|
2003
|
|
|
Heziketa, kultura, hezkuntza, lanbide, lan, sexu hezkuntza edo bide hezkuntzako programak nahiz horien antzekoak ezartzen direnean, horietan parte
|
hartu
beharra.
|
|
|
Horren ondorioz, zentroko bizimodua antolatzeko erreferentzia gisa
|
hartu
behar da askatasuneko bizimodua; barneratzeak adingabearentzat edo haren familiarentzat ondorio kaltegarriak izan ditzakeenez gero, ondorio horiek ahalik eta gehien txikitu behar dira. Erraztu behar dira gizarte lotura, familiakoekin eta hurbilekoekin harremanak izatea, erakunde publiko eta pribatuak elkarlanean aritzea eta horiek ere gizarte integraziorako prozesuan parte hartzea, bereziki, geografia eta kulturaren arabera hurbilen dauden erakundeen kasuan.
|
|
|
h) Adingabeen egoera pertsonala kontuan hartuta, eta haien askatasuneko bizimodua prestatzeko, heziketa, hezkuntza eta lanaren arloan jarduerak ezartzen badira, adingabeok jarduera horietan parte
|
hartu
behar dute.
|
|
|
Alde batetik, terminologia bateratzeko ahaleginak egin dira, adostasuna, sendotasuna eta iraunkortasuna lortu nahian; horrek nabariro gehitzen du lan honek izan dezakeen eragina, eta aktibo baliotsu bihurtzen du. Beste alde batetik, kontuan
|
hartu
behar da jurisdikzio horretan euskaldun asko eta asko dabiltzala jardunean, eta Justizia Sailak zuzeneko eskumenak dituela, arauak hautsi dituzten adingabeei begira neurriak betearazteko.
|
|
|
alde batetik, Konstituzioaren aginduz, justiziaren ekintza sustatzeko eginkizuna bete behar du, legezkotasuna defenbearen letraduak prozesuaren fase guzdatzearekin batera; beste alde batetik, adingabeen eskubideak zaindu behar ditu, haien interesa jagonez. Adingati guztietan
|
hartu
behar du parte. Une oro, espedientearen edukia zein den jatzake, eta, zenbait egintza burutzen bakin behar du, frogabideak proposa didira adingabearen interesa balioesteko eta neurria betearazteko, egintza horietan guztietan parte hartuko du; neurria aldatzeko eska dezake, modu berean ere.
|
|
|
Betiere, adingabearen goreneko interesari lehentasuna eman behar zaio, epaileak neurririk egokiena malgutasunez hartzean. Horretarako, aintzakotzat
|
hartu
behar da zeintzuk diren kasuan kasuko inguruabarrak eta zein bilakaera izan duen zehatutako gizabanakoak, neurria betearazi den bitartean. Jokabideen inguruko zientziek helburu zehatza ezarri diote zerrendatutako neurri bakoitzari; helburu hori, orientabide gisa, zioen azalpen honetako III. atalean aipatuko da.
|
|
2004
|
|
|
Badirudi egokiagoa dela frogaren gaineko arauak jurisdikzio jarduera adierazleari buruzko xedapen orokorretan kokatzea, ez, ordea, prozedura mota zehatza ezarri duten xedapenetan. Horretarako, kontuan
|
hartu
behar da frogaren gaineko arauak orokorrak direla lehen auzialdiko prozesu adierazle guztietan, bai eta, hala denean, bigarren auzialdikoetan ere.
|
|
|
Agiri publikoek froga indar berezia dute, uste osoa jarri delako legez baimendu edo gaitutako fede emaileen esku hartzean. Prozesuko legeak, hizkera ulergarriarekin eta bere ondore zehatzetarako, aintzat
|
hartu
behar du esku hartze hori; baina prozesuko legea ez da aproposa fede ematearen betekizunak, eskumen esparrua eta beste inguruabar batzuk ezartzeko. Ildo horretatik, prozesuko legeriak ez ditu interpretazio eztabaidak ebatzi behar, horiek sortzen direnean fede emateari buruzko arauen inguruan edo negozio juridikoak agirian jasotzeko beharrezko laguntza juridikoaren inguruan.
|
|
|
bata, larri larria, eta, horren eretzean, auziak ebatz daitezke, aurkakotasun osoa bermatzen duten erregela guztiak bete gabe eta epaitzaren oinarri izan behar duten osagai guztietan beharrezko arreta jartzeke; bestearen ondorenez, epaiketara edota ikustaldira berehala jotzearekin ustez irabazi den denbora gal daiteke etendurekin eta gertakizun bereziekin. Etendura eta gertaera horiek ez dira beti arrazoitugabekotzat eta huts hutsik luzatzailetzat
|
hartu
behar, maiz beharrezkoak baitira auzien konplexutasuna dela eta.
|
|
|
Horregatik, pentsa daiteke soberan dagoela auzi horiek Auzitegi Gorenera eramateko aukera. Irizpide hori aintzat
|
hartu
behar bada ere, legeak aurkako xedapenari eutsi dio.
|
|
|
Asmo hori koherentea da, batetik, legearen xedearekin, hots, kasaziotik gai zibil bat ere ez baztertzeko xedearekin, gai zibilak baitira, ezbairik gabe, nortasunari datxezkion eskubideak, Konstituzioan aitortuak?; eta, zio Auzitegian jarritako babes errekur bestetik, Auzitegi Gorena Konstituzioaren epaile ere badela adierazi ideiarekin, gainerako jurisdikzio organo arruntak bezala. Gainera, Konstitutsoa ordezko moduan
|
hartu
behar zen kontuan, legegintza aukera horretan. Horregatik, ezin arbuia daiteke, behin behineko betearazpenaren araubide berriak, errekurtso guztietan, baita errekurtso berezietan ere, izango duen eragina.
|
|
|
Lekuko, aditu eta epaiketan alderdi izan gabe bertan parte
|
hartu
behar duten bestelako pertsonei egin beharreko komunikazioak egingo dira, horien jasotzaileei igorriz, 160 artikuluko 1 paragrafoan xedatutakoaren arabera. Alderdi interesdunak zehaztu egoitzara egingo da igorpena, eta 156 artikuluan aipatu ikerketak egin daitezke, hala denean.
|
|
|
Alderdiek bakarrik eska dezakete ezespena auzi zibiletan. Fiskaltzak ere ezespena eska dezake, betiere esku har dezakeen edo esku
|
hartu
behar duen prozesua horietako bat denean, gatazkan dauden eskubideen izaera dela eta.
|
|
|
1 Ez dira epaian kontuan izango epaiketa hasi eta gero alderdiek edo hirugarrenek sartu berrikuntzak, horiek demandaren, eta, hala denean, errekonbentzioaren jatorrian izandako gauza edo pertsonen egoerari buruzkoak badira. Salbuespen gisa
|
hartu
behar da berrikuntzak behin betiko desagerraraztea demandan edo errekonbentzioan eskatu uzien interes legitimoa, uziok prozesutik kanpo edo beste edozein arrazoirengatik bete izan direlako.
|
|
|
Aurreko paragrafoan xedatutakoaren arabera, irizpenok ekarri ondoren, alderdiek adierazi behar dute irizpenen egileak agertzea nahi duten lege honen 431 artikuluan eta ondorengoetan arautu epaiketan, edo, hala bada, hitzezko epaiketaren ikustaldian. Halakoetan, alderdiek adierazi dute adituek irizpena azaldu behar duten; edo adituok galderei, eragozpenei edo zuzentzeko proposamenei erantzun behar dieten; edota, auzigaiaren objektuari begira, irizpena ulertu eta baloratzeko beste modu erabilgarriren batean parte
|
hartu
behar duten.
|
|
|
Pertsona eta agintari guztiek, eta, batez ere, erregistro publikoen gaineko ardura dutenek, epai eratzaileetan ezarritakoari men egin behar diote, horietan ezarritakoa bete behar dute, eta epaiok sortutako egoera juridikoak aintzat
|
hartu
behar dituzte, salbu eta Erregistroko legeria bereziak oztopoak ezartzen dituenean.
|
|
|
Prokuradoreak eta abokatuak ez dutekezteko; baina prokuradorearen eta abo parterik
|
hartu
behar eskabide hori aurkatuaren parte hartzea beharrezkoa da geroagoko idazki eta jardun guztietan.
|
|
|
Baimena eman behar da aipatu barnealdiaren aurretik, salbu eta neurria presako arrazoiengatik berehala
|
hartu
behar denean. Kasu horretan, barnealdia egin den zentroko arduradunak ahalik arinen emango dio barnealdiaren berri auzitegi eskudunari, eta beti hogeita lau orduko epean, neurri horren manuzko berrespena egiteko.
|
|
|
Interesdunek ados egon behar dute kontularia izendatzeko, horrek ondasunok zatitzeko eragiketak egin ditzan, baita ondasunak baloratzean parte
|
hartu
behar duten adituak izendatzeko ere. Ezin da aditu bat baino gehiago izendatu, baloratu beharreko ondasun mota bakoitzeko.
|
|
|
Aurreko paragrafoetan aipatu diren tituluez beste batzuk betearazteko, eskumena izango du lege honen 50 eta 51 artikuluen arabera kontuan
|
hartu
behar den tokiko lehen auzialdiko epaituko I. liburuaren II. tituluko II. kapitutegiak. Halaber, alderdi betearazleak hala aukeratuta, betearazpena eska daiteke, tituluaren ariora betebeharra zein tokitan bete behar eta bertako lehen auzialdiko epaitegian, edo alderdi exekutatuaren ondasunetatik enbargatzeko modukoak zein tokitan egon eta toki horietatik edozeinetako lehen auzialdiko epaitegian.
|
|
|
3 Aurreko paragrafoetan ezarritakoa aplikatuko zaie edozein jurisdikzio ordenatako ebazpen judizial mota guztiei, ebazpenok kopuru likidoa ordaintzera kondenatzen badute. Halere, aintzat
|
hartu
behar dira ogasun publikoentzat legeak ezarri berezitasunak.
|
|
|
1 Abokatuak zuzendu eta prokuradoreak ordezkatu behar dituzte alderdi betearazlea eta alderdi exekutatua, salbu eta betearazi beharreko ebazpenak eman direnean profesional horiek nahitaez parte
|
hartu
behar ez duten prozesuetan.
|
|
|
3 Eginbideetan parte
|
hartu
behar duten pertsonei eragindako gastuak, eginbideon eskatzailearen kontura izango dira. Eginbideok eskatzean, eskatzaile horrek kauzioa emango du, eragin daitezkeen gastuen nahiz kalte galeren ondorioz erantzuteko.
|
|
|
1 Aurreko artikuluan aipatu eskaera eta eskabideak ebazteko, eskudun izango da lehen auzialdiko epailea, epaiketa prestatzeko jardunean adierazpena egin, zerbait erakutsi edo beste era batean parte
|
hartu
behar duen pertsonaren egoitzakoa bada.
|
|
|
Ondore horretarako, lehenengo txirotasun uzia gauzatuko da, epaileak uste badu presako ebazpenen bat
|
hartu
behar dela, hori ofizioz edo adingabearen ordezkariak edo Fiskaltzak hala eskatuta hartzeari kalterik egin gabe.
|
|
|
Bada, auzitegiak hobeto jarraitu behar du auzi bakoitza, eta gehiago arduratu behar da, hala auzi horren hasierako planteamenduaz, kasuan kasuko eragozpenak eta prozesuko baldintzarik eza gainditzeko, ez baitago gauza eragingabeagorik prozesua auzialdiko absoluzio epaiarekin bukatzea baino?, nola benetan eztabaidagarria dena zehazteaz. Gainera, froga gauzatu eta baloratzean, aintzat
|
hartu
behar ditu ahozkotasuna, publizitatea eta hurrekotasuna. Laburbilduz, prozesua errealitatearekin bat etorriz gero, desagertu egingo da izapide gehiegi eta luzeek eragin ohi duten justizia irudia; izan ere, izapideotan zaila da epaitegien, auzitegien eta horiek osatzen dituztenen interesa eta ahalegina atzematea.
|
|
|
Aitzitik, legearen xedapenak bat datoz alderdiei eratxikitako eginkizunarekin. Eginkizun horren arabera, alderdiek euren gain
|
hartu
behar dituzte, eta benaz hartu ere, prozesuari datxezkion zamak eta erantzukizunak, prozesuko gainerako subjektuei eta Justizia Administrazioaren funtzionamenduari galerak sorrarazi gabe.
|
|
|
Une egokia iritsi da Konstituzioaren 53.2 artikulua oinarri hartu eta ikusteko lege honetan zer nolako tratamendua jaso duen, prozesu zibilaren esparruan, anitza izan arren, modu bateratuan aintzat
|
hartu
beharreko gai batek, alegia, oinarrizko eskubideen gaiak.
|
|
|
2 Akzioek nahiz edozein motatako sozietate partaidetzek Burtsan kotizatzen ez badute eta enbargatzen badira, orduan, horiek diru bihur daitezen, ainhenespenez eskuratzeko eskubideak.tzat
|
hartu
behar dira akzioak edo partaidetzak besterentzeko estatutuek eta legeek ezarri xedapenak, eta, bereziki, le
|
|
|
«Ondasun hipotekatuen aurkako zuzeneko exekuzio prozedura hipoteka inskribatua gauzatzeko bakarrik erabil daiteke; inskripzioa eratzailea denez gero, kasuan kasuko idazkunean jasotako datuak
|
hartu
behar dira prozedura horren oinarritzat.»
|
|
|
Eite bereko diren osterantzeko egoerak ere hortxe bertan dira islatu beharrekoak, hala ezgaitasuna, nola horren babes juridikoak, alegia, tutoretza eta kuradoretza. Absentzia, ezkontza eta seme alabatasuna ere aintzat
|
hartu
beharrekoak dira horrelakoetan. Esan gabe doa, orobat, auzotasun zibilaren mundua Espainiako zuzenbidean.
|
|
2005
|
|
|
Azkenik, gogoan
|
hartu
behar da ekoizle eta etxe komertzial askok salneurriak atxikitzen dituztela, produktu kopurua gutxituta edo produkturen, esnekiak, xaboiak, kosmetikoak?, duktuari pisua kenduta. Aluminiozko paperak zein komuneko paperak iraganean zuten luzera bera dute, baina estuagoak dira.
|
|
|
Liburu honen helburua da ikuspuntu desberdinetatik kontsumitzaileen eskubideekin gertatzen dena aztertzea, gai honen inguruan eztabaida bultzatzeko helburuarekin. Izan ere, kontsumitzaileon bizi kalitatea hobetu, demokrazia hobeagoak lortu eta gizarte justuagoak nahi baditugu, kontsumitzaileok dauzkagun eskubideen kontzientzia
|
hartu
behar dugu, baita eskubide hauek nola urratzen diren ezagutu ere. Honela, bada, hiru gai nagusi lantzen ditut liburuan zehar:
|
|
|
2 eta 4 artikuluetan adierazitako tituluen inskripzioak deusezak dira, horietan ez bada adierazten edo modu akastunean adierazten bada 9 artikuluan jasotako inguruabarren bat. Hala eta guztiz ere, kontuan
|
hartu
behar da lege honetan okerren zuzenketari buruz agindutakoa.
|
|
|
Epaitegiek, paper horren aurrekontuak egiterakoan, kontuan
|
hartu
behar dituzte erregistratzaileek artikulu honen arabera eginiko eskaerak.
|
|
|
Erregistratzaileak erretiroa har dezake Administrazioak aginduta ere, estatuaren legeria orokorrak ezarritako kasuetan. Hirurogeita hamar urte bete dituen erregistratzaileak nahitaez
|
hartu
behar du erretiroa.
|
|
|
Ondasun hipotekatuen aurkako zuzeneko exekuzio prozedura hipoteka inskribatua gauzatzeko bakarrik erabil daiteke; inskripzioa eratzailea denez gero, kasuan kasuko idazkunean jasotako datuak
|
hartu
behar dira prozedura horren oinarritzat.
|
|
|
1 Eskritura publikoa eskuetsi arren, jabetza erregistratzaileek badute aurreko zenbakiak aipatu zalantza baina ez bada ekarri lizentzia egokia, erregistratzaileok aurkeztu diren tituluen kopia bidaliko diote udal eskudunari; horrekin batera, idazkia bidaliko dute, kasu bakoitzean
|
hartu
beharreko erabakia hartzea eskatuz, eta erantzunik jaso ezean artikulu honetan ezarritakoaren arabera jardungo dutela ohartaraziz. Aurkezte idazkunaren bazterrean, aipatu agiriak bidali direla agerraraziko da, eta idazkun horren iraupena gehienez ehun eta laurogei egun luzatuko da, bidaltze hori egin denetik zenbatzen hasita.
|
|
|
Ongitzeko moduko akatsak eta ongiezinak bereizteko, eta, horren ondorioz, artikulu honek aipatzen duen aurreneurrizko idatzoharra egiteko ala ez egiteko, erregistratzaileak kontuan
|
hartu
behar ditu, hala tituluaren edukia, formak eta solemnitateak, nola titulu horri lotutako erregistro idazkunak.
|
|
|
Zehapenak mailakatzeko, kasuan kasuan kontuan
|
hartu
behar dira hurrengo datuok, batik bat: egindako arau hausteak duen garrantzia Erregistroko eginkizuna betetzeari begira; arau haustea egiteko asmorik izan den edo hori behin eta berriro egin den; eta eragindako kalteen norainokoa.
|
|
|
2 Erregistratzaileek proportziotasunez
|
hartu
behar dute parte aurreko artikuluetako neurriek eragindako gastu orokor eta erkideetan, baita errregistro zerbitzuaren sostenguan ere.
|
|
|
Titulua itzultzean, eginiko jasoagiria
|
hartu
behar da, eta, halakorik izan ezean, eska daiteke titulua itzuli delako beste jasoagiri bat ematea.
|
|
|
Horrez landara, legeak ezarri du norbanakoek hala eskatuz gero, Erregistroantzea. Halakoetan, aurreneurrizko idatzo agerraraz daitekeela Administrazioarekiko auzi errekurtsoa jarri dela, baldin eta errekurtso horren helburua bada, plangintza tresna, plangintzaren betearazpen tresna edota lizentziak deuseztaharra egitean hainbat kautela
|
hartu
behar dira, herri botereen jardunari arrazoirik gabeko kalterik ez eragiteko; ildo horretatik, VIII. kapituluan ezarri da auzitegiek kauzio egokia eskatu behar dutela. Gainerakoan, aurreneurrizkokunak egiteko, gogoan izan da jurisdikzio desberdinak uki daitezkeela aldi be idatzoharrak ondorioztatu dituen idazrean.
|
|
2006
|
|
|
«5 Hala denean, desegite erabakia
|
hartu
behar duen batzarako deialdia bi hilabeteko epean egiteko betebeharra bete ez badute administratzaileek, erantzukizun solidarioa izango dute sozietate betebeharren gain; erantzukizun berbera izango dute desegite judiziala edo, bidezkoa izanez gero, sozietatearen konkurtsoa bi hilabeteko epean eskatu ez duten administratzaileek, batza eratu ez den kasuan hori egiteko datatik zenbatzen hasita, eta ...
|
|
|
2 Konkurtsopekoak enplegatzaile moduan eginiko lan kontratuen azkentze, aldarazte edo etete kolektiboa eskatzeko lan akzioak, bai eta goi zuzendaritzako kontratuen etetea edo azkentzea eskatzekoa ere; hori gorabehera, halako neurrien ondorioz kontratu horiei aplikatu beharreko hitzarmen kolektiboan ezarritako baldintzak aldarazi behar direnean, langileen ordezkariei adostasuna eskatu behar zaie. Gai horiek epaitzean, eta lege honetako arau zehatzak aplikatzeari kalterik egin gabe, aintzat
|
hartu
behar dira estatutu arautegiaren eta lan prozesuaren oinarri diren printzipioak.
|
|
|
Konkurtso prozeduran doako laguntza juridikoari dagokionez
|
hartu
behar dituenak, eta, batez ere, Doako Laguntza Juridikoari buruzko urtarrilaren 10eko 1/ 1996 Legeak eratxikitzen dizkionak.
|
|
|
Konkurtsopekoaren administrazio eta xedatze ahalmenen gaineko etetea edo esku sartzea gertatu denean, prozeduraren izapideak egiteko ezinbestekoa izan daiteke komunikazioetan ere esku sartzea, bizilekua nonbait izateko eginbeharra ezartzea edota zordunaren egoitzan sartzea; edozein kasutan ere, halako neurriak epaileak
|
hartu
behar ditu, berme egokiekin eta, betiere, ebazpenaren bidezkotasuna arrazoituz.
|
|
|
2) Konkurtsopekoak enplegatzaile moduan eginiko lan kontratuen azkentze, aldarazte edo etete kolektiboa eskatzeko lan akzioak, bai eta goi zuzendaritzako kontratuen etetea edo azkentzeaboan ezarritako baldintzak aldarazi be eskatzekoa ere; hori gorabehera, halako neurrien ondorioz kontratu horiei aplikatu beharreko hitzarmen kolektihar direnean, langileen ordezkariei adostasuna eskatu behar zaie. Gai horiek epaitzean, eta lege honetako arau zehatzak aplikatzeari kalterik egin gabe, aintzat
|
hartu
behar dira estatutu arautegiaren eta lan prozesuaren oinarri diren printzipioak.
|
|
|
5) Konkurtso prozeduran doako laguntza juridikoari dagokionez
|
hartu
behar dituenak.
|
|
|
Plaza lortzen dutenek Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiak erregelamendu bidez ezarritako trebakuntza jardueretan
|
hartu
behar dute parte, destino berrian karguaz jabetu baino lehen.
|
|
|
1 Inkomunikatua arreta egokiekin joan ahal izango da lege honen arabera hark zein eginbidetan esku
|
hartu
behar
|
|
|
1 Espetxeratze autoa gauzatzeko bi manamendu luzatuko dira: bata, hori betearazi behar duen polizia judizialari edo agente judizialari; eta, bestea, presoa
|
hartu
behar duen establezimenduko zuzendariari.
|
|
|
Norbait hil bada eta hilotza errepidean, trenbidean edo beste pasagune batean badago, hurbilen dagoen toki egokienera lekualdatuko du, inguruabarrak kontuan izanda, geldiarazitako zerbitzua berriz abian jarriz eta agintari judizialari berehala horren berri emanez. Salbuespeneko kasuetan, presako neurri hori
|
hartu
behar denean, aurretiaz hildakoaren egoera adieraziko da, argazkiak aterata eta hildako horrek leku horretan zuen egoera zehatza aipatuta.
|
|
|
Epaiketa egiteko data eta tokiari buruzko informazioa beti idatziz eman zaio biktimari, prozesuan alderdi ez bada ere eta horretan parterik
|
hartu
behar ez badu ere.
|
|
|
Hala denean, zigor askatasun gabetzailea eteteko erabakia
|
hartu
behar denean, horretarako nahiko izango da, Zigor Kodearen 81.3 artikuluaren ondoreetarako, akusatuak konpromisoa hartzea, guardiako epaitegiak zuhurtziara zehaztu epean zein erantzukizun zibil sortu eta erantzukizun horiek ordaintzeko. Gisa berean, Zigor Kodearen 87.1.1 artikuluarekin bat etorriz, nahitaezkoa bada behar den moduan egiaztatuta edo homologatuta dagoen zentro edo zerbitzu publiko natzailea eteteko nahiko izango da akusahiz pribatuak ziurtagiri egokia ematea, akusatuak mendekotasuna gainditu duela edo horretarako sendabidean dagoela egiaztatzeko, orduan adostasuna onartzeko eta zigor askatasun gabetuak konpromisoa hartzea, guardiako epaitegiak zuhurtziara zehaztu epean ziurtagiri hori eskuratzeko.
|
|
|
Urte honetako ekainaren 22ko errege dekretuen bidez bi lege aldarrikatu dira. Bi lege horien betearazpenak berarekin dakartza zenbait aldaketa, besteak beste, zigor prozeduraren kode berria onestea; Botere Judizialari buruzko 1870 urteko irailaren 15eko Lege Organikoa aldatzea; kide anitzeko auzitegien kopurua eta egoitza zehaztea, horiek auzialdi bakarrean, eta ahoz ko eta jendaurreko epaiketan, euren gain
|
hartu
behar dutenean euren lurraldean gertatutako delituen gaineko ardura; eta, azkenik, auzitegi horietako langileria finkatzea, auzitegi horietako presidenteek eztabaidak zuzentzeko eta laburtzeko gaitasun bereziak izan behar dituztela.
|
|
|
Alderantziz, Gobernuaren ustez, komenigarri da aurren aurrenik Prozeduraren Kodea aldarrikatzea. Horrela, arlo kriminaleko audientziak instalatzen diren bitartean, kode hori aztertu eta menderatzeko aukera izango dute magistratuek, epaileek, fiskalek, letraduek, eta, oro har, haren planteamenduan eta aplikazioan zuzen zuzenean edo eragingarritasunez parte
|
hartu
behar duten gainerako pertsonek.
|
|
|
Sumarioko eginbideak gauzatu behar badira horiek gauzatzeko agindua eman duen instrukzio epailearen mugapetik kanpo edo udal epailearen udalerritik kanpo, I. liburuko VIII. tituluan zehaztutako moduan gauzatuko dira; egin bi deok isilpekoak izango dira eginbideotan esku
|
hartu
behar ez dutenentzat.
|
|
|
Ondasun higiezinak enbargatzen direnean, epaileak zehaztuko du enbargoak haien fruituak eta errentak barnean
|
hartu
behar dituen ala ez.
|
|
|
Horiek guztiak epatu egingo dira kasuan kasuko audientziara ager daitezen hamar eguneko epe-mugan, edo hamabost eguneko epean, baldin eta Auzitegi Gorenera agertu behar badira. Aldi berean, horren berri emango zaio Fiskaltzari, auzipeko delituan esku
|
hartu
behar bada.
|
|
|
Aipatu epe-muga igaro ondoren, Fiskaltzari igorriko zaizkio halakoak horien instrukzioa egiteko, hiru egun baino gehiagoko eta hamar egunerainoko beste epe baterako, baldin eta horrek esku
|
hartu
behar badu auzipeko delitua dela eta; ondoren, kereila jartzailearen prokuradoreari bidaliko zaizkio, baldin eta hori bertaratu bada.
|
|
|
Idazki berean, iritzia sumarioa amaitzeko autoa onartzea bada, orduan Fiskaltzak, bertan esku
|
hartu
behar duenean, edo, kereila jartzailearen prokuradoreak, halakoa izanez gero, bere eskubidearen arabera komenigarria dena eskatuko du, zein motatako largespenari dagokionez. ahozko epaiketaren irekierari edo edo
|
|
|
(234e) Behin txosten hori jasota, fiskalari emango zaio, baldin eta auzia delituaren ondoriozkoa bada eta fiskalak auzi horretan esku
|
hartu
behar badu, idatzizko irizpena eman dezan hiru eguneko epe-mugan.
|
|
|
Txostenaren arabera, besteak beste, zenbait gomendio luzatzen dizkie Adituen Batzordeak Espainiako agintariei, Justizia Administrazioaren esparruan euskara erabiltzeaz denaz bezainbatean. Gomendio horien eretzean, neurri egokiak
|
hartu
behar dira, estatuko lege testurik garrantzitsuenak, eta, zehatzago, euskaldunengan beren beregi eragina dutenak, une egokian euskaratuta egon daitezen. Horretarako, neurririk aproposena bide da, gaztelaniazko bertsio ofizialarekin batera eta une berean, horren itzulpen ofiziala argitaratzea.
|
|
|
Bekaldura epailearen aurrean egingo da, eta idazkariak ekitaldian parte
|
hartu
behar duten auzipetu eta lekukoeirazpenak; epaileak, behin zin egitea eta lekukotza faltsuaren ondoriozko zigo irakurriko dizkie eurek egindako adierrak gogorarazita, lekukoei galdetuko die adierazpenok berresten dituzten edo aldaketaren bat egin behar duten.
|
|
|
Behin txosten hori jasota, fiskalari emango zaio, baldin eta auzia delituaren ondoriozkoa bada eta fiskalak auzi horretan esku
|
hartu
behar badu, idatzizko irizpena eman dezan hiru eguneko epe-mugan.
|
|
2007
|
|
|
Halaber, eskubide hori parte hartzeko tresna da. Bada, botere publikoek hori guztiori kontuan
|
hartu
behar dute.
|
|
|
Esangura horretan, elkartzeko eskubidea arautzean, legegileak modu berezian
|
hartu
behar du kontuan Konstituzioaren 9.2 artikuluan jasotako agindua. Bada, agindu hori da Espainia zuzenbideko estatu sozial eta demokratikoa izatearen zuzeneko ondorioa.
|
|
|
Ildo horretatik, antolamendu juridikoa aldarazi behar da, konstituzio aginduekin bat ez datorren alde guztietan. Konstituzio agindu horien artean kontuan
|
hartu
behar da bilera eskubidea egikaritzeko aurretiazko baimenik behar ez dela dioena. Azken buruan, lege organiko honen xedea da bilera eskubidearen funtsezko gunea arautzea, gune hori konstituzio manuekin bat etor dadin.
|
|
|
Batetik, informazio arloko profesionala gizarte eragilea da, alde batera utzi ezineko erantzukizun printzipioaren mende lan egiten duena. Bestetik, komunikazio enpresek egikaritzen dute erregimen demokratikorako nahitaezko baldintza den konstituzio eskubidea, eta horretarako ez da kontuan
|
hartu
behar enpresa horien izaera juridikoa enpresa publikoak diren edo pribatuak.
|
|
|
2 Espainian sartzeko betekizunak betetzen ez dituzten atzerritarrei sarrera ukatuko zaie ebazpen ziodunaren bidez. Atzerritar horiei informazioa emango zaie, ukatzearen aurka jar ditzaketen errekurtsoen inguruan, errekurtsoak jartzeko duten epearen inguruan eta errekurtsoa jartzeko kontuan
|
hartu
behar duten agintariaren inguruan. Halaber, informazioa emango zaie, abokatuaren eta interpretearen laguntzarako duten eskubidearen inguruan; gainera, abokatua ofiziozkoa izan daiteke.
|
|
|
Orobat, berritu behar dira iraganeko kezka nagusietan errotutako arauak, halakoak ezegokiak eta eskasak baitirazarteak egun duen indarra, erakundeen ekintza osatzeko; bada, gizarteak bide egungo errealitate berriak arautzeko. Kontuan
|
hartu
behar da, bereziki, giak ireki ditu partaidetzarako edo erakundeekin harremanak izateko, elkarte, fundazio edo alderdi politikoen antzeko tresnak erabilita. Ildo horretatik, arian arian, eguneratzen doa tresna horien guztien legeria.
|
|
|
Arau horiek jaso dira 1994ko ekainaren 20ko Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren testu bateginean, bai eta Nekazaritzako Araubide Bereziaren 1971ko uztailaren 23ko eta Itsasoko Langileen Gizarte Segurantzaren Araubide Bereziaren 1974ko abuztuaren 30eko testu bateginak garatu dituzten dekretu batzuetan, eta osterantzeko arauetan ere. Kontuan
|
hartu
behar dira, berebat, urriaren 28ko 2110/ 1994 Errege dekretuan jasotako arauak; errege dekretu horrek alde jakin batzuk aldarazi ditu, Beregaineko Langileen edo Autonomoen, Nekazaritiak gerogarrenean emandako legeetara egokitu dira eta, bereziki, azaroaren 26ko 30/ 1992 Legera.tzako eta Etxe zerbitzarien Araubide Berezien arauketan. Arau horiek guz
|
|
|
Eskabideak eredu normalizatuetan aurkezten direnean, eta eskabide horiek jaso dituen Gizarte Segurantzaren administrazioak, eskabidea aurkezteko ekitaldian bertan, ezin duenean eskubide horien inguruan esanbidezko ebazpenik eman, horretarako aintzat
|
hartu
behar direlako interesdunek eskabide horietan adierazi gabeko egitate, alegazio edo frogak, orduan bakarrik bidaliko zaizkio eskabide horiek eskabideak aurkezteko betebeharra duen subjektuaren egoitza zein probintziatan izan eta probintzia horretako Diruzaintza Nagusiaren zuzendaritzaren administrazioari.
|
|
|
c) Prenbentzio jardueraren plangintza,
|
hartu
beharreko babes eta prebentzio neurriak barne, eta, hala denean, erabili beharreko babes tresneria, lege honen 16 artikuluaren 2 idatz zatiko b) paragrafoan xedatutakoaren arabera.
|
|
|
2 Era berean, enpresaburuak ebaluazioetan kontuan
|
hartu
behar ditu, prebentzio neurri egokiak har ditzan, langileen ugaltze eginkizunean eragina izan dezaketen arriskuak, bereziki, agente fisiko, kimiko eta biologikoekin lan egiteagatik, ugalketak, ugalkortasunari nahiz ondorengoen garapenari dagokienez, izan ditzakeen ondorio mutageniko edo toxikotasun izaerakoak direla eta.
|
|
|
3 Prebentziorako eskuordeek artikulu honetako 1 idatz zatiaren c) letraren arabera eman behar dituzten txostenak hamabost eguneko epean egin dira, edo ahalik arinena hur hurreko arriskuak prebenitzeko neurriak
|
hartu
behar direnean. Epe hori igarotzen bada, txostenik eman gabe, enpresaburuak bere erabakia ezar dezake.
|
|
|
Bada, ikuspegi instituzionala lege dekretu hau osatzen duen arauren aldetik, luzaezinak diren eguneratzeei ekin zaie, baina horien edukia osatzeko premia ahaztu gabe. Hain zuzen, eduki hori osatzeko kontuan
|
hartu
behar da sindikatu egiturak eraldatzeko prozedurak duen garapena.
|
|
|
Eskabideak 24 eta 31 artikuluetako betekizunak beteren 26ko 30/ 1992 Legearen 71.1 artikuluan xedatutakoa. Eskatzaileek adieratzen ez baditu, edo eskabidea artikulu horiek aipatu agiriekin batera aurkezten ez bada, kontuan hartuko da azaroazitakoen aldean desberdinak diren egitateak, alegazioak edo frogak izan edo kontuan
|
hartu
behar badira, horiek aitortzeko erabiliko da erregelamendu honen 13 artikuluko 2 idatz zatiak enpresaburua inskribatzeko ezarri prozedura.
|
|
|
Indarrean dagoen lan legeria euskaraz emateak aurretiazko hausnarketa sakona dakar; izan ere, kontuan
|
hartu
behar dira hizkera juridikoaren berezitasunak ezaugarri linguistikoei dagokienez. Halaber, zuzenbidean ohikoa denari jarraituz, lan legerian ere aintzat hartu behar dira izaera eta eduki desberdineko testuak.
|
|
|
Indarrean dagoen lan legeria euskaraz emateak aurretiazko hausnarketa sakona dakar; izan ere, kontuan hartu behar dira hizkera juridikoaren berezitasunak ezaugarri linguistikoei dagokienez. Halaber, zuzenbidean ohikoa denari jarraituz, lan legerian ere aintzat
|
hartu
behar dira izaera eta eduki desberdineko testuak.
|
|
|
Sozietateek bat egitean eta sozietateak zatitzean, enpresa lagatzaileak eta enpresa hartzaileak eman dute aipatutako informazioa, kasuan kasuko erabakiak
|
hartu
behar dituzten batza orokorretarako deialdia argitaratzeko unean beti.
|
|
|
Aginduzko zuzenbidearen gutxienekoak errespetatu behar dituzten bi lan arau edo gehiagok jasotako manuengilearentzat osotasunean mesedegarrie arteko gatazkak konponduko dira lanna dena aplikatuta, arauok estatukoak zein itundutakoak izan; zenbatzeko moduko kontzeptuei dagokienez, urteko kopurua
|
hartu
behar da kontuan.
|
|
|
Eskabide horrek ez baditu betetzen ezarritako betekizunak, edo 11 artikuluak aipatu agiriak aurkeztu ez badira, interesdunari agindeia egingo zaio, hamar eguneko epean akatsa ongi dezan edo agiriak aurkez ditzan, azaroaren 26ko 30/ 1992 Legearen 71.1 artikuluarekin bat etorriz. Ez da beharrezkoa izango txosten berriak eskatzea, ezta interesdunak esan beharrekoa entzutea ere, inskripzioa egin dadin enpresaburuak azaldutako egitate, alegazio edo frogak baino ez daudenean, edo horiek baino ez direnean kontuan
|
hartu
behar.
|
|
|
2 Aurreko idatz zatian aipatu erregelamenduek nahitaez
|
hartu
behar dituzte kontuan lege honetan ezarri prebentzio politikako printzipioak, koordinazio egokiari eutsiko diote osasun eta industria segurtasuneko arautegiarekin, eta aldian aldian ebaluatu eta, hala denean, berrikusi egingo dira, erregelamenduok aplikatu ahala izandako esperientziarekin eta teknikaren aurrerapenarekin bat etorriz.
|
|
|
Aintzat
|
hartu
behar da badirela iraupen epe laburragoak behar dituzten egoerak, eta legeak aukera hori ezarri du, baldin eta kontratua egiteko unean jakina bada errentatzaileak errentan emandako etxebizitza berreskuratu behar duela bera bertan bizitzeko.
|
|
|
Betiere, txandakako aprobetxamendu eskubide baten titularrak jabeari eska diezaioke zerbitzuak modu eragingarrian egitea, eta, horrelakorik egin ezean, kalte ordainak ematea. Hasierako zerbitzu enpresarekin egindako kontratua suntsiarazi ondoren, jabeak edo sustatzaileak zerbitzua bere gain
|
hartu
behar du zuzenean, edo zerbitzuen beste enpresa batekin kontratatu. Kontratuan izandako aldaketek, edonola ere, ez diete kalterik egingo txandakako aprobetxamendu eskubideen titularrei.
|
|
|
Etxebizitza edo lokalaren gainean gozamena izanez gero, jabe soilari dagokio batzara joan eta bertan botoa ematea. Jabeak kontrakoa adierazten ez duen bitartean, jabe horren ordezkaria gozamenduna izango da; eskuordetza berariazkoa izan da, 17 artikuluaren lehenengo erregelako erabakiak
|
hartu
behar direnean, edo obra bereziak nahiz horien hobekuntza erabaki behar denean.
|
|
|
Etxebizitza edo lokala jabetza horizontalari buruzko araubidearen menpe badago, eta norbaitek hori eskuratzen badu, eskuratzaileak, Jabetza Erregistroan titulua inskribatu arren, erantzukizuna izango du, eskuratutako ondasun higiezin horrekin, aurreko titularrek jabeen erkidegoari gastu orokorrak ez ordaintzeagatik zor dizkioten kopuruen ondorioz; baina muga gisa
|
hartu
behar dira eskuraketa zein urtetan gertatu eta urte horretan mugaeguneratutako kopuruak, eta egutegiko aurreko urteari dagozkionak. Pisua edo lokala, lege aginduz, betebehar hori betetzeari lotuta dago.
|
|
|
Eskritura arau-emailea egilestean, parte
|
hartu
behar du txandakako apropresak, salbu eta jabeak edo sustatzaibetxamendu eskubidearen funtsezko edukiaren zerbitzuak egin beharreko enleak berariaz adierazten duenean horiek egitea bere gain hartzen duela.
|
|
|
Aurrekoarekin bat etorriz, kontuan
|
hartu
behar da titulu honetan ezarritako arauen izaera berezia, arauok huts hutsean ez baitute zerga araubide zehatzik eratzen; berezitasun batzuk soil soilean biltzen dituzte. Berezitasun horiek ez dute eragozten aplikatzea, berariaz aurreikusi ez diren kasuetan, zerga arauketa orokorra, bai eta titulu horretan aipatu Ondarearen gaineko Zergaren, Balio Erantsiaren gainerako Zergaren, eta Ondare Eskualdaketa etaneko Zergaren berezko xedapenak ere.
|
|
|
GEEAren jurisprudentzia ildo bati jarraituz (1981eko maiatzaren 6ko GEEAE. Buchholz kasua?, 1983ko uztailaren 13koa. Zimmermann eta Steiner kasua?, 1986ko maiatzaren 29koa. Deumeland kasua?), Konstituzio Auzitegiak argi utzi du kontua ez dela epaiketa azkarrerako eskubidea izatea, baizik eta prozesua epailearen justifikaziorik gabeko jarduerarik eza edo hirugarrenen bidegabeko eragina dela-eta ez atzeratzeko eskubidea izatea. Hau da, auzia «arrazoizko» epean ebazteko eskubidea soilik jaso da, eta arrazoizko epean gauden edo, aitzitik, Konstituzioan debekatutako bidegabeko atzerapenen aurrean gauden zehazteko, hainbat faktore
|
hartu
behar dira kontuan, besteak beste, auziaren konplexutasuna, auzilariaren eta agintarien jokabidea, eta auzitik haientzat ateratzen diren ondorioak, baita denbora marjina arruntak ere antzeko prozesuetan. Modu horretan, epe horiek zabal gainditzen dituzten kasuak bidegabeko atzerapenaren kasuak izango lirateke (urtarrilaren 23ko 5/ 1985 KAE; maiatzaren 8ko 81/ 1989 KAE; otsailaren 28ko 69/ 1994 KAE).
|
|
|
Eskubidea definitu ondoren, konstituziogileak horren eragingarritasuna bermatzeko tresnak esanbidez ezarri ditu. ...skubidea dute, publikoa zein botere publikoek sortutakoez bestelakoa (LOGSEren 4 art./ HLOren 108 art.). Unibertsitateko irakaskuntzan, ULOren 42 artikuluaren arabera, hezkuntza legeriak eskatutako betekizun akademikoak betetzen dituzten espainiarrek eskubidea dute unibertsitatean sartzeko, baina unibertsitate zentro publikoa hautatzerakoan, unibertsitateek horietan sartzeko ezarritako betekizunak
|
hartu
behar dira kontuan. Edonola ere, berdintasun, meritu eta gaitasun printzipioak errespetatu behar dituzte.
|
|
|
Horrek esan nahi du langile guztiei aitortu behar zaiela, espainiarrak zein atzerrikoak izan (hala ere, azken horien kasuan, ALOren 11.1 artikuluan ezarri da eskubide hori izango dutela Espainian egoteko edo bizitzeko baimena lortzen duten atzerritarrek). Ondore horietarako, langile gisa hartuko dira lan loturaren mende daudenak zein administrazio publikoen zerbitzura administrazio edo estatutu izaerako loturaren mende daudenak (azken kasu horretan, azken horiek sindikatu kide egiteko duten eskubidearen berezitasunak
|
hartu
behar dira kontuan, EKren 28.1 eta 103.3 artikuluetan ezarrita daudenak). Aitzitik, Konstituzioak eskubide horren egikaritza debekatu egin die epaile, magistratu eta fiskalei, jardunean ari diren bitartean (EKren 127.1 art./ SALOren 1.4 art.); eta legeak eskubide horren egikaritza mugatu edo salbuetsi ahal izango die Indar nahiz Erakunde Armatuei edo diziplina militarraren mendeko gainerako kidegoei (EKren 28.1 art.); izatez, eskubide horren egikaritzatik salbuetsita geratu dira SALOren 1.3 art. dela bide.
|
|
|
Konstituzio Auzitegiak irizpide murrizgarria erabili du zerbitzu bat funtsezkoa dela esateko; izan ere, zerbitzu premiazkoak edo gutxieneko zerbitzuak oso zabal arautuz gero, grebaren edukia hustu egin daiteke. Erkidegoaren interesa babestearen eta oinarrizko eskubide baten (greba eskubidea) murrizketaren arteko proportzionaltasun printzipioa
|
hartu
behar da oinarri eta, edonola ere, horren inguruko erabakia auzitegiek berrikusi dezakete beti. Salbuespen egoera batzuetan bakarrik, gogoan izan ditzagun, besteak beste, setio egoera edo salbuespen egoera?
|
|
|
Legearen 35 artikuluan organo horren eginkizunak ezarri dira: ...behar du, fundazioaren baliabide ekonomikoak fundazio xedeetarako aplikatu diren egiaztatu behar du, patronatuko kideen aurka erantzukizun ekintzak egikaritu behar ditu horien egintzengatik, patronatuko egintzak eta akordioak aurkaratu behar ditu legearen edo fundazio estatutuen aurkakoak badira, etab., baina fundazioko gobernu organoen zuzendaritza boterea ez du deuseztatu edo ez du horretan esku
|
hartu
behar, salbu eta irregulartasunak daudenean; izan ere, lege berriaren bidez, fundazioen funtzionamenduan botere publikoen esku hartzea albait gehiena murriztu nahi izan da.
|
|
|
Eskubide horietako batzuei «hirugarren belaunaldiko eskubide» esaten zaie, esparru pribatuko eskubideak/ esparru publikoko eskubideak dikotomia klasikoa baino harago baitoaz. Kontua ez da estatuak jarrera pasibo edo abstentzionista
|
hartu
behar duen, hau da, eskubide horiei kalterik ez diela egin behar edo ez dituela murriztu behar, besteak beste, adierazpen askatasunarekin edo intimitaterako eskubidearekin gertatzen den moduan; horren ordez, estatuari jarrera aktiboa eskatzen zaio, hau da, zerbitzuak ematea. Kapitulu honetan, konstituzio historian berritzaileak diren eskubideak agertzen dira (gogoan izan ditzagun ingurumenerako eskubidea, aisiarako eskubidea, etab.) eta, beraz, eskubide eta askatasunak bermatzerakoan aurrerapauso garrantzitsua dira.
|
|
|
Konstituzio Auzitegiak, bere 53/ 1985 epai entzutetsu eta polemikoan, abortuari zigorra kentzeko arauketak barnean
|
hartu
behar zituen xehetasun batzuei buruzko iritzia adierazi zuen. Are gehiago:
|
|
|
Europako Kontseiluan bi hitzarmen
|
hartu
behar dira kontuan batez ere: batetik, Erromako Hitzarmena, 1950eko azaroaren 4koa, Giza Eskubideak eta Oinarrizko Askatasunak Babestekoa, Espainiak 1979an berretsi zuena, eskubide zibil eta politiko izenekoentzat, eta bestetik, Europako Gizarte Agiria, Turinen 1961eko urriaren 18an sinatu eta Espainiak 1980an berretsi zuena, gizarte eta ekonomia eskubide izenekoentzat.
|
|
|
dituzten neurriak kasu guztietan EKren 14 artikuluan bermatutako berdintasun juridikoarekin eta bereizkeria debekuarekin bateragarriak direnik. Kasu guztietan, inguruabar zehatzak kontuan
|
hartu
behar dira: hau da, interpretazio arazoa da, baina ez EKren 39.1 artikuluari lotutakoa, EKren 14 artikuluari lotutakoa baino.
|