|
2010
|
|
|
Europako kontseiluko Ministroen Batzordeak. gutxiengo nazionalen babesa arautzen duen lehen ituna dela esan daiteke. diruz sustatu du europako batasunak. egun hiru eremu jorratzen ditu MerCator sareak: hezkuntza (Frisian), legeria (katalunian) eta hedabideak (galesen). horrekin batera, 2004an aduM proiektua sustatu zuen gutxiengoen hizkuntzen inguruan lan egiten dutenentzako informazioa zabaldu eta proiektu komunak egiteko sarea. azken urteotan aipatzekoa da 2005ean batasunak adostutako Hizkuntzaaniztasunerako estrategia berria izeneko dokumentua. horren ondorioz, 2006ko urrian
|
hizkuntza
aniztasunari buruzko goi mailako taldea jarri zen abian. horrela, 2006an batzordeak hizkuntzen ikaskuntza eta kultur aniztasuna sustatzeko ekintza plana onartu zuen, eta besteak beste, eskualdeko edo gutxiengoen hizkuntzen ikaskuntza ere jasotzen du. programa aurrerapausoa dela esan genezake, baina oso mugatua da, ez baitu berariaz jasotzen eskualdeko edo gutxiengoen hizkuntzen ikaskuntzarako pro... hizKunTz eSKuBideen deKlarazio uniBerTSala azken hogei urteotako errepasoa egiten ari garela, ezin saihestu hizkuntza komunitateen berdintasuna lortzeko gizarte zibilak egindako ekarpena:
|
|
2011
|
|
|
Baina argitu behar dugu ikerketa hau ez dela «hizkuntza paisaiari» buruzko ikerketa bat. Kontzeptu aberasgarri horrek «kaleko ateak» ireki dizkio
|
hizkuntza
aniztasunari buruzko ikerketari (Landry eta Bourhis, 1997; Shohamy eta Gorter, 2008; Gorter, 2006). Egia esan, hizkuntzapaisaian enpresa izenek badute leku handi bat:
|
|
2012
|
|
|
Abrams eta Strogatz ek (2003) hizkuntzen heriotzaren dinamikari buruzko eredu bat proposatu zuten. Hizkuntzen arteko lehiari eta
|
hizkuntza
aniztasunari buruzko hamaika ikerlan ekarri zuen ereduak, hala nola Patriarca eta Leppänen (2004), Pinasco eta Romanelli (2006), Mira eta Paredes (2005), Stauffer eta Schulze (2005), Wang eta Minnet (2005, 2008), Castelló et al. (2006) eta Stauffer et al. (2007). Hiztunak erakartzeko lehian ari diren bi hizkuntza deskribatzen ditu ereduak, eta iragartzen du bi hizkuntzaren baterako existentzia ezin dela izan egonkorra, hizkuntza batek bestea desagerrarazten duela azkenean.
|
|
2014
|
|
|
Hori dela-eta, europar instituzioei eskatu die, presioa egin diezaiotela frantses gobernuari, Hizkuntza Gutxituen Gutuna berresteko konpromisoa bete dezan?. Horretaz guztiaz hitz egin da gaur, otsailaren 21ean, Desagertzeko arriskua duten europar hizkuntzez eta hizkuntza aniztasuna Europar Batasunean izeneko mintegian, Euskaltzaindiak eta Sabino Arana Fundazioak antolatu dutena. Hainbat eurodiputatuk tartean Csaba Sándor Tabajdi eta François Alfonsi. Desagertzeko arriskuan dauden hizkuntzez eta Europar Batasuneko
|
hizkuntza
aniztasunari buruzko txostena, ren egileek eta Eusko Jaurlaritzako, Bizkaiko Foru Aldundiko eta euskararen, hezkuntzaren eta euskal kulturaren esparruan diharduten zenbait erakunde eta elkartetako ordezkariek parte hartu dute.Mintegia antolatu duten bi erakundeon buruek ere hitza hartu dute. Andres Urrutia euskaltzainburuak esan duenez, mintegiaren bitartez gogoeta sendoa eskaini nahi izan diogu euskal gizarteari".
|
|
|
Desagertzeko arriskuan dauden Europako hizkuntzei eta Europar Batasuneko
|
hizkuntza
aniztasunari buruzko txostena ere argitara eman da aldizkarian. 2013ko irailaren 11n, Europako Parlamentuak txosten hori onetsi zuen, gehiengo oso zabalarekin.
|
|
|
Jarraian, Europako Parlamentuaren hizkuntza gutxituei buruzko talde artekoa berriro eratu behar dela esan du, hortik sortu baitzen François Alfonsik koordinatu zuen. Desagertzeko arriskuan dauden hizkuntzez eta Europar Batasuneko
|
hizkuntza
aniztasunari buruzko txostena.
|
|
|
Desagertzeko arriskuan dauden Europako hizkuntzei eta Europar Batasuneko
|
hizkuntza
aniztasunari buruzko txostena ere argitara eman da aldizkarian. 2013ko irailaren 11n, Europako Parlamentuak txosten hori onetsi zuen, gehiengo oso zabalarekin.
|
|
2016
|
|
|
Donostia 2016k
|
hizkuntza
aniztasunari buruzko programazio zabal batekin amaituko du urtea. Tartean, Euskaltzaindiak abenduaren 20an antolatuko duen jardunaldiarekin:
|
|
2017
|
|
|
Hizkuntza eta hizkuntza ekologiari buruzko 4 proba burutu dituzte. Esaldi batzuk egia diren edo ez eta hainbat fruituen denboraldia asmatu behar izan dute, baita hainbat herrialdeetako
|
hizkuntza
aniztasunari buruzko galderak erantzun edo lokotxetan zeuden hizkuntza ezberdinetako hitzen artean 10 Kaixo aurkitu ere.
|
|
2021
|
|
|
Lerrootan immigrazioaren eta euskararen gaia lantzeko ibilbideari errepasoa eman diogu, gure ikuspegi, helburu eta jarduera aipagarrienak azalduta. Hizkuntza harrerarekin, etorri berriak (zein beren seme alabak) euskarara erakartzeko eta euskaraz ikasteko egitasmoekin, eta
|
hizkuntza
aniztasunari buruzko sentsibilizazioarekin zerikusia duten jarduerek gero garrantzia haundiagoa dute gurean. Aurrekontuari begiratzen badiogu, eta hori izaten ahal da neurgailuetako bat, urteen joanean gorabeherak izanda ere, begi bistakoa da joera gorakorra:
|
|
|
Duela mende erdi pasa, bi prozesu gertatu ziren bata bertzearengandik hurbil denboran, eta uneren batean biak gertatu ziren batera: urbanizazio eta industrializazioak eraman zituen Bortzirietako hainbat herritar Euskal Herriko hirietara, baita atzerrira emigratzera ere (artzain, basolanetara, neskame, Immigrazioari eta kultur zein
|
hizkuntza
aniztasunari buruzko ikerketa sakonagoak genituzke, bai hemen, bai oro har: 2019an Bortzirietan erroldatutakoen% 8,7 atzerrian jaiotakoak dira, eta azken hamabortz urteetan zenbateko hori bikoiztu egin da. etab.), eta, 60 hamarkadatik aitzinera, Espainiako Estatutik batez ere hainbat herritar etorri zen bizitzera Bortzirietara, bertan lantegi handiak eraikitzearekin batera (Arburua 2005).
|
|
|
Ez gara diagnosian sobera luzatuko; gure errealitatea hobeki ulertzeko eta bere testuinguruan kokatzeko (Nafarroan eta Euskal Herrian) oinarrizko datu batzuk emanen ditugu. Immigrazioari eta kultur zein
|
hizkuntza
aniztasunari buruzko ikerketa sakonagoak genituzke, bai hemen, bai oro har. Berriki Gipuzkoan eta Bizkaian hizkuntza aniztasunaren mapak aurkeztu dituzte, biztanleen hizkuntza eta jatorri aniztasuna luze zabalean deskribatzen dituzten ikerketak (Soziolinguistika Klusterra 2021).
|
|
|
|
Hizkuntza
aniztasunari buruzko informazio xeheagorik ezean, 2018an Harrera Planean (Topagunea; Bortzirietako Euskara Mankomunitatea 2018, 20) jasotako nazionalitateen azterketatik hurbilpen bat egiten ahal dugu; gutxienez 16 hizkuntza desberdin identifikatzen ahal dira nazionalitate bakoitzari hizkuntza nagusi edo ofizial bat esleituta, baina gehiago izanen dira noski.
|
|
|
Halaber, arduradun politikoei, hedabideei, komunitate akademikoari,...
|
hizkuntza
aniztasunari buruzko aholkularitza eskaintzen zien. Eta, nola ez, ekimenak bideratzen zituen, besteak beste, bisita programak edota eskolarteko trukeak.
|
|
|
Bertan egindako lanketei dagokienez, aipatzeko modukoak dira, esaterako, ELENek ekin ziola 2013an eurodiputatuen %92k babestutako Arriskuan dauden hizkuntzei eta
|
hizkuntza
aniztasunari buruzko txostenaren3 prestakuntza faseari, ondoren politikarien esku uzteko; edota Hizkuntza berdintasuna aro digitalean4 izeneko dokumentuan egindako lanketa intentsiboa.
|
|
|
Laburpena. Munduko
|
hizkuntza
aniztasunari buruzko ezagutza zabaltzeko eta partekatzeko xedearekin sortu zen Euskal Herriko Unibertsitateko Munduko Hizkuntza Ondarearen UNESCO Katedra, 2006an. Denbora honetan jorratu dituen ildo ezberdinen berri ematen du artikulu honek, beti ere, hizkuntza ondarea eta, batez ere, hizkuntza gutxiagotuak babesteko baliagarriak diren ekimenak garatzera bideratu izan direnak, bereziki, garapen iraunkorrarekin bateratzen diren hizkuntza lankidetzaren eta hezkuntza eleaniztunaren inguruko ekimenak.
|
|
|
Artikulu hau honako hauek ere sinatu dute: Enric Morera, Valentziar Gorteetako presidentea (CALREko kultura eta
|
hizkuntza
aniztasunari buruzko lantaldearen koordinatzailea); Miguel Santalices, Galiziako Parlamentuko presidentea; eta Vicenç Thomas, Balear uharteetako Parlamentuko presidentea.
|
|
|
Bilbon zeuden itxialdi moduko bat egiten, eta gurasoentzako antolatu genituen jardunaldi berezi batzuetara etorri ziren behin.
|
Hizkuntza
aniztasunari buruzkoak ziren jardunaldi horiek, eta inguruko guraso asko animatu ziren, jakin minez edo. Oso leku diferentetako gurasoak elkartu ziren:
|
|
|
...iak Frantziako agintariei dei egiten die “hizkuntza gutxiagotuak babesteko eta biziberritzeko asmoz, nazioartean indarrean dauden arauak eta emaniko gomendioak bete edota berrets ditzaten, tartean, 1992ko Eskualdeetako eta Eremu Urriko Hizkuntzen Europako Gutuna eta, 2013ko irailaren 11n, Europako Parlamentuak onetsitako Desagertzeko arriskuan dauden Europako hizkuntzei eta Europar Batasuneko
|
hizkuntza
aniztasunari buruzko txostena”.
|