|
2000
|
|
|
Baina garai hartan ez zen horrelakorik. Garai hartan lapur jendea eta litxarreritan
|
hasitako
jendea zen eta tristea zen haien artean egotea. Kartzelan 42 egun eman nituen.
|
|
|
Dena esana dagoen irudipen horri aurre eginez, euskal aktore desberdinek eta herritarrok oro har, gertakizun eta jarrera bakoitzak dituzten eragin guztiak aztertu beharra dago, eta horren arabera epaitu eta jokatu. Atentatu honek 1998ko irailean
|
hasitako
prozesuan nola eragiten duen aztertu, abertzaleen arteko harremanean, herritarron elkarbizitzan, abertzaletasunean orobat, ezker abertzalean...
|
|
|
Su etenaren haustura eta EHren abstentzio eskaeradunak izango dira bigarren hauek objetiboki begiratuta. Emaitzek eta etorkizunak esango dute zein neurritaraino eragiten duten Euskal Herrian 98ko irailean
|
hasitako
prozesuan.
|
|
|
Estatuko sei argitaletxe ari dira. Elkarlanean eta beste bost argitaletxek orain urte batzuk
|
hasitako
ekimen bat da. Liburu txikiekin oso ondo joan dela dirudi, eta gazte alorrera zabaldu nahi dute ekimena.
|
|
|
Orora, irrati egitasmo berria abiarazteko kostua 600.000 bat liberan (15 milioi pezeta inguru) ibiliko da. Subentziorik ez dutenez, martxoan
|
hasitako
kanpainak ekitaldi hauetan du oinarri eta, horren kariaz, behar beharrezko dute ekitaldiak kutunki apailatzen jarraitzea jendea hunkitzeko asmoz. Kontu korronte bat ere irekia da horretarako.
|
|
|
Marraduna soilik kantauriar isurialdean ageri da eta beste arrazen artean ez du antzekorik. INIA koek
|
hasitako
lanari Eusko Oilozaleen Elkartekoek heldu diote. Elkarteko kideen artean jarraitzen dute oilo arraza honen hobekuntza lanetan.
|
|
|
Argi izan, ordea, egindako ibilbidea ez dela alferrikakoa izan. Ez baitugu zalantzarik oraindik ere Euskal Herriko herritarren gehiengoak bat egiten duela Lizarra Garaziko Hitzarmenarekin eta gure burujabetza berreskuratzeko
|
hasitako
ibilbidearekin. Izan ere, Lizarra Garazin sinatu akordioa ez baitatza alderdi, sindikatu eta gainerako taldeok une horretan erabakitakoan, hauek guztiak idazkia sinatzera bultzatu zituen euskal sozietatearen gogoan baizik, eta atzen hau hamaika bide ezberdinetatik adierazi izan da urteotan eta ez da inola ixilduko aurrerakoan.
|
|
|
Udagoien osoko ibilbidearen amaierara udaberrian
|
hasitako
eskualde guztietatik heldu ziren bertsolariak, Bizkaiko ekialdeko eremu euskaldunenetatik mendebalderantz Bilboalde eta Ipar Uribekoak gehitu baitzaizkie. Eta ordezkari berriok oso zapore gozoa utzi dute bertsozalearen ahotan.
|
|
|
Hamairu istorio labur dira eta ipuin bakoitzaren hasieran itzultzaileak egileen eta obren iruzkin eta aipamenak egiten ditu. Poesian bezala, narratiban ere Sarrionandiarengan Jon Miranderen eragina nabaritu genezake, aurrerago aipatuko ditugun bere lehenengo bi ipuinen estiloan eta taxuan ez ezik, umore beltzeko narrazio hauek itzultzeari ekin ziolako, zuberotarrak
|
hasitako
arloari jarraipena emanez. Bestalde, umore beltzeko ipuinen arloan badira zenbait adibide Sarrionandiaren ipuin originalen artean ere esate baterako," Ukabilka" ipuina Ifarraldeko orduak liburuan (1987).
|
|
|
El Correo taldea 80ko hamarkadan hasi zen hedatzen, El Correo Español El Pueblo Vasco argitaratzen zuen Bilbao Editorial enpresak
|
hasitako
garapen politikarekin.Lehendik berea zuen El Diario Vasco gipuzkoar egunkaria argitaratzen zuen SociedadVascongada de Publicaciones; baina hamarkada horretan, hainbat prentsa enpresatradizionalen krisiaz baliatuta (EDICA, nagusiki), erosketa zabalak egiten hasi zenEstatu osoan zehar, hainbat probintziatako egunkariak bereganatuz. Gaur egun 11 (hamaika) egunkari kontrolatzen ditu, eta baita horiek eta beste hainbat egunkarik banatzen dituzten aldizkariak eta gehigarriak (Suplemento Semanal, Suplemento TV,...) argitaratzen dituen Taller de Editores enpresa ere.
|
|
|
liburuarekin ireki zuten bideari jarraitzendiogu. Haiek (baina ez haiek bakarrik)
|
hasitako
tradizioa da UEUko FilosofiaSailak aukeratu duena: antolatzen ditugun ikastaroak eta argitaratzen ditugun liburuak, eskutara erori zaizun hauxe adibidez, horren adierazgarri dira.
|
|
|
Lehen eta bigarren mundu gerren tartean
|
hasitako
deskolonizazio prozesuari dagokio hirugarren globalizazioa. Iparraldean, lehen iraultza sozialistak emandakoSobiet Batasuna baldintzatuz, eredu fordistak emandako ongizatearen gizartea da.Hirugarren munduko herrietan nazio askapenerako gatazken bitartez, independentzia politiko berriak lortu ziren.
|
|
|
Baina, edozein kasutan, guk planteatzen duguna, prozesu konstituziogile bat bururaino eramatea da. Eta horretarako EHk ikustenduen aukerarik logiko eta koherentearena, Batzar Eratzaile bat martxan jartzea da, Udalbiltzak eta Herrialdeen Ganberak
|
hasitako
prozesu hori bururaino eramateko.Batzar Eratzaile hori hauteskunde libre eta demokratikoen bitartez osatuko litzateke. Batzar horren helburuak hauexek izan lirateke:
|
|
|
Estatuko irakaskuntza sistema sortzeko nahiari egin zitzaion kritika. Zer esanik ez, horrek irakaskuntza Elizaren eskuetan uztea ekarri zuen, baina, hala eta guztiz, liberalek
|
hasitako
hezkuntza sistema nazionala sortzeko prozesuaren sugarra, ez zen itzali, nahiz etenak izan eta abiadura aldakorrekoa izan.
|
|
|
Izango ziren hamar bat urte lizentziatu zenetik, eta gutxiago bulego txiki batean lanean hasi zenetik, eta horra non atera zion lehenbiziko aldiz etekina irakasgai horri. Gutxienez Maitek
|
hasitako
liskarrean burua hotz mantentzeko balio izan zion. Eskerrak Txemak ulerkor jokatu eta objektibotasunari lekua egin zion.
|
|
|
Oinazea, azken minutuetan bertze topaketa alaiagoaren menturan lekutua zitzaidana, ausikika lotu zitzaidan buru barnetik, eragilea —eskua nahiz tresna— ezagututa arrapiztu balitz bezala. Bi aste lehenago
|
hasitako
joan etorriak finitu eta" helmuga" zioen txartela ageri zen nire aitzineko figura armadunetik zintzilik.
|
|
|
Ustel gertatutako gosariak mokor kakaztua ezarri berria zuen, zorteak azken aldi horretan egin zizkidan txandrio guztien meta gainean. Eta orain, hori aski ez, eta makur
|
hasitako
goiza, zuzendu beharrean, are gehiago nahaspilatuko zelako aierua nuen.
|
|
|
Bertsio ofizial eta bakarra, udazkenerako argia ikusi duena, Roman Felones eta Fermin Miranda irakasleek izenpeturik. Victor Pradera nazionalista espainiarrak
|
hasitako
ildoa, Opus Deiren Unibertsitateak gero kanonizatua, aurreiritzi ideologikoz zamatua, egungo antolamendu instituzional administratiboa justifikatzeko eginkizuna duena, Euklidesen teorema haietan bezala aurrez emaniko hipotesia egiaztatua gelditzen dena. Nahiz eta horretarako gertaeren interpretazio interesatuak eman behar izan, bestelakoak badirela isilduz.
|
|
|
etenik egin gabe fasera pasatu zen, Gerra Zibileko urteetara alegia. Urte horietan —tesian zehazten ditudan zenbait gertaera direla medio— urrats oso garrantzitsua eman zuen kanpo politikak, hamarkada batzuk lehenago
|
hasitako
prozesua punturik goreneraino eraman baitzuen (8 eta 9 kapituluak," Eusko Jaurlaritzaren nazioarteko jarduera(): I. Kanpo harreman instituzionalen finkapena" eta" II. Kanpo jardueraren oinarrizko tresnak.
|
|
|
bertsolari senak, punturako erraztasunaz, bete lanera darama zenbaitetan. Arnas handiz
|
hasitako
poema batzuk, arrunkeriaz amaitzen ditu. Bere obra poetikoa, oro har, irregularra da, gorabehera handikoa.
|
|
|
Polizia auto batzuen uluek moztu zuten bat batean Lauaxetak
|
hasitako
sermoia. Aulkietatik altxa, errezelak baztertu eta leihotik begira jarrita, auto berde bat ikusi genuen plaza nagusian etengabeko jira-biran, Goizederrek bezperan Orexara eramandako auto gorria hango plazan utzi zuen bezalaxe, eta Guardia Zibilaren bost lanrober plazara orduantxe puntuan Leitzako aldetik heltzen, uluka eta argi urdin birakariak piztuta.
|
|
|
Hasierako uste ustela baztertuz, 1936an
|
hasitako
gerra hura galdu egin zutela ere ikasi behar izan zuen, jakina, hamabi edo hamahiru aste haietan, eta berpiztu berritan ikusi zuen ertzain autoa ez zela inondik ere bera hil ondoan bizirik geratutako burkideen garaipen heroiko baten ondorio. Gerra hura faxistek irabazi zutela ikasi behar izan zuen; Jose Antonio Agirre Euzko Jaurlaritzako lehendakaria erbesteko Euzko Jaurlaritzako lehendakaria baino ezin izan zela 1937ko abuztutik aurrera; etsaien burua, Francisco Franco caudilloa, ohean hil zela 1975ean, Euskal Herria eta euskara ahal izan zuen bezain zapalduta utzirik eta ondorengotzaren inguruko kontuak ahal izan zuen bezain estu loturik.
|
|
2001
|
|
|
Archer M. Huntington 1955ean hil zen, baina handik aurrera berak
|
hasitako
bildumak hazten jarraitu zuen, donazioei esker batez ere.
|
|
|
Aurten gainera festa honetan Euskal Herriko Ikasleen Gurasoen Elkartearen sorrera nabarmenaraziko da. Erakunde hau aurtengo martxoaren 30ean jaio zen Bilboko Guggenheim Museoan eginiko ekitaldian, iazko maiatzaren 10ean Donostiako Kursaalen
|
hasitako
prozesuari bukaera emanez. Elkarteak Euskal Herri osoko 202.000 inguru ikasleren gurasoak biltzen ditu (81.000 Bizkaian, 45.000 Gipuzkoan, 23.000 Araban, 50.000 Nafarroan eta 3.000 Ipar Euskal Herrian) eta helburu nagusi batzuekin sortu da.
|
|
|
EA eta EAJri dagokienez,
|
hasitako
harremanak estrategikoagoa izan nahi duela dirudi.
|
|
|
Euskal Herri penintsularrean gehiago jokatzen zen elizako arkupeetan, eta ohituraren poderioz ezkerreko pareta bat erabiltzeak jokoari ekartzen zizkion aukera guztietaz ohartzen hasi ziren, batez ere II. Karlistadaren ostean eraikitzen
|
hasitako
ezker paretako (eta erreboteko, palaren eta xisteraren kasuan) frontoien sorkuntzan emaitza izango zutenak.
|
|
|
Hainbeste zalantzarekin
|
hasitako
ibilbidean ametsak zapuztea ez da harritzekoa. Datu fidagarriak eskuan hartuta, adibidez, Catalunyan Zuzenbide ikasketak egiten ari denak, zer ilusio eta itxaropen izan dezake, jakinda, Catalunyan Frantzia osoan haina abokatu dagoela?
|
|
|
Ez nuke bukatu nahi arestian
|
hasitako
historiotxoaren amaiera jakina gogoratu gabe. Otaegik hamabostean utzi zuen Goñi Arrigorriagan eta putakeria ederra egin bat baino gehiagori.
|
|
|
2.500.000 metro film eta 7.000.000 metroko euskarri bideografikoak bereizten dute oraingoa eta 1978an 600 metrorekin soilik
|
hasitako
23 urteotako lana. 4.500 liburu espezializatuk, 19.000 aldizkarik eta 300.000 dokumentu inguruk osatzen dute gorde beharreko ondarea, egungo eta etorkizuneko belaunaldientzat.
|
|
|
Aurreko lerroetan ikusi dugun modura, literaturaren eta idazketaren gaineko hausnarketez gain, gizon emakumezkoen arteko harremanak ditu hizpide Rossetti-ren obsesioa k. Bihotz bi nobelan
|
hasitako
ildoari jarraiki, sexuen arteko inkomunikazioak amodio kontzeptu desberdinak, gizon emakumeen arteko mixeria eta beharrak, berriro ere maisutasunez testuratu dizkigu Saizarbitoriak. Baina oraingo honetan senar delirante baten ordez, ironia handiz idazle gisara aurkezten den protagonista maskulinoaren sedukziosaioak testuratu dizkigu.
|
|
|
Ordura artean indarrean zegoen kultura ortodoxoari heterodoxia kultural eta politikoa kontrajarri zitzaion. Arestik literaturan
|
hasitako
iraultza, Mitxelenak euskararen batasunean eta Oteizak arte mailan emango dute.
|
|
|
Agian, garai bateko testigantza da abangoardia hori, beste alde, Etiopiaz gain Ziutateaz lanean ere agertzen dena, Mari Jose Olaziriegik ikusi duenez (1993). Gure artean" isiltasunaren poetika" deitu dugun joerarekin bat dator Ziutateaz, Beckett-ek
|
hasitako
bideari jarraiki.
|
|
|
Nahiz eta germanizaturik egon, Karlomagnoren garaian misiolari anglosaxoiugari joan ziren erreinu frankora, eta baita Iberiar Penintsulakoak (asko musulmanengandik ihesi joandako mozarabeak) eta italiarrak ere, horrela bere aitak
|
hasitako
ekimena bultzatuz. Honekin kulturaren, berpizkundea?
|
|
|
Nik ere ez nuen elkarrizketa hasteko imintziorik egiten. Berak
|
hasitako
jolasarekin jarraitzen nuen, barraren beste aldeko jubilatu zurruteroekin berriketa bizian sartuz. Sekula baino atseginago.
|
|
|
M(
|
hasitako
lanarekin jarraituz, maitasun lerdez): Oi, oi... hitz egin dezala orain haizeak, mendiak, neguak, hondartzak...
|
|
|
Aipatu lehenengo polemika Pruden Gartzia eta JosuZabaleta ren artekoa izan zen, eta badira hilabete batzuk hasi (eta amaitu) zela. Honi buruz zerbait esateko gogoa nuen aspaldi, baina, izan ere, nahiago izan dut itxarotea, Euskaldunon Egunkaria n
|
hasitako
artikulugurutzaketahorren (XI eta 5) eta, batik bat, ondoren itzultzaile euskaldunen zerrenda elektronikorawe bratutako mezuen tonua kontuan hartuta: ur horietan murgiltzeak beldur pixka bat ematen didala ezin uka.
|
|
|
1997an
|
hasitako
bilketa lan honek 2001 urteko martxoaren hasieran izan du amaiera. EAEn hauteskunde kanpaina dator, eta ez da irudimen handirik behar hemen azaltzen diren ideia askok indar eta bolumen berria hartuko dutela aurreratzeko.
|
|
|
Horretatik aparte, ez dugu ahaztu behar euskararengalera ez dela azkenengo diktaduraren ondorioa, ezpada duela 500 urte
|
hasitako
prozesua, eta gutxi aurreratu badugu ere, erdaldunak hasi direla sumatzen lehenago zeukaten erabateko botere eta kontrola orain ez daukatela. Dagoeneko ezin dutela, lehenago bezala, euskaldun jendea hain erraz iraindu eta mespretxatu, eta beharbada beraien boterea inoiz edo behin zalantzatan jarriko dela.
|
|
|
Kronologikoki, euskararekin harremanik duen ororen aurkako erasoen areagotzea Lizarrako akordioaren sinadurarekin lotuta dago. Era berean, horrezkero EAEko hauteskundeak aurreratzearen alde
|
hasitako
kanpaina oroko rrarekin ere zerikusia du. Esango da, ezbairik gabe, hain zuzen Nafarroan pairatu dituela euskararen arautegiak murrizketa larriak, nahiz eta erkidego horretan hauteskundeak urrun izan, eta, gainera, hizkuntzaren auziak giro sozial lasaia bizi zuen une batean.
|
|
|
Honela, demokraziaren eta hiri estatuaren beraren muga asko agerian utziko dira eta lehen aipaturiko ideia berrien agerpen giro horretan, polisaren egituraren inguruko proposamen eta zalantza asko sortuko dira. Nolabait esateko, teoria politiko, filosofiko, kultural eta artistiko berri hauek krisi honi aterabidea bilatu nahi izan zioten, eta Grezia klasikoaren agortze gisa eta Alexandro Handiak
|
hasitako
garai helenistikoaren hastapenaren seinale gisa uler ditzakegu.
|
|
|
Gizon adintsuak eskua luzatu eta txapaka egin zidan bizkarrean. Nire aurrean gazteago eman nahi zuen aguretzen
|
hasitako
gizon dotorea nuen. Hartutako lanak bere sariak izan zuen:
|
|
|
Mantxola poliki poliki nireganantz jiratu eta, sudur hegalak puztuz sakon hartu zuen arnasa. Gorbataren korapiloa guztiz laxatua zuen eta izerdiak diz diz egiten zion bizar punttak hazten
|
hasitako
aurpegi gorriztan.
|
|
|
Aurrez aurre jarri zitzaidan. Zimeltzen
|
hasitako
bere azalari kolonia usain sarkorra zerion. Bibotea bi hatzez xamurkiro igurtzi, arnasa sakon hartu eta, begiak itxiz, jarraitu egin zuen.
|
|
2002
|
|
|
Orain dela ia bost urte
|
hasitako
ibilbidean beste urrats bat eman du Sareko Argiak. Lehena, 1997ko udazkenean izan zen, astekariko eduki batzuk on line ipini zituenean.
|
|
|
Bat ez datorrenak galde diezaiela Hego Amerikako San Salvadorko emakume langileei, 4 euroren truke Adidasentzat 13 orduko laneguna osatzen dutenei. Egitate horren berri ematen du orain dela hilabete gutxi argitaratzen
|
hasitako
«Articulo 20» izeneko Madrilgo astekarian elkarrizketatu duten lekuko batek. Hona hemen zer eta nola dioen:
|
|
|
Eremu batera ailegatzeko burutu behar duzun bidea da. Euskal Herrira iristeko
|
hasitako
prozesuan bete betean ari nintzela hasi nuen Kanarietarako prozesua. Niretzat jarraipen bat izan zen.
|
|
|
Gastuetan aurrezteko, 1992 urtean
|
hasitako
politikarekin segitu nahi du Bruselak: %5eko murrizketa egin nahi du belar laboreen prezioetan, eta, horien artean, %27 gutxitu nahi du laguntza ale gogorreko garian edo Afrikakoa deritzanean.
|
|
|
Bertan karlisten alderdia aukeratu eta haiekin batera gerra egiten duen Putzu izeneko protagonistaren ibilaldiak kontatzen dira. Aurreko nobeletan
|
hasitako
ibilbidea alde batera utzi gabe, honetan ere pertsonaia nagusiaren bilakaera psikologikoaren kontakizuna egiten du autoreak, eta haren bizipen eta larridura izugarrienen partaide egiten gaitu. Eleberri hau aurrekoetatik gehien bereizten duen ezaugarria, ziur aski, dokumentazio historikoan oinarritua izatea da. b) Eleberri psikologikoa:
|
|
|
Hirugarren eta azkena dugu, protagonistaren heldutasuneko urteen narrazioak biltzen dituena. Abenturak, suspenseak menderatzen du narrazioa eta atal honetan kontatzen dira Martin de Hoyarzabal bidaiari lapurtarra oroitarazten digun Piarres Oihartzabal kapitainarekin
|
hasitako
bidaiak. Bospasei urtez Europako portu ezagunenetan bizituko dituen abentura horietan, ironia eta umore handiz, egoera nahiz pertsonaiak karikaturizatuz, protagonistaren lehenengo sexu harremanak kontatzen dira, edo eleberri pikareskoetako pasadizoak oroitarazten dizkiguten pasarte irrigarriak.
|
|
|
Suspensea dosifikatzen saiatzen diren estrategia narratiboen bidez irakurlea seduzitzea da helburu nagusia. 1970eko hamarkadaren amaieran literatura espainiarrean M. Vázquez Montalbánen nobelekin gertatu zen bezala, euskal narratzaile berriak 1955ean lehen polizia nobela J. A. Loidiren Amabost egun Urgain" en lanarekin jorratzen
|
hasitako
ildoari jarraipena ematen saiatu ziren.
|
|
|
1977an Irun Hiria Saria irabazi zuen Esku leuna eleberriarekin (Kutxa, 1978). Polizia nobela da hau, eta bertan Jon Bidart detektibeak (Dupin, Sherlock Holmes, Maigret, Marlowe eta Poirotek
|
hasitako
tradizioaren jarraitzaile garbia) Donostian gertatutako hilketa bat ikertu behar du. Detektibearen ikerketek Donostiako goi burgesia erretratatzen digute eta asasinatzea eragiten duen interes borrokan sartzen gaituzte.
|
|
|
[...], 1974 inguruan,
|
hasitako
bide berria esanguratsua da: politizazioa ez da hain nabarmena liburuetan, epelduz bezala doa, eta editorialen arteko aspaldiko burrukak isiltzera bide doaz.
|
|
|
Euskal eleberrigintzari dagokionez, egia da Jon Etxaidek 1950eko hamarkadan
|
hasitako
bide historikoak ez duela jarraitzaile askorik izan euskal autoreen artean. 1983ko Irun Hiria Saria erdietsi zuen Mario Onaindiaren Gillen Garateako batxilerra [itz.:
|
|
|
Esandakoaz gain, Ukoreka modu linealean kontatuta dago, aurkezpenkorapilo amaiera egitura tradizionalekoa da eta mende hasierako Nafarroako irudi errealista naturalista ematen du, baserriaren inguruko landa munduaren amaiera eta bideetako benten desagerpena gertatu zen garaiaren irudia. Txomin Agirrek Garoan
|
hasitako
tradizioari jarraiki, Zabaletak landa mundua irudikatzeko darabilen sakontasun lexikalak autorearen zaletasunetako bat gogorarazten digu: etnologia.
|
|
|
M. Albérèsentzat, hona zer den eleberri modernoa: " besterik gabe" historia" bat" izan nahi beharrean," behaketa, aitorpen, azterketa" izan nahi duena;" gizakia edo historiako garai bat pintatzeko, gizarteen mekanismoa aurkitzeko eta, azkenik, azken xedeen arazoak planteatzeko asmo" moduan agertzen dena3 XIX. mendearen erdialdean
|
hasitako
modernitate hori ñabartu eta gainditu egin zuen uhin berri batek, Modernism izenekoak, zeinak formak ez ezik, eleberria ulertzeko modua bera aldatu baitzuen 1870etik
|
|
|
Gainditzen
|
hasitako
gaia da hori.
|
|
|
Euskal industrialariek abagune ekonomikoaren aukerak aprobetxatu zituzten, eta euskal industria, oro har, sekula bere historian ezagutu gabeko erritmoaz hazizen. Gainera, aurreko hamarkadan Araban eta Nafarroan
|
hasitako
nagusitasunindustrialean sakondu zen. Ipar Euskal Herrian, aldiz, industria batzuen ezarpenaez zen aski izan sare industrial iraunkorra mamitzeko.
|
|
|
Hirurogeiko hamarkadan, Euskal Herriko populazioaren hazkundeak aisegainditu zuen inguruko herriena. Hazkunde horrek berrogeita hamarreko hamarkadan
|
hasitako
tiraldiari jarraipena emateko balio izan zuen. Hazkunde handienajasan zuten herrialdeak herrialde industrializatuenak izan ziren:
|
|
|
Euskarari dagokionez, 1989 urtean UPV/EHUn
|
hasitako
lehenengo euskalduntze planak aurreikusten zuenez, bost urteren buruan medikuntza ikasketetakolehenengo zikloa, preklinikoa deitzen dena edo, beste hitzetan esanda, lehenengohiru urteak, guztiz euskaratua egongo zen.
|
|
|
ez dela erabat berria espazio kultural, politiko eta ekonomikokomun modura. XII. mendeañ zabaltzen
|
hasitako
iritziaren arabera, ordura arte ezbezalako toki berezi bat zor zitzaion gizabanakoari Kosmoan, eta arrazionalitatekritikoa horretarako tresna egokia izango zelako ustea zabaltzen hasi zen, espiritueta grina zientifiko berriaren garapenerako Unibertsitatea sortuz (Carrasco, 1996).
|
|
|
Hasiak ginen ikaskuntzaautonomoa bultzatzen, eta berebiziko ahaleginak egiten ikas prozesuarenemaitzari baino, prozesuari berari begiratzeko. Beraz, autoikaskuntzarakozerbitzua antolatzea ohiko ikastaldeetan urratzen
|
hasitako
bidearen jarraipena izan zen. Hala ere, argi ikusi genuen norabide bikoitzeko ibilbideabehar genuela, hau da, teorian eta praktikan, ikasgelatik autoikaskuntzara; baina baita autoikaskuntzatik ikasgelara eramango gintuena.
|
|
|
Gerra ostean, 1939an, eten egin zen aurreko urteetan bideraturiko dinamika. EuskoIkaskuntzaren inguruan erakundetzen
|
hasitako
azpiegitura zientifikoa desegin zen.Ipar Euskal Herrian J. M. Barandiaranek jarraitu zuen aldizkariak sortzen, eta1948an Biarritzen Eusko Ikaskuntzen zazpigarren kongresua antolatu zen. IparEuskal Herrian Eusko Jakintza aldizkariaren inguruan ikerketak landu ziren, baina1954an Baionan antolatu zen Eusko Ikaskuntzaren VIII. Kongresuak dinamikahorren amaiera erakutsi zuen.
|
|
|
Errealitate hori ikusita, bidezkoa dirudi euskal historiografia bigarren berrikuntza garaian sartu dela esatea. 1970eko hamarkadan
|
hasitako
epean jarritakooinarriak sendotu ondoren, eta, horiei eutsiz, ikerketa lerro berriak ireki dira etazenbait berrikuntza gauzatu dira, bai teoriaren aldetik, baita ikuspuntu metodologikoetatik ere; zer esanik ez, iturrien erabilerari dagokionez. Egoera horretan, euskal historiografiak, abiadura galdu nahi ez badu, bere tokia bilatu edo birdefinitubehar du.
|
|
|
Hernaniko Molotoff Irratia 1987ko urtarrilaren 13an uhineratu zen lehenengo aldiz, urte batzuk lehenago
|
hasitako
prozesu baten ondorioz. Emisora abian jartzeko orduan udalak egoitza utzi zien arren, lokal horrek buruhauste batzuk eman zizkien irratiko arduradunei:
|
|
|
Emanaldi horiekin batera, edo agian horiek eta euskaraz sorturiko emisora askeek bultzatuta?, irrati publikoa euskal biztanleei zuzendutako programazio propioaren beharraz jabetu zen, eta, 1975ean
|
hasitako
deszentralizazio prozesuari jarraipena emanez, Radio France delakoak Radio France Pays Basque izeneko emisora sortu zuen Baionan 1985ean, Ipar Euskal Herriari zuzenduta. Programazio elebiduna eskaintzeko asmoz sortu zen arren, praktikan frantsesa izan da nagusi emanaldietan.
|
|
|
Alde batetik, 1977an bertan behera geratu zen RNEren informazio zerbitzuekin konektatzeko beharra. Beste aldetik, 1960ko hamarkadan
|
hasitako
prozesu baten ondorioz, programazio taxuera berriak sartu ziren dialean, gazteen gustuei egokituagoak. Aldi berean, nazioen aldarrikapenekin batera, komunikabide nazionalen beharra aurreikusi zuten estatuko hainbat herrik; horien artean, Euskal Herriak.
|
|
|
Portugaletetik bertatik Onda 3 izeneko emisora hasi zen emititzen 1981eko apirilaren 14an, 1980ko ekainean
|
hasitako
lanak amaitu eta gero. Kooperatiba moduan sortu bazen ere, bazkideen arteko gatazkek aldaketa asko eragin zituzten lehenengo proiektuan, eta sortu zuten 20 pertsonetatik sei geratu ziren Jaurlaritzak legalizatu zuenean; gaur egun, berriz, hasierako ekipoko inor ez dago irratian, zuzendaritza ugari eduki ostean.
|
|
|
1970eko maiatzaren 16an inauguratu zuten RNEren egoitza Bilbon eta, 14 urte beranduago, Gasteizko egoitzaren ateak zabaldu ziren. 1984an bertan ere inauguratu zen Iruñeko RNEren emisora, bi urte lehenago
|
hasitako
prozesu baten ondorioz (Albillo eta Sánchez Aranda, 1995: 235).
|
|
|
Gero, oraindik inork garaitu ez zuelarik, atzera sorterria defendatzeko deitua izan, eta Publio Eszipionen aurka gudukatu zen, hain zuzen ere, harako lehen aldiz Rodano inguruan, bigarrenez Po ondoan eta hirugarrenez Trebia inguruan ihes egitera behartu zuen Eszipion haren semea. Sorterrikoen indarrak ahituak zirela eta, harekin
|
hasitako
borroka baretzea nahi izan zuen une batez, gero, indar berrituta berriro gudukatu ahal izateko. Elkarrizketara bildu ziren, baina ez ziren bat etorri baldintzetan.
|
|
|
Salustiok bost liburu idatzi zituela pentsatu behar dugu. Aurreko bi monografietan
|
hasitako
bidea bikaintasunera daramala Salustiok dirudi. Hitzaldi eta gutunen garrantzia ikusi ondoren, pertsonaien erretratu sakonak antzematen direla ere esan behar da, edo urruneko leku eta herrien deskripzio koloretsuen azterrenak ere jarrai daitezkeela.
|
|
|
Katon Zaharrak
|
hasitako
bidean sartzen da Res rusticae liburuan eta haren zordun izan arren, batez ere liburu osoaren antolaketa artatsua da bereizten duena. Liburuetan irakurritakoa eta han hemenka galdetuz ikasitakoa azaltzen du helburu praktikoarekin baina aldi berean ahalegin estetikoarekin.
|
|
|
Mg
|
hasitako
azpilexikoak kontuan hartzen baditugu, hau ikus dezakegu: mg soila izen arrunt bizigabeek hartzen dute; mg_ biz, berriz, izen arrunt bizidunek; mg2 adjektiboek, bizidun zein bizigabeen deklinabidea har baitezakete; mg_ bat bat ek hartzen du, mugagabe eta mugatu izateaz gain, portaera berezia duelako, alegia, ez du partitiborik hartzen47 eta leku denborazko kasuak zuzenean, ta-tik pasata zein genitibotik abiatuta osa ditzake; mg_ zein, azkenik, zein eta bere eratorriek hartzen dutena da, determinatzaile izanda ere, mugagabe zein mugatu izan baitaitezke.
|
|
|
3.2 adibidean aipatu den bezala, r z bukatutako aurrizkia bokalez
|
hasitako
aditzoin bati eransten zaionean, r hori bikoiztu egiten da azalean. Erregela hori deklinabide kasuetara heda daiteke, r bukaera duten lemetan r hori bikoiztu egingo baita atzizkia eranstean.
|
|
|
Baina lau modutakoa izan daiteke: a) bi bokalen artekoa, bokalez bukatutako lemari bokalez
|
hasitako
atzizkia gehitzean behar dena (etxeRi); b) r z bukatuak bokalez hasitako beste morfema bat gehitzean eskatzen duena, r gogorra (zakurRa); c) hiru eta lau zenbatzaile zaharrek bokala eranstean eskatzen dutena (lauk, baina lauRak); eta d) siglen tratamendu berezia.
|
|
|
Baina lau modutakoa izan daiteke: a) bi bokalen artekoa, bokalez bukatutako lemari bokalez hasitako atzizkia gehitzean behar dena (etxeRi); b) r z bukatuak bokalez
|
hasitako
beste morfema bat gehitzean eskatzen duena, r gogorra (zakurRa); c) hiru eta lau zenbatzaile zaharrek bokala eranstean eskatzen dutena (lauk, baina lauRak); eta d) siglen tratamendu berezia.
|
|
|
Ezkerreko testuinguruko t herskari ahoskabea ezabatu egiten da: a) herskari ahoskabea, albokaria, sudurkaria edo h badu atzetik; b) afrikatuz bukatutako leku izen bereziei herskari ahoskabeez
|
hasitako
atzizkia eranstean; c) bai eta bukaera bereko aditzekin ere, ondoren t hartzean; d) hurbiltze adlatiboari ko atzizkia eranstean; eta e) bost zenbatzaile zehaztuari ordinala gehitzean.
|
|
|
n sudurkaria hainbat kasutan ez da azaleratzen: a) aditz nagusiari herskariz
|
hasitako
atzizki zehatz batzuk gehitzean; b) atzizki artean; c) iraganeko adizki jokatuen menderagailua ezartzean: eta d) n+ n: n pilaketan.
|
|
|
Aurrizkia kontsonantez
|
hasitako
aditz batekin elkartzean, bir azaleratuko da, salbuespen bakarrarekin55: kontsonante hori h bada, orduan ez du kontuan hartu behar ([Konts h]).
|
|
|
a+ a= a. Honek esan nahi duena zera da: a-z bukatutako morfema bati a-z
|
hasitako
bat lotzen zaionean, a bakarra geratzen da. Aldaketa hauen iturria morfologikoa edo fonologikoa da batzuetan, baina beste batzuetan ortografikoa ere izan daiteke.
|
|
|
Osasun ministroen kontseilu informal batek, EBko guztiak bertaratzea espero duenak, otsailaren 8an eztabaidatuko du Malagan gai hori eta Europako Auzitegiaren epai bat, pazienteen zirkulazio libreari buruzkoa. Villalobosek gaineratu zuen Espainiak arlo horretan duen esperientzia baliagarria izango dela duela hilabete batzuk Europako Batzordeko Osasun Publikoaren ardura zuten Espainiako teknikariek
|
hasitako
lanak bultzatzeko, nahiz eta onartu zuen zaila dela seihileko honetan onartzea Espainiako arauan oinarrituko den zuzentaraua. Osasun ministroak Espainiako dohaintzen balantzea aurkeztu zuen Malagan joan den urtean.
|
|
|
Gasteizko Lan arloko 3 Epaitegiaren epai baten arabera, Ramiro Antón Teso langileak (43 urte) eta Helados Miko S.A. lantegiko langileak (Araian, Araba) jasandako estresa “1997tik enpresarekin duen gatazkaren” ondorio izan da, eta “lan istriputzat” hartu behar da. Jesús González Marcos magistratuak ezarri du Ramiro Antónek joan den urteko apirilaren 5ean
|
hasitako
bost baja asteak “langilea inguratu duten egoera soziolaboralek” eragin dituztela. Psikiatra batek Gasteizen egindako 60 minutuko azterketa batean oinarritzen du epaileak ebazpen hori.
|
|
|
Finantza bolumena 2000 urtekoa baino handiagoa da (492 milioi euro), baina 1999koa baino askoz txikiagoa da, Kosovoko krisiak Europako gastu humanitarioa 813 milioi eurora igo zuenean. Planetako laguntza humanitario guztiaren %25 izan ziren HUAk
|
hasitako
jarduerak. Estatu kideek zuzenean gauzatutako laguntzari gehituta, Europako Batasuna, Nielson ek azaldu zuenez, munduko laguntzaren %50 inguru sortu zen.
|
|
|
Ziurtzat jotzen da mota horretako jardueretan aritzen denak eta elikagaiak erabiltzen dituenak legezko baldintza guztiak betetzen dituela, eta kontrolatzen, zaintzen eta egiaztatzen du seme alaben eskura jartzen diren elikagaiak, gutxienez, kaltegarriak direla osasunerako. Garaiz hartutako erabaki judiziala Adingabeen gurasoek, prozeduraren tramitazioan haien legezko ordezkari gisa,
|
hasitako
ekintza adingabeek jasandako kalte galerak erreklamatzeko demanda zibilean gauzatu zen. Zorionez, adingabeek ez zuten ondorio larririk izan gertaerengatik, baina ospitalean eta behaketan egon behar izan zuten egun batzuetan, eta, alta eman ondoren, denbora behar izan zuten sendatzeko eta erabateko osasuna izateko.
|
|
|
Bere iritziz, produktu higiezina errealitate fisiko eta sendoa da. APCEren ustez, orain arte higiezinen krisiek zerikusi handiagoa izan dute produktuaren merkaturatzearekin eta «fantasiazko» finantzazio metodoekin, higiezinen berezko balioa galtzearekin baino, eta egoera hori zaila da gaur egun. APCEk emandako datuen arabera, iaz
|
hasitako
etxebizitza kopurua 523.747 izan zen, hau da, aurreko ekitaldikoa baino ehuneko 1,8 txikiagoa; amaitu zirenak, berriz, 505.174 izan ziren, 2000 urtean 415.793.
|
|
|
Kanpainaren helburua da Elizaren jabetzako eraikinetan dauden zailtasunak ezabatzea. Gure herriko kale, plaza eta eraikinetan oztopo arkitektonikoak kentzea agintariek gogor
|
hasitako
borroka da. Azken urteotan, Espainiako herrien eta hirien fisonomia minusbaliotasun fisikoren bat duten pertsonen beharretara egokitu da.
|
|
|
Hortik ateratzen da ondoren energia sortzeko erretzen den patsa, bi hilabetean prest egongo dena. Sustatzaileen arabera, proiektu horiek Sociedad Orujera enpresarekin sinatutako hitzarmenen bidez
|
hasitako
energia eta ingurumen hobekuntzako jarduerak burutzen dituzte. Andaluzian, urtean 3.200.000 tona inguru alperujo ekoizten dira, eta instalazio berriak 52.300 tona orujillo prozesatuko ditu urtero.
|
|
|
Guardia Zibilak 15 pertsona atxilotu zituen Madrilen, Bartzelonan, Malagan eta Bizkaian (14 mediku eta farmazialari bat) legez kanpoko argalgarrien salmentari dagokionez, 200 salaketa baino gehiago eta kaltetuen 3.000 dei jaso ondoren, joan den ostegunean
|
hasitako
eta oraindik irekita dagoen operazio batean. Susana Monereo Espainiako Endokrinologia eta Nutrizio Elkarteko idazkari nagusiak eta Guardia Zibilak “Formula” ren xehetasunen berri eman zuten gaur.
|
|
|
Zenbaki markatuak gaitun... 943 z
|
hasitako
egunerokotasuna... Zer moduz haurra?
|
|
|
Bakantzen
|
hasitako
ile ahulek ez diete itzalik egiten bere begiei. Begi distiratsuak ditu, adinagatik argitu diren arren gazte denboretan ere urdinak zirela antzematen zaienak.
|
|
|
Eta une hartan, ez dakit zergatik, bihotza saltoka jarri zitzaidan. Bai neska hura eta bai neskarekin
|
hasitako
jokoa ere atsegin nituela sentitu nuelako edo. Eta odol kolpeak ez ziren baretu, harik eta neskak bere poltsatik diru zorroa atera zuen arte.
|
|
|
Lan handiak egiten ari da Euskaltzaindia: Mitxelenak
|
hasitako
hiztegia, gramatika, atlasa, onomastika, literatura, eta abar. Anitzetan ez da erraz esatea lan horiek Euskaltzaindiari edo unibertsitateari dagozkion, lan hauetako asko inguruko gizarteetan unibertsitateak egiten dituelako.
|
|
|
Castillo Suarez, jadanik aipatua poesiari buruzko atalean, eta Laida Martinez, ipuingile harrigarria). Eta jarraitu dute, beren bidea sendotzen, aurreko hamarkadetan argitaratzen
|
hasitako
hainbatek ere: Arantxa Urretabizkaiak, Mariasun Landak, Laura Mintegik, Aurelia Arkotxak, Itxaro Bordak, Maite Gonzalezek, Tere Irastortzak, Miren Agur Meabek...
|
|
|
Datu horien alde ezkorra ezaguna da; baina niri hemen datu horien alde baikorra, hau da, unibertsitatean euskaraz dakien masa kritikoa 2000 ikasturtean 47.422 ikaslekoa izan dela interesatzen zait. Euskaraz dakiten ikasle horiek gaztelania ala frantsesa ezagutzen dute, eta, lehen esan bezala, gero eta gehiago izango dira ingelesa ikasten lauurterekin
|
hasitako
ikasleak ingelesez komunikatzeko gai direnak eta ikasgaiak ingelesez ikasi dituztenak. Ikas arlo bat ingelesez erakutsiko duen irakaslea ikastoletan aurkitzen bada, nahiz eta ez izan erraza ingelesez ikas arlo bat erakutsiko duenik aurkitzea, Unibertsitate mailan honelako irakasleak izatea errazagoa litzateke.
|
|
2003
|
|
|
Liburuak, ARGIAk iaz
|
hasitako
ildoari jarraipena ematen dio. " Hitzak" izenburupean argitara eman zen liburuaren segida baita hau.
|
|
|
" Neoliberaltzat" jo zuen aldaketa, eta bereziki Eusko Jaurlaritzak" politika sozialdemokrata" gisa saldu nahi duenaren bestelako izaera azpimarratu zuen. Sindikalista horren beraren esanetan, duela bi urte
|
hasitako
prozesu baten parte bat baino ez da oraingo erreforma. Adierazi zuenez, 1999az geroztik urteko 600 milioi euro gutxiago bildu dira prozesu horregatik, eta, esan gabe doa, gastu sozialari ere erasan dio.
|
|
|
Oraingoa, «Bideko prosak: Gipuzkoa» deritzana, guztira bost liburu izango dituen sail horren bigarren alea da, eta bertan, Nafarroan
|
hasitako
bideari jarraitzen dio egileak, autobiografia zantzua duen ibilaldi lirikoa burutuz. Ironiaz batzuetan, saminez besteetan eta beti eder gosez kontatzen ditu Luis Mari Mujikak Gipuzkoako bazterretan bizi, ikusi eta sentitu izan dituenak.
|
|
|
Bi aldeetako euskaldunek bidea urratu dezakete elkarrekin. Korsika gaizki
|
hasitako
eredu bezala aipatu du Pierrek, Euskal Herria izan liteke eredua.
|
|
|
Hamar urte daramatzate runba doinuak Euskal Herriko txoko guztietara barreiatzen eta urte horietan guztietan lau disko eta EP bat ekoitzi dituzte. Gaztelupeko Hotsak zigiluak argitaratu du" Mestijaia", 1993an
|
hasitako
ibilbide luzearen emaitza.
|
|
|
Gaur hamabost, gure asteroko alkarrizketa honetan, aurtengo Pastoral egitaraua erabili genduan, baina ez genduan dana amaitu. Eta, behin
|
hasitako
gauzea amaituta ixtea behar beharrezkoa dogun ezkero, barriro be Karmelo Etxenagusia abadeari dei egin eta berari eskatu deutsagu, azaldu deiskula egitarau horren bigarren zatia.
|
|
|
Lehenengo liburu horrek poza baino besterik ez deust emon: Oñan jesuitetan izan nintzan bitartean
|
hasitako
lan hori, Morgan amaitu ta taiutu neban gero. Atara nituan mila aleak saldu dira; banaka batzuk bakarrik daukadaz.
|