|
2011
|
|
|
Badirudi, neskek askoz gehiago entzuten dutela euskarazko musika. Bestalde 16 talde
|
hauetatik
4 talde baino ez dira musika guztia euskaraz egiten dutenak eta beste bat da ia dena euskaraz egin duena.
|
|
|
16 talde
|
hauetatik
4 talde baino ez dira musika guztia euskaraz egiten dutenak eta beste bat da ia dena euskaraz egin duena.
|
|
|
euskararen ezagutza, ama hizkuntza eta etxean hitz egiten den hizkuntza. Galdera
|
hauetatik
abiatuz, euskaldunen tipologiak egiteko aukera zabaldu zen. Eta horrek, modu kuantitatiboan, ezagutza, transmisioa eta erabilera hobeto neurtzeko eta ikerketa esplikatzaile sofistikatuagoak egiteko aukera eman zuen.
|
|
|
hurrengo hamarkadotan ondo (euskaltzaleon ikuspegitik ondo) joaten badira hizkuntza kontuak gure artean, aurreko hiru emaitza bide posibleetatik zein da, zure ustez, zure ilobek hil aurreko azken urteetan probabilitate handienaz ezagutuko dutena? euskararen indarberritze saioari honegatik edo hargatik frenoa jartzen ez bazaio, eta europako zokoalde honetan erabateko transformazio demografiko, ekonotekniko, soziokultural eta politikooperatibo bortitzak (alde batekoak zein bestekoak) gertatzen ez badira hurrengo hamarkadotan, hiru eszenario
|
hauetatik
zeinek du egiantz handiena, eta zeinek txikiena, orain arteko eskarmentu kontrastatuaren eta hizkuntza soziologiaren funtsezko ekarpenen argitan?: a) Iloba horiek (eta horiekin batera euskal herriko biztanle guztiak edo gehien gehienak) euskaldun elebakar edo euskal elebidun izango dira eta euskara izango da euskal herri osoan eguneroko hizkuntza bakarra edo erabat nagusia, eskualde, pertsona eta funtzio guztietan; b) Iloba horiek (eta horiekin batera euskal herriko biztanle guztiak edo gehien gehienak) erdaldun elebakar edo erdal elebidun izango dira eta erdara izango dute euskal herri osoan eguneroko hizkuntza bakarra edo erabat nagusia, eskualde, harreman sare eta funtzio guztietan; c) Iloba horiek (guztiak edo gehienak) elebidun izango dira.
|
|
|
bat, entrenatzaile euskaldunekin, bi, entrenatzaile erdaldunekin, hiru, jokalari gaztetxoekin eta, lau, jokalari zahartxagoekin. Bilera
|
hauetatik
jasotako informazioarekin normalizaziorako" Ahalmenen" eta" Oztopoen" kontuak irekiko ditugu (debe/ haber), egungo egoeraren datuekin batera egoera horren eraldaketarako potentzialitateen indarra erakutsiko digutenak.
|
|
2014
|
|
|
Euskara elkarteko eta aisialdi taldeko jarduna abiapuntu 3 hipotesi
|
hauetatik
ekin nion ikerketa xume honi. Eta honela kokatu ditut lehenbiziko 3 ardatzak ere; gaztetxoen boteretzea taldean, nerabeak gainontzeko heldu eta gazteen ispilu eta euskara umeendako edo eskolako hizkuntza ote den hausnarketa.
|
|
|
Honez gain, ezinbestekoa da kontuan harztea, hezitzaileen %77ak euskara duela ama hizkuntza eta
|
hauetatik
%46ª, oro har, euskara aritzen dela beti eta gainontzekoak euskaraz zein gaztelaniaz. Bada ordea taldean, ama hizkuntza gaztelania izan eta oro har, euskaraz aritzen denik (%3a) edota euskaraz zein gaztelania erabiltzen dituenik (%17a).
|
|
2015
|
|
|
Euskaldun zaharren artean, berriz, erabilera jaitsi egin da. Datu
|
hauetatik
tiraka ondorengo elementuak nabarmentzen ditu ikerketak: (1) lehen hizkuntza euskara izatearen garrantzia erabilerari begira, (2) gurasoen hizkuntza ezaugarriak (bikote euskalduna, mistoa, eta abar) transmisioan duten eragina, (3) etxeko erabileraren indizea mantentzea, (4) erabiltzaileen profilean emandako aldaketak, izan ere, egun gazteenek, elebidunek eta euskaldun berriek erabiltzen duten gehien euskara etxe barruan eta, azkenik, (5) hiztunen profil berria," eskolak euskaldundutako gurasoak" hain zuzen ere. one Miren Hernández – Familia hizkuntz politika:
|
|
|
Fishmanen hitzetan, gertuko komunitatean bermatu behar da hizkuntzaren erabilera, horiek baitira ama hizkuntzaren transmisioaren oinarri. Hizkuntza bide
|
hauetatik
transmititzen bada, horietan bultzatu eta indartu behar da hizkuntzaren erabilera.
|
|
|
Salbuespena da Argentinako ikasleen kasua, non inkesta erantzun duten 10 ikasleetatik, 7 Euskal Herrian izandakoak diren. Erantzun hauek aztertu eta hurrengo galderarekin lotuta, topatu dudana izan da Argentinako 7 ikasle
|
hauetatik
6 lotura familiarrengatik hasi zirela euskara ikasten, beraz, bertan egon daiteke salbuespen honen arrazoia.
|
|
|
Munduko unibertsitateetako ikasleen iritzi
|
hauetatik
abiatuz, ausartegia litzateke zuzenean baieztatzea Etxepareren irakurletzek euskararen nazioarteko irudian eragina dutela; baina, hemen laburtu ditugun datuak ikusita, irakurletzek ikasle hauen euskararekiko irudian eragin positiboa izan badutela esango nuke. Eta ondorioz, ikasle hauek ere nazioarteko komunitate unibertsitarioaren parte direnez, maila akademikoan euskarari buruz nazioartean dagoen irudian Etxepareren Irakurletzek eragina izango dutela pentsa genezake.
|
|
2016
|
|
|
eskola esparruan, bereziki, arras goraldi bizia izan dugu oro har. Alde nabarmena egonik ere EAEtik Nafarroara, eta bi
|
hauetatik
Iparraldera, batez besteko joera goranzkoa izan da hor. Oro har sarbide ohargarria izan du euskarak G alorreko beste mailetan ere.
|
|
2017
|
|
|
Irati Lizeaga Elizalde – Euskara, galiziera eta irlanderaren hiztun berrien hizkuntza identitatea da egoera, 16 urte bitarteko gazteen %46, 8 elebidunak (bikoiztu egin da kopurua), eta
|
hauetatik
%51, 9 euskaldun berri elebidunak dira (1991ean adin tarte honetako euskaldun berrien kopurua %15ekoa zen).
|
|
2018
|
|
|
Lau
|
hauetatik
Carrefour eta Leroy Merlin dira Errenteria eta Oiartzunetik hurbilen daudenak, B&B hotela, Renauld, Cepinsa, WOK, Burguer King, Maxi China, Iguazuri eta Ford bizilagun dituztelarik.
|
|
2019
|
|
|
Agerikoa denez, eta ikerketa
|
hauetatik
erauzten den bezala, berdintasuna da euskal gizartearen prozesu eraldatzailearen eta aztertutako adibide desberdinen atzetik dugun balio sistemaren muina, beste balio garrantzitsu eta konpartituekin elkartzen dena, hala nola, burujabetasuna eta lehiakortasuna, erresilientzia, demokrazia, auzolana eta elkarlana... hala ere, puntu honetan oso garrantzitsua egiten zaigu berdintasuna zer den definitz... Izan ere, askotan berdintasun sozialarekin lotzen dugun kontzeptua da, baina, gure gizarteko balio garrantzitsuenetarikoa eta oso kontzeptu zabala den heinean, beharrezkoa eta premiazkoa dugu bere baitan dauden alderdi desberdinak ondo identifikatzea eta definitzea.
|
|
2020
|
|
|
Alderdi politikoen arteko lehentasuna ez den arren, EP ri dagokionean kontsentsuetan ibilbidea egiteko tartea dagoela inferitu daiteke adierazpen
|
hauetatik
:
|
|
2021
|
|
|
Hain zuzen ere, parte hartzaile bakoitzaren motibazioaren bilakaerari dagokionez,% 58aren motibazioa igo egin da eta% 7arena jaitsi, azken
|
hauetatik
ia guztiek pixka bat bakarrik jaitsi dutelarik. Honela, parte hartzaileen% 35ak motibazioa mantendu du baina kontuan izan behar da mantendu duten hauek lehendik ere oso motibazio handia zeukatela.
|
|
|
Ondoan, ekialdean, Kabardino Balkaria errepublika kokatzen da, errusiera, kabardera eta balkarera hizkuntza ofizialtzat dituena. Bi errepubliketako legeetan karatxaiera edota balkarera deitutako hizkuntzak gehienetan karatxaiera balkarera izena jasotzen du; turkiar familiakoa eta kiptxak adarrekoa da, eta 305 mila hiztun baino gehiago ditu(
|
hauetatik
, ia bi heren Karatxai Txerkesian). Eskoletan bakarrik ikasgai gisa eskaintzen da, eta UNESCOk kaltebera gisa sailkatzen du.
|
|
|
Ukrainan, 2001eko erroldaren arabera, 79 hizkuntza hitz egiten dira, eta
|
hauetatik
43k dituzte 1.000 hiztun baino gehiago. 2003an Ukrainak Eskualdeko Hizkuntzen edo Hizkuntza Gutxituen Europako Karta sinatu zuen, eta orduan gutxiengo etnikoen 13 hizkuntza babesteko konpromisoa hartu zuen:
|
|
|
Hasteko, georgiera eta errusiera hiztunez gain, azerbaijanera eta armeniera hiztun talde handiak bizi dira: 2014an 231 000 pertsonak baino gehiagok azerbaijanera zuten ama hizkuntza, eta 144 000k baino gehiagok armeniera19 Bi taldeak batez ere hegoaldeko eta ekialdeko Georgian bizi dira, herri txikietan, eta
|
hauetatik
askok ez dakite edo oso gutxik dakite georgieraz. Azerbaijaneraz eta armenieraz ikasteko hainbat eskola daude Georgian (2013an 85 eta 117 eskola, hurrenez hurren); ikastetxe horien hezkuntza kalitatea askotan georgierazkoena baino baxuagoa da (Tabatadze, 2019).
|
|
|
Azken lau hizkuntzak ipar ekialdeko kaukasiar edo nakh dagestandar familiakoak dira, avar andiar (avarera), lezgiar (udiera) eta nakh (txetxeniera eta batsbiera) adarrekoak. Hizkuntza
|
hauetatik
batzuk ikasgai moduan eskaintzen dira Georgia2002an Eskualdeko Hizkuntzen edo Hizkuntza Gutxituen Europako Karta berretsita, honako hizkuntzak babesteko hitza eman zuen estatuak: asiriera; errusiera; greziera; kurduera eta yezidiera.
|
|
2022
|
|
|
Arizmendi Ikastolako (2010: 26) adituen esanetan, hizkuntza ekologia lau premisa
|
hauetatik
abiatzen da: " hizkuntza guztietako hiztunek komunikatzeko eskubide bera dute; hizkuntzak ez dira berez hiltzen, ekintza politiko konkretu baten ondorioz desagertzen dira;(...) eleaniztasuna ona ez ezik beharrezkoa ere bada; hizkuntza politika guztiak berdintasunean eta hizkuntza eskubideen gainean eraiki behar direla".
|
|
|
Hain zuzen ere, autore hauen esanetan, 1980 urte inguruan Euskal Autonomia Erkidegoko biztanleen% 22ak bakarrik zeukan euskaraz hitz egiteko gaitasuna, hiru hamarkadatan% 37ra igo da eta aurreikusten da 2036.urtean% 50era igotzea (Amorrortu eta beste, 2019). Gaur egungo hiztun
|
hauetatik
% 42a hiztun berriak dira eta, 16 eta 24 urte bitarteko gazteen kasuan% 67 (Goirigolzarri eta beste, 2019). Bestela esanda, 1980 ingurutik 318.000 hiztun inguru irabazi dira euskararen kasuan, honela, XX. mende bukaeran euskal hiztun gehienak natiboak izatetik gaur egun gazte gehienak etxetik kanpo euskaldunduak izatera pasatuz (Amorrortu eta beste, 2019).
|