|
2003
|
|
|
Lehen Gerra Karlistan sartzen bagara, 1837ko bizkaierazko bertso-paper karlista anonimo batean, zera irakur daiteke: . Ez ziran euskaldunak/ bein bere menpetu,/ Erroma bera ez zan/ eurakaz jaubetu? 62 Aurrekoaren ildo berean
|
hau
ere pertsona eskolaturen batek egindako bertsoa zen, euskal historiaren inguruko ohiko topiko bat herritarrei jakinarazten ziena, euskaldunen betiereko ausardia baieztatu eta egungo karlista euskaldunei kemena eman nahian. Bertso sail honetan (eta garaiko bertso gehienetan), herritar euskaldunek politika aktiboan zuten protagonismoaren aitortza argia ikus daiteke.
|
|
|
Hirugarren esangura
|
hau
ere Euskal Hiztegi Entziklopedikoa n aurki daiteke (Klaudio Harluxet, Donostia, 1995, 4 t., 1593 orr.): –Historiografia:
|
|
2004
|
|
|
Hemen ere aipatzen diren puntu gehienak egokiak iruditzen zaizkit: Euskal Herri inguruaz jasotako lehen kronika eta albisteak, erromatarren etorrera, hiriak eta galtzadak, antolamendu politiko administratiboa, latinak euskarari egindako ekarpena(
|
hau
ere oso aproposa historiaren euskal ikuspegia betetzeko)... Zerbait kritikatzekotan saltus eta ager vasconum en kontua aipatuko nuke:
|
|
|
Euskararen jarraitasun historikoaren inguruan ere ñabardurak egin lirateke,
|
hau
ere ez baita maiz ulertarazten den bezain ezaugarri historiko iraunkor eta aldaezina. Hasteko, lurraldetasuna bezala, egundik erabaki dugu berau historian bilatzea, eta izatez nahasgarria da behinolako mintzaira izen horrekin identifikatzea:
|
|
2005
|
|
|
Bigarren honetan, egun bizi dugun egoeratik hurbilen dagoen honetan,. Hemendik aurrera botoen ordez, zer? Egin duten beste
|
hau
ere biolentzia baita!!?, biolentziaren inguruko hausnarketa desberdin bat atzeman daiteke. Azurmendik, elkarrizketan esaten zuenez, baliteke trataera hau Ugalderen, desesperazio, tik etorri izana; aurreko egoeraren (1983), ilusioarekin?
|
|
2006
|
|
|
Gainera, gai hau aztertzen jardun duten gehinek hiru autore onartzen dituzte: Nuño edo Munio Alfonso, Santiagoko elizako altxorzaina; Hugo, Santiagoko elizako kanonigo eta arzedianoa; eta, azkenik, Giraldo edo Gerardo maisua, kanonigoa
|
hau
ere. Autore posible gehiago aipatu izan dira, hala nola, Pedro delako bat, Rainerio, Pedro Marcio, etab. Baina, kasu hauetan, ikertzaile guztiak ez daude ados.
|
|
2009
|
|
|
Ondoriozta daiteke, emigranteak moralaren aldetik degradazio prozesu bat jasan zuela, geografia eta zirkunstantzien araberakoa
|
hau
ere, hots, egunkarientzat ez zela berdina Europan edo Amerikan egotea; gainera, hori oso garbi ikusten da fedearen kasuan, erlijio katolikoan hezita zeuden emigranteak fede hori galtzeko arrisku larrian baitzeuden, eta azken iritzi horretan, nabarmena da elizak gai honen inguruan izandako jarrerak nola eragin zuen.
|
|
2011
|
|
|
Lehen ikusi dugun bezala anarkismoa izan zen Tolosan lehendabizikoz agertu zen langile ideologia. Lehen Internazionalaren gainbeherarekin ordea
|
hau
ere erori egin zen eta lehenengo talde sozialistek izandako geldialdiak baino handiagoa jasango dute hiri gipuzkoarrean. Euskal Herri osoan UGTk suposatzen dieten konpetentzia esanguratsua eta han hemenkoako ekintzetan hartuko dute parte baina finkapenerako zailtasunekin.
|
|
|
eta erdiak aldera gertatu zen hau eta Goardia munizipalaren artxiboetan islaturik geratu zen, 1934ko urriaren 14an atxiloturik Autoritateen disposiziora ipini zituztenean: Joaquin Bereciartua Liseris, 16 urtekoa, Marcelino Michelena Galvenzu, 19 urte, moldeatzailea, Antonio Gonzalez Castaños, 16 urte, Zamoran jaioa, Antonio eta Santiago Riell Garcia, 16 eta 14 urtekoak, Candido Fernandez Losada, 28 urtekoa, Zamorakoa
|
hau
ere, ikazkina, eta Manuel Figueras Estibariz, 17 urtekoa, ofiziorik gabea, izan ziren atxilotutakoak Mozalbete aipamena agian ez dago erreatatetik hain urruti, baina bihurrikeria batetik urrun, langileen esku hartzea ere ikus daiteke. Kazetariaren arabera ehundaka eta ehundaka pertsona izan ziren gertakariaren lekuko,, sin que nadie hiciese la menor muestra de desagrado
|
|
2013
|
|
|
Eta euskaldunon komunitate honetatik, nik neuk galdetzen dut: noiz hasiko dira sozialistak Frantziako Iraultzaren herentzia
|
hau
ere kritikatzen, beste batzuekin egin duten bezala?
|
|
2016
|
|
|
Bere azken lana. Una bendicion? da,
|
hau
ere, esklabutza garaian kokatuta.
|
|
2017
|
|
|
Gernika liburuan, Santiago Onaindiak bonbardaketari buruzko beste aipamen
|
hau
ere egin zuen:
|
|
2018
|
|
|
Beraz, Lezama herriko bi euskaldunak 1840ko hamarkadan jaio ziren baina orduan euskara jada ez zen hizkuntza nagusia izango, erdaldun gehiago zeuden eta. Beste datu
|
hau
ere esanguratsua da: euskaldun baten neba gazteak, 2 urte geroago jaiotakoak, ez zekien euskararik.
|