|
2010
|
|
|
Harenganako konfiantza eta esker ona maiz agertzen du. Beste ataltxo batean
|
hau
dio: –Ikako berbeta be arengandik ikasi neban?.
|
|
|
ibili zen batetik bestera. Gerrateko abentura latza bukatu zen eta etxerako bidaia kontatu ondoren,
|
hau
dio biografian: Halaxe bukatu zuen Augustinek 36ko gerratea 1941ean.
|
|
|
Egia esan, olerkiekin ez du sail berezirik osatzen, artikuluetan eta gainerako sailetan tartekaturik baitatoz gehienetan. Kronikei buruz
|
hau
dio testuen prestatzaileak:
|
|
|
Esaterako, Eusko Ikaskuntzaren eta Euskaltzaindiaren sorrera. Bi erakunde horiekin kontrastean bezala,
|
hau
dio ondoren: Hala ere, eta oraindik 1918an, eskoletan, ume euskaldunen mihiak mututzeko eraztun salatariak erabiltzen ziren.Urte horretan, 1918an, Kirikiñok Abarrak liburua idatzi zuen, herriak egunero erabili ohi zuen euskaran idatzia.
|
|
|
Apaiz izateko bidea hasi zuen, beraz. Eta haren bizitzaren oinarri izango ziren bost zutabeak seinalatu ondoren, haren biografoak
|
hau
dio: Garai honetan, bi zaletasun handi deskubrituko eta biziko zituen:
|
|
|
idazmakina baten inguruan biltzen omen ziren. Augustini dagokionez,
|
hau
dio Ana Urkizak: Halaxe, 1931ko uztailaren 8an, Augustin El Día egunkarian idazten hasi zen, egunkaria sortu eta urtebetera.
|
|
|
Hau begi bistan jartzeko adibide xume bat baino ez dut aipatuko hemen. Operatiboburu izandakoak honako
|
hau
esan zuen nitaz (erdaraz, noski): –Gizon hauek nolakoak diren ikus dezazuen, kontutxo bat besterik ez dizuet esango.
|
|
|
Gezur beldurgarria, inoiz ez baitzen gure Administrazio Kontseiluaren bileretan ETAren izenean inor izan, ez komisariorik ez bestelakorik. Fiskalak puntu honetaz egin zion galderak(. Zuk lehen hau eta
|
hau
esan duzu Auzmendi jaunaz. Hori horrela izan dela adierazteko zer froga duzu??) eta komandantearen ondoko erantzunak(.......
|
|
|
Eta beste
|
hau
esatea be zilegi bekit: Gure misiolarien egintzen ondorioak ikusiz, eta beste herri batzuen gaurko entusiasmua asmatuz, gure herriaren gaurko egoerea gogarte gai bihurtzen jatan.
|
|
|
67. Honako
|
hau
dio fitxak: Egilea:
|
|
|
Dena dela, restauración izen hori ez zen hainbat historialariren gogoko gertatu eta Markinan hasiera izan zuenari refundación, nuevo Duruelo eta antzeko izenak ematen hasi ziren. Dokumentazioaren biltzaile, ikertzaile eta argitaratzaile izan den Julen Urkizak berak ez zuen egokitzat jotzen restauración izena; Vinculo izeneko gure arteko barne argitalpenean
|
hau
dio: Se ha decidido utilizar la expresión Reimplantación en vez de la de Restauración, pues esta palabra está cargada de significados que no corresponden al acontecimiento que se narra en los documentos.
|
|
|
Aurkezpenean
|
hau
dio: –lehen lehenik azpimarratu behar dut, lan hau Antonio Unzueta, Angel Fernandez Mendiola eta Julen Urkiza Karmeldarrek erdaraz burututako beste estudio askoz zabalago baten laburpena dela (Provincia carmelitana de San Joaquín de Navarra.
|
|
2011
|
|
|
(Euskeraren lekukoen hiztegia deitua izan dana) hiztegia prestatu ebana. Horri buruz honako
|
hau
dinosku Luis Arostegi, olerkari, itzultzaile eta idazleak Linoren Idazlan Guztiak liburuari egindako sarrera luzean: –Iztegi onetan idazle zarrak, aurreko iztegiak, gaurko idazkiak eta erriari entzundakoak jaso dira, itz bakotxa eta bere adierazpenak jasotako esaldian edo adibidean kokatuz?.
|
|
|
Jendea irakurtzera bultzatzeko kanpainak eta egiten diren garai honetan, ez datorkigu txarto Lino Akesolok izandako irakurzaletasun handia gogoratzea. Honako
|
hau
dinosku Igone Etxebarria andreak udalak banatutako orrian: –irakurle sutsua izan da, beti libururen bat besapean hartuta.
|
|
|
obra honek ere, beste askok bezala, ez zuela berehalako arrakastarik edo harrera berorik izan. Hasieran
|
hau
dio:
|
|
|
Artxandako Agurlekuaz
|
hau
diosku Lino Akesolok: –Azkue aitak bere Parnasorako Bidea liburuan Agurleku baten izena eta ango oiturea dakar.
|
|
|
Artxandakoarena Eusebio Maria Azkueren bertsoan gorde da. Basarrate ingurukoaz
|
hau
dio Lino Akesolok:
|
|
|
Eta kito?. Gainerako irakasgai, hizkuntza eta kultura giroaz
|
hau
dino: –Filosofiako Logica eta Critica eta Teologiako Dogma eta Moral irakasgai eta ikasgaiak latinez, bestelako irakasgai eta ikasgaiak gaztelaniaz..
|
|
|
1954 urtean Belokeko Iratzeder (Xabier Diharce) eta Lertxundi beneditarrak Pasionea izeneko liburua argitaratu eben, Ebanjelioaren testua Aita Leon Leonen itzulpena zelarik. Honetaz
|
hau
dino: –Liburua eskuan esan nion D. Eutikiri:
|
|
|
Gabonmin izenpetzen nituen. Gure Juan Mari Lekuonak, bere liburuetariko batean niri eginiko eskaintzan, besteak beste,
|
hau
dio: –Hire Eguberritako opariak eskertuz...?.
|
|
|
Azken laburpetxo bat eginez,
|
hau
esango neuke: Txomin Solabarrieta ez dogu ahaztu behar abadea dala eta eliza barruan nahiz kanpoan egin dau ebanjelizatze lana.
|
|
2012
|
|
|
Historialari batek gauzak argitzeko garrantzi handikoa dan honako
|
hau
dinosku: euskaraz idazten oso berandu hasi zenez, eta antzinako bizkaitarrak ez zutenez euren foruak eta legeak idatziz jaso beharrik izan, ez dira horretaz arduratu lehen hirietako foruak eta pribilegioak idazten hasi ziren arte.
|
|
|
Hori aristotelismo garbia da, eta tomismoan jasoa dago. Nik
|
hau
esaten dut: intelekto agentea lana dela, baina, lanaren kultura nondik datorkigu?, hain zuzen ere, Errebelazioaren Historiatik, Jainkoaren agindua da, hasierako liburuan zigorra, gero, gaur egun, bihurtu da baita eskubide ere.
|
|
|
jarri zion izena lantxo hari. Gerra garaiaz
|
hau
dio:
|
|
|
Hizkuntzaren eta aditzen erabileran zenbait akats antzeman arren, horiek, dakarren aberastasunaren ondoan, ez direla aintzat hartzekoak deritzo. Eta azkenerantz,
|
hau
dio:
|
|
|
Politagorik!?. Eta beste paragrafo batean
|
hau
dio: –Arau bardiñez egi, a dogu Txori Donetsija be.
|
|
2013
|
|
|
–Haiek didaten maitasun handiak, akastuna eta hala holako idazkeran adierazia izan arren, oso ongi idatziak dauden eta zer idazten duen dakienaren liburu batzuk baino ere onargarriago egin dezake?. Eta pixka bat aurrerago
|
hau
dio: –Badakit ez dela nigan falta maitasun eta desirarik, ahal dudan guztian nire ahizpen arimei laguntzeko, Jaunaren zerbitzuan oso aurrera joan daitezen.
|
|
|
Lehen graduko otoitza azaldu ondoren, 13 kapituluaren amaieran, bere aitor entzuleari, A. Garcia Toledori,
|
hau
esaten dio: –Ez dakit zuzen esaten asmatzen dudan.
|
|
|
Hari beretik,
|
hau
esaten dio geroago: –Beharbada, nik ez dakit zer esaten dudan.
|
|
|
Laster konturatu ziren eragile gaztearen kemenaz euskal karmeldarrak. Adibidez, honako
|
hau
diosku Lino Akesolo idazle finak, Julen Urkizak Muniategiren olerki lanak liburu eder batean bildu zituenean: –Orain Muniategi onen olerki guztiak liburu baten batuta daukaguz?
|
|
2014
|
|
|
Kazetariak
|
hau
esan zion jarraian: –Ikusleak baditu bertsolari begikoak, baina ez da pozten besteak kanporatzen direnean?.
|
|
|
Berak, barriz, euskara jatorra, herri euskaldun eta baserri giroko baten pentsaera eta izaera ikasiko zituan hareengandik. Horregaitik
|
hau
esango deusku: Muxikako herria nire bigarren ikastola izan bada, Arrazolako herria Unibertsitatea izan dot.
|
|
|
Jakina, euskal meza nagusia izan zan egun horretan be jaialdi horren ardatza; horren ostean, orduko argazkien erakusketa eta pelikularen emonaldia; gero, oroitarria jartzea. Marmolean grabaturiko oroitarriak
|
hau
dino:
|
|
|
Hemen ere, umetako oroitzapenetan, gorago aipatu dugun bere bokazioaren nondik norakoa iradokitzen digu. Eta geroxeago,
|
hau
dio: –Kopla munduan dagoen gairik interesgarriena kopla zaharren teknika dugu.
|
|
|
Aterik ate ibiltzeko orduaz,
|
hau
diosku: –Gauez ibiltzen ziren gizon sailak:
|
|
|
olerkari senaz haiek esan ohi zuten olermenaz? ari zela,
|
hau
dio:
|
|
|
Bi zaldien arteko erkaketa eginez,
|
hau
diosku gure aztertzaileak: –Berdabioren zaldiak bezala lau anketan zurie du eta zazpi pausotan pasatuten deu/ zortzi arkuko zubie.
|
|
|
Baina goazen aurrera, euskaltzaleok batzen gaituana sendotzea komeni da eta. 1986an Aramaion egin zan Kili kili Egunean, Olinpiadetako zuzia pizturik dauala agertzen da Kili kili eta pankartak
|
hau
dino: euskerea etxean ikasi, eskolan landu, kalean erabili.
|
|
|
Gabonetan lehenengo oporrak heldu jakozan. Etxera joateko trajez jantzirik jantokira, gosaltzera joan zanean,
|
hau
esan eutsan Prefektuak: es
|
|
|
bere iritziz, liburuak ez zuela fedearen eta ohitura onen aurkakorik ezer, ezta heresia usainekorik ere; alderantziz, oso goraipagarria zela. Hala ere, amaitzeko
|
hau
zioen: hobe zela guztien eskura ez jartzea, gai delikatuak eta bizitza espiritualean nahiko sarturik ez daudenentzat zailak darabiltzalako.
|
|
|
Eta liburu berean, baina 19 kapituluan
|
hau
dio:
|
|
|
–Bidali zitzaidan liburua aztertzea onartu nuenean, ez zen izan hainbeste neure burua hura epaitzeko gai ikusten nuelako, Gure Jaunaren laguntzaz, haren doktrinak on egingo zidala uste nuelako baizik?. Ondorengo lerroetan
|
hau
esaten dio: –Liburua ez dago askoren eskuetan agertzeko eran, alde batzuetan hitzak leundu beharra eta beste batzuetan azaldu beharra izango bailuke?.
|
|
|
–Liburua ez dago askoren eskuetan agertzeko eran, alde batzuetan hitzak leundu beharra eta beste batzuetan azaldu beharra izango bailuke?. 1568ko azaroaren 2an, Luisa de la Cerda andereari eginiko gutunean
|
hau
diotso Teresak: –Liburuarena ezin hobeki bideraturik dakar berorren gorentasunak, eta horrela, ahazten ditut eragin dizkidan haserrealdiak.
|
|
2015
|
|
|
Horregatik, ia kontraesana badirudi ere, grazia mistiko gorenak dituenean eta batez ere Barne Gaztelua idazten ari denean, orduantxe du fundazioen eta gizarteko harreman eta komunikazio ekintzarik oparoena. Honen harira, sarrera orokorrean
|
hau
diogu: –Teresarenean ez da guztia espiritual eta goi mistikakoa; gizatasunik beteena darie haren hainbat orrialderi, batez ere Fundazioen eta Gutunen sortetakoei?.
|
|
|
monasterio eta kontenplazio bizitzako hainbat astiune zeregin horri eman behar izaten zizkiola, batzuetan, loari hainbat ordu kendu beharra izateraino. Beraren gaixozain eta idazkaria zen ahizpa Ana San Bartolomerenak
|
hau
diosku: –Batzuetan gutunei erantzuten jardun behar izaten zuen goizaldeko ordu biak arte; une horretan oheratu ohi zen eta handik bi ordura iratzartzeko agintzen zuen?
|
|
|
Bere iritzien aurka, hotsandiko tituluak jarri behar izaten zituen batzuetan, gizalege, adeitasun eta garai hartako joerari amore emanez. Esaterako, Teutonio Braganza jaunari
|
hau
esaten dio: –Nik diotsot, benetan, hurrengoan halako tituluez idazten badit, ez diodala erantzungo(?), titulu hura nire Ordenari ez dagokiona delako?
|
|
|
–Nik diotsot, benetan, hurrengoan halako tituluez idazten badit, ez diodala erantzungo(?), titulu hura nire Ordenari ez dagokiona delako? (68 gut., 1 zenb.). Aita Anbrosio Marianori
|
hau
diotso: –Orain, agurgarria eta anderea tituluak niri ematea otu zaio?
|
|
|
Hemen, ordea, zerutik ibai edo iturri batean eroritako ura bezala da, guztia ur eginik, ez baitago bereizterik ezta jakiterik ere zein den ibaikoa eta zein zerutik erori zena; edota itsasoan sartzen den erreka txikitxo bat bezala da, ez da izango bata bestetik bereizteko modurik; edota gela batean argi handia sartzeko bi leiho baleude bezala; bereiz sartzen bada ere, guztia argi bat egiten da. (?) Jesu Kristo gure Jaunak behin apostoluen alde otoitz eginez
|
hau
esan zuen: bat izan zitezela Aitarekin eta Berarekin, Jesu Kristo gure Jauna Aitagan eta Aita Beragan dagoenez.
|
|
|
Eta guztiok sartzen gara hor, Haren Maiestateak esan baitzuen: ez dut erregutzen hauen alde bakarrik, baita niregan sinetsiko dutenen alde ere, eta gainera
|
hau
dio: Ni haiekin nago.
|
|
2016
|
|
|
Gero historiak dio, haritz haren zuraz Fritzlar eko san Pedro eliza eraikiarazi zuela. Dena dela, egintza honetan ere bere bidea egin du legendak eta
|
hau
dio: lehenengo aizkora kolpean, haize bolada indartsuak bat batean eraitsi zuen zuhaitza.
|
|
|
Gaur egun euskararen eguneratzean eta garapenean itzulpenek duten garrantzia azpimarratu ondoren, hitzez hitz honako
|
hau
esan zuen:
|
|
|
Santi Onaindiak bere hitzaurrearen amaieran
|
hau
dio: –Akatsik izatekotan, norbaitzuek auxe egotzi leikeoe:
|
|
|
Bizkaiko zenbait tokitan atsotitz
|
hau
esaten da egun honetan: Santu guzietan, Dominu Santuru tururu (Zavala, 2634).
|
|
|
Beste bi pasarte ekarriko ditut. Euskaraz jarririk, lehenengoak
|
hau
dio:
|
|
|
Azkenerantz, beste pasarte batean
|
hau
dio eta hitzez hitz ekarriko dut:
|