|
2010
|
|
|
Helburu nagusia aberastasun kulturala babestea da. itunak ez du
|
hizkuntza
eskubiderik aitortzen. iii. atalak konpromiso zehatzak jasotzen ditu itunak, eta horretan Estatuek nahi dituzten hizkuntzei aplikatzen diete. iii. atala status ofiziala duten hizkuntzei besterik ez die aplikatuko eta irakurketa zurrun eta diskriminatzaile horren ondorioz, kanpoan geratzen dira euskara legeak nafarroan ezarritako eremu mistoan zein ez euskaldunean, euskara Trebiñun eta Turtziozen...
|
|
|
...1992an eta 27 artikulu horren ondorioz, nazio batuen erakundeak 47/ 135 ebazpenaren bidez gutxiengo nazional, etniko, erlijioso edo linguistikoen partaide diren pertsonen eskubideen deklarazioa argitaratu zuen. hala ere, deklarazio horrek ez zuen balio juridikorik. hartara, ez ditugu zuzenean aitortuta oinarrizko hizkuntza eskubideak. beti ere giza eskubideen hizkuntza irizpideari erreparatu zaio
|
hizkuntza
eskubideak aitortuak izateko. bestalde, aipatzekoa da azken urteotan uneSCo erakundeak ere zenbait adierazpen eman izan dituela argitara, esaterako, 2001eko kultur aniztasunari buruzko deklarazio unibertsala. tamalez, aipatu deklarazioa ez da arautzailea. aitzitik, hainbat printzipio ezartzen ditu estatuek bere egin eta garatzeko konpromisoa har dezaten. azkenik, kontuan hartzekoak dira europako ... eskubide ekonomiko, Sozial eta kulturalen ituna, haurren eskubideen deklarazioa, irakaskuntzaren eremuan bereizkeriaren kontrako hitzarmena... luze bezain interesgarri joko luke horien guztien azterketa egitea, baina beti ere arestian esandako ondorioa errepikatuko genuke, esan gabe doa, artikuluan zehar gutxiengoez ari garela, baina horrek ez duela esan nahi terminologia hori onartzen dugunik. itun guztietan gutxiengoez hitz egiten da. horrela hizkuntza gutxiengoen kategorian sartzen dira berezko hizkuntza gutxiagotuak. ikuspegi teorikotik gutxiengo hitza ezaugarri bat konpartitzen duten eta erreferentzia egiten zaion eremuan kuantitatiboki erdia baino gutxiago osatzen duen taldeari esaten zaio. eTa azKen hogei urTeoTan, europaK zer?
|
|
|
Strasbourgen eman zitzaion oniritzia 1992an erregio edo gutxiengoen hizkuntzen europako itunari. aipatu itunaren helburu nagusia aberastasun kulturala babestea da; hortaz, ikuspegi kulturala du. ondorioz, ezin har daiteke hizkuntza eskubideak babesteko tresnatzat. are gehiago, itunak ez du
|
hizkuntza
eskubiderik aitortzen. hala ere, eskubide indibidualak edo kolektiboak ez aitortu arren, estatuei betebeharrak ezartzen dizkie hizkuntza horien erabilera bermatzeko. erregio edo gutxiengoen hizkuntzak sustatzeko trena da, eta zeharka besterik ezin har genezake gutxiengoen hizkuntzen babeserako mekanismo juridiko gisa.
|
|
2017
|
|
|
Europako Batasuneko Oinarrizko Eskubideen Itunaren 51 artikuluaren arabera Batzordeak ez du eskumen orokorrik gutxiengoen edo gutxiengoen hizkuntzen erabileraren aitortzarekin lotutako kontuekin. Ondorioz, Estatuek dute eskumen osoa gutxiengoen hizkuntzen egoera juridikoa definitzeko, bai eta
|
hizkuntza
eskubideak aitortzeko ere.
|
|
2021
|
|
|
Printzipio hori, Errepublikaren zati ezintasunarekin eta frantziar herriaren bakartasunarekin batera, frantses sistema konstituzionalaren" erreaktore nuklearrak" dira, doktrinaren arabera (Gicquel, 2012). Oso nekeza ikusten da, ondorioz, Pariseko Parlamentuan %60 eko gehiengo bat lortzea beharrezkoak diren erreforma konstituzionalak egiteko eta euskararen ofizialtasuna zein euskal hiztunen
|
hizkuntza
eskubideak aitortzeko.
|
|
2022
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak euskara sustatzeko ematen dituen dirulaguntzetara, 1997tik, guztira 489 enpresa besterik ez da aurkeztu;" Bai Euskarari" ziurtagiriari dagokionez, 1.318 enpresak edo establezimenduk baino ez daukate; 2008an abian jarri zenetik, gutxi gorabehera 360 enpresak/ erakundek/ elkartek lortu dute Bikain Ziurtagiria; Euskal Autonomia Erkidegoko establezimenduetatik,% 1 baino ez da euskara plana lantzen ari, eta enpresa/ establezimenduetatik,% 7k (Euskalgintzakoak barne) baino ez dute erabaki euskara izatea zerbitzu edo lan hizkuntza (Eusko Jaurlaritza, 2019). 2008an, kontsumitzaileen eta erabiltzaileen
|
hizkuntza
eskubideak aitortu zituzten dekretu bidez, eta zereginak ezarri zizkien jarduera eta enplegatu kopuru jakin batzuetako establezimenduei, baina ezin esan uzta oparorik jaso zenik: Dekretuaren betetze mailari buruz 2015ean egin zen azterketaren arabera, arauaren eraginpekoak ziren establezimenduen% 42k ez zuen ezagutzen Dekretua, eta% 22k baino ez zuen betetzen (Eusko Jaurlaritza, 2020).
|