|
2009
|
|
|
ACXTk 42 postua lortu egin du, munduan gehien eraikitzen dutenen artean kokatuz. Noski, zerrenda honetan ez dugu Pritzker sari askorik topatuko,
|
hauek
enpresak, arkitekturitzak baitira. Agian ez dira kritikak gehien goraipatzen dituen arkitekturak, baina azken finean gure bizitza eta lurraldea moldeatzen dituztenak dira, portzentaje oso handi batetan.
|
|
|
Aipagarria iruditzen zait zuen obran diseinuaren aspektu desberdinak ebazteko duzuen gaitasuna. Kolorearen edo tipografien erabilera menperatzen duzue, normalean
|
hauek
diseinatzaile grafikoen ohiko tresnak direlarik. Baita produktuaren diseinua:
|
|
|
Beste ikuspuntu batetik,, erabateko proiektua, ren gaia, Loos ek esango lukeen moduan, eguneroko erabilera duen objektua arte aplikatuarenaren ondoan jartzen duena, fatxadako zulaketen erabileran agertzen zaigu. Zulaketa
|
hauek
, fatxada poroz beteriko epidermis bihurtzen dute, ingeniariek proposatzen zituzten aireztatze tximinien kalkuluei kontrajarriaz, hauek, arketa, ikonoaren osotasuna distortsionatuko bailukete.
|
|
|
Beste ikuspuntu batetik,, erabateko proiektua, ren gaia, Loos ek esango lukeen moduan, eguneroko erabilera duen objektua arte aplikatuarenaren ondoan jartzen duena, fatxadako zulaketen erabileran agertzen zaigu. Zulaketa hauek, fatxada poroz beteriko epidermis bihurtzen dute, ingeniariek proposatzen zituzten aireztatze tximinien kalkuluei kontrajarriaz,
|
hauek
–arketa, ikonoaren osotasuna distortsionatuko bailukete.
|
|
2010
|
|
|
VISESAk sustatzen dituen promozioetan, orubea oso faktore garrantzitsua izaten da, dituen ezaugarriengatik. Normalean, orube hutsak izaten dira, auzo edo hirigune zaharkitu eta degradatuetan daudenak, forma eta topografia zailekoak.Orube horiei ahalik eta etekin handiena ateratzen zaien bitartean, auzoaren birsorkuntzan eta zaharberritzean parte hartzen dute promozio
|
hauek
. Horrela da aztertzen ari garen kasuan, bai eta IMBk Sestaoko La Bariega auzoan amaitu berri duen beste BOE promozio batean ere.
|
|
|
Eraikin berrien arteko tartea ere handiagoa da, bai eta eraikin berrien eta aurretik lekuan daudenen artekoa ere, eguzkiztapen baldintza hobeak eskainiz. VISESAk eskatzen dituen eguzkiztapen baldintzak betetzeko (neguko solstizioan etxebizitza guztiek gutxienez ordubeteko eguzkiztapena izatea), nahitaezkoa izan zen erabaki
|
hauek
proiektuaren fase honetan hartzea.
|
|
|
Arotziaren eta fatxadaren arteko eraikuntza xehetasunaren ebazpena oso ondo hausnartutakoa da. Beti ondo ebazten ez diren puntuak dira
|
hauek
. –Sekulako fatxada ona izan dezakezu, eta puntu honen ebazpena ondo egiten ez baduzu, ez du ezertarako balio?, diote.
|
|
|
Etxebizitzaren Institutu Nazionalak (4), 1957ko otsailaren 22ko Dekretua baliatuta, honako
|
hauek
agindu zizkion Urbanizazio Gerentziari 1961eko apirilaren 15ean: Bidebieta auzoan poligono bat eratzeko desjabetze proiektua, desjabetze espedientearen kudeaketa eta plan partzialaren idazketa.
|
|
|
(Nukleo familiartzat kasu
|
hauek
hartu dira: seme alabarik ez duen bikotea, bere nukleoa eratu ez duen seme alabak dituen
|
|
|
Etxe mailan barne harreman mota asko daude. Etxebizitza ren behar eta erabilera berriak
|
hauek
izan daitezke: etxean lan egiteko bateragarritasuna, intimitaterako betebehar ezberdinak, eta, batez ere, epe ertain laburrean etorkizunerako dagoen ezjakintasuna lan esparruan eta norberaren eremuan.
|
|
|
da) hiritarren osotasunaren interesen araberakoa izango da, eta ez ahituta diren diru kutxa publiko edo nolabaiteko enpresa pribatuetako interesen araberakoa (azken
|
hauek
interes bidez NRDN, EDLQD SULEDWXDN D] NHQ ÀQHDQ). %DOLDW] H XUEDQLVWLNRDUL H [post eta ez ex ante eman genioke balioa, hots, behin orubea urbanizatu, eraiki eta saldu/ ustiatu ostean.
|
|
|
Neurri
|
hauek
(kreditu sistemaren mugapena, etxebizitzaren
|
|
|
Hamaika beste hainbeste erkidegotan erditu dira. Batzuk aipatzearren, honako
|
hauek
goraipatuko nituzke: agente urba nizatzailea, etxebizitza hutsaren eta eginkizun sozialaren arteko lotura (behar bezala ez erabiltzekotan desjabetzera helduz), udalen partetik alokairu soziala derrigortzea, adibide txiki bezala.
|
|
|
Oraintsu eraikitze lanak geldirik izan dira eta sustatzaileen aurkako manifestaldiak antolatu dira,
|
hauek
, hitzartutako
|
|
|
Dudarik ez, izan ere, lortu den hitzarmenak ez luke gaur egun inolako bideragarritasunik. Azpeitian ez dago etxebizitza publikoa egiteko beste aukerarik, eta egoera ekonomikoa ikusirik, ez dira baldintza
|
hauek
errepikatuko. Hitzarmenarekin eraikitako hiri zati berriak loteria irabazteak adinako eragina du Azpeitiarentzat.
|
|
2012
|
|
|
Hasierako datuak honako
|
hauek
dira:
|
|
|
Zona klimatiko desberdinei begiratuz gero, zona hotzenen (D2, D1 eta E1) eta epelen artean (A3, A4 eta B4) alde handia dagoela nabari geratzen da, 79,62 kWh/ m2a ko maximoa eta 0,17 kWh/ m2a ko minimoa erregistratuz hurrenez hurren. Gogoratu beharra dago, datu
|
hauek
erreferentzia eraikinetarako jasotakoak direla, hau da, CTEko minimoak betetzen dituzten kasuetakoak.
|
|
|
Eraikuntza berrietan kontsumoaren kontrola eta, ondorioz, emisioen kontrola hobetzeko sistemak inplementatu daitezke, baina berria ez den eraikin parkea mespretxatu nahi ez badugu, hauetaz arduratu behar gara,
|
hauek
baitira iraganean kontsumitu dutenak, gaur egun kontsumitzen ari direnak eta konfort estandarrak handitzen diren heinean gero eta kontsumo eta emisio handiagoak izango dituztenak.
|
|
|
Esan beharrik ere ez dago, energia morroi
|
hauek
ez zeuden (egun ere ez dauden bezala) modu homogeneoan banandurik munduan zehar. Estatubatuar bakoitza 347 energia morroi ingururen jabe bazen ere, europarrak 27 zituen bere gain, eta 2 baino ez asiarrak.
|
|
|
1 Gaur egun eraikuntzaren sektorean erabiltzen diren material asko mineral inorganiko, organiko (gehienetan petrolioa) edo konpositeen deribatuak dira, eta
|
hauek
zailak izaten dira birziklatzeko, duten konplexutasun kimikoa dela-eta.
|
|
|
Eraikuntzak gizakiaren oinarrizko beharrizanak betetzen dituen arren (edo horrela izan litzateke behintzat), errekurtso natural gehien kontsumitzen duen sektorea ere bada, lur eremu zabalak hipotekatzeaz gainera. Kalte
|
hauek
ekiditea edo gutxienez gutxitzea beharrezkoa izango da, errekurtsoen agortzeak etorkizuneko hazkundea kolokan jar baitezake. Beste era batera esanda, ez dakigu noiz arte jarraitu dugun orain arteko etengabeko hazkundea.
|
|
|
Ohitura
|
hauek
aldatzea garrantzitsua da, eta eraikinaren energia kontsumoa, birziklagarritasuna edo/ eta etorkizunean beste erabilera bat izateko aukerarik baduen baloratu genuke, ikuspuntu ekonomiko batetik erabateko garrantzia izan baitezake. Horretarako ordea, beharrezkoa izango da eraikinak proiektatzeko eta eraikitzeko orduan ere aspektu horiek kontuan hartzea eraispenerako unean aukera desberdinak emanez, bestela eraikinak hondakin bihurtuko baitira haien bizitza erabilgarria bukatzen den momentu berean.
|
|
|
Norbanako bakoitzak bere erantzukizuna hartzea guztiz beharrezkoa da emaitza ahalik eta eraginkorrena izan dadin. Eraikinen instalazioak aldatzeko errazak izatea ere garrantzitsua da, normalean
|
hauek
izaten baitira eraikin batean azkarren zaharkitzen diren elementuak, beste elementu batzuek bizitza luzeagoa izan dezaketen bitartean (egitura edo itxiturak, esaterako...).
|
|
|
Balio ez duten material eta elementuak birziklatuz eta interbentzio berrietan material birziklatuak erabiliz, askoz ere lehengai gutxiago ustiatu dira naturatik. Material bakoitzak birziklapen maila ezberdinak ditu (aurrerago altzairuaren, hormigoiaren, zuraren eta beiraren kasuak aztertuko dira), baina komenigarria izango da faktore
|
hauek
proiektatze fasetik kontuan izatea. Erabiltzen diren materialen arabera ere energia kontsumoa eta ingurumenari egiten zaion kaltea murriztu daitezke, betiere birziklatutako materialei lehentasuna emanez.
|
|
|
Zura, jakina den bezala, zuhaitzen enborretatik lortzen da, eta tratatze eta sikatze prozesu baten ostean (modu desberdinetara egin daiteke hau, zur motaren eta lortu nahi den emaitzaren arabera) eraikuntzako material bezala erabil daiteke. Haren ezaugarri nagusiak flexio esfortzuari erresistentzia, zurruntasuna, moldagarritasuna eta isolatzaile termiko ona izatea dira, ezaugarri
|
hauek
aldaketak jasan ditzaketen arren zur batetik bestera.
|
|
|
eraikinen birgaitzea, birziklapena eta elementuen desmuntatzea eta berrerabiltzea. Estrategia desberdinak erabilita, prozesu hauetako bakoitzari bultzada bat eman diezaiokegu, prozesu
|
hauek
egoki aurrera eramateko beharrezkoa baita hasieratik pauso egokiak ematea.
|
|
|
Hortaz, eraikinen birziklagarritasuna aztertzeko dagoen gai bat da inolako dudarik gabe, zer aldagai baloratu, zer proportziotan, nola baloratu eta zer eratara edo zer formatotan jaso informazio hori. Gero eta gehiago berrerabiltzen, birziklatzen edo desmuntatzen da eraikuntzaren sektorean, eta prozesu
|
hauek
modu arduratsuagoan kudeatu behar dira, e, zientzia eta energia aurreztea helburutzat hartzen baditugu behintzat.
|
|
|
Erronbo formako metal zabaldua definitzen duten 5 parametroak
|
hauek
dira:
|
|
|
Ordura arte urria zen material isolatzaileen erabilera arrunt bilakatu zen, askotan aire ganberan kokatuak. Eskakizun eta kalkulu termikoak ahalbidetze aldera, araudi
|
hauek
itxituren erresistentzia eta transmitantzia termikoaren kontzeptuak garatu zituzten. Transmitantzia termikoak (U) beroa norabide bakarrean transmititzen dela suposatzen du; balio txikiek isolamendu hobea adierazten dute.
|
|
|
fatxadarenak baino handiagoak izatera iritsiko dira (6). Hain zuzen ere, zubi termiko
|
hauek
dira hainbat proiektu eta eraberritze, efizienteen, ahulgunea.
|
|
|
Hala, hiriaren azterketa sakona darabilte, haren kartografia pertsonal zein alternatiboa osatzen dutelarik. Ordea, espazio publikoaren araugile zein kudeatzaileek umeen jolasarekin parekatzen dituzte kirol eta espresiobide
|
hauek
, eta, hortaz, mespretxuz hartzen dituzte. Aplikatuko den ondoriozko errezeta, kontrolarena da, eta kirola hiriko erabilera bat gehiago dela ulertzen denez, harentzat propio diren tokietan jardutera mugatuko du.
|
|
|
Aplikatuko den ondoriozko errezeta, kontrolarena da, eta kirola hiriko erabilera bat gehiago dela ulertzen denez, harentzat propio diren tokietan jardutera mugatuko du. Horrela, batzuen ustez, azpikultura
|
hauek
adierazteko eragozpenak baino ez dira sortzen, hala ere, erabilera zehatzeko kirolgune hauek teknika eta modalitateen garapenerako erabilgarriak direla dioenik ere badago.
|
|
|
Aplikatuko den ondoriozko errezeta, kontrolarena da, eta kirola hiriko erabilera bat gehiago dela ulertzen denez, harentzat propio diren tokietan jardutera mugatuko du. Horrela, batzuen ustez, azpikultura hauek adierazteko eragozpenak baino ez dira sortzen, hala ere, erabilera zehatzeko kirolgune
|
hauek
teknika eta modalitateen garapenerako erabilgarriak direla dioenik ere badago.
|
|
|
Asmatuko duzue zein den hurrengo pausoa, noski. Tentsiogatazka
|
hauek
hirigunean gertatzen zirenez gero, autoritateek esku hartu zuten eta horrekin batera etorri ziren zentsura eta debekuak. Hiria arautzen duten botereek, zenbaitek kapitalista eta kontrolatzailea izendatzen dituztenak?
|
|
|
Kontzeptu
|
hauek
dira Gasteizko mugikortasun planean kontuan hartu dituzuenak? (2)
|
|
|
Kontzeptu
|
hauek
gehiago erabiltzen dira Estatu Batuetan, baina noski, han espazioa oso modu ezberdinean okupatzen dute. Gu haiek baino askoz sedentarioagoak gara, oso erraz aldatzen dira haiek bizitokiz.
|
|
|
Errealitate
|
hauek
agerian jartzearren, 2002 urteko eta 2012 urteko ortoargazkiak konparatu dira:
|
|
|
Nekazaritza bizimodu mantentzearen aldeko elkarteen bidez, nekazari eta kontsumitzaileen arteko konpromisoa bultzatu da. Horrela, ekoizleek beren zailtasunak erosleekin banatzen dituzte, eta,
|
hauek
, horren ordez, elikagai ekologikoak, osasuntsuak eta sasoikoak jaso ahal dituzte. Emaitza tokian tokiko ekonomia indartsua eta integrala da; nekazaritza, landaguneak eta elikadura sektorea babestuta daudelarik (7).
|
|
|
Landa arloei dagozkien irizpideak
|
hauek
dauzkagu: baliabideak eta lurzorua erabiltzeko sistema tradizionalak sustatzea, nekazaritzako jarduerak trantsizio zonara mugatzea eta abeltzaintza estentsiboa landaguneetan eta larreeta artzain sistema dehesatuak iraunaraztea.
|
|
|
Egitasmo
|
hauek
gauzatzeak, berriz, lurzoru emankorraren galera izugarria ekarri du. Horren ordez, diru publikoa irensten duten aisialdi eta jolasguneak eraiki dira.
|
|
|
Sinergia harreman hauen laguntza trukaketaren bidez, natura zati artifizial honek ez du ekarpen kimikoen beharrik bizirik irauteko eta elkarbizitza orekatua baimentzen da. Biziraupenean hazitako bizikidetzarako arau
|
hauek
baliagarriak gerta dakizkiguke esku artean dugun ekologia artifizialaren eraikuntzan.
|
|
|
Arrosa* Perexila Arrosak tipulinaren zaporea eta hazkuntza hobetzen ditu. Perexilak arrosa kakalardotik babesten du marigorringo eta zimitz harrapakariak erakartzen ditu,
|
hauek
perexilaren polenaz elikatzen direlako.
|
|
2013
|
|
|
Design Kabi gunean armairuak kontraxaflatutako ohol batzuekin pilatu eta loturiko birzikaturiko tiradera batzuk dira. Armairu
|
hauek
eserlekuaren bizkarraldea osatzen dute eta eserlekuaren gurpilak tiraderetakoak dira. Gune zabal honen barnean eserleku/ armairu hauek gune goxoagoagoak sortzen dituzte, bertan telefonoz hitz egiteko edo elkarrizketa pribatuagoak egin ahal izateko.
|
|
|
Armairu hauek eserlekuaren bizkarraldea osatzen dute eta eserlekuaren gurpilak tiraderetakoak dira. Gune zabal honen barnean eserleku/ armairu
|
hauek
gune goxoagoagoak sortzen dituzte, bertan telefonoz hitz egiteko edo elkarrizketa pribatuagoak egin ahal izateko. Erabilera aniztasuna eta aldakortasuna gure lanean gai nahiko erabiliak dira:
|
|
|
(Do It Yourself) ideiarekin bat dator. Kasu askotan altzari arkitektoniko
|
hauek
ez dute jakintza handia eskatzen. Erabiltzen diren materialak maiz eraikuntzatik eratorriak dira:
|
|
|
Material
|
hauek
erabiltzearen arrazoia ekoizpenean dugun kontrolean dago. Zurgin talde propioa dugu eta diseinatzeko orduan ekoizpenaren ezagutzak asko laguntzen digu, kostuak eta materialaren galera murrizteko diseinua sinplifikatuz.
|
|
|
Erronka
|
hauek
zehatuko dute proiektuaren norabidea. Posible izango ote da zaporea eta forma lotzea, eta bi ezaugarriak monitorizatu ahal izatea, demagun, norberaren sukaldean?
|
|
|
Bata eta bestea, Bizkaiko eta Gipuzkoako luzeenak hurrenez hurren. Herri
|
hauek
turismo «produktu» berdintsua eskaintzen dute.
|
|
|
Amaiera adierazgarria du ipuinak, nahi beste lur eskuratzeko aukera duen jaunak, aseezintasunak jota, direnak eta ez direnak galtzen ditu azkenean (Jacobs, 2007). Kostako bi herri
|
hauek
mugaraino eramandakoa, ordea, oso orokortuta dagoen fenomenoa denik ezin uka; itxuraz, halabeharrak jota, balaztatzen ari den fenomenoa.
|
|
|
Hirien bizitzaz, eta heriotzaz, jardutean Jane Jacobs-ek erabilera, erabiltzaile, eta erabiltze garaien aniztasuna aldarrikatzen du hiriguneak bizi bizi izan eta ahanzturan ez galtzeko. Eredu
|
hauek
, ordea, aurkako noranzkoan egin dute aurrera, urrunegi beharbada; erabilerak kontzentratu dira, erabiltzaileak xede berdin eta bakar batekin hurbiltzen dira, eta, gainera, guztiak une berean bertaratzen dira. Tokian tokiko burujabetzaren bidetik datorren etorkizunaren baitan, horretarako helduleku ezberdinak izateak duen garrantzia ikusita, badirudi esnatzen goazela, bide berrietan barna abiatuz.
|
|
|
Ezer gutxi dakigu eraikin
|
hauek
diseinatu zituzten arkitektoei buruz edo bainuetxeen inguruan aurkitu dezakegun paisaiari buruz, hiria sortzeko duten gaitasunari edo inguruko arkitekturan izan duten eraginari buruz.
|
|
|
«Bainuetxeen arkitektura» hitza, gero eta hedatuago dago eta bainuetxea osatzen duten eraikinen multzoa eta inguruko lorategi eta paisaia deskribatzeko erabiltzen da modu orokor batean, elementu horien garaia, erabilerak, tamaina edo kokapena kontuan hartu gabe. Eraikin
|
hauek
, oro har eta kanpotik ikusita, oso eraikin sinpleak izan ohi dira, bolumen errazak, oso trinkoak. Baina oinplanoari arreta jarriz gero, erabiltzaileen beharretara egokitutako askotariko espazioak eta aberastasun espazial bat aurkituko ditugu.
|
|
|
Hiri eta eskualde gehienetan arazo hauei eman nahi izaten zaien soluzioa hirugarren sektorea indartzea da. Kasu paradigmatikoena Bilbok azken urteetan izan duen eraldaketa da (Guggenheim efektua bezala ezagutzen dena, alegia), baina kasu batzuetan funtzionatu duen arren, beste batzuetan epe luzera ekonomia gehiago makaltzea ekarriko du hirugarren sektorearen indartze horrek, zeren eraldaketa prozesu
|
hauek
ez baitituzte batzuetan ustezko ondorioak ekartzen. Industria eta beronek jasan ditzakeen eraldaketak testuinguru ekonomiko globalago batean aztertu behar dira beraz, horrek emango baitigu egoeraren benetako argazkia eta etorkizuneko erronkei erantzun egokiak emateko aukera.
|
|
|
Zabaltze lan
|
hauek
produkzioaren beharretara egokituz egin ziren beti, proiektu bateratzailerik gabe. Horren ondorioz, garai ezberdinetan eraikitako nabeak aurkitu ditzakegu, eraikuntza sistema ezberdinekin, baina bere osotasunean nabe guztiek proiektu originalaren estetikari jarraitzen diote eta horrek industria eraikin multzo osoari batasun handia ematen dio.
|
|
|
Beraz ezaugarri
|
hauek
zituen inguru hartan XIX. mendearen erdialdean. Kataluniako Manchester hiria, izenarekin ezagutuko zen auzoari forma emango zioten lehen eraikin industrialak eraikitzen hasi ziren.
|
|
|
Egoera horren aurrean, bertako biztanleak aurka atera, eta mugimendu auzotarren bitartez espekulazio operazio
|
hauek
eta hiriko tailer guztien desagerpena gelditzen saiatu ziren. Dena aldatu zen 2002 urtean auzoarekiko konpromiso maila altuarekin adituen talde bat sortzean; taldearen helburua industri patrimonioan gelditzen ziren elementuak berreskuratu eta mantentzea zen.
|
|
|
22@ ren garrantzia berebizikoa izan da, erregulazio egokiek eraikinetan egindako lanak eta bertako erabilera berriak nola egin zehaztu baita. Gailendu beharreko gauza da eraikin
|
hauek
eskainitako erabilera sorta eta nahasketa posibleak. Dena den, eraikinaren kokapena da behin betiko gakoa haien erabilera berria ezartzeko.
|
|
|
Gaur egun, Eibarko ondare industrialaren egoera latza da. Hainbat urte pasa eta gero, erabilera gabeko eraikin
|
hauek
herriaren paisaiaren parte bilakatu dira eta iraganaren testigu izandako trasteak balira bezala onartu dira herriko administrazioaren eta biztanleriaren aldetik. Begirada azkar bat botaz gero, Eibarreko hirigunean 100 bat eraikin industrial daude oraindik, bai herriko bestelako eraikinekin nahastuta baita auzo konkretuetan multzokatuta ere.
|
|
|
Horren erantzuna udal planteamenduak eman luke gehienbat, eta bistan da azken urteetan ez dela oso kontuan hartu egoera hori. Alde batetik, nahiz eta eraikin
|
hauek
herriaren izaerarekin bereizezinak izan, gaur egun ez dago tailer bat bera ere babestutako eraikinen artean. Horrez gain, oraingo planteamenduak Azken urteotako krisiak eraikinen aktibitatea txikitu ostean, oraingo geldialdi momentu hau aproposa izan daiteke daukagun ondare industrialaren gaineko hausnarketa egiteko.
|
|
|
Halaber, indar ikusezin
|
hauek
lurraldearen antolaketaren gida-lerro ohikoenetatik eta pragmatikoenetatik at izanik ere, kontuan hartu beharrekoak lirateke inguratzen gaituen paisaia antropikoetan egitasmo kulturalak nahiz estetikoak proposatzen ditugunean. Berreskurapenaren praktikak toki lurraldearen edo leku konkretuaren izaera sakonera deia luzatu luke, efikazia antropologikoaz paisaiaren erroetan dautzan memoria eta identitate plano desberdinen pilaketa horri galdera eginez eta garaian garaiko kolektibitate zein gizataldeek beraien medio geografikoarekin izan duten harreman estuaren iturri bizietatik edanez, ahanzturaren erreinuko urmaeletan galdu baga.
|
|
|
hirian ikasi, lan egin, erosi eta dibertitu; baina lurraldera zabalduriko hiri difuminatu eta gero baino hauskorrago zein jasangaitzagoan bizilekua kokatu. Dinamika
|
hauek
, noski, eragin nabarmena dute politikak onartu eta administrazioak garatu beharreko hiri plangintza eta lurralde antolaketan.
|
|
|
Denak erraz antola litezke bihar bertan, aste gutxitan. Horrela, hilabete batzuk pasata, urte pare baten ondoren edo 10 urteren ondoren, interbentzio
|
hauek
desegin daitezke.
|
|
|
Fikziozko narrazio post apokaliptiko goiztiar
|
hauek
bi talde ezberdinen adibide dira; alde batetik, gizakiaren medioaren suntsipena narratzen dutenak (horrek ondoren gizakiaren suntsipena edo migrazioa ekartzen du), eta, bestetik, medioaren suntsipenik izan gabe gizakiaren suntsipena edo migrazioa dakarrena. Ondorengo XX. eta XXI. mendeetan zehar hainbat eta hainbat lan iritsi zaizkigu gizakiaren desagertzearen inguruan.
|
|
2014
|
|
|
Jabier Puldain Huartek Madrilgo ETSAM eskolan ikasi zuen, eta Donostiako Arkitektura Goi Eskola Teknikoko proiektu irakaslea eta doktorea da, ikerkuntza eta praktika profesionalarekin osatuz bere jarduna. Haren obren artean
|
hauek
nabarmendu daitezke: Jose Ignacio Linazasororekin batera egindako Madrilgo UNEDeko liburutegia, Lekeitioko Barandiaran Kultura Aretoa eta Markinako Uhagon Kulturgunea.
|
|
|
Hala ere, erabiltzailearen eta diseinatzaile/ sortzailearen arteko harremana eraldatzen duela ezin da ukatu, harreman mota horizontalagoa eta aberatsagoa sortzen duelarik. Gulliksenek3 adibidez, erabiltzailean zentratutako diseinuari, honako ezaugarri
|
hauek
egozten dizkio: erabiltzailearen parte hartze aktiboa, sistemaren eta erabiltzailearen arteko funtzioen banaketa, diseinu ebazpenen interakzioa eta diziplina anitzeko lantaldeak.
|
|
|
Askotan autoeraikuntza baliabide materialen faltaren ondorioz edota esperientzia hezigarri bezala duen indarragatik erabili bada ere, autoeraikuntzan bada bestelako emari bat, jabekuntza eta elkarlanaren ildotik. Do It Yourself4 filosofiaren adibide
|
hauek
bestelako eragin positiboak dakartzate; izan ere, norbanakoaren eta taldearen eraketan eta funtzionamenduan eragin handia duten gertakari eta prozesuak izan daitezke. Komunitatean sortzen den autoeraikuntzak norbanakoaren, taldearen eta espazioaren eraldaketa hirukoitza dakar:
|
|
|
Horrelako problemak askatzeko egin beharreko kalkuluen tamaina eta konplexutasuna kontuan hartuta, ordenagailu bidezko simulaziora jotzen da. Baina problemak ebazteko ordenagailu kodeak egitea ere ez da eguneroko ogi biguna izaten eta, ondorioz, gai hauetan adituak direnek egindako softwareen erabilerara mugatzen da problema
|
hauek
askatzen dituzten gehienen lana. Softwareen adibideak dira, besteak beste, ANSYS, ABAQUS, COMSOL, GT STRUDL, RISA, STAAD PRO, FreeFem++, eta abar.
|
|
|
Bigarren korrontea, hots, ama material baten kendura moduan emaitza lortzen duena, mekanizatu tradizionalaren eboluzio logikoa da. Makina
|
hauek
espazio gehiago okupatzen dute eta garestiagoak dira, baina zenbait abantaila dituzte, hala nola pieza askoren aldibereko eraketa eta maila altuko zehaztasuna. Horien adibide dira Computer Numerical Control (CNC) sistema erabiltzen duten fresatzeko makinak, geroz eta ugariagoak eskaintzen dituzten erabilera anitzen ondorioz.
|
|
|
Arkitektook beharrezkoak al ditugu makina
|
hauek
–Automatizazioak onurarik al dakarkigu?
|
|
|
Ikerketan erabilitako CNC fresatzeko makinak 1,6 x 2,5 m ko lan eremua zuen eta fresa mugitzen zuen besoak bertikalean egiten zuen lan. Hasieratik eduki beharreko kontuak dira
|
hauek
, besteak beste, materialaren tamaina eta piezak lantzeko modua mugatzen dutelako. Pieza batzuk mekanizatu bakarrean lantzea ezinezkoa izan zen eta bi zatitan egin ziren (beste makina batzuekin ez zen beharrezkoa izango, hiru ardatzetan lan egiteko, pieza mugitzeko edo fresa automatikoki aldatzeko aukerak eskaintzen dituztelako).
|
|
|
Piezak fresatzeko makinatik atera eta gero, banan banan lixatu behar izan ziren, izan ere, unibertsitateko makina
|
hauek
ikerketari begira egokiak dira, baina akabera optimoa lortzeko ezinbestekoa suertatu zen eskuz bukatzea.
|
|
|
Esku hartze
|
hauek
hiria egiteko ereduan aldaketak sortzea eta hiriak ziklo desberdinetara moldatzea dute helburu. Proiektua ezin da ulertu konponbide final bat bezala.
|
|
|
Zonaldea ezin da erabilerarik gabeko eremu bat izan. Proiektuak hauen erabilera bultzatuko duen birmoldaketa proposatzen du, gero 4 puntuan agertzen den bezala espazio
|
hauek
okupagarriak izan daitezen. Zutik jarraitzen duten pabiloien birmoldaketa haien egituran oinarrituko da, fatxada eta estalkia guztiz aldatuz, kalearekiko iragazkortasuna (sarrerak biderkatuz) eta iragazkortasun bisuala hobetuz.
|
|
|
Etxe honen atzean ideologia bat dago, xehetasun bakoitza pentsatuta dago eta ez dago ustekabean jarrita. Eraikitzeko orduan gauzarik garrantzitsuenen artean honako
|
hauek
zeuden:
|
|
|
Eraikuntzen eta urbanizazioaren arteko denbora desfasea agerian da. Nola eragingo dute lan
|
hauek
auzoko izaeran. Lanak jadanik udalaren esku daude, eta ez zuzenean beraien esku.
|
|
2015
|
|
|
Gisa horretako burbuilei beti kritikatu izan zaie berdintasuna falta, nortasun gabezia, errealitatetik at egotea eta inguruko komunitatearekin erlaziorik ez izatea. Guztiz bateratu daitezke espazio
|
hauek
Marc Auge k deskribatutako ez lekuekin. King, s Cross ek bere alde du bertako eraikin historiko adierazgarriak mantentzeko esfortzua egin dela, beraz faux heritage dekoratu bat sortu beharrean, garapenak jendearen memoriolektiboaa krekin eta nortasunarekin konektatzea lortu du; eta horrek bihurtu du seguruenik ezohiko erreferentzia.
|
|
|
Pilota jokoaren ezarpena alde zaharretan, ezarpen mailak arkitekturan ikerketan, jokoaren ezarpen publikotik espazio pribaturako ibilbideak sortu dituen aldaketak gizarteak publikotasuna erabiltzeko joera aldaketa nabarian uzten du. Historikoki kaleak eta plazak edonolako bilakaera jasateko antolatuta bazeuden ere, gaur egun,
|
hauek
ezartzeak sortzen dituen arau eta baldintzek lasaitasunaren kultura goraipatu besterik ez dute egiten.
|
|
|
Zaharrena, hala ere, bote luzea izeneko jokoa izan zela aipatzen dute (Blazy, 1929), esku hutsean jokatua eta inongo babesik eta paretik gabe joka daitekeena. Lehen pilota joko
|
hauek
ez ziren paretaren kontrako jokoak, joko zuzenak baizik; joko zuzenak bi talde elkarri begira jartzen ditu lur eremu batean eta pilota bata bestearen lureremura bidali behar da. Jokoaren tantoak 15era kontatzen dira, honela:
|
|
|
1 Artikulu honetan jorratuko diren hainbat eduki, ideia, kontzeptu eta baieztapen oinarrituta daude Euskonews aldizkarian argitaratutako artikulu sorta batean, «Arkitektura garaikidearen erronka berriak Euskal Herrian» izenburupean 2013 eta 2014 urteen artean argitaratu zirenak. Bertan, hamaika artikulutan honako gai
|
hauek
garatu nituen: «Sarrera eta aurkezpena» (653 zenbakia, 2013/ 01/ 01), «Erabilera anitzeko eraikuntzen aldeko apustua» (657 zenbakia, 2013/02/06), «Eraikuntza sistemen eta materialen inguruko hausnarketa» (661 zenbakia, 2013/03/13), «Arrazionalismo abstraktua eta minimalismoaren garaipena» (663 zenbakia, 2013/04/10), «Adierazkortasun eta komunikazio dimentsioa salbuespen» (665 zenbakia, 2013/05/08 22), «Arkitektura jostun lana gisa ulertuta» (667 zenbakia, 2013/06/05), «Eskala txikiko arkitekturaren aldarrikapena» (669 zenbakia, 2013/07/03), «Eraikuntza zaharrentzat erabilera berriak» (674 zenbakia, 2013/10/02), «Eraikuntzen txertaketa testuinguru zabalean» (676 zenbakia, 2013/ 10/ 11 13), «Arkitektura talde lanen errealitatetik abiatuz» (679 zenbakia, 2013/12/11 25) eta «Arkitektura lanbidean ere erronka berriak» (683 zenbakia, 2014/ 03 05/ 04).
|
|
|
nagusiki tabernei eta dendei? espazio publiko berri
|
hauek
alokairuan eskaini dizkiete beraien terrazak, mahaiak, aulkiak edota saltokiak ipintzeko aukera emanez, horrela espazio publikoa murriztuz eta kasu batzuetan mugikortasuna oztopatuz ere.
|
|
|
Azken urteetan Euskal Herriko arkitektura garaikidean garatutako espazio pribatuak aztertzen baditugu, aipatutako eskaintza hainbat tipologiatan aurki daiteke, ohikoenak eta ezagunenak izanik honako
|
hauek
: merkataritza guneak, ikastetxe pribatuak eta museo pribatuak.
|
|
|
Kontuan izanda katalogo
|
hauek
bat datozela lurralde antolamenduko eremu funtzionalen unitateekin, zer ekartzen diote Lurraldeko Plan Partzial batek dioenari?
|
|
|
Tokiak esanahi positiboekin betetzeko beharra sentitzen du gizarteak, (Orange, 2008: 87) eta narratiba
|
hauek
ez ditu beti memoria moduan bere gain hartu nahi.
|
|
|
Ekintza konkretuak, argiak, zehatzak eta errazak izango direnak, baina, ikuspen eta oihartzun sozial eta ekonomiko handiena izango dutenak. Behin betiko proposamen batean mugatu baino lehen, ekimen
|
hauek
ekintza planaren zikloa ixten duen hausnarketa prozesu bateko herri kontsultan egin lirateke berriro ere.
|
|
|
Tenpluan, elizan, segurtasuna sentitzen dugu, eraikuntzak berak sentimendu sakratu batera hurbiltzen gaituelako2, eta frontoian, pilotalekuan, ordea, zoriontsu ibiltzen gara, oihu eta zaraten artean? haren arkitekturak sentipen espiritual «serio» bat eskain balezake ere, Oteizak proposatu zigun legez, hutsik geratzen denean, bestalde, artistek edo begirada estetikoa dutenek besterik ikusten ez dutena, aitortuko dugu (pilotazaleei eta, oro har, jende dionisiako andanari bost axola kontu metafisiko
|
hauek
, partida puri purian dagoenean, gauza «sakratu» soila, apustuan jokaturiko dirua izaki?, halaber, elizara meza orduan joan behar ez den bezala bertoko artea mirestera, lotsagarria litzatekeena, otoi egitera baizik, errespetu isilean). Jokaldi osoan, parentesi sakratu bakarra, garai batean behintzat (agian gaur egun ere, nonbait?), eguerdiko hamabietan apaizek angelus delakoa errezatzeko egiten zen etenaldia izan da, eta bat batean, kantxaren erdia aldare fantasmatiko bilakatzen zen, Jainkoari eskaintza sakon bat egiten baleude bezala (Millet margolariaren Angelus mihisea gogoratu dit beti, bertako baratzean arnasten den atmosfera zerutarra, laborari xumeek oinak lurrean sendo badituzte ere).
|
|
|
Hiru esfera nabarmen horien artean kokatzen diren tektonika kulturalek («Ethos» hojaldratu batean) dituzten mintz ugariak elkarreragileak dira, barrua/ kanpoa binomioak erregulatuak: ...iot, hau, norbere komuneko kosmos subatomikoan ere gerta daitekeela), Freud ahotan, sentimendu ozeaniko batek besarkatzen gaituenean, Absolutuarekin bat eginik, Eternitatea zulo lausotu bat, edo horrelako distantzia auratiko bat, haren urruntasunean gertu, egiten zaizunean larrua arrotuz5 (Sigmund Freud, El Malestar en la Cultura, Alianza Editorial, 2014, 58, 59 eta 62 or.). Azken batean, sentipen
|
hauek
neurriz kanpokoak dira, ez baitatoz amildegiok neurketa edo kontaketa batetik, ez dute tamainarik, ez luzerarik, ezta zabalerarik ere, mesurarik gabeko iraupenean, istant bat eta mende bat gauza bera dira, izerdia bezala, barnealde kualitatibo batetik jarioan daudelako:
|
|
|
Gurutzegune hodi kategorial
|
hauek
joan etorrikoak direlako froga lengoaiaren inguru hiztunean aurki dezakegu: beti aditu izan diet zaharrei gu esamoldea, aspalditik erruz erabilia bakoitzak bere burua bakarka subjektu gisa izendatzeko orduan, gizabanakoa, egitura gizarteratzaile zabalago batean partaide bat gehiago sentitzen den sintoma edo adierazle:
|
|
|
eguerdiko hamabietan, angelus orduan, izaera sakratua esparru profanoan barneratzen zen, eta frontoien erdia errezoak betetzen zuen, partida profanoa moztuz, eta parentesi espazial horretan tarte sakratu bat irekiz. Baina Arratetik gertu, Eibarko «Astelena» frontoi monumentalean, antagonismo epistemologiko
|
hauek
leunagoak ziren; izan ere, «La Catedral» izenpean ezagutu izan baita in illo tempore, eta horrelaxe sentitzen ginen eserleku lerrokatu haietan («kathedra»,, aulkia, baita; lerrokaturiko aulkiak elizan, frontoian eta sagardotegietan topa ditzakegu berdintsu):
|
|
|
zentzugabekeria bada ere, berriz ikusmenak pilota galdu du neo barrokismo horretan, eta frontoiak zuriak zirenean baino zailagoa da pilota nondik nora dabilen sumatzea. Bat batean, oinarrizko esentzia estetikoa galdua dagoeneko, Oteizaren kutxa metafisiko izatetik «kantxa soziologiko»
|
hauek
eskala erraldoiko «Pop Art» izatera pasatu dira, irudiaren aldetik Andy Warholen «Brillo» kutxa objektual ateora hurbilduz (horiek ganbilak dira, eta frontoia ahurra, baina sakontasunik gabe geratu da).
|
|
2016
|
|
|
Arkitektura eta artearen erdibideko proiektu txiki
|
hauek
lehendabiziko aldiz publikoki aurkeztu nituenean, espero baino askoz jende gehiagok muntaiak benetakotzat hartu zituen, nolabaiteko desorientazio egoera batean murgilduz. Noiztik ote zeuden haren etxe gaineko baratzeak, Kontxa pasealeku azpiko merkatuak edo Atotxa dorreko txirrista?
|
|
|
Industriek definizioz masiboki ekoizten dituzte produktuak, baina ezer berririk sortu barik, soilik joera eta mugimendu nagusiak indartuz eta joera horien harira hurbilduz, korronte inertzial eta, era berean, potentziatzaile baten lana eginez. Kulturaren kasuan beste horrenbeste gertatzen da, errepikapenen ugalketa
|
hauek
diskurtso estetizista (erre) produziten dute, kulturaren ageriko alderdiak eta zati ikusgarriak nabarmenduz. Haien adierazpenetan espektakulua gailentzen da, erreprodukzio bat izatean ezin baitute besterik azaleratu edo bultzatu, soilik jada badutena (edukiak ez dira aldatzen; bai, ordea, eduki horiek espresatzeko teknika eta estiloak).
|
|
|
Dauden ekipamendu publikoak, bestalde, modu bateratuan egokitzen dira aztergai dugun eremuaren erdiko gunean, bertako jarduera ordutegi jakin batera mugatuta egonda. Etxebizitza kopuru handi baten beharrari erantzuna emateko lehentasunarekin sortu zen auzo honetan, jarduera eta jendea faltan dituzten kale eta kanpo guneetan, esparru formalak espazio
|
hauek
erabiltzeko edo bertatik igarotzeko atsegintasun falta eragiten du.
|
|
|
Ene! Pila bat dira: Stockholm, Kopenhage, Hanburgo, Bochum, Dortmund, Nurenberg, Paris... Oro har, Danimarkan, Suitzan, Alemanian, Holandan, Parisen etxebizitza kolektiboen mugimendua oso zabaldua dago, mota askotakoak daude bertan eta horietatik zaharrenetara edo atentzioa gehien eman digutenetara jo dugu.Kontuan hartu diren aldagaiak honako
|
hauek
izan dira, eta, horien arabera, konbinazioak egin izan ditugu: etxea zaharrena izatea soilik, etxeak belaunaldiartekoak izatea, emakumezkoenak soilik diren etxeak, etxeak hirietan egotea, etxeak hirien kanpoaldean egotea eta sareturiko etxe proiektuak izatea (adibidez, Beginenhof).
|
|
|
Erabilera ezberdineko exijentziaontuak kn hartuta, gune bakoitzaren iluminazio berezia landu behar izango da. Garrantzi berezia izango dute honako gune
|
hauek
: kanpoko guneak, irakurketa gelak, bainugelak, eskailerak eta maila aldaketak, sukaldea eta garajeak.
|
|
|
Urteak dira eskoletako jolastokietan agertzen diren jokabideak genero perspektibatik aztertzen direla. Bai hemen bai atzerrian, hainbat ikerketa gauzatu dira1 umeek aisialdi eremu
|
hauek
nola erabiltzen eta okupatzen dituzten ulertzeko asmoz, generoak duen eragina aintzat hartuz.
|
|
|
mutilenak neskekiko, ikasle zaharrenak gazteekiko, ikasle zakarrenak lasaiekiko? Espazio
|
hauek
ez dira ikasteko gune bezala diseinatzen, aisialdirako espazio modura baizik, ulertu gabe aisialdian ere ikasi egiten dela. Garapen pertsonal eta sozialarekin lotutako abilidadeak garatzen dira, ikasleek berdinekiko dituzten erlazioetan eta taldeetan integratzeko gaitasunean eragina dutenak.
|
|
|
Jolas espazioen diseinu eta kudeaketa irizpide
|
hauek
gizartearen balio hegemonikoak erreproduzitzen dituzte hezkuntza espazioetan, berdintasun eta eraldaketarako espazio izan luketen horietan. Eta ez da soilik emakume gizon dikotomia indartzen dutela, gizon molde nagusitik at geratzen den pertsona ororen bazterketa ere eragiten dute, izateak duen aniztasunari ez ikusiarena eginez.
|
|
|
Madrilgo orduko alkateak 1924an eman zuen bandoak argi erakusten du umeak «euren lekuan» mantendu eta «etxekotzeko» joera berria: «Gurasoek, euren erantzukizunik estuenarekin zainduko dituzte euren seme alabak,
|
hauek
bakarrik parke eta lorategietan jolas dezaten, hauek baitira haurren jolaserako leku egokiak(?)» (Román eta Salís, 2010: 26).
|
|
|
Madrilgo orduko alkateak 1924an eman zuen bandoak argi erakusten du umeak «euren lekuan» mantendu eta «etxekotzeko» joera berria: «Gurasoek, euren erantzukizunik estuenarekin zainduko dituzte euren seme alabak, hauek bakarrik parke eta lorategietan jolas dezaten,
|
hauek
baitira haurren jolaserako leku egokiak(?)» (Román eta Salís, 2010: 26).
|
|
|
Baina 1 eta 5 urteko umeek ere bakarka edo taldeka lo edo atsedena hartzeko tokia izan dute. Gune
|
hauek
umea bera bakarrik joateko ahalbidetuta egongo dira, horrela, edozein unetan nekatuta egonez gero, ez dute irakaslearen beharrik izango deskantsua hartzeko, azken finean, ume guztiak ez dira berdinak eta batzuk beste batzuk baino gehiago deskantsatu beharrean daude.
|