|
2000
|
|
|
Semea aski herabea da berenaz, nahiz frango azkarra den adineko. Eskolan ez da luzaz ibili, nekez ikasten baitzuen; beraz laborantxari lotu da burrasoen segida
|
hartu
beharrez.
|
|
|
Muruaga bigarren liburuari buruz ari delarik honakoa diosku: istorioek" beti dute holako tonu umoretsua esanez bezala bizitzan gauzarik tragikoenak ere bikote kontuan behintzat ez liratekeela hartzen ditugun bezain serio
|
hartu
behar." (Egunkaria, VII) Nahiz eta bi bildumetan umorea eta ironia darabilen, bigarren bildumako ironia zorrotzagoa eta landuagoa da. Izan ere, bilduma honetan askotan umore beltza eta tragikoarekin topo egingo dugu.
|
|
2001
|
|
|
Alabaina, nobelaren garapenean hainbesteko garrantzia izan zuten planteiamendu estetiko eta filosofikoak irauli ahala, dagoeneko XIX. mende amaieran bertan, erlatibismo filosofikoaren ildotik, Literaturan eta Artean" begiaren diktaduratik" (ik. Ernst H. Gombrich) ikuspuntu desberdinen garrantziara pasako gara11 Henry James() idazle iparramerikarrak bere nobelei egindako hitzaurreetan aldarrikatu zuenez, idazleak kontakizun duenaren aurrean kokagune bat, ikuspuntu bat,
|
hartu
behar zuen, ordurako ezinezkoa baitzen nobelagintza dezimononikoan narratzaileak zuen Jainko lekua sinestu eta defendatzea.
|
|
|
Sarrionandiak erakusten eta erabiltzen duen leihoa beste errealitatera, irudimenean sartzeko atea da. Poesian erabiltzen duen leiho horren funtzioa ulertzeko kontuan
|
hartu
behar genituzke pinturan gertatu diren horrelako leihoen marrazketa prozedurak, begien aurrean izan Magritte edo Escheren pinturak eta grabatuak, hain zuzen ere pintore horiengan atea eta leihoa beste mundu baterako abiapuntu baitira.
|
|
|
zineak eta fotografiak. Poemak ez luke sinfonia baten tankera
|
hartu
behar, film zein fotografiarena baino.
|
|
2002
|
|
|
Urdaileko hodi ehun ugaltzea, beste hitzez telangiectasia ta bai zaingorrien ta bai zainen makestasuna deritzatena, aurkituta gero azaldutako izakaria da; baina egunero ta maizago igarri ohi den eria, alegia, hodi irudizko ta barneikustezko egitaden aurrerakuntza dela ta; gaitz hori urdail eta sabel ararte goitikoan odoljarioa izatearen zergati bezala
|
hartu
behar da.
|
|
|
Hantxe hasten eben euren zeregin hain goiztarra: itsasaldera begiratu, lehorrera, zeru ertzera... olatuen indarra, haizearen indarra, joe* Argitaratubakoa, 1990 ra ta soinua ta igurtzia zelakoak ziran konturatu, eta erabagia
|
hartu
behar izaten eben. Etorri eiteken arriskuan buruz aurrera ez sartzeko, horixe zan ardura nagusia.
|
|
|
Ezin dut nik haritzondo horren aldorreraino igo, Basotx. Mika beltxuriak han izkutatu zuena bizardun batek
|
hartu
behar izango luke.
|
|
|
Uri haundiko bizimodu zaratatsu eta esturazkoan hainbat urtean iraun ondoren, Nestor langile eta lanzaleak, bere emazte Pauline lagun ebala, erabagi itzela
|
hartu
behar ebala esaten ekian.
|
|
2003
|
|
|
Elaberrigintza horren eta narraziogintza osoaren, bidenabar ezaugarri gainetiko batzuk zertzelatuko ditut lehenengo. a) Autobiografismoa da euskarazko hiru elaberrien barneharietariko bat. Gorago esan dugun bezala, idazleak umetako mundua (Kurl), gazte unibertsitari Valladoliden zeneko aldia (GabAt) eta gerraostean Madrilen bizi zenekoa EuskM nobela honetakoa nobelatzen dizkigu hurrengorik hurrengo trilogia horretan, nahiz ezaugarri hau beti ere handi handika
|
hartu
behar den, literatura sortzailearen eremuko edozein gairi dagokion bezala.
|
|
|
Hamazazpi urteko alaba polita, luzea ama bezela, liraina eta benetan galanta, mantalina eta eliz liburu beltza dakarzki eskuan. Mezatatik dator jaunartuta eta gosaria
|
hartu
behar du.
|
|
|
tan! jotzen dute atea, eta munduko abotsik politenak esaten dio libre dagoela bainua eta ea gosaria
|
hartu
behar ote duan. Berak baietz.
|
|
|
Bainan hau Txominek txartzat
|
hartu
behar dualakoan Inasi bere alde ateratzen da.
|
|
|
Orduan Txominek aitzaki bat asmatu zuan etxe hartatik alde egiteko. Urrunegi zegoala Jaime Ostos kalea bere lanera joateko, Moncloa deritzan enparantzan
|
hartu
behar baitzuan autobusa egunoro egunoro. Halan ba, Moncloaren inguruetako etxe batean sartu zan apupilo eta alde egin zuan, bainan Fernandonekoekin egindako adiskidetasuna hautsi gabe.
|
|
|
Bakea geure gain
|
hartu
behar dogu
|
|
|
Beste alde batetik, gizonaren oinarrizko eskubideak aintzakotzat
|
hartu
behar dira benetan, eta babestu euron erabiltea; horregaitik, herritarrei politikan eta gizartean parte hartzeko jokabideak eskaini behar jakez, gogorkeriazko burrukak kendu gura badoguz: holako burrukak, nahi ta nahi ez, zuzentasunasmoak hondatu egiten dabez, eta, eurokaz, gizona bera be bai.
|
|
|
Jesusen Barri Onak eta Jesusen Eleizeak Herri bakotxa bera dan letxe
|
hartu
behar dabe, herri horren balio ta aberastasun guztiak aintzat hartu, garbitu, aurrera eroan... Gure Euskal Herriak, herri lez, baditu bere bereak direan gauza batzuk:
|
|
|
ez abertzaletasuna, ez giza-maitasuna, ez jakintza, ez aurrerapena, ez gizarte barria... ez dira on oso ta bete beteak, ez dira Jaungoiko: euron neurri laburrean
|
hartu
behar doguz.
|
|
|
" Zakeo, jatsi zaitez hortik, gaur zuenean
|
hartu
behar dot ostatua." Zakeoren poza ta harrotasuna!
|
|
|
Andre zahar baten azal ihartua bere azal izerditsuaren kontra, mutil gazte batena, neskatila hilotz batena, titi margul gogortuek zirkinei uko egiten... Aiztoak airean, jantziak urraturik, indarrez
|
hartu
beharra, limurtasuna erabili beharra, arrebarekin azpi jokoaren emaitzak trukatzeko apetak... Behin izandako gurasoen negar arteko ehorzketa trumoitsua, arbasoen azken gurpena euren etxe zaharraren hegaztegipean; jauntxoen eskutiko garrak iraganaren azken kondarrak errautsetan deuseztatzen...; azken negarrak.
|
|
|
Gizajeak, negarrez, ekainean dana ez gainditzekotan amak ikastolatik atera eta beharrean hasiarazoko eutsala esan eustanean... Badakit ikasle guztiak bardin
|
hartu
behar dirala, baina hori ez zan bidezkoa, hain argia dan neskeari ikasketak ukatzea. Gureak badakigu gaindituko dauzala, baina Matematika eta Zientziak...
|
|
|
Gainera, bazekien beste panpinatxoarekin jolasten neke barik utziko ziola, harengandik lortu nahi zuena lortuz gero; beraz, hortik ez zuen zertaz kexatu... Tira, hala ere aitortu behar zion bere buruari, jokoaren zati batetik at uzteak mindu egiten zuela, baina eroapenez
|
hartu
beharra zeukan, zailtasun handirik gabe. Baina epe baten barruan gauzak bideratzen ez baziren...
|
|
|
Igogailuaren ibilbideak ahaztuta zeuden, atea haren bizkarrean itxi orduko. Irakaslearen, edo maitalearen, zelan
|
hartu
behar zuen ez zekien eta, eskua lepondotik irrist egin zion, ile gorrien artetik galduaz batera. Erre egiten zuen, baina bai erredura goxoa eta atsegina...
|
|
|
Arrebak ere ez du gudua maite, berak zuzenean parte
|
hartu
behar ez badu ere. Baina Unaxek ondo daki zer den Idak maite ez duena:
|
|
2005
|
|
|
Auzoan jazo eitekean edozer aurreikusteak eta egoera bakotxari aurrea
|
hartu
beharrak gidatzen eban Juan administratzailearen lana, horrek eta bere uste apalean aurreko administratzaileen erdipurdiko lana gailendu gura izateak, bere administraroaren listoia ondorengoenen atzamar puntak baino zer edo zer goratxoago itxi nahiak.
|
|
|
Sortu zenetik hona, 1981etik, hura izan da etenik gabe bizkaieraz maila jakin bateko sormen literarioa gorde izan duena15 Aldizkari hori izan da idazleek lehenengo urratsak egiteko plataforma, eta jakina, narratibari dagokionez, ipuina izan da genero berebizikoa. Horrek, ikusiko dugun bezala, argitaratutako lanen artean ipuin bilduma asko izatea ekarri du, kontu handiz
|
hartu
behar bada ere, izan ere, hemen ere ipuina, neurri handi batean, idazleen luma trebatzeko aitzakia baino ez delako susmoa hartzen dugu eta. Adibide esanguratsua Unai Elorriagarena, Narratiba sari nazionalaren irabazlearena, bere lehenengo agerbide literarioak aldizkari honetan eman zituelako, bizkaieraz eta ipuingintzan hain zuzen.
|
|
|
Bada onetarik horietan. Konfidantza gehiago eginen genieke ez baligute boza ematea eskatzen, auzitan diren hautagaiei, baizik eta garbi bezala
|
hartu
behar direla kondenatuak ez direno. Baizik eta ez ditzakegula kondena jujeak egin aitzin.
|
|
|
Eta betiereko zoriona gero, horren gainera. Jesusen mezua osotasunean
|
hartu
behar da. Etxe batean badira borta etxeak, leiho etxeak, zirritu ziloak, giltzarriak, denak harriz eginak.
|
|
|
Hala nola Axularren putaseme p... seme bilakatzen den. Egia erran, geroago Sartrek ere bide bera
|
hartu
behar zuen la p. respectueuse. Axularrek garbiki erraten duelarik Neron mutiko gaztekin eta bere amarekin etzaten zela, Intxauzpek ez du horrelakorik aipatzen.
|
|
|
Baina nork bilatzen du hori? Ikusi eta erabakiak
|
hartu
behar baitira gauzak aldatzeko..."
|
|
|
Gero, frangotan eskapatu zen Tolosa bere herri maitera. Bi delibero
|
hartu
behar izan zituzten bere diozesan bizi behar zuela konpreni arazteko.
|
|
|
Apezek badute, eta gero eta gehiago izanen dute jos ahala urratu. Laikoek dute Eliza eskutan
|
hartu
behar.
|
|
2006
|
|
|
Beste neskame bat ez badogu
|
hartu
behar, badakizu zuk egiten dozun guztia ontzat emoten dodana; zelan ikusten nozu afarirako jantzi barriagaz?
|
|
2007
|
|
|
La Pazetik paraje tiwanakotarren etxeen hondarrak dagoz. Hara joateko, furgonetatxu bat
|
hartu
behar dogula esan deuskue. Bolivian eta Perun distantzia laburreko bidaiak furgonetan egiten dira, bai herri barruan bai herri artean.
|
|
|
Uritik urrin dago, autobus bi
|
hartu
behar dira. Han erosi dot portuges ikasteko liburu bat.
|
|
|
Kuartua bera ez dago zikin, baina garbiagoetan egonda nago. Dutxa bat
|
hartu
behar dot ezertan pentsau baino lehen. Toallea hartu eta urtetako prest egon nazenean, labazorri bat ikusi dot.
|
|
|
Zerrendea egin dot egin behar dodanagaz: biaje agentzietara joan, zein bakuna
|
hartu
behar dodan itaundu eta imini, motxilea erosi, erropetarako zerrenda bat eta nezeserra egiteko beste zerrenda bat...
|
|
2008
|
|
|
Instituzioak marxismoaren ikuspuntutik
|
hartu
behar dira beste honen iritziz: " hots, estatu aparailu denak tartean sartuta".
|
|
|
" Idazlan baten hizkuntzamaila oso ona izateak ez du esan nahi lan hori ona denik, inondik ere ez, esan bezala beste faktore batzuk ere kontuan
|
hartu
behar baitira".
|
|
|
garai bakoitzeko idazle taldeak osatutakoa, genero bakoitzak osatutakoa edota gainontzeko arteetako bakoitzak (musikak, pinturak...) osatutakoa. Horrez gain, gainontzeko nazioetako arteen eragina ere aintzat
|
hartu
behar da. Egitura horiek guztiek elkarri eragiten diote, eta beraz, ezin dira modu isolatuan ulertu.
|
|
|
Testuak ez dira edozein irakurlerentzat idazten; testu bakoitza irakurle mota batek kontsumitzen du, eta irakurlea aldatu egiten da garai historiko bakoitzaren baldintza zehatzen arabera. Horrek agerian uzten du, Weinrichen ustez, historiografia literarioak aintzat
|
hartu
behar duela garai historiko bakoitzeko irakurlea (eta beraz, historian zehar gertatzen diren harrerak).
|
|
|
Laburbilduz, 1960ra arteko teoriek azterketei itxura objektiboa ematea zuten helburu, literaturaren zientzia aldarrikatzeko bide gisa; horrek azterketa formaletara mugatu zituen testu azterketak. 1960ko hamarkadan, ordea, Harreraren estetikak aldarrikatu zuen ez dagoela testua aztertzerik harreraprozesua aztertu gabe, eta literatura aztertzeko esperientzia estetikoa nahiz historia
|
hartu
behar direla aintzat. Aldarrikapen hura oso garrantzitsua izan zen literaturaren didaktikaren alorrerako ere, edukiak ikasleen beharren eta ezaugarrien arabera zehaztea ekarri zuen eta.
|
|
|
epaimahaiaren maila, sariaren pisu ekonomikoa, argitalpen aukera autorearen eskuetan uztea, koedizioaren sistema eta promozioaren kalitatea aipatu dituzte, besteak beste. Erakunde publikoen erantzukizunaren barruan,% 11,8k Kultur Politika sendotu beharra aipatu du, eta horretarako, irizpideak ezarri eta erabakiak
|
hartu
behar direla azpimarratu. Edonola ere, hamar erantzuletik bik dio gaur egun lagundu laguntzen dutela erakunde publiko nahiz pribatuek (pribatuen kasuan, zenbait argitaletxeren borondatea eta konpromiso kulturala goraipatzen da batez ere).
|
|
|
Bigarrenaren kasuan, berriz, merkatua da garrantzi handiena duen faktorea. Baina, merkatuak beste faktore batzuei eragiten dien bezala (Eskolari, besteak beste), kontuan
|
hartu
behar da beste faktore batzuek ere eragiten diotela merkatuari, besteren artean, sariek, Eskolak eta hedabideek.
|
|
|
Horrez gain, Espainiako curriculumak jasotzen du obren ekoizpenari eta harrerari dagozkion baldintza sozialak ezagutu behar dituela ikasleak. Testuak aukeratzeko ikasleen testuingurua kontuan
|
hartu
behar duela zehazten duen bakarra, berriz, EAEko curriculuma dugu.
|
|
|
Bestalde, aintzat
|
hartu
behar da irakasleek literaturaren historia irakasteko testuliburua izaten dutela ardatz; liburu gehienak, ordea, Euskal Autonomia Erkidegoan ekoizten dira, eta ondorioz, EAEko hautaprobetara egokitzen. Egoera horrek eragiten du Nafarroako ikastetxeetan bestelako baliabideak bilatu behar izatea.
|
|
|
Baina aintzat
|
hartu
behar dugu literaturak hizkuntza gaitasunak garatzen lagun dezakeela. Horretarako, literaturaren didaktikak ikuspegi komunikatiboari heldu behar dio, eduki kontzeptualak bigarren mailan utziz.
|
|
|
Sukalde ekonomikoa daukagu han. Txapa barriaren azpian sua egiteko gunea dago, baina baita urontzi edo deposito bi be, bata handia, ganaduei pentsua emon behar jakenean edo bainua
|
hartu
behar danean baldea handik beteteko. Beste urontzia txikiagoa da, ur gitxi behar danean erabilteko.
|
|
|
Ezin da edonor eta edozelan hasi horretan. Urte askoko jardunak erakutsitakoa
|
hartu
behar da kontuan, eztirik lortuko bada. Urtean bi eztialdi egiten ebazan gure aitak, nik ezagutu ez neban amamaren ohitureari eutsiz; bata udabarrian eta udagoienean bestea.
|
|
|
Etxera heltzeko desiatzen dago. Gure Joxek
|
hartu
behar dauan sorpresie! Heldu da etxera, ez nahi baino arinago.
|
|
|
Holako kontuekin datorrena etxekotzat
|
hartu
behar. Errege baten pare euki genduan, onetik jan, ohe garbian lo eta arreta handiz zerbitzatuz, egun batzuetan; baina susmopean, beti be.
|
|
|
Matiasek lagundu eutsan Lekeitioraino. Han autobusa
|
hartu
behar ebala eta bizikleta txoko jakin baten lagata, bajoialakoa egin eutsan. Autobuseraino lagundu eta gero, Matias bizikleta bigaz bueltau zan etxera, berea eta bestearena.
|
|
|
Sendotza edo konfirmazinoko sakramentua
|
hartu
behar genduan talde handi batek. Anaia eta lagun zaharragoek adarra joteko prest aurreratu euskuen belarrondoko galanta hartu behar genduala, sendo egon beharra egoala sakramentu hori hartzeko:
|
|
|
Sendotza edo konfirmazinoko sakramentua hartu behar genduan talde handi batek. Anaia eta lagun zaharragoek adarra joteko prest aurreratu euskuen belarrondoko galanta
|
hartu
behar genduala, sendo egon beharra egoala sakramentu hori hartzeko: Obispo de Roma, para que te acuerdes de mí, toma!
|
|
2009
|
|
|
Antzerki mota honen zuzendaria, errejenta, taula gainean dago, orkestraren azpian eserita, aurrean mahaitxo bat duela. Nork parte
|
hartu
behar duen berak erakusten du ikur urdina edo gorria. Antzina errejentak egokitzen zuen argumentua antzezpenera eta bertsoak sortu pastoralean kantatzeko, zuzendariarena egiteaz gainera.
|
|
|
Hainbat etxerentzat ezinbestekoak ziren beharrizanei aurre egitea zen helburua. Nekazal bizimodua indarrean zegoen lekuetan, auzunea osatzen zuten etxe guztiek auzolanean parte
|
hartu
behar izaten zuten, nahiz eta aurrerago ikusiko dugun moduan, bazen salbuespenik, eta denborarekin batera derrigorrezkotasun hori malgutuz joan zen.
|
|
|
Egun seinalatu bakarrean ez ezik, urte osoan jarduten zuen baso-lanetan hainbat gaztek, aldea etxeko beharraren osagarri modura, eta beste beharmoduetan sartzeko zituzten eragozpenen eraginez. Dena dela, urtean behingo landare sartzean parte
|
hartu
beharra biztanle guztiek ez zuten gogo onez onartzen. Lekukoen akorduan dago, ezadostasuna erakutsi guran, pinu landarea buruz behera sartu zuenik ere izan zela.
|
|
|
Gure lekukoek ezagutu duten sasoirako inor ez ei zen mozorrotzen. Baina salbuespen modura
|
hartu
behar dugu Goieta edo Marutxeaga auzoa. Bertakoek mozorrotzeko ohiturari eusten zioten eta.
|
|
|
Ikatza su lekura botatzen zen eta gradu asko
|
hartu
behar izaten zituen, burdina urtu behar izaten zen eta. Denbora lar edukiz gero, lar berotzen bazen, burdina guztiz urtzen zen eta orduan ez zegoen konponbiderik.
|
|
|
Seindun zegoen andreak, bere haurdunaldian, azkenengo egunera arte ekiten zion bere betiko zereginetan. Ama izateko zegoenak bere gurariei neurria
|
hartu
behar ziela uste zuten, zeren, jadetsi ezineko kapritxo edo gutiziaren bat bazuen, seinak horren zeinua gorputzean grabatuta zeukala jaioko zela pentsatzen baitzuten.
|
|
|
Eta arrisku latza izaten zen zuhaitzentzat, hazten zeuden landareentzat batez ere. Kontuan
|
hartu
behar da ahuntzaren haginkadak zuhaitzak ihartu egiten dituela. Lekukoen esanean, ahuntzak ardirik ez zegoen aldea etxeetan egoten ziren batez ere.
|
|
|
Teilatu beraren azpian iragandako denborak eta garaitiko lankideekin lortzen duen harremanak garrantzi handia izango dute horretan. Ikuspegi horren barruan kontuan
|
hartu
behar ditugu auzokoak, euren elkarlanak eta une gaitzetan emandako laguntzak etxeko bihur ditzakete. Baina baita kontrakoa ere, elkarren artean ezin ikusia sortzea.
|
|
|
Arrosarioaren ostean norabide ezberdinak hartzen zituzten jatabear gazteek, sasoiaren arabera. Kontuan
|
hartu
behar dugu, era berean, Erberakoek Lemoizerantz jo izan dutela gehiago, bai elizara joateko bai arratsaldeko jolaserako edo dantzaldirako ere.
|
|
|
" lau ordu lo eginez gero nahikoa izaten zen". XX. mendearen bigarren zatian etxeko lana eta etxetik kanpoko beharra uztartzen hasi zirenean, orduko komunikabide eskasek eraginda, goiz jagi eta belu loak
|
hartu
beharra gerta zitekeen. Urte askotan zehar, gainera.
|
|
|
Jabe hura eta abadea senitartekoak ziren, seguru. Lur-zati horrezaz gainera, kanposantu zen beste lur arlo bat ere
|
hartu
behar izan zuten eliza zabaltzeko.
|
|
|
Etxe berria eraikitzerakoan kontutan
|
hartu
behar dugun lehenengo gauza orientazioa da. Ipar mendebaldeari atzea emanez eraiki izan dira Jatabeko etxeak.
|
|
|
Gazteentzako dantzaldia egoten zen ilundi edo iluntzean, eta egun horretan ez ziren urte osoan bezain zorrotzak izaten arau moralak. Kontuan
|
hartu
behar dugu, Garizuma osoan ez zela dantzaldirik egoten. Eta gazteok bereziki pozik agertzen ziren Pazko Domekako dantzaldian.
|
|
|
Ardi satsa ere erabili izan da. Kontuan
|
hartu
behar da artegidun jende mordoa ere egon dela bertan. Eta, Gabonetatik San Jose ingurura arte, ardiak beste batzuen barrutietan edukitzeak abantaila izaten zuen, ardi satsaz soroak ongarritzea.
|
|
|
Ardi beltz bakarra izaten ei zen artegietan. Kontuan
|
hartu
behar dugu artile beltza ez zela batere estimatua salmentarako.
|
|
|
Goizean anisa eta kafea, eta gauez ardaoa izaten ei ziren ohiko edariak. Eta lekuko batzuen esanean, gaubelak jai txiki baten antzekoak izaten ei ziren batzuetan, hildakoa guztiz zaharra zenean eta haren heriotza bizilegetzat
|
hartu
behar zenean. Hildakoa gogora ekarri eta haren gainean berba egiten zen; batzuetan hari bizitzan jazotako pasadizo barregarriak gogoratzen ziren, errespetu osoz.
|
|
|
Artaburuak beltzen ikusiz gero, arin mugitu eta buelta eman behar izaten zitzaien. Puntua
|
hartu
beharra zegoen. Labea denbora luzeegian estaliz gero, beltzeko arriskua zegoen.
|
|
|
Denganinoorrek,
|
hartu
behar deustak, ba, sekulakoa! Tripandi arraioorrek!
|
|
|
Hango barre egin beharra! Hango zorionak
|
hartu
beharra! Hango txaloak eta gorak, nik hildako txarria zala eta ez zala!...
|
|
|
Eta heure alde naukak. Garbiñe
|
hartu
behar dok, bai, emaztetzat. Badakik andratxu ona eta ederra doana.
|
|
|
Eta tiki taka, tiki taka, laster egoan tabernako ateetan. Demonino demonino harek
|
hartu
behar eban, bai horixe!, sekulako astinaldia.
|
|
|
Orain atseden apur bat
|
hartu
behar dozu, oilotxu. Azterka apur bat egingo dozu, eta euliakaz eta, kotxoakaz eta olgau...
|
|
|
Hainbeste denporan jateko eta traturik onena emoten egon, eta gero lotsabako bat mizkatzen ibili zala jakin behar? Bihozbako maltzur zantarrak halakoak,
|
hartu
behar eutsan, bai, merezidutako zigorra: samea kenduko eutsan, eta gero lapikora.
|
|
|
Eta etorri be, laster etorri zoazan gure mutilok plaza erdirantza, jueza lagun jekarrela. Haren txalo eta gorak
|
hartu
beharra!
|
|
|
bai eskolara, bai dotrinara, bai mezatara. Urrunago joateko autobusa
|
hartu
behar genduanean be, Meakaurretik aurrera dagoan Irazabaleko kurutzean Ixabale bertako berbakeran hartzen genduan Bilbokoa edo Gernikakoa.
|
|
2011
|
|
|
Kontuan
|
hartu
behar dugu, itzulpenari esker literatur eredu berriak sor daitezkeela, baina haien atzean, askotan, nahita egindako hautaketa bat dago, ideologia jakin bat, garai jakin bateko eragina, zentsura, promozioa... Har ditzagun, Mehrez en hitzak, guzti horren adierazgarri:
|
|
|
Bestalde, garai bakoitzean jokamolde jakinen arabera itzuli ohi dira literatura lanak. Horrela, garaian garaiko itzulpen arauak ere kontuan
|
hartu
behar dira edozein testu aztertzen dugularik.
|
|
|
Xede testuaren eta jatorrizko testuaren konparaketa, aurretik aukeratutako elementuen arabera. Kontuan
|
hartu
beharrekoak dira eraginen arabera gertatutakoak desbideratzeak zein izan diren.
|
|
|
Itzulpenaren deskribapenak, gainera, bere gain
|
hartu
behar ditu itzulitako testuak jatorrizko testuaren sistemako gainerako testuekin duen erlazioa, jatorrizko eta xede testuaren sistemen arteko erlazioak, xede testuaren eta irakurleen arteko harremana, xede testuaren eta garaitiko itzulpenen arteko eraginak...
|
|
|
Valero Garcés irakaslearen irizpideak ere bide bertsutik doaz: batetik, ez dugu itzulpen kritika akatsen katalogo gisa
|
hartu
behar, urteetan hori egin izan den arren; bestalde, itzulpenaren historian egindako itzulpen kritikako testuek itzulpen bat egokia zenetz baino ez dute aipatu izan, eta, orokorrean, itzulpenean aditu gabeek egin izan dituzte. Aipatu faktore guztiek eragin dute, hain zuzen ere, itzulpen kritikaren garapena urria eta zientifikotasunik gabea izatea.
|
|
|
Hewson eta Martinek (Hewsond and Martin: 1991), euren aldetik, itzulpenaren zenbait maila bereizten dituzte, denak ere kritikariak kontuan
|
hartu
behar dituenak:
|
|
|
kritika akademikoa, dibulgazio kritika eta erreseina edo aipuak. ...tan, itzulpen kritikaren inguruko zenbait auzi plazaratzen dira, hala nola, zeren arabera aukeratzen diren kritikatu edo iruzkinduko diren itzulpenak, kritikariak itzulpeneko testuaren iturri den obraren hizkuntza jakin behar ote duen kritika akademikorako hala behar lukeela dio Gasenik eta nola jokatu behar den testuko akats edo desegokitasunekin kasu horretan ere nolako azterketa halako erabakia
|
hartu
behar omen da (Lopez Gaseni, 2009).
|
|
|
Idatz eta Mintz aldizkaria (Labayru Ikastegia), literatur aldizkaria da, gure ustean prentsatik baino gehiago duena akademikotik; izan ere, Ikastegiaren webgunean adierazten den gisan, literatur sorkuntza eta saioa da aldizkariaren helburua, eta balizko hartzaileak literaturzaleak, irakasleak eta akademikoak dira9; halatan ere, bertan jasotako kritika Kritiken Hemerotekako datu basean dago. Eizie.org webgunean argitaratutakoei dagokienez, kontuan
|
hartu
beharrekoa da EIZIEko webgunean kritikak
|
|
|
Lantzar, baso, berezi nahiz aurreko urteko soloetan atzera be erein ahal izateko beharleku handiak
|
hartu
behar izaten ziran traktoreak agertu aurretik. Izan be, beharrik gehienak, idi edo behibuztarrien laguntzaz be bai baina, eskuz erabilten ziran tresna pisutsuakaz egin behar izaten ziran.
|
|
|
Baina horrek beste alderdia eukan: etxearen arduran andrazkoak gelditzen ziran eta honeek eurek bakarrik
|
hartu
behar izan ditue etxeko arazoak eta eurek euretara atera behar izan ditue familiak aurrera.
|
|
|
Urteko ospakizun nagusien bezperan edo aurreko egunetan, auzoko beste etxeetako neskatilek laguntzen eutsien andra horri hango beharrak egiten. Behinola Amerikarantz izan zan joakera ugariak horretan be hutsuneak sortu zituan, eta Bareziko ermitan garbitasunaren ardurea Erdikotzeko andreak
|
hartu
behar izan eban. Ermitako giltzak auzoko guztien eskuetan dagoz, eta domekaro mezea egon daiten be guztien artean ordaintzen dabe diru bat.
|
|
|
Elorrion nagoala birritan egokitu jat Erromara joatea. Bietatik baten be ez genduan astirik
|
hartu
behar dan moduan ez arakatzeko ez ikusteko be.
|
|
2012
|
|
|
Esate baterako, Asentsiotan, San Markotan eta kasuan kasuan beste egun jakin batzuetan errogatibak egitea derrigorrezkoa zen garai batean. Etxe bakoitzetik batek gutxienez parte
|
hartu
behar zuen, eta sarritan penitentzia kutsua zeukaten. Horregatik hainbat jendek ortozik egiten zuen ibilaldia.
|
|
|
Euskaldunek aldi batean gauak zenbatzen omen zituzten, eta ez egunak. Ezaugarri hori arkaikotzat
|
hartu
behar da. Gauak zenbatzean, baina, ilargiari eta ilargihilari erreparatzen zitzaion, hogeita bederatzi egun pasautxukoari.
|
|
|
Gramolea ipini ebenean kobretan hasi ziran; mutilei bakarrik, neskentzat libre zan. Tikea
|
hartu
behar eben eta arratsalde osorako edo piezako izan
|
|
2013
|
|
|
Etorkizunari aurre egin nahi dion gizar173 Biriatuko elizako horman idazkun hori agertzen da, Lehenengo mundu gerran Biriatuko seme hildalkoei eskainia. Izenburu bera jarri zion Unamunok atzerrian idatziko poema bati. teak iraganaldiko auziak bere gain
|
hartu
behar ditu, urteetan isilduak egon diren testigantzak ikertu behar ditu eta etorkizunarekin konpromiso sendoa agertu behar du. Joxe eta Salbador Zapirainen testigantza traumatikoak gizarte osoaren memoria sozialak dira, eta bat egiten dute Todorov en esanarekin:
|
|
|
Puntu honetan, inauteri egunak ez ezik, arrrreko ospakizunak ere kontuan
|
hartu
behar dira. San Anton, Kandelario, San Blas, Santa Ageda, Eguen Zrrri... janariak bedeinkatzeko eta eske errondak egiteko egunak dira.
|
|
|
Familia osoa elkartzen da, egun horretan kanpoan bizi diren seme alabak eta senitartekoak ere etxean batzen dira. Gogoan
|
hartu
behar da grrre kulturan familia etxekoek osatzen dutela, eta etxeko horien artean hilak eta biziak denak sartzen dira. Hil ondoren ere, etxekoa etxeko.
|
|
|
Puntu honetan, inauteri egunak, aurreko ospakizunak be kontuan
|
hartu
behar dira. San Anton, Kandelario, San Blas, Santa Ageda... janariak bedeinkatzeko eta eske errondak egiteko egunak dira.
|
|
|
Tabernak Arandiarena eta Santa edo Juanillorena', eta dendak Juanitarena eta Eusebirena', honen ondoan bere gizonak, Juanek, karnizeria eukan. Beste herri batzuetan gertatzen zan moduan, ostera, taberMugartatzako gazteen atzean tejerea, 1960ko hamarkada. netan dendako jeneroak be saltzen ebezan; beraz, horreek be dendatzat
|
hartu
behar dira.
|
|
|
Neskak eskolea amaitu eta segiduan beharren hastea nahiko normala zan (fabrikan, etxe baten serbitan...), baina ezkontzeko orduan, beharra itxi egiten eben. Hobeto esanda, itxiazo egiten eutseen; behin ezkondu ezkero seme alaben eta etxearen ardurea
|
hartu
behar ebelako.
|