|
2001
|
|
|
Alabaina, nobelaren garapenean hainbesteko garrantzia izan zuten planteiamendu estetiko eta filosofikoak irauli ahala, dagoeneko XIX. mende amaieran bertan, erlatibismo filosofikoaren ildotik, Literaturan eta Artean" begiaren diktaduratik" (ik. Ernst H. Gombrich) ikuspuntu desberdinen garrantziara pasako gara11 Henry James() idazle iparramerikarrak bere nobelei egindako hitzaurreetan aldarrikatu zuenez, idazleak kontakizun duenaren aurrean kokagune bat, ikuspuntu bat,
|
hartu
behar zuen, ordurako ezinezkoa baitzen nobelagintza dezimononikoan narratzaileak zuen Jainko lekua sinestu eta defendatzea.
|
|
|
Sarrionandiak erakusten eta erabiltzen duen leihoa beste errealitatera, irudimenean sartzeko atea da. Poesian erabiltzen duen leiho horren funtzioa ulertzeko kontuan
|
hartu
behar genituzke pinturan gertatu diren horrelako leihoen marrazketa prozedurak, begien aurrean izan Magritte edo Escheren pinturak eta grabatuak, hain zuzen ere pintore horiengan atea eta leihoa beste mundu baterako abiapuntu baitira.
|
|
2003
|
|
|
Hamazazpi urteko alaba polita, luzea ama bezela, liraina eta benetan galanta, mantalina eta eliz liburu beltza dakarzki eskuan. Mezatatik dator jaunartuta eta gosaria
|
hartu
behar du.
|
|
|
Bainan hau Txominek txartzat
|
hartu
behar dualakoan Inasi bere alde ateratzen da.
|
|
|
Igogailuaren ibilbideak ahaztuta zeuden, atea haren bizkarrean itxi orduko. Irakaslearen, edo maitalearen, zelan
|
hartu
behar zuen ez zekien eta, eskua lepondotik irrist egin zion, ile gorrien artetik galduaz batera. Erre egiten zuen, baina bai erredura goxoa eta atsegina...
|
|
2005
|
|
|
Hala nola Axularren putaseme p... seme bilakatzen den. Egia erran, geroago Sartrek ere bide bera
|
hartu
behar zuen la p. respectueuse. Axularrek garbiki erraten duelarik Neron mutiko gaztekin eta bere amarekin etzaten zela, Intxauzpek ez du horrelakorik aipatzen.
|
|
2008
|
|
|
Testuak ez dira edozein irakurlerentzat idazten; testu bakoitza irakurle mota batek kontsumitzen du, eta irakurlea aldatu egiten da garai historiko bakoitzaren baldintza zehatzen arabera. Horrek agerian uzten du, Weinrichen ustez, historiografia literarioak aintzat
|
hartu
behar duela garai historiko bakoitzeko irakurlea (eta beraz, historian zehar gertatzen diren harrerak).
|
|
|
Horrez gain, Espainiako curriculumak jasotzen du obren ekoizpenari eta harrerari dagozkion baldintza sozialak ezagutu behar dituela ikasleak. Testuak aukeratzeko ikasleen testuingurua kontuan
|
hartu
behar duela zehazten duen bakarra, berriz, EAEko curriculuma dugu.
|
|
|
Baina aintzat
|
hartu
behar dugu literaturak hizkuntza gaitasunak garatzen lagun dezakeela. Horretarako, literaturaren didaktikak ikuspegi komunikatiboari heldu behar dio, eduki kontzeptualak bigarren mailan utziz.
|
|
2009
|
|
|
Antzerki mota honen zuzendaria, errejenta, taula gainean dago, orkestraren azpian eserita, aurrean mahaitxo bat duela. Nork parte
|
hartu
behar duen berak erakusten du ikur urdina edo gorria. Antzina errejentak egokitzen zuen argumentua antzezpenera eta bertsoak sortu pastoralean kantatzeko, zuzendariarena egiteaz gainera.
|
|
|
Gure lekukoek ezagutu duten sasoirako inor ez ei zen mozorrotzen. Baina salbuespen modura
|
hartu
behar dugu Goieta edo Marutxeaga auzoa. Bertakoek mozorrotzeko ohiturari eusten zioten eta.
|
|
|
Teilatu beraren azpian iragandako denborak eta garaitiko lankideekin lortzen duen harremanak garrantzi handia izango dute horretan. Ikuspegi horren barruan kontuan
|
hartu
behar ditugu auzokoak, euren elkarlanak eta une gaitzetan emandako laguntzak etxeko bihur ditzakete. Baina baita kontrakoa ere, elkarren artean ezin ikusia sortzea.
|
|
|
Arrosarioaren ostean norabide ezberdinak hartzen zituzten jatabear gazteek, sasoiaren arabera. Kontuan
|
hartu
behar dugu, era berean, Erberakoek Lemoizerantz jo izan dutela gehiago, bai elizara joateko bai arratsaldeko jolaserako edo dantzaldirako ere.
|
|
|
Etxe berria eraikitzerakoan kontutan
|
hartu
behar dugun lehenengo gauza orientazioa da. Ipar mendebaldeari atzea emanez eraiki izan dira Jatabeko etxeak.
|
|
|
Gazteentzako dantzaldia egoten zen ilundi edo iluntzean, eta egun horretan ez ziren urte osoan bezain zorrotzak izaten arau moralak. Kontuan
|
hartu
behar dugu, Garizuma osoan ez zela dantzaldirik egoten. Eta gazteok bereziki pozik agertzen ziren Pazko Domekako dantzaldian.
|
|
|
Ardi beltz bakarra izaten ei zen artegietan. Kontuan
|
hartu
behar dugu artile beltza ez zela batere estimatua salmentarako.
|
|
2011
|
|
|
Kontuan
|
hartu
behar dugu, itzulpenari esker literatur eredu berriak sor daitezkeela, baina haien atzean, askotan, nahita egindako hautaketa bat dago, ideologia jakin bat, garai jakin bateko eragina, zentsura, promozioa... Har ditzagun, Mehrez en hitzak, guzti horren adierazgarri:
|
|
|
Itzulpenaren deskribapenak, gainera, bere gain
|
hartu
behar ditu itzulitako testuak jatorrizko testuaren sistemako gainerako testuekin duen erlazioa, jatorrizko eta xede testuaren sistemen arteko erlazioak, xede testuaren eta irakurleen arteko harremana, xede testuaren eta garaitiko itzulpenen arteko eraginak...
|
|
|
Hewson eta Martinek (Hewsond and Martin: 1991), euren aldetik, itzulpenaren zenbait maila bereizten dituzte, denak ere kritikariak kontuan
|
hartu
behar dituenak:
|
|
2012
|
|
|
Esate baterako, Asentsiotan, San Markotan eta kasuan kasuan beste egun jakin batzuetan errogatibak egitea derrigorrezkoa zen garai batean. Etxe bakoitzetik batek gutxienez parte
|
hartu
behar zuen, eta sarritan penitentzia kutsua zeukaten. Horregatik hainbat jendek ortozik egiten zuen ibilaldia.
|
|
2013
|
|
|
Etorkizunari aurre egin nahi dion gizar173 Biriatuko elizako horman idazkun hori agertzen da, Lehenengo mundu gerran Biriatuko seme hildalkoei eskainia. Izenburu bera jarri zion Unamunok atzerrian idatziko poema bati. teak iraganaldiko auziak bere gain
|
hartu
behar ditu, urteetan isilduak egon diren testigantzak ikertu behar ditu eta etorkizunarekin konpromiso sendoa agertu behar du. Joxe eta Salbador Zapirainen testigantza traumatikoak gizarte osoaren memoria sozialak dira, eta bat egiten dute Todorov en esanarekin:
|
|
2015
|
|
|
Gauzak honela, B hizkuntzaren literaturak ez du zergatik A hizkuntzarena kopiatu behar edo eta imitatu. B hizkuntzaren literaturak bere herri oinarri estetiko literario sozialak
|
hartu
behar ditu oinarritzat. (Adibidea ez dago horren urruti:
|
|
|
Kintanari erantzun nahian, Oh! Euzkadikoek, hasteko, euskal idazleak zenbait erabaki
|
hartu
behar dituela azpimarratzen zuten. Batetik hizkuntza, jakina, euskaraz idaztea oraindik hautua (politikoa, zentzu zabalean) baitzen haientzat arestian ikusi dugun moduan.
|
|
2017
|
|
|
Bere ukatze, iraultzeeta ezereztatze indar basak gorabehera, isiltasunaren literatura modernitateak munduan atzeman nahi lukeen egia zalantzarik gabekoa azaleratzeko azken ahalegintzat
|
hartu
behar dugu, beraz. Suntsiketa izatemota berri, erabakigarri eta behin betiko baten ernatzea bultzatzeko ahalegina da.
|
|
|
Baina zenbateraino jo daiteke maitasuntzat halako desira bat? Bere burua baizik desiratzen ez duen desirak objektu soiltzat, bitarteko hustzat
|
hartu
behar du bestea. Eta hori nekez jo liteke maitasuntzat.
|
|
|
Horrela, instantzia singularraren singulartasunak harreman paradoxikoa dauka instantzia orokorraren orokortasun edo unibertsaltasunarekin: alde batetik, singularra bere horretan ezagutu ahal izateko bere singulartasunaz jabe gaitezen, alegia, ezagutza egitura orokorren pean hartu behar da, hots, hizkuntzaren pean; bes120 Zentzu horretan, Carla modernista berantiartzat
|
hartu
behar dugu, mundu ikuskera apokaliptiko batean ardaztua. taldetik, baina, singularrak bere singulartasuna uxatzeko joera agertu ohi du ezagutza egitura berberen pean egonda ezagutu ahal izan badugu singularra ez da erabat singular edo arrotz izango, alegia. Horrela, bada, ezagutza egituren orokortasunak singularra posible eta ezinezko bihurtzen du aldi berean.121 Horrek esan nahi du singulartasunik egon badagoen arren, ez dela inoiz singulartasun purua, hein batean edo bestean orokortasunez, arruntasunez kutsatuta dagoela beti ere.
|
|
|
Ikuspegi postmodernistan, ordea, subjektua ez du esentziak bizi, dyferentziak baizik, subjektua ere indar horrek esanahian eragindako ezberdintzeeta geroratze mugimendu amaigabearen baitakoa baita. Alegia, subjektuak bestetasuna
|
hartu
behar du ezinbestez bere baitan: subjektua bera da eta aldi berean beste da.
|
|
|
Alkarpoderoso deritzona oso instituzio interesgarria da, bizirik dirauen ezkontideak ondasun tronkalei buruzko erabakiak hartu baititzake, senide tronkalen artean. Gainera, ondasunen foru komunikazioari esker, senarrak emaztea
|
hartu
behar du kontuan, egin nahi duen edozein ekintzatarako; izan ere, haren sinadura behar du, eta, hortaz, emazteak kontsiderazio berezia izan du aspalditik, beste erregimen batzuekin konparatuta.
|
|
2018
|
|
|
Gu geuri, atzera berriz emakumea errailetara, bide zuzenera eta konortera ekartzea dagokigu. Elbak sosegua eta lasaitasuna
|
hartu
behar ditu berriro bizitza errealera etortzeko; eta hortarako bizitza puntalatu behar diogu, ez dago beste irtenbiderik.
|
|
|
...ri zen; bateko, ustean inora ez doan huskeri txikikeri ezerezkeri batekin haragiaren gustu zikin eta zatarretan hondaturik bizibidea konpontzeko hartutako ordura arteko hankaz gorako ibilbidearekin guztiz zegoelako damuturik, eta besteko, garbi lizunduaraziz bizitza krakiatu eragin zion aldrebesko galbide oker aldikada hura, luzaroetan negartu zuela bere parajean ongi ulerturik baitzuen, bere gain
|
hartu
beharra zuen bekatuen ordain nekeen zamak izuturik zuelako.
|
|
|
Haurdun zegoela jakin zuen lehen egunetik zeukan erabakia hartua, umeak, behar zen moduan hazteko leku hoberik ez zuelako izango, senarraren gotorlekura eramango zuela. Eta gizonak, ganoraz hazteko haurra, bata besteari lagunduz, elkar
|
hartu
behar zutela erran zion.
|
|
|
Sexu faltaz infernu bizi bat eginik dagoenean gizona, edozein beharreztan egin baino lehen, odol beroak ez daki geldi egoten eta!, gauza gaiztoren batean erori baino lehen, lotsa eta beldurrak kendu eta larrutarako bideak
|
hartu
behar ditu nola edo hala. Pertsonak asaskua behar du nahi eta nahi ez.
|
|
2019
|
|
|
Arloa sakonki aztertu ahal izateko, autorearen eleberri guztietako pertsonaien arteko harremanen xehetasunak kontuan
|
hartu
behar genituzke eta horrek azterlan honen mugak gainditzen ditu. Gure lan honetan eginiko ibilbidearen ondorio gisa, bigarren aldiko zenbait lanetan zentratuta, eta aztergai nagusi dugun eleberrian ikusiaren arabera, egileak sorturiko pertsonaien eta ahots narratiboaren erregistroari esker, uste dugu ekarpen guztiz estimagarria egiten duela genero indarkeriaren ezagutzarako, nahiz gizarte patriarkalari buruzko hausnarketarako.
|
|
|
Hernandez Abaituaren hitzak baliatuz aurreratu dugunez, pertsonaien psikologiaren tratamendua berezia izan da Nouveau Romanean, eta narratzaileak berak iradokitzen duen ikuspuntuaren pisuak ez du horrenbesteko garrantzirik, izan ere kanpotik eginiko pertsonaien eta objektuen interakzioari ematen zaio protagonismoa. Ondorioz, irakurleak parte
|
hartu
behar du sorkuntza prozesuan loturak eginez eta testuko azalpenek iradokitzen dituzten ondorioak ateraz.
|
|
|
Kasu honetan bezala, egileak bere diskurtsoaren formulazioan hautaturiko enuntziazioan distantzia bat adierazi beharra azpimarratu zuen parodiaturiko diskurtso hegemoniko batekiko. Egile inplizituak parodiaturiko diskurtsoarekiko goragoko leku kritiko bat
|
hartu
behar zuela azpimarratu zuen, bestearena azpiratu ahal izateko, baina, jakina, parodiatuak berez gizartean autoritate maila batean kokatua egotea da baldintza nagusia, eta jadanik diskurtso estereotipatua, finkoa edo ezaguna izatea, irakurleak erregistro ironikoa errekonozitu ahal izan dezan:
|
|
|
Halere, iritzi ona du bere buruaz, baina bere liberalismoaren mugak ezagutuko ditu emazteak beste batekin dabilela eta utzi egingo duela aitortzean. Horren aurrean, gizonen klubak, Hanbreko tertuliakideak igortzen dion mezu patriarkalari atxikitzen zaio, hots, gizontasuna eta ohorea kontserbatu nahi baditu, mendekua
|
hartu
behar duela.
|
|
2021
|
|
|
Baldin badaukagu olatu bat ondoan, goazen hartzera. Guk asko ez ditugu hartuko eta
|
hartu
behar ditugu dauzkagunak, txikiak badira ere, iristeko badiara. Eta gaur egun musika olatu bat da".
|
|
|
" Orduan, papera gazteentzat da gauza bat erabat arrotza, erabat extrainoa, zaletu behar direnak horrekin, baina kontuan
|
hartu
behar dugu abiapuntua zein den. Da casette bat ematea bezala 13 urteko neska mutiko bati.
|
|
|
Literatura irakasleak ere kontuan
|
hartu
beharrekoak ditu horiek guztiak, baina, era berean, arloari dagozkion jokabide espezifikoak ere bai. Arestian, literatura irakaslearen rolaren aldarrikapenaz ari baginen, arloa balioestera eta sustatzera bideratutako jarrerak beharrezkoak direla esaten du EIAE3 k.
|
|
|
" Haurra LH 4 ra iristean, irakasleak esaten dio ez dakit zenbat orrialdetako liburua
|
hartu
behar duela. Baina albuma ezin du irakurri, testu laburra baina zail samarrak diren horiek ezin ditu irakurri, poemak ere ez...
|
|
|
Aurkezpenekin hasteko, gogorarazi egingo diegu, badaezpada ere, aurkezpenetan kontuan
|
hartu
behar zituzten aspektuak:
|
|
|
Bide horretan, berrikuntzaren iparretako batek euskararen kalitatean eta erabileran
|
hartu
behar du lur, ezinbestean. Urteak dira auzi honek hizkuntza irakasleen arduraren mugak gainditu behar zituela onartu zenetik.
|
|
|
Gaitasunaren kontzeptuari helduz, irakurketa plan batek edota, oro har, literaturaren didaktikak gazteari literaturan konpetente izateko zer nolako esperientzia estetiko literarioa eskaini behar dion aintzat
|
hartu
behar duela dio IE6 k, eta horixe izan behar dela argi: " gaitasuna lortzen dutenean, orduan gozatuko dute benetan.
|
|
|
Hala ere, ebaluazio formatiboak eta autentikoak ikasleak bere ikas prozesuarekiko arduraz, konpromisoz eta parte hartze aktiboz jokatzeko eskatzen badute, autoeta ko ebaluazioa lehenestea beharrezkoa izango da. Irakaskuntzaeta ikaskuntza prozesuak behar bezala elikatzeko ebaluazio formatiboaren irakaskuntza eginkizuna ikaslearen jarduna baloratzea bada, orduan, ikasleak bere ebaluazioan zuzenean parte
|
hartu
behar du (Bizarro, Sucari, Quispe Coaquira, 2019). Autoebaluazioaren kasuan, ikasleak bere ikas prozesua autoerregulatzen du modu sakonago batez (Panadero eta Alonso Tapia, 2013; Panadero, Andrade eta Brookhart, 2018), ikasleek euren prozesuen eta ekoizpenen kalitateari buruz gogoeta dezaten eskatzen baitu, ebaluazioedo balorazio iturri bakarra irakaslea soilik izan beharrean (Andrade, 2010).
|
|
2023
|
|
|
Aitabitxi amabitxiek besoetakoei egiten dioten oparia bat dator udaberriaren hasierarekin, Pazko Berpizkundeko lasaitasunarekin eta maiatzeko ziklo zainduarekin. Eta, motibazio desberdina duten arren, kontuan
|
hartu
behar ditugu urtean opatzen diren beste antzeko jateko batzuk ere. Oparoak dira Errege eguneko, sanblasetako, eta Inauterietako (antzara jokoetako saritzat) piper opil eta olatak; baita Domu Santuetako eskaintzak, apaizei jaiegunez egindako esku erakutsiak eta nesken oparitxoa ere (bi aldaerak) Sakanako Zortziko ezagunak eta Durangaldeko tradiziozko Erregelak dantzatzera gonbidatzen zituzten gazteei.
|