|
2010
|
|
|
Europako kontseiluko Ministroen Batzordeak. gutxiengo nazionalen babesa arautzen duen lehen ituna dela esan daiteke. diruz sustatu du europako batasunak. egun hiru eremu jorratzen ditu MerCator sareak: hezkuntza (Frisian), legeria (katalunian) eta hedabideak (galesen). horrekin batera, 2004an aduM proiektua sustatu zuen gutxiengoen hizkuntzen inguruan lan egiten dutenentzako informazioa zabaldu eta proiektu komunak egiteko sarea. azken urteotan aipatzekoa da 2005ean batasunak adostutako Hizkuntzaaniztasunerako estrategia berria izeneko dokumentua. horren ondorioz, 2006ko urrian
|
hizkuntza
aniztasunari buruzko goi mailako taldea jarri zen abian. horrela, 2006an batzordeak hizkuntzen ikaskuntza eta kultur aniztasuna sustatzeko ekintza plana onartu zuen, eta besteak beste, eskualdeko edo gutxiengoen hizkuntzen ikaskuntza ere jasotzen du. programa aurrerapausoa dela esan genezake, baina oso mugatua da, ez baitu berariaz jasotzen eskualdeko edo gutxiengoen hizkuntzen ikaskuntzarako pro... hizKunTz eSKuBideen deKlarazio uniBerTSala azken hogei urteotako errepasoa egiten ari garela, ezin saihestu hizkuntza komunitateen berdintasuna lortzeko gizarte zibilak egindako ekarpena:
|
|
2012
|
|
|
Abrams eta Strogatz ek (2003) hizkuntzen heriotzaren dinamikari buruzko eredu bat proposatu zuten. Hizkuntzen arteko lehiari eta
|
hizkuntza
aniztasunari buruzko hamaika ikerlan ekarri zuen ereduak, hala nola Patriarca eta Leppänen (2004), Pinasco eta Romanelli (2006), Mira eta Paredes (2005), Stauffer eta Schulze (2005), Wang eta Minnet (2005, 2008), Castelló et al. (2006) eta Stauffer et al. (2007). Hiztunak erakartzeko lehian ari diren bi hizkuntza deskribatzen ditu ereduak, eta iragartzen du bi hizkuntzaren baterako existentzia ezin dela izan egonkorra, hizkuntza batek bestea desagerrarazten duela azkenean.
|
|
2021
|
|
|
Lerrootan immigrazioaren eta euskararen gaia lantzeko ibilbideari errepasoa eman diogu, gure ikuspegi, helburu eta jarduera aipagarrienak azalduta. Hizkuntza harrerarekin, etorri berriak (zein beren seme alabak) euskarara erakartzeko eta euskaraz ikasteko egitasmoekin, eta
|
hizkuntza
aniztasunari buruzko sentsibilizazioarekin zerikusia duten jarduerek gero garrantzia haundiagoa dute gurean. Aurrekontuari begiratzen badiogu, eta hori izaten ahal da neurgailuetako bat, urteen joanean gorabeherak izanda ere, begi bistakoa da joera gorakorra:
|
|
|
Duela mende erdi pasa, bi prozesu gertatu ziren bata bertzearengandik hurbil denboran, eta uneren batean biak gertatu ziren batera: urbanizazio eta industrializazioak eraman zituen Bortzirietako hainbat herritar Euskal Herriko hirietara, baita atzerrira emigratzera ere (artzain, basolanetara, neskame, Immigrazioari eta kultur zein
|
hizkuntza
aniztasunari buruzko ikerketa sakonagoak genituzke, bai hemen, bai oro har: 2019an Bortzirietan erroldatutakoen% 8,7 atzerrian jaiotakoak dira, eta azken hamabortz urteetan zenbateko hori bikoiztu egin da. etab.), eta, 60 hamarkadatik aitzinera, Espainiako Estatutik batez ere hainbat herritar etorri zen bizitzera Bortzirietara, bertan lantegi handiak eraikitzearekin batera (Arburua 2005).
|
|
|
Ez gara diagnosian sobera luzatuko; gure errealitatea hobeki ulertzeko eta bere testuinguruan kokatzeko (Nafarroan eta Euskal Herrian) oinarrizko datu batzuk emanen ditugu. Immigrazioari eta kultur zein
|
hizkuntza
aniztasunari buruzko ikerketa sakonagoak genituzke, bai hemen, bai oro har. Berriki Gipuzkoan eta Bizkaian hizkuntza aniztasunaren mapak aurkeztu dituzte, biztanleen hizkuntza eta jatorri aniztasuna luze zabalean deskribatzen dituzten ikerketak (Soziolinguistika Klusterra 2021).
|
|
|
Halaber, arduradun politikoei, hedabideei, komunitate akademikoari,...
|
hizkuntza
aniztasunari buruzko aholkularitza eskaintzen zien. Eta, nola ez, ekimenak bideratzen zituen, besteak beste, bisita programak edota eskolarteko trukeak.
|
|
|
Bertan egindako lanketei dagokienez, aipatzeko modukoak dira, esaterako, ELENek ekin ziola 2013an eurodiputatuen %92k babestutako Arriskuan dauden hizkuntzei eta
|
hizkuntza
aniztasunari buruzko txostenaren3 prestakuntza faseari, ondoren politikarien esku uzteko; edota Hizkuntza berdintasuna aro digitalean4 izeneko dokumentuan egindako lanketa intentsiboa.
|
|
|
Laburpena. Munduko
|
hizkuntza
aniztasunari buruzko ezagutza zabaltzeko eta partekatzeko xedearekin sortu zen Euskal Herriko Unibertsitateko Munduko Hizkuntza Ondarearen UNESCO Katedra, 2006an. Denbora honetan jorratu dituen ildo ezberdinen berri ematen du artikulu honek, beti ere, hizkuntza ondarea eta, batez ere, hizkuntza gutxiagotuak babesteko baliagarriak diren ekimenak garatzera bideratu izan direnak, bereziki, garapen iraunkorrarekin bateratzen diren hizkuntza lankidetzaren eta hezkuntza eleaniztunaren inguruko ekimenak.
|