|
2000
|
|
|
Oroit dezaket, konparazione, nola irakatsi zigun latineko dikzionarioa erabiltzen eta nola egun haietan erran zigun ezen dikzionarioa hitzen logela zela, eta hantxe genuela hura, guk noiz zabalduko zain, hitzek ezkutatzen zituzten ametsak eskura genitzan. Eta erran zigun, halaber, ezen dikzionarioa baso bat ere bazela, non pagorik lerdenenaren iduriko hitzak aurki genitzakeen edo belarrik xumeenaren idurikoak; eta zerurat beha zeuden
|
hitzak
zeudela, eta lurrari beha zeudenak eta lurrean sartzen zirenak, bertze hitzen ongarri bihurtzeko; eta hitz gozoa, komunzki eta eskuarki, ederra zela, eta hitz garratza eta pozointsua, itsusia; baina bazirela hitz gozoak, gozoaren gozoaz gibela eragin ziezaguketenak, okaztagarri egin arteraino, nola izan ohi baitziren usu gorteko poeten hitzak, kapare eta handikien zerbitzuetarat zeudenenak eta ha... Eta hitz bat ez zela berdin non paratzen zen, hitz baten edo bertze baten aitzinean, zeren, batekin dir dir egin zezakeen arren, bertzearekin, aldiz, net itzal baitzitekeen...
|
|
2003
|
|
|
Lexikoaren alderdian, behin baino gehiagotan apuntatu dugun purismoaren kontrako jarrera, edo hobeto esan, maileguhitzak nasaikiro onartzeko joera aipa daiteke batez ere. Ingelesetiko
|
hitzak
dauden daudenean erabiltea maite du. Hala adibidez, futbol eremukoak diren foot ball edo shoot.
|
|
2004
|
|
|
Bai, banuen delikadeziazko ukitutxo eme hori, gero futbol zelaietan batere igartzen ez zitzaidana –edo agian bai, bai baitzirudien, baloia ongi kontrolatzen nuenean esate baterako, zetazko eskularru batez ferekatzen nuela, baita ferekatu orduko lotaratzen ere, kirol kazetariek esaten zutenez–, baina jenio eta nerbio handia nuen, aldi berean... bai bainintzen oldarkorra ere, funtsezko une erabakigarrietan batik bat. Eta zalantza izpirik ere izan ez nezan, nire
|
hitzak
zeuden, aitari garai hartan jaurtiak, errabia handiz eta konbentzimendu osoz –errabiak bideratutako eta baldintzatutako konbentzimenduz, beharbada, aitor dut–, amarekin hizketan ezkutuan harrapatu nuen hartan: " Marikoia, zu!
|
|
2006
|
|
|
Bigarren sailean, beste kantariek musikatu eta abestu dituzten
|
hitzak
leudeke, batzuk liburuetatik hartuak eta besteak neronek preseski idatziak. Batzuk grabatuak izan ziren, baina grabatu gabeak ere badaude, Lurdesek eta Valverdek kantaturiko batzuk, adibidez.
|
|
2007
|
|
|
Ib., 53: «Hau da, hitzak sortu ziren
|
hitzak
zeudelako, egon aurretik». Sorgin gurpilaren kritika hau hizkuntzaren jatorriaren esplikazioan konbentzio bidez, Herder-ek Rousseau baitan ikusia zuen zalantza gabe, ik. op. cit, 147:
|
|
2008
|
|
|
KARLOS: Gustavo Martín Garzo idazleak dioenez, bizitzan bi motatako
|
hitzak
daude: egunekoak eta gauekoak.
|
|
|
Agenda bat ere badago, hurrengo ekitaldiak zein izango diren azaltzen duena. Hori guztia osatzeko, Olentzeroren inguruko kantuen
|
hitzak
dauden atala ere badago. Eta, azkenik, elkartekideen ekitaldietan ateratako argazkien bilduma ere badago.
|
|
|
Trenean eserita doazen bidaiariek irakurtzeko moduko letra beltz, eder, handiekin. Momentu bakoitzari bere
|
hitzak
dagozkio.
|
|
2009
|
|
|
Batetik, emakumeen rol tradizionala azpimarratzen da, eta, bestetik, emakumeek bizi dutendiskriminazio egoerari erreferentzia egiten zaio. Azkenik, azalean aurrez aipatutako dimentsioak aberasten dituzten hitzak aurkitzeaz gain, beste zenbait dimentsio azaleratzen dituzten
|
hitzak
daude. Alderdi indibidualei dagokienez, «estresa», «motibazioa» eta «depresio» hitzak ditugu, prestakuntzari lotua «kalifikazioa»hitza, eta sostengu egiturei erreferentzia eginez, «ANPE» (lanpostuetarako agentzia nazionala).
|
|
|
Biak dira ederrak, eta benetan ari dira kamera zuzentzen. Beraien jardunak harilkatzeko, herri askotariko haur bikoteen
|
hitzak
daude. Eta nonbait izatearren, helduen presentzia beren hitzen zirrikitutik heltzen zaigu:
|
|
|
Ikasi nituen lehendabiziko gauzetako bat izan zen kantu bat egiteko ez nuela errimarik behar. Horretarako modulazioa, esaldiak eta
|
hitzak
zeuden. Uste dut ezin dela baldintzarik jarri benetakotasuna nahi bada.
|
|
|
Webgunean diren bakarlari eta taldeen abestietako hitzen bilduma jasorik dago atal honetan. Guztira, 300 bat diskotako
|
hitzak
daude. PDF formatuan eta jatorrizko diseinuan ikus daitezke:
|
|
2010
|
|
|
Data hori apuntatu nuen sarreran banatu zuten" irakurketa kolektiborako kaieran". Bertan hainbat euskal poetaren poemez gain (X. Lete, J. Mirande, I. Sarasola, K. Izagirre, B. Gandiaga, J.M. Iparragirre, A. Lasa, J.M. Lekuona, B. Atxaga, hala nola P. Altunaren ustezko poema bat latinez)," Eusko gudariak" abestiaren
|
hitzak
zeuden. Jende asko bertaratu zen.
|
|
|
Vinsonen iritziz euskararen lexikoak egiaztatu egiten ditu bai hizkuntzaren primitibotasuna eta bai euskaldun populuarena ere. Maiz erabili zuen argudioa da, adibidez, kontzeptu abstraktuak eta ideia orokorrak esateko euskal berben gabeziarena; adibidez, arbola termino generikoa kanpotik hartua litzateke euskaraz, zeren, zuhaitz espezieak banan banan izendatzeko
|
hitzak
egon arren, zuhaitzaren kontzeptua bera arrotza bailitzateke eta kanpotik mailegatua, euskararen beste milaka batzuk bezalaxe. Areago, euskal lexiko jatorraren azterketan oinarrituta (egutegia, familia...) Vinsonek berreraiki nahi zuen hizkuntza prehistoriko horrekin asoziaturiko zibilizazio maila, eta iradoki zuen besteak beste euskaldunen gizarte primitiboa poliandrikoa izan zela:
|
|
2012
|
|
|
Azken adibide horrek erakusten du beti ez direla besteren
|
hitzak
dauden daudenean, literalki berresaten; nahiz eta zuzeneko diskurtsoa izan, zuzeneko aipuak berrartu dituenak, aldez edo moldez, berregituratu ere egiten duela:
|
|
|
Gurasoek beren zenbaki eta silaba bikoteak asma ditzakete, seme alabek perpausak osatu eta terminoak nola idazten diren ikus dezaten. Lehen Hezkuntzako lehen zikloko ikasleek “Tragapalabras Koba” dute, hainbat mailatako aplikazioa —irakurtzen ikasten duten haurrentzat eta irakurtzen ari direnentzat—,
|
hitzak
dagozkien marrazkiekin, letra zopekin edo hitzen eta esaldien konposizioarekin lotzeko. “Irakurketa idazketa ikastea” programak 14 jarduera ere baditu, zailtasunaren arabera lau mailatan banatuak, letrak, hitzak eta esaldi osoak osatzeko.
|
|
2013
|
|
|
«Hiru atistek susmatu ere ezin zuten egin orduan Oteizari buruzko erakusketa nora eta Gandiaga Topaguneko Luis Laorga aretora iritsiko zenik». Hitzarekiko lotura Artistak bere kabuz sortutakoak dira erakusketako marrazki eta estanpetako batzuk, eta haietako askotan
|
hitzak
daude idatzita, poema bisualen gisakoak osatuz; beste batzuk handik eta hemendik jasotako enkarguei erantzunez eginak dira; ez dira gutxi, adibidez, Carlos Aurtenetxeren Jorge Oteiza, la piedra acontecida libururako egindakoak. Neurri txikiko eskulturak, berriz, eskultura ezagunen maketa txikiak dira, hala nola Arantzazuko santutegiaren frontispizioko Pietatea rena, Pietatea ren sail bereko zaharrago batena, Batarrabi rena eta Esferaren desokupazioa ren saileko batena, besteak beste.
|
|
|
1 Osa ezazu kontzeptu mapa, zerrendako
|
hitzak
dagozkien lekuan kokatuz.
|
|
2014
|
|
|
Orain pentsatuko duzu Douglassek grabatutako zinten bila hasiko naizela. Akaso ez litzateke zailegia izango antropologoak grabatutako zinta horietan Xamuioren
|
hitzak
dauden ala ez jakitea. Baina horrek egiten ari naizen bilaketatik urrunduko ninduke, detektibearen paperean sartzea izango litzateke, nolabait esateko.
|
|
2015
|
|
|
Lantto honetan, beraz, transkripziozuzen bat eskainiko dugu, iturbegiko ura eskainiko dugu idazlearen lumatik atera zenbezain fidel. Transkripzio fidel bat eskaini nahi dugunez gero, ez dugu grafia gaurkotu: garhaitu, orhoitzapenbezalako
|
hitzak
dauden daudenean eman ditugu. Era berean, chutitu, chakur, chichpak eta abar ez ditugu xakur, xutitu, xixpakbihurtu; etchebezalako hitzak ere errespetatu ditugu.
|
|
|
" ufatu" eta" putz egin" ikusi ditugu arestian, zein bere aldetik Bibliaren euskarazko bertsio bitan. Azalean
|
hitzak
daude, baina sakonean ideiak, eta hitz horiek mezua behar den bezala transmititzen digute, ideiak jatorrizkoan bezala bezalaxe adierazten dizkigute, ala jai dugu. Esan ohi denez, botoi bat ekarri dut erakusgarri gisa, fideltasunari zor diogun eta aurkitu ez dudanatxikimendu obsesiboa ikustarazteko.
|
|
2016
|
|
|
Patrice Pavisentzat, antzerkiari buruz
|
hitzak
daudela ez da dudarik, baina diskurtso koherente baten eramatea gero eta zailagoa iruditzen zaio. Izan ere, antzerkiaren diskurtso kritikoa aberastuz joan da eta ikuspuntu anitzak agertzen dira kritikan, diskurtso komun gutxirekin, batzuetan batere ez.
|
|
|
Fdbulas dateke, agian, Iturriagaren lanik ezagunena, edizio gehien pairatu duena halaber. Alta ez dira alegiak bakarrik, izan ere, Samaniegoren 55 ipuinen itzulpenarekin batera, Bergiliren lehenbiziko eta hirugarren eglogak, San Ignazioren martxa eta ezpata dantzaren
|
hitzak
baitaude liburuan jasorik.
|
|
2017
|
|
|
Zadarreko arbanasieraren lexikoa albanizatzeko asmorik, are gehiago, nahita txertatu zituen arkaismoak bere hiztegian, bildu zituen hitz gehienak bere amarengandik jaso zituelako eta"[...] hiztegian[...] gaur egun seguruenik [hiztun] komunitatean inork erabiltzen ez dituen
|
hitzak
daude [lako]" (loc. cit.).
|
|
|
bertatik atera ditugun
|
hitzak
dagokien tokian jarriz. Eskuinaldeko arrastoek lagunduko dizute.
|
|
|
1 Irakurri arretaz Lexikoa sortzeko bideak informazio testua. Ondoren, osatu eskaintza egiteko gutuna, bertatik atera ditugun
|
hitzak
dagokien tokian jarriz. Eskuinaldeko arrastoek lagunduko dizute.
|
|
|
Era askotako
|
hitzak
daude. Ez diot inoiz izenordainena zehaztu.
|
|
2018
|
|
|
Anatomiaren eremura etorrita, esaterako, Terminologia Anatomica latinezko nomenklaturaren araberako terminoak eta terminologia tradizionalaren araberakoak daude gure inguruko hizkuntzetan. Euskarara ere ekartzen dira horiek, baina, gainera, askotan gertatzen da euskarazko betiko
|
hitzak
egotea kontzeptu horietarako. Oro har, maila bereko onarpena eman zaie termino guztiei.
|
|
2019
|
|
|
Bertan heinbaxua duten maiztasun handiko hitzak aurkitzen dira. Ingeniaritza lanbidearen kasuan 16 alditikgora esandako hitzak eta 2,4 baino hein baxuagoa duten
|
hitzak
daude. Bederatzi hitzek betetzendituzte bi irizpide hauek:
|
|
2020
|
|
|
Baina beste ikuspegi batetik, pop kontzeptu horren ezeztatze bat ere erakutsi dezake. Diskoan
|
hitzak
egon badauden arren, modu ia ulertezinean kantatzen baititu, sarritan, Etxebarriak. Abestiek apenas dute lelo moduko pasarte errepikakor edo itsaskorrik.
|
|
2022
|
|
|
Isilik geratu nintzen eta Marcok, behatzak gorriturik zigarroari eusten, hasperen egiten zuen kea ahotik botatzean. Gaizki hazia
|
hitzak
zeuden idatzita gure etxeko fatxadan, atearen ondoan, barrutik basoa ikus nezakeen leihoa hasten zen leku lekuan. Gaizki hazia, maiuskulaz eta beltzez, zer iruditzen, jauna?
|
|
|
Horrela, hauek izan dira irizpideak (Ibarra, 2016): ulergarriak diren hitzak zenbatzen dira (hitzaren osotasuna ulertzen bada, hitza zenbatu); hitzak gaizki kopiatu direnean, adibidez," ospatu duen eguna" kopiatu bada," zuen" idatzi beharrean," duen" hitza ontzat eman da; zuzendu edo ezabatu diren
|
hitzak
badaude baina hitz horiek irakurgarriak badira, zenbatu; errepikatu diren hitzak zenbatu egin dira (adibidez," ospatu zuen bere bere eguna" idatzi bada," bere" hitza bi aldiz zenbatu da); bukatu gabeko hitzak idatzi direnean, bi letra edo gehiago idatzi badira, hitz bezala zenbatu da. Aldiz, bukatu gabeko hitza azken hitza bada, ez da zenbatu; ezabatutako hitzak agertu direnean, zenbatu egingo dira hitz hauek bi letra edo gehiago izan badituzte; tintaz zikindu diren hitzak badaude, hitz guztiak zenbatuko dira, irakurgarriak badira; ortografiaren aldetik gaizki idatzita dauden hitzak ere zenbatu dira(" handia" idatzi beharrean
|
|
|
ulergarriak diren hitzak zenbatzen dira (hitzaren osotasuna ulertzen bada, hitza zenbatu); hitzak gaizki kopiatu direnean, adibidez," ospatu duen eguna" kopiatu bada," zuen" idatzi beharrean," duen" hitza ontzat eman da; zuzendu edo ezabatu diren hitzak badaude baina hitz horiek irakurgarriak badira, zenbatu; errepikatu diren hitzak zenbatu egin dira (adibidez," ospatu zuen bere bere eguna" idatzi bada," bere" hitza bi aldiz zenbatu da); bukatu gabeko hitzak idatzi direnean, bi letra edo gehiago idatzi badira, hitz bezala zenbatu da. Aldiz, bukatu gabeko hitza azken hitza bada, ez da zenbatu; ezabatutako hitzak agertu direnean, zenbatu egingo dira hitz hauek bi letra edo gehiago izan badituzte; tintaz zikindu diren
|
hitzak
badaude, hitz guztiak zenbatuko dira, irakurgarriak badira; ortografiaren aldetik gaizki idatzita dauden hitzak ere zenbatu dira(" handia" idatzi beharrean
|
|
2023
|
|
|
Laranja zoragarri batez pintatu dute orain, eta Joxepa Zubeldia hernaniar bertsolariari eskaini zaio: haren
|
hitzak
daude orain zutabe eta hormetan. Margo berriaren azpian geratu da nik gogoan dudan pintada:
|
|
|
Bitartean Alice Kober estatubatuarrak() bi aurkikuntza egin zituen: bat, flexiodun hizkuntza behar zuela izan, zeren eta hitz batzuen bukaerak eredu erregular baten arabera aldatzen baitziren; biga, Grezia kontinentaleko idazkietan behin ere agertzen ez ziren
|
hitzak
zeudela islakoetan.
|
|
|
Brigittek anatomiako lezio zirraragarri eta zehatz mehatzak ematen zizkigun, begiak diz diz bere ile kiribil saltarien azpian, kokotsa zorrotz; izugarri gustatzen zitzaion hura, erakustea eta esplikatzea, aurki bisita egingo zigun kolore gorri distiratsua batetik, azaleratzen hasia zitzaion beltzunea bestetik. Ez genekizkien izen asko, ez genuen susmatu ere egiten gauza haiek izendatzeko benetako
|
hitzak
egon zitezkeenik hiztegian. Guztia" hori" deitzen zen.
|
|
|
Liburuetan jakintsuen
|
hitzak
daude, antzinakoen adibideak, ohiturak, legeak eta erlijioa. Gurekin bizi dira, gurekin egiten dute hitz eta gogoeta, erakusten eta irakasten digute, kontsolamendua ematen, gure oroimenetik hagitz urrun dauden gauzak begien aurrean jartzen.
|