, eta euskaldunak diren osasun langileek ahozko komunikazioa euskaraz egiten dute eta berehalako itzulpena egin beharra dute oharrak gaztelaniaz idazteko.
|
|
|
Azterketa egin eta ebaluazioa kontuan hartuta, dekretu berria izan lukeenaren inguruan proposamen zehatza egin du egileak, gutxienik honako lau ezaugarri hauek ziurtatu liratekeela aldarria eginez:
|
hizkuntza
eskubideak bermatzea, erabilera errazteko neurriak ziurtatzea, prebentzioa arretaz zaintzea eta eraginkortasun irizpidea barneratzea.
|
|
2019
|
|
|
VII.8 Behetik gorako ekimen bidea (berr) indartu behar da hizkuntza plangintzaren enfoke konkretu batean hazi eta hezitakoak gara euskaltzaleok eta, oro har, mendebal europako hiztun herri txikien aldeko gehienak. ahuldutako hizkuntza indarberritzeko saioak formulatu eta aplikatzeko orduan urrezko arau bihurtu dugu
|
hizkuntza
eskubideek bermaturiko zerbitzu hartzailearen, zerbitzu kontsumitzailearen perspektiba. hori izan dugu azken 40 urte inguruan nagusi: " euskara ofiziala denez, eta hala den heinean, X zerbitzua (osasun zaintza, hezkuntza, administrazioa, komunikabide publikoak,..) euskaraz jasotzeko eskubidea dugu. datorkigula beraz X zerbitzua, dagokion instantzia ofizialetik". hots, gure hizkuntza eskubideak asetzeko lain izango den goitik beherako hizkuntza plangintza" berdintzailearen" aldeko gartsu bihurtu gara. eskubide hori betetzeko hainbat ahalegin egin da goitik behera, behetik gorako eskaria (banaka zein taldean formulatua) aintzakotzat hartuz. horri eskerrak zerbitzu hau (euskal eskola), hori (euskal telebista) eta hura (osasun atentzio primarioa) ematen ari dira (normalean aukeran, zenbaitetan partez bakarrik) kasuan kasuko herri aginteak eta beste zenbait erakunde edo instantzia ofizial (ikus, adibidez, kutxazain automatikoak). horrela dira gauzak, bereziki, arnasguneetan:
|
|
2022
|
|
|
– Langileen
|
hizkuntza
eskubideak bermatzeko aukerak handituko dira.
|
|
|
– Herritarren
|
hizkuntza
eskubideak bermatzeko aukerak handituko dira.
|
|
2023
|
|
|
Gobernu probintzial batzuek, ordea, azken urteotan pauso bat aurrerago egin dute herrien
|
hizkuntza
eskubideak bermatzeko bidean. Adibidez, Ipar mendebaldeko Lurraldeak, Nunavut eta Yukon probintzietan ingelesa eta frantsesarekin batera bertako hizkuntza indigenak ere ofizialak dira (Government of Northwest Territories.
|