|
2009
|
|
|
Da Igorrera joan ginan oinez, da Igorren tranbia
|
hartu
behar gindun. Da tranbiek erraile deko, erraile euken, da Igorren akorde jatan:
|
|
2010
|
|
|
Liburua atzekoz aurrera irakurri dut nik, hau da, azken testua lehena, akaso interes pertsonalengatik. Eta azken testuan, «Madrilgo kazetaria» izenekoan, hitz egiten bada kazetari batek momentu erabakigarrietan
|
hartu
behar dituen erabakiez, bereziki harrigarria egin zait testua, «Jesus Ulaiarren garaia». Bortizkeriaren aurrean kazetariek egiten duten lanaz hitz egiten du eta zehazki enfokatzen du garai bat, 70eko eta 80ko hamarkaden arteko trantsizioa.
|
|
|
Banekien non hobeturik banuela, baina ez nuen aurkitzen motibaziorik. Eta txapelketa nagusiaren bueltan ikasi dut ez dudala bertsoa helburu bezala
|
hartu
behar, baizik neure ahotsa adierazteko bitarteko izan behar duela. Uste dut hori dela Maialenek egin duena.
|
|
|
Irakurlearen prestakuntza literarioaren maila igotzeko ardura ez dute editoreek
|
hartu
behar, lau katuk irakurtzen dituzten liburuak argitaratuz adibidez. Hori egin egiten da gaur egun. Alianzak, konparaziora, Hermann Broch en La muerte de Virgilio berrargitaratu du, baina bik baizik ez dute irakurriko:
|
|
2011
|
|
|
Hizkerari eta estiloari erreparatzen bazaio, fikzioan esaten zaigu eskolatu gabeko emakume horrek alfabetatze kurtsoa egin ondoren lortu duela idatzi hori osatzea, noizbait alabak irakurriko duen itxaropenez. Itzulbiderik gabeko mintzo horrek
|
hartu
behar zuen tonua zen giltza narrazio honetan, eta aitortu behar dut niri kosta egin zaidala ahots horren zinezkotasunean sinestea.
|
|
|
eginez gero, eta ikusi nola agertu diren euskaldunak eta «euskaltasuna» mundu horretan, berehala ohartuko gara zeinen erraz xurgatzen dituen bederatzigarren arteak euskal nortasunaren ezaugarri balizko batzuei buruzko topiko eta aurreiritziak. Kontuan
|
hartu
behar da, gainera, ezaugarri horiek irudimenari gehiago zor diotela errealitateari baino.
|
|
|
Praktikan, bai nekazariek eta bai langile klaseak ere, beharrak edo historiak bultzatuta nagusiaren hizkuntza
|
hartu
behar izan zutenean, afrikartu egin zuten, Senghorrek edo Achebek haren jatorriarekiko erakutsitako errespetuaren aztarrenik gabe. Hizkuntza berriak sortzeraino afrikartu ere, hala nola krio deritzona Sierra Leonan edo pidgina Nigerian, beren izaera Afrikako hizkuntzen sintaxiari eta erritmoei zor dietenak.
|
|
|
Zergatik izan behar du, galde genezake, afrikar idazle batek, edo edozein idazlek, halako obsesioa bere ama hizkuntzatik hartzeko beste hizkuntzak aberastearren? Zergatik
|
hartu
behar du hori bere misio partikulartzat. Inoiz ez genion geure buruari galdetu:
|
|
|
Ez dut musikarik jarri motorrak ondo entzun nahi ditudalako, zalantza sortzen zait zentzu honetan miresmenak
|
hartu
behar lukeen norabidearekin. Efikaziaren isiltasuna edo boterearen zarata.
|
|
|
Bakarrik egonez gero, gaitz erdi. Baina hogei lagun baldin badatoz gurekin autobusean, desertuan zehar pista batetik, eta hogei lagun horiek uste badute zer bide
|
hartu
behar dugun badakigula, eta autobusak arrankatuko duela biharamunean. Guk 23 urterekin hartu genuen ardura hogei lagunekin, ez autobusez Donostiara joateko, baizik eta basamortuan barrena ibiltzeko.
|
|
|
Nik ez dakit poesiak esperimentazio bidetik jo behar duen berriro (aski agortua utzi zuen dadaismoak, askoren ustez), baina beste arteekin batera sortze prozesuan parte
|
hartu
behar duela iruditzen zait. Hori da aurrean dugun erronketariko bat.
|
|
2012
|
|
|
Martzelino, aldiz, gustura zen sermoiarekin, egia handiak bota omen zituen apaizak pulpitutik. Neurria
|
hartu
behar omen zaio jokoari, bururik galdu gabe ibili, bestela zer galdu ugari izango omen da eta!
|
|
2013
|
|
|
Hortaz, oso arin gertatzen dira aldaketak. Kontuan
|
hartu
behar da, hala ere, txorien bizitza oso laburra denez, denboraren neurria eurentzat eta guretzat erabat desberdina dela.
|
|
|
Arta handiz begitantzen dut nik behintzat moldiztegirako paperetan idazten «Umetako lagunak apaltzera bildu giñan gau batian», «Paco ri bere egunean», «Antzeti (retrato) batean idatziak», «Abestutzeko»... Horrelako oharren bitartez abisu emanen baligu bezala zer den aldirako lana eta zer betirako lana, betirako asmokoa, alegia?, zer
|
hartu
behar genukeen olerkitzat eta zer etorri ahala edo eske etorri ahala idatzi izanaren gisakotzat. Katonatu egin nahi zakukoak.
|
|
|
Idazgela pribatuaz kanpora, bestelako lekuak diraliburu denda edota telebista. Idazten dakienak ez du zertan saltzaile ona edo pertsonaiapublikoa izaten jakin, bestelako dohain pertsonalak behar dira.Euskal idazle gehienak nahiko labezomorroak izan gara eta medioetan parte
|
hartu
beharrik ere ez zegoen. Merkatua eta espektakulua zabaldu ahala, hori ere derrigorrezkoa da.
|
|
|
Artecheren Diario de un vasco en la posguerra liburu aparta iruditzen zait, El abrazo de los muertos bezala. Kontuan
|
hartu
behar dugu 60ko hamarkadakoa dela, eta Artechek, bertan, errepresioaz hitz egiten duela, torturaz, euskal apaizez. Horrek Iribarren hunkitu egin zuen, ikusten zuelako historia ofizialaren eta errealitatearen artean tarte handi samarra zegoela.
|
|
2015
|
|
|
Anhauze, Arnegi, Zuberoa... ahal dudan tokira. Eta ziurtamena
|
hartu
behar da Asiako liztorraez dela han sartua oraindik. Behin hango ziurtamena hartua delarik, eramatenditut, baina ez da aise ziurtamen hori hartzea, zeren erleak ez dira zakurrakbezala ibiltzen.
|
|
|
Hotzagatik zuntz elastiko eta sintetikozko geruzak metatzen dira azal zuri eta sikuaren gainetik. Hotzetik defendatuko bagara, dispositibo guztiak, gure ehun zuntzezko defentsa sistema guztiak kontuan
|
hartu
behar ditugu.
|
|
2016
|
|
|
Ondorioz, taularatzen zen guztiak (altzariak, osagarriak eta jantziak) ahalik eta errealena izan behar zuen: antzerkia bizitzaren ispilutzat
|
hartu
beharra zegoen. XIX. mendearen bukaeran, ordea, errealitatea baztertu eta Erdi Aroko jantziak itzuli ziren atzera sinbolismoaren eskutik.
|
|
2017
|
|
|
Horrela etorri da dena, elur bola baten pare. Positibotzat
|
hartu
behar da, baina egia da une batzuetan txiste bat ematen zuela. Jendeak:
|
|
|
Handik ordubetera, suaren aurrean eserita, bere haserreak harridura jakitun eta pentsakor bati egina zion lekua. Zalantzarik gabe, esan zion bere buruari, egoera guztia modu inpertsonalean
|
hartu
behar zuen, eta medikuak paziente gaixo bati bezala begiratu behar zion madame Zilenskyri. Haren gezurrak batere kalterik gabeak ziren.
|
|
2018
|
|
|
Hori zen bide zuzena. «Eredu horri jarraituta, euskarak ez luke maileguak gaztelaniatik edo frantsesetik
|
hartu
beharrik, kultura klasikotik zuzenean baizik.» Halaxe idatzi omen zuen Joanesek bere Biblia, garai hartako erlijio ideia berriak zabaltzeko. Hori guztia irmoki defendatzen zuen Federikok, euskara baturako bide bezala.
|
|
|
Bere pantera pijama, aitona amonen etxean gelditzen zaion bakarra. Eta txapin zulatu batzuk
|
hartu
behar izaten ditu armairutik, amonak ez diolako inori oin hutsik ibiltzen uzten. Baina ez ditu behar izaten afaldu artean besterik.
|
|
|
Egia da euskarak nahi ta nahiezkoa izan duela euskara batua, aurrera egiteko. Ez gutxiago euskarak hirietan
|
hartu
behar zuela berriro bere tokia eta hartuko duela gaur egungo izateari ez uzteko. Hizkuntzek beti izan behar baitdute garaikide.
|