|
2000
|
|
|
EAJko Bizkai Buru Batzarreko lehendakari hautatu dute berriki, alderdiko kargurik garrantzitsuenetakoa, lurralde
|
hartan
dagoelako EAJko militante eta gehien. Ibarretxeren elkarrizketa mahaia eta burujabetza izan ditugu mintzagai nagusi.
|
|
|
Fran tses konstituzioaren eta Europaren ideian adostu ondoren asko hurbildu gara zentristak eta eskuindarrak. Duela hogeita hamar bat urte ezberdintasunak genituen eta Jakes Abeberrik garai
|
hartan
gaudela uste du. Iraganeko eskemetan ainguraturik dago eta Miarritzeko Herriko Etxean duela hamar urte bizi izan genituen gertaeren eskemekin eta klabeekin jarraitu nahi du Abeberrik.
|
|
|
Erretroflektatzen ditugunak, nagusiki, sentimendu ezkorrak dira, eta zentzuhonetan, autozigortze mekanismoa da: zapaldu ninduenarekin haserretu ordez, leku
|
hartan
egotea aurpegiratzen diot neure buruari, zapalketei lotuta egoteagatik.Somatizazioak ere erretroflexio moduan uler ditzakegu, zeren inguruneari erantzunordez, gorputzari ezarririko kalteak baitira: ni deprimi naiteke, eta urdaileko ultzerabat garatu, etengabe kaltetzen nauen egoera horri aurre egin ordez.
|
|
|
Eta, gure mundu tipi zabal
|
hartan
geundela, hala erran zenidan bertze egun batean:
|
|
|
behekoan, sukaldea zegoen eta, sukaldearen ondoan, gela batzuk, norat biltzen baitziren etxeko neskameak, guztiak ezkongai edo alargun, jauregian bizi ziren bertze sehiak oro bezala; beheko solairuan zegoen, halaber, sala luze zabal bat, non egiten baitziren zelebrazione handiak, eta bertze bat tipiagoa, egongelatzat eta bisitagelatzat ere har zitekeena; haiekin baterat, zoko batean, bertze bi gela zeuden: ...kolasek bere egin zuena erreumak ezindu zuenean; eta bazen, finean, bertze gela iduriko bat ere, etxeko kotxearen edo karrozaren gordeleku zena eta alboko ateetarik bat sarbidetzat zuena; lehenengo solairuan, berriz, gure logelak zeuden, aitarena mutur ba tean, amarena bertzean, eta, bien artean, aitarenaren ondoan, osaba Joanikotena zegoen, eta, amarenaren ondoan, Mattinena eta biona; eta solairu
|
hartan
zeuden, orobat, bertze bi sala ere, haietarik bat aitak lantokitzat zuena; kanpo aldean, berriz, balkoi luze bat, baranda zurezkoa zuena, eta barra bertikalak —beltzez pintatuak— burdinazkoak, errenkada edo ildo berean burutzerat zihoazen landare sendo bezain apainak iduri; goian, ganbaran, mutur batean, morroien logela zegoen, eta bertze muturrean osaba Joanikoten gabineta eta studio t...
|
|
|
Jaun Marcelek mahai baten inguruan emaiten zuen eskola, eta bera alde batean paratzen zen, ni bertzean; eta nahi izaiten zuen, bertzalde, nik hitz egitea eta ene zalantzen azaltzea eta guztian parte hartzea, kasik berdinetik berdinerat ariko bagina bezala; eta zuka mintzatzen ginen, eta ez zuen boza goratzeko ohiturarik. Aita Bartolomek, ordea, lehen egunetik beretik, ene mahaiaren aitzinean, bere mahai partikularra ipinarazi zuen, oholtza baten gainean —oholtza baten gainean, bai, jaun André! —, ene behakoa beheiti goitikoa izan zedin beti ere, eta jakin nezan nor zen nor, eta hargatik eginarazten zidan, amaren kontsentimenduarekin, berorika ere, gela
|
hartan
geunden bitartean; eta bera zen, bertzalde, eskola haietan kasik beti mintzatzen zena, ozentki, halako tailuz non neke eta gaitz baitzen jakitea enekin ari zenetz, edo bere buruari aditzen ari zitzaionetz.
|
|
|
Eta, gaiari hastetik beretik lotzen natzaiola, derradan ezen, oihanetik jalgi ondoren, lur batzuetan sartu eta zaldizko bi etorri zitzaizkigula, Goruki eta biok ezin arbuiagarrikiago hartu gintuztenak —Goruki, indiarra zelako, eta ni, ohoin edo gaizkintzat hartu nindutelako, zeren eta estatu nigargarri
|
hartan
bainengoen eta itxura lohi eta likits harekin—, halako moldez, non haietarik batek Gorukiri" arratoi satsu" deitu baitzion, eta neuri" bilau nardagarri", biek ere zigorra airean zerabilten bitartean —eta, ai, nola damutu nintzen mementu hartan ezpata ez edukitzeaz eta ezpatarekin trebatu ez izanaz, zeren eta han berean hilko bainituen ezin gogarago, laidoka ari zitza...
|
|
|
Baina historia bitxi
|
hartan
bazegoen kontu ilunik, zeren eta, kapatazekin eta bertze jende batzuekin mintzaturik, berant gabe jakin bainuen, konparazione, ezen erditzeko puntuan zeudenak zirela don Fidelek arbuiatzen zituèn eta etxetik egozten zituèn emazteki haietarik gehienak, eta ez nuen ulertzen zergatik... Izan ere, ez al zen arrazoin naturala emazteki haiekin izan zezakeen haur bat edo bertze beretzat hartzea eta etxeko primu eta heredero izendatzea...?
|
|
|
Itsas inguru
|
hartan
geunden, bada, non baitzeuden arestian aipatu dizkizudan uharteak, piratek, kortsarioek, filibusteroek eta gainerako itsas lapurrek habiatzat eta gordelekutzat erabiltzen zituztenak. Baina, beren buruak babestu ez ezik, beren atakeak ere trazatzen zituzten itsas lapur haiek handik, batik bat Indietarik Europarako bidean zihoazen untzien kontra, zeren eta untzi haiek Indietako produktuz kargaturik baitzihoazen, eta zeren, halatan, handiagoa izan baitzitekeen harrapakinen fruitua:
|
|
|
Eta, harrigarria bada ere, ikus dezazun zein barneraino eta zein muinetaraino sartzen zaizkigun behin hartu ohiturak eta usantzak, elizan paratzen ginen bezala paratu ginen han ere: emaztekiak toki batean, gizonezkoak bertzean, eta kalonje jaun don Claudio, berriz, ez batean ez bertzean, baina landa
|
hartan
zegoen gain tipi bakarrean, pulpitua iduri... Eta auto sakramental iduriko hartan bazirudien, han geunden moduan, ezen gurutzatuen artillero konpainia bat osatzen genuela, eta konpainia hark sultanaren jauregia hartu nahi zuela, atakea erretaguardiatik jorik eta handik oldarturik.
|
|
|
Eta, osaba eta Pedro liskar
|
hartan
zeudela, Piarres Oihartzabal kapitaina etorri zen egun batean, eta berri gaixto hura eman zion osaba Joanikoti: Montpelliertik gibela egotzi ziotela liburua, nahasiegia iduritu zitzaielako eta ilunegia, baita arbitrarioa ere animaliei buruzko hainbat iritzitan.
|
|
|
Leiho handien artetik, abuztuko eguzkiak bere indar kiskalgarria iragazten zuen, mila aldiz areagotua, ni urtu gogo iduri. Eta ni diot, barne
|
hartan
geunden bi lagunetarik, itxuraz bederen, neroni baizik ez bainengoen bero gogorrak galdatua. Togasek dutxatu berriaren freskotasuna agertzen zidan, arratsaldeko lauretan.
|
|
|
Gobernu Zibilean, kalabozoen gaineko salan, bazen zutabe koltxoitu eta eskaiz forratu bat. Sala
|
hartan
nengoela ikusi nuen Ballesteros komisarioa, zutabearen kontra jartzen eta, oniritzia emanez bezala, beste txakurrei keinuak egiten. Ondoren lotu ninduten bizkarra zutabearen kontra nuela, eta aurrez aurre abiadura hartuta etorriz, ostikada eman zidan barrabiletan taldeko buru egiten zuenak.
|
|
|
Pabiloi txikiz inguratutako eraikuntza zahar eta handi bat zen, hormetan bentiladore erraldoiak zituena, uralita beltz koskaduna gainean; hari erantsita, brikez eginiko bloke berriago bat zegoen, gainean lore potoz apainduriko terraza bat zuena. Bloke
|
hartan
zegoen enpresako sarrera: ate sinple bat, gainean:
|
|
2001
|
|
|
Nire izaera berez goxo eta biguna zen. Baina egongela ilun
|
hartan
egotearen ondorioz, koipez betetako janaria bakarrik barneratzearen eraginez, umore txarreko emakume bihurtu nintzen. Etengabean eraso egiten nion Herminiori.
|
|
|
Txokolate hori edan eta, basoa entregatzera, komedorera itzuli nintzenean barre zantzoka eta burlaka errezibitu ninduten. Hasberriarentzako froga haiek Ikastetxeko lehen egunetan tristura mingots bat utzi zidaten leku
|
hartan
egongo nintzen urte osorako.
|
|
|
Baina aurrera egin beharra zegoen, eta nekea askorik ez erakusten saiatzen ginen espediziokide ajetuok. Ilusioak bere
|
hartan
zeudela azaldu behar genion elkarri, gauzak nola zeuden sobera bagenekien arren.
|
|
|
Begiak atera beharrean eta lepoa ondo luzatuta ahaleginak eta bi egin nituen zerbait ikusiko nuelakoan, edo imaginazioaren laguntzaz, zerbait irudikatuko nuelakoan, baina harri handi bat besterik ez nuen ikusten nik han. Harria baino gehiago, haitz handi bat, mila urtetik gora toki
|
hartan
zegoen haitza. Fedea falta, ziurrenik.
|
|
|
Belindarendako bere diamanteak. Leku
|
hartan
zegoen, hain zuzen ere, urte pare bat lehenago, tiroak izan ziren ilbeltzeko gau hartan. Kontrabandoko konturen bat, segur aski, tartean Uraldeko Anjel eta Sadaba ibilki baitziren.
|
|
|
Pezeta bana utzia zuten tapetearen gainean. Mahaiaren bueltan, zutik, Sadaba, Kasinoan denbora
|
hartan
zegoen apopilo bakarra, eta bi baserritar, goialdekoak. Begi batzuk jokalarien kartetara, begi guziak Minesen kolko lasaira.
|
|
|
Astebete egingo nikek, asko jota. Etxe
|
hartan
egon zirenek nire bertsioa egiaztatu arte hain justu ere. Nire hatz markak!
|
|
|
Ez nuen inongo gogorik komisaldegira joateko, gainera zertarako eta mozkor baten kargu egiteko. Agian Mantxola ere ez zen urruti ibiliko eta une
|
hartan
nengoen egoeran, ez nintzen gai izango bere sesio haietako bat jasateko. Bestalde, ez nekien Pablok nola hartuko ninduen; ez baitzitzaion gustatuko kanposantuan Juliak eta biok elkarrekin alde egin izana.
|
|
2002
|
|
|
«Gaur izan dira exekutatuak Angel Otaegi, Juan Paredes Manot, Jose Humberto Baena, Jose Luis Sanchez Bravo eta Ramon Garcia Sanz prozesatuak». Albiste laburregia gertakari hain dramatikoa adierazteko, euskal gizartean une
|
hartan
zegoen tentsioa eta jakin mina asetzeko. Anjel Otaegi lekukorik gabe fusilatu zuten, Burgosko espetxean, eta irrati berri hain lakonikoaren ondoren, airean gelditu ziren hainbat galdera, batez ere nola gertatu ei zen, nola egin zion aurre Nuarbeko gazteak heriotza ikaragarriari.
|
|
|
Danaeri babesa ematera prestatu ziren agure horiek eta ama semeak kutxa batean itsasoan kulunkan etorri zirenean lagundu zien bihotz oneko arrantzalea ziren, dirudienez, uharte
|
hartan
zeuden pertsona zintzo bakarrenetakoak. Gainerako guztiak, erregea ere tartean zela, erabat gaiztoak ziren, eta ongi merezia zuten jaso zuten zigorra, ondoren ikusiko duzuen bezala.
|
|
|
Onartzen dugu, eguneroko bizimodua aurrera ateratzeak zailtasunhandiak ekarriko zizkietela eta ohituta egongo zirela lan fisiko handiak egitera etaarazoei konponbideak bilatzera; baina gakoa eraikuntza prozesua ezagutzea da.Horrela, J. M. Vazquez-ek (1991) dio, hilerri horien hainbat ezaugarri kontuanizanda (egituren inguruko ezagutza arkitektonikoa, kokapenen hautaketa, lurraldebatzuetako. A Coruña? monumentuen arteko antzekotasunak, neurriak, kokapena, arte-lanak...?, etab.), gizarte
|
hartan
bazeudela hilobien eraikuntzan adituakedo espezialistak zirenak.
|
|
|
gizarteestamental eta korporatibo baten errealitatea, non gizabanakoaren posizioa taldearekiko zuen harremanean definitzen zen; honek eraldatu egin zuen emakumeenjokaerak aztertzeko modua, eta horrela ulertu ahal izan genuen zergatik egitenzituzten emakume haiek beren etxeentzako negozioak, nola gobernatzen zituztenberen seme alabak, eta zergatik balio zuten ezkontzaren bitartez harremanak bideratzeko. Noski, gizarte estamental
|
hartan
bazeuden menpekotasunak, eta, legez etatradizioz, gizona zen gizarte hartan nagusiena. Baina honek ez zuen dena azaltzen.Emakumeek ere osatzen zuten gizarte hura.
|
|
|
55 Bada beste salbuespen bat: berpiztu; baina aditz hau bere
|
hartan
egongo da hiztegiratua. Piztu (sua, etab.) aditzak
|
|
|
Eta umetan bezala sentitu zen, jaun guztiahaldun batek bere urratsak gidatuko balitu bezala, kosmosaren bihotzarekin bat eginik. Eta,
|
hartan
zegoela, iruditu zitzaion Sergiorekin izandako porrota ulertzen hasia zela, baita onartzen ere, lehen aldikotz: Probidentziak jarritako oztopoa izan baitzitekeen porrot hura, baina ez betiko erortzeko, baizik eta are gorago igotzeko.
|
|
|
Edo pediatra. Eta garaitsu
|
hartan
nengoen, gainera, zirt edo zart egiteko puntuan, alde batera edo bestera, karrerako sei urteak amaitzear nintzenez gero. Hargatik, beharbada, zirkunstantzia hura gogoan zuelako, honako aholku hau eman zidan ondotik:
|
|
|
Baina Sergio ere urduri aurkitu zuen, bezperan huts egin zion labea konpondu nahi eta ezinean zebilela. Egoera
|
hartan
zeuden, bada, biak, Sara Sergiori atsoarekin gertatua kontatzen hasi zitzaionean. Baina Sergiok ez zion kasu handirik egiten, edo hala iruditu zitzaion Sarari behintzat.
|
|
|
Toki Ona izan zitekeen Txinori seinalatutako helburua. Norabide
|
hartan
zegoen, behintzat, gutxi gorabehera, taberna. Txinok eta Valdések baietz egin zioten buruarekin komisarioari, beren konformidadea agertuz.
|
|
|
Denak berresten zuen gela hartan bi bitako banaketa. Musikaren eremua esan litekeen
|
hartan
zegoen apalategia zuen salbuespen bakarra, medikuntzako idazkiak ere jasotzen baitzituen nahasian. Hantxe egiten zituen bazkalosteko pausaldiak, jai egunetakoak pianoan eta lanegunetakoak laborategian.
|
|
2003
|
|
|
Pott en oinarrizko ideia kontsumoari aurre egiteko kreazioa egitea zela esan ohi da. Kontsumo gizarte honetan Banda literario
|
hartan
egon zineten gehienok zeresan handia eman duzuela...
|
|
|
Minutu batzuk iraun zuten berriketa ta irri karkailek, eta gela
|
hartan
zegoan azido fenikoaren usaina ta berotasunarekin, hasi zitzaion burua biraka Txomini, eta aste hartan jandako guztia gutxika gutxika eztarrira igoten. Bekokia izerdiz beterik zuala heldu zion hormari, eroriko ote zan bildurrarekin, beti osagileen irribarreak belarrietan.
|
|
|
Egoera oso bestelakoa da AEBn, non miragarritzat jotzen baitira gaitz horren ondoriozko diru sarrerak. Ez da harritzekoa Steven Bratmanek ortorexia, grekozko orto (zuzena) eta exia (apetitua) terminoak sortu zituen herrialde
|
hartan
egotea; mundu medikoan eszeptizismoz hartu zuten, diagnostikoaren zehaztasunik ezagatik. Beste espezialista batzuek nahiago dute osasunarekiko obsesioa anorexien %10 eta %15 bitarteko azpigenero gisa hartu; Armengou espezialistaren arabera, “aldaera” gisa.
|
|
|
Produktu honekin lotutako arazoak direla eta, Bayerrek eta beste hiru konpainiak 600 milioi dolar baino gehiago ordaindu behar izan dituzte konpentsazioetan. Haren defentsan, Alemaniako farmazialari erraldoiak azpimarratu zuen atzo “duela bi hamarkada hartutako erabakiak une
|
hartan
zegoen informazio zientifiko onenean oinarritu zirela eta indarrean zeuden arauak betetzen zituztela”. Konpainia horren arabera, beroz tratatu gabeko gai aktiboa saltzen jarraitu zen, bezeroek bertsio berriaren eraginkortasunaz zalantzak zituztelako eta herrialde batzuek produktu hobetuaren salmenta onartu zutelako.
|
|
|
Miguelek esan zuen kuriosoa zela hilarri baten gainean igel bat eta sugandila bat egotea, aldi berean. Hilarri
|
hartan
zeuden bezala. Hori esan zuen.
|
|
|
Ikusten duk, Andres?", galdetzen zion. Semeari goi
|
hartan
zegoela pijama orkatiletaraino irristatzen zitzaion hanketatik behera. Baietz, Paris ikusten zuela urruti hartan, erantzuten zion sala aldera begiratuz, eta Eiffel Dorrea, zeru aldea zulatzen.
|
|
|
Eulien artera sartu dira hirurak sotoko geletako batean, eta Leirek, halako batez, gehiago ezin duela leku
|
hartan
egon esan du. Zoratu egingo dela burrunbarekin.
|
|
|
Eta
|
hartan
nengoen, atezainetako bat bila etorri zitzaidanean.
|
|
2004
|
|
|
" Et in Arcadia Ego", zehaztu zuen Tomasek, alegia leku zoragarrienean ere ez dela Heriotza falta izaten. " Begira beheko zelai berde
|
hartan
dagoen etxettoa", adierazi zigun. " Ez al da xarmangarria?" Halaxe zen zinez, eskoletako umeek marrazten dituztenen antzekoa.
|
|
|
Autoan ere ez naiz ibili aspaldion ta, han kale
|
hartan
dagoen" 1500" urdina hartuko dut; edo, bestela, hor denda argitsu horren aurrean dagoen" 124" zuria. Berdin zait.
|
|
|
Haiei begirik kendu gabe, pistola lurretik jasotzera makurtu nintzen. Jarrera
|
hartan
nengoela, kolpe izugarri bat hartu nuen saihetsean. Arnasarik hartu ezinik, gerrako zauria berriz ere zabaltzen zitzaidala sentitu nuen argi eta garbi.
|
|
|
Garaitsu
|
hartan
bazegoen Citroën etxeko iragarki bat, tabernako bezero askoren begiratuak erakartzen zituena, oihu eta ziztu, ziztu eta oihu. Bertan, automobil bat ateratzen zen, baita neska ilehori bat ere, mundiala.
|
|
2005
|
|
|
Horretan, jaun suprefeta mintzatu da erranez Euskal Herri hedadura gutitako honek, bere ona eta hoberena lukeela, kanbiorik balitz ere, bera baino gehiagoko eta aberatsagoko eskualdeen batasunean egotea eta
|
hartan
egotea, Bordale lukeelarik hiri nausitzat, eta hego mendebal alde hautako lazpabortz departamendu aberatsen batasuna.
|
|
|
Lurrikara indartsuak ez die eragin eskualdean bizi diren espainiarrei, gehienak laguntzaileak baitira, iturri diplomatikoen arabera. Espainiak Yakartan zuen enbaxada berehala jarri zen harremanetan herrialde
|
hartan
zeudela jakin zuten espainiar guztiekin, batez ere Gurutze Gorriaren eta Munduko Medikuen lankideekin, eta orain arte eskura zeuden informazioak “guztiak ondo daudela baieztatzen dute”. Aurreikusitako aukera Adituek iragarrita zuten eskualdean beste seismo bat gertatzeko aukera.
|
|
|
Sasoiz kanpo geunden, bai. Baina gure sasoiz kanpo egotea ez zegokion soilik jolas parke
|
hartan
egoteari, munduan egoteari baizik. Animalia geldi haiek, jostailuzko tren geldi haiek, gabonetako mila orriko tarten urre kolore kitsch hura.
|
|
|
Agian artistak ez zuen erabili horrelako xede alferrikakorik bere buruan. Koadro
|
hartan
egon behar zuenik ez bazegoen, zuk ezin ikusiko zenuela inola eta inoiz. Zernahi izanik ere.
|
|
|
Aita Olaso, Alberto de Onaindia, Jose Antonio Agirreren idazkari ibili izan zena. Gero, labaostekoz betetako Bilbo
|
hartan
bageunde lez, burua edalontzirantz makurtu eta Inglandek guda deklaratu beste irtenbiderik ez zeukala esan zigun, Hitler Frantzian sartua zenez.
|
|
2006
|
|
|
Edozein kasutan ere, prozedurak eten egingo dira jakinarazpena Gorteei egiten zaien egunetik, horiek irekita egonda edo egon gabe, eta gauzak une
|
hartan
zeuden moduan iraunaraziko dira, kasuan kasuko kidego legegilekideak komenigarritzat jotzen duena ebatzi arte.
|
|
|
Zergatik ez zuen telefonoa hartzen? Eta zergatik erran zion hotel
|
hartan
zegoela. Seguru azalpen egokia zegoela gaizkiulertze haietarako, baina larritasuna hazten zihoakion:
|
|
|
Halako batean, etxe
|
hartan
zegoen giroa jasan ezinik, Beatriceren anaia zaharrenak aita salatzera joan ziren aita santuarengana. Klemente VIII.ak ondo baino hobeto zekien seme haiek arrazoi osoa zutela, ederki aski ezagutzen baitzituen Francesco Cencik egindako basakeriak eta haiek merezi zuten zigor gogorra, baina, semeen arrengurei kasurik ez egiteaz gain, familia etxetik kanpora joateko agindu zien –etxekoen bakearen alde neke hori beren gain hartu beharrean zeudela, seme on eta katoliko gartsu ziren aldetik– eta atzerrira bidali zituen.
|
|
|
Bi egurketariak txabola xaxtar
|
hartan
daudela, hotza hezurretaraino sarturik eta odola izozten hasia, dama zuri eder bat sartu da eraikuntza zaharrean. Minokixik, egurketari gazteak, kanpoko zuritasuna baino zuriagoa eta distiratsuagoa irudikatu du dama eder hori, eta zaharraren ezpainetara hurbildu eta hatsa botatzen ikusi du.
|
|
|
Eta erortzen hasita ere, erori baino, beste toki bat hartuko zuketen liburu guztiek, hori zen normalena. Baina, berehala ohartu nintzenez, pilaketa kaotiko
|
hartan
bazegoen antolamendu bat: gaien arabera osatuta zeuden liburu metak.
|
|
|
Baina ez neukan galdetzeko aukera handirik, Umbertok hizketan segitzen baitzuen, gaitik gaira, oiloa artalea jaten bezala. Hitzik tartekatzeko modurik ez nuen tenore
|
hartan
nengoela, begi zorrotzez begiratu zidan, zer pentsatzen ari nintzen igarri nahi balu bezala. Gero, hortz belz  tuak erakutsiz, esan zidan bazekiela zer neska klase gustatzen zitzaizkidan, baina kontuz ibiltzeko:
|
|
|
Horixe da Xixupika! Irakasle eskola
|
hartan
nengoela sortutako istorioak dira denak. Han nengoela, berriz, ikastola batzuk ere azaldu ziren, Hernanikoa eta Astigarragakoa...
|
|
|
Kontzertu hura ez zunan nolanahikoa, ez ditun ugariak izaten horrelakoak inguru hauetan, hain internazional eta jendetsuak, eta nik beste zerbaiten esperantza izan ninan eszenategi gainean kantuan ari nintzela jende hura guztia dantzan erotu beharrean ikusten nuen bitartean. Zerbait ikusgarriagoa merezi nuelakoan nengonan, eta gau
|
hartan
bazegonan aukera, jatorri eta itxura askotako neskak zeudenan-eta, martxarako gogoz gainera. Formalegia zunan hire ile motz gaztain kolorea, girotik kanpokoak hire janzkera apala eta hire belarritako biribil ñimiñoak.
|
|
2007
|
|
|
Horrekin lotuta, askotan zaharkituak dauden hitzak erabiltzen ditugu, XIX. mendeko hitzak. Garai
|
hartan
bazegoen burgesia bat ilustratua zena eta kulturarako bidea ziurtatua zeukana eta bazegoen jendea, populua, batere aukerarik ez zeukana. Guk, gaur egun, ezin dugu termino horietan hitz egin.
|
|
|
Eta mila eta batgarren aldiz eztabaidatu zuten gaia: Amandak zioen hitzok ez zirela Munchek margolanari buruz gerora idatziak; alderantziz, artistak hitzekin margotu zuela zioen, zubi
|
hartan
zegoela idatzi zituela hitzok, eta ondoren letra bakoitzari kolore bat eman ziola, eta horixe zela Oihua, poema bat, odolezkoa eta suzkoa, Osloko ilunabarrak bezalakoa, eta beraiek ere ikusi zutela Oihua Osloko zubi hartan, Munchek ikusi zuen leku berberean, baina berak bakarrik entzun ahal izan zuela, Davidek aurrera jarraitu zuelako Munchen lagunen bide beretik. Horixe gertatzen da zurekin esan zion Amandak Davidi, Munchen lagunen atzetik joaten zarela beti, gauza inportanteak ikusi gabe.
|
|
|
Irribarre bat lapurtu zion txoko hark ikusi zuen lehen aldian. Zuzentasun absurdoari egindako burla eta atentatu guztiek ematen zioten barregura, eta horregatik egin zion halako grazia parkeko ertz
|
hartan
zegoen porlanezko bidexkak ere. Zapata batzuen lorratzak begiztatu zituen porlan gogortuan.
|
|
|
Gogora etorri zitzaion Igorren gorpua identifikatzera eraman zuten egun hura. Gela hotz hartan sartu orduko jakin zuen ohatila
|
hartan
zegoena bere semea zela. Oroitzapen hura ohi baino errazago uxatu ahal izan zuen, ordea.
|
|
|
Gigi eta tabernariari kantuaren leloarekin segitzen zieten ukabilak gora jasoz eta astinduz?" Because the night!"?. Igor gaztea zeneko garaia etorri zitzaion gogora, adin bertsukoak baitziruditen, nahiz semea, ziurrena, bertan egon beharrean, Parte Zaharreko kale
|
hartan
egongo zatekeen, azken bilera edo asanblada komentatzen. Nola erakusten zizkion harro harro Gara egunkarian noizbehinka argitaratzen zizkioten eskutitz labur haiek, ikasle bilkura, greba, mobilizazio edo auskalo zeren kariaz idatziak.
|
|
|
Igorrena gertatu zenean, Parte Zaharreko etxe
|
hartan
zegoen, orduan zaintzen zuen atso harentzat bazkaria prestatzen. Erdi gorra zen emakumea, eta horrek bide ematen zion sukaldeko irratiari bolumena nahi adina igotzeko.
|
|
|
Horrela, 1964ko" jakinlarien" bilera zuzenean lotu zen Baionako Batasun Bilerarekin (1964), ikasleen artean Arantzazun landutako proposamenak hara eramateko eta Baionako erabakiak aldez aurretik ere onartutzat emanez. Taldearen izenean, Bilera
|
hartan
egoteko parada izan nuen46.
|
|
|
– Noski, Tomes gris
|
hartan
egon naizen urteetan hainbat eta hainbat gurutzatu ditut. Edozein tenoretan.
|
|
2008
|
|
|
Garai
|
hartan
bazegoen beste gai kezkagarri bat, euri azidoarena; gure lantegietako tximinietatik igorritako sufrea eta nitrogenoa hodeietan urarekin nahastu eta azido sulfurikoa eta nitrikoa sortzen da eta euria egiten duen lekuetan bertako landaredia, batez ere, ihartu egiten du. Arazo hori munduko leku askotan gertatzen zen, gainera esportatu egiten zen, horrela Erresuma Batuak igorritako sufreak eta nitrogenoak Alemaniako edo Suediako basoak eta landareak ihartzen zituen.
|
|
|
Putzu
|
hartan
zeuden burruntzien belaunaldi berrien ninfak Gipuzkoan katalogatuta dauden 36 espezieetatik 29, alajaina, tartean errege eroriaren eta ondoren etorri zirenen ondorengoak. Baina aurtengo udaberrian eta udan ez dira burruntzi gazteak jaioko.
|
|
|
Amak behin baino gehiagotan esan izan zion ez zuela sorginetan eta sinetsi behar, aitak ere bai, baina amona Luisa ez zen iritzi berekoa, izena zuen guztiak izana zuelakoan. Zalantza
|
hartan
zegoela, soinua zetorrèn tokira begiratu zuen, Zaldiaingo jauregi atarira: orduan, baina, are gehiago izutu zen eta are gehiago laztu zitzaion ilea, bi argi itsugarri ikusi ez zituen, bada, aurrez aurre, bat eta bakarra balitz bezala!
|
|
|
Zenbat eta zenbat gehiago behar izan ziren pila hura egiteko, zenbat odol eta atsekabe, zenbat itsasontzi eder hondoratuak, zenbat gizon ausart begiak estalita oholetik paseatzera behartuak, zenbat kanoikada, zenbat lotsa eta gezur eta krudelkeria, agian bizirik zegoen inork zuen esan. Dena den, uharte
|
hartan
bazeuden artean hiru gizon. Silver, Morgan zaharra eta Ben Gunn?, krimen haietan parte hartuak, sariaren banaketan ere parte hartuko zutelakoan.
|
|
|
Hantxe aurrean zeukan Tom, belazean etzanda geldi geldirik; baina hiltzaileak ez zion batere kasurik egiten, labana odoldua belar sorta batez garbitzen zuen bitartean. Gainerako guztia bere
|
hartan
zegoen, eguzkiak errukirik gabe distiratzen zuen zingira lurruntsuan eta mendi gailur garaian, eta niri kosta egiten zitzaidan benetan hilketa bat gertatu zela sinestea, momentu bat lehenago gizon bati bizia kendu ziotela krudelki hantxe, neure begien aurrean.
|
|
|
Artean amets goxo
|
hartan
nengoela, bat batean ostatu handi batera iritsi eta Trelawney Squirea ikusi genuen atetik ateratzen, irribarrea aurpegian, marinel ibilera primeran imitatuz, eta goitik behera itsas ofizial bezala jantzita, oihal urdin sendo batez.
|
|
|
bizidunen tamaina berekoa, jakina, baina hura aldea, bizitzaren kolore eta bizitzaren edertasunarekin! Postura
|
hartan
zegoela, aise mendera nezakeen; eta nolaz eta abentura tragikoen maiztasunak ia erabat ezabatu baitzuen hildakoei nien ikara, heldu nion gerritik zakua bete zahi balitz bezala, eta, bultzada eder batez, kareletik behera bota nuen. Plastada handi batekin hondoratu zen; txano gorriak alde egin zion, eta ur gainean geratu zen; eta harrotutako ura baretu zenean, Israel eta biak elkarren ondoan etzanda ikusi nituen, biak kulunkan uraren mugimendu dardaratiarekin.
|
|
|
Gure osaba bat, Osaba Boni, bertan egokitu zitzaion behin, estudioa biltokia izateaz gain herri kartzelaren funtzioak ere betetzen baitzituen. Eta, itsasorako debekua izanda atera egin zelako zigortu zuten osaba pare bat egunez ganbara zahar
|
hartan
egotera. Itsasorako grina handiegia zuen.
|
|
|
Ildo berean ezkondu berri zen loba bati ere eztei bidaian Italiara joateko asmoz zelarik zera aipatu zion: «lo cursi que resulta ya eso de ir á Italia» eta horren ordez Alemaniara etortzeko proposatzen zion, bera une
|
hartan
zegoen tokira:
|
|
|
posible da Azkuek Antilletako naufrago gizajoa aipatzean Kuba eta Puerto Rico antillar uharteak izatea gogotan, 1898ko Espainia hondoratutik igerian libre hasi bezain laster estatubatuar marrazoek irentsi zituztenak. Esan beharrik ez dago herrialde horiekin jazotakoa garaikoentzat guztiz ezaguna eta inpaktantea izan zela, eta beraz 1918ko hitzaldi
|
hartan
zeuden entzuleek, Azkuek bezala, oso presente izan behar zutela. Baina, gainera, Azkuek gertaera haietaz idatzi ere egin zuen behinola.
|
|
|
ALIZIA. Normala da, baina ez duzu ikaratzeko motiborik. Gau hartan ez zinen baserri
|
hartan
egon.
|
|
|
Azaroaren 11n, Lizarragak izendatutako behin behineko udala kendu eta zortzi partaidez osatutako udal batzordea eratzea agindu zuen aldundi karlistak, Melitón Martinez de la Peraren gidaritzapean. Batzorde
|
hartan
zeuden liberal biek. Rufino Mandiolak eta Fausto Idigorasek, ez zuten kargua onartu, ezta Martinez de la Perak ere, beronen filiazio karlistari buruz zalantza gutxi daukagun arren.
|
|
|
Elikagaiekin kontaktuan dauden Gehigarri, Aromatizatzaile, Laguntzaile Teknologiko eta Materialen Batzorde Teknikoarekin (AFC) batera egindako ikerketek elikagaietako bakterioen murrizketaren eraginkortasunean jartzen zuten arreta. Emaitzen arabera, une
|
hartan
zegoen informazioaren arabera, ez zegoen arriskurik elikaduran substantziak erabiltzeko. Hala ere, gaur egun berriro planteatzen da lau agente antimikrobianoek bakterio erresistentziaren agerpenaren erantzule izan daitezkeela hegazti haragia tratatzeko erabiltzen direnean.
|
|
|
Amak behin baino gehiagotan esan izan zion ez zuela sorginetan eta sinetsi behar, aitak ere bai, baina amona Luisa ez zen iritzi berekoa, izena zuen guztiak izana zuelakoan. Zalantza
|
hartan
zegoela, soinua zetorrèn tokira begiratu zuen, Zaldiaingo jauregi atarira: orduan, baina, are gehiago izutu zen eta are gehiago laztu zitzaion ilea, bi argi itsugarri ikusi ez zituen, bada, aurrez aurre, bat eta bakarra balitz bezala!
|
|
|
Kanpora atera eta parke hartara begira zegoen terraza
|
hartan
egon nintzen denbora luzez Jasonekin hizketan, tartekako komunera bidaiekin, gorputzera sartutako dosia handituz. Oso elkarriz  keta surrealista izan genuen, pailazoei buruz aritu ginen.
|
|
|
Iruñera motoan joan eta Iruñetik motoan itzuli, denbora dezente aurreratzen genuen, eta Tomasen amari egiten nizkion bisitak gero eta laburragoak zirenez, probetxu hori ere erantsi behar zaio asteleheneroko irabaziari: kontuan hartuta Iruñean elkarrekin pasatzen genuen denbora eta bidaiakoa, lauzpabost ordu egiten nituen Inaziorekin, baina ez kalean edo kafetegiren batean, ni beti nengoen-eta ezagunen batekin topo egiteko beldurrez, galdu gordean eta zoru labainean beti, eta geure buruen kaltetarako itsumustu
|
hartan
geunden batean, Inaziok erabaki zuen ezin genuela horrela ibili, eta ni atsoarekin nengoen bitartean, Inaziok gela bat hartzen zuen zahar etxetik hurbil zegoen hotel batean, eta hantxe egoten zen nire zain, zigarroak erre eta zigarroak erre, eta ni iristen nintzenean, zigarro bat jartzen zidan ezpain artean, eta esaten zidan, bi ordu bakarrik dauzkagu, eta nik zigarroa erretzen nuen bitartean, In...
|
|
|
...elditu zen polizia forala, zorrotza eta ezpainestua bera, galderak egiten hasi zitzaidan berriro, etxekoandrea haserretzea lortu zuen arte, ez ahal zuen ikusten zein egoeratan nengoen, ordubete lehenago senarrarekin afaltzen goxo goxo, eta orain berriz..., eta etxekoandrea, esaldia bukatu ezinik, negarrez hasi zen hura ere, ez diot sekula behar bezala eskertuko hain ondo portatu izana nirekin, eta
|
hartan
geundela, bi emakumeok zinkurinka eta polizia ezpainestua, berriz, begirada zorrotzez, ordu laurden bat lehenago doi alde egindako poliziek telefonoz deitu zuten, auto bat ikusi zutela amildegian, eta Audi bat zela esango zioten telefonoaren beste aldetik, Audi bat al da?, galdetu baitzidan gurekin gelditu zen polizia ezpainestuak, eta nik, berriro ere negarrari ekinez, baietz, baina galdetzeko n...
|
|
|
Nik, edozeinek: " Ibiltzerakoan, oina zapaltzen duen
|
hartan
dago eta ez dago". Nolanahi ere, kontuan hartzeko modukoa hartan zentraturik eta kontzentraturik bizitzeari muzin egin eta arrazoirik ematen asmatu ez dutenentzat.
|
|
2009
|
|
|
Bosgarren ediziora iritsi da festibala. Euskal Herrian garai
|
hartan
zegoen hutsune bat bete nahian sortu zen, ezta. Zine kontuak biziki maite genituen lagun talde bat konturatu ginen Euskadin animazio arloan lan handia egiten ari ziren makina bat enpresa eta ekoiztetxe zeudela, baina ez zutela behar bezalako txokoa inguruko zinemaldietan. Kalitatezko profesional hauek animazio munduarekin erlazionatutako jaialdi bat izatea merezi zutela, alegia.
|
|
|
Ingalaterraren kasuan, adibidez, erreferentzia Liverpoolen hartu zuten 1844an, uhartearen mendebaldeko kostan, baina XX. mendearen lehen laurdenean Mantxako kanalera aldatu zuten. 1915eko maiatzetik 1921eko apirilera arte Newlyn hiriko mareen batezbesteko altuera zen erreferentzia, eta, geroztik, Kornuallesko hiri
|
hartan
dago.
|
|
|
Hipnotizatuta bezala gogoratzen dut neure burua, eta baita anaia eta lehengusu lehengusinak ere. Badakit telebista ere egongela
|
hartan
egoten zela, baina ez dut oroitzen, ez piztuta behintzat. Gu aitona eta amona bisitatzen joaten ginenean ez zen telebistarik pizten, ez zen horren beharrik.
|
|
|
Espetxearen irudi ilunak agertu zitzaizkion. Jipoiak, bortxaketak, buru hilketak... ezinezkoa ematen bazuen ere, egun batzuen buruan infernu
|
hartan
egon zitekeen. Listua irentsi zuen.
|
|
|
Valoistarren etxeko sotoa. Une
|
hartan
geunden toki huraxe.
|
|
|
Paretarekin hitz egitea bezala. Emakumeak ez zekien ezer lehen etxe
|
hartan
egon zenari buruz. Kartzela edo zirkua egon ote zen, berdin.
|
|
|
Denbora berriekiko egokitzapenak zuritzen zion Nazariori turutatik diskorako jauzia? nahiz eta zuritze
|
hartan
bazegoen sakonagoko beste arrazoi bat, Nazariok aitonaren turutarekin zuèn arazoarekin lotua, bestela ez baitago ulertzerik nola, herritik hirira egin zuèn etxe aldatzean, ez zuen berarekin eraman oroigarri hura: esan nahi baita gizonak kuttuna behar zuela objektu hura, bai, alde batetik, latorrizkoa zen arren eta mailatu txiki bat zuen arren, primeran eutsi zion denboraren joanari?, baina baita ahanzturaren kutxan sartzeko modukoa ere, bestetik, turutots ba
|
|
|
Ahalkerik ez zuen niri lotzeko zerbitzaria oraino bere
|
hartan
zegoela. Nekeak jotzen zuenean, guztien berri ematen zidan, eta guztien berri galdetzen.
|
|
|
Tagliatelle en kalea inguru
|
hartan
dago.
|
|
|
Euskal lurra galduta, armada garaitua eta erretiradan, Eusko Jaurlaritzak bategin zuen Santanderren bertan zegoen Defentsa Batzordearekin. Jose AntonioAgirre lehendakariarekin batera, Telesforo Monzon, Eliodoro de la Torre, GonzaloNardiz... hiriburu
|
hartan
egon ziren harik eta frankisten esku erortzear egon zenarte. Dena den, Eusko Jaurlaritza, Bizkaia galdu ostean, oso ahul zegoen politikokieta onartu behar izan zituen agintari militarren irizpideak.
|
|
|
Eta zen koadrila bat oso berezia, eta aldi berean erabat normala. Eta lagun talde
|
hartan
bazegoen ezindu bat, eta eskubide guztiekin zen koadrilakoa. Jende oso ona zen, nire ikuspegi etikotik.
|
|
|
Itsasondo eta Legorreta (Gipuzkoa) arteko AHTaren lanetan, protesta ekintza izan zen atzo. AHTaren aurkako hainbat ekintzaile igo egin ziren eremu
|
hartan
dauden 120 urteko hiru pagotara, 20 metrotan. Ekintza horren bidez, tren lasterraren lanek eragingo duten, triskantza eta zuhaitz mozketa?
|
|
|
Simianen arrakasta handiena, ordea, Justice kin elkarlanean sortutako We Are Your Friends abestiarekin etorri zen. Ibilbide berrian eta bikote super elektroniko moduan 2007an kaleratu zuten Attack Decay Sustain diskoa; eta
|
hartan
zeuden I Believe edo Hustler kantuak klub eszenako ezinbesteko erreferentzia bilakatu ziren.
|
|
|
Iruñetik atera berritan zegoen bat, Lekunberrin (Nafarroa) beste bat, Erizen (Nafarroa) beste bat, baita Atallun (Nafarroa) eta Lizartzan (Gipuzkoa) ere. Bidesariko liburua gordeta dute oraindik Atallun, pasatzen ziren ibilgailu guztien dokumentazioarekin, eta ikaragarria da garai
|
hartan
zegoen zalgurdi zirkulazioa!.
|
|
|
Denbora berriekiko egokitzapenak zuritzen zion Nazariori turutatik diskorako jauzia... nahiz eta zuritze
|
hartan
bazegoen sakonagoko beste arrazoi bat, Nazariok aitonaren turutarekin zuèn arazoarekin lotua, bestela ez baitago ulertzerik nola, herritik hirira egin zuèn etxe aldatzean, ez zuen berarekin eraman oroigarri hura: esan nahi baita gizonak kuttuna behar zuela objektu hura, bai, alde batetik –latorrizkoa zen arren eta mailatu txiki bat zuen arren, primeran eutsi zion denboraren joanari–, baina baita ahanzturaren kutxan sartzeko modukoa ere, bestetik, turutots ba
|
|
|
Nik, baina, leize aldera nahi, susmatzen bainuen leize
|
hartan
zegoela nire bizitzako sekretuaren hari muturretako bat. Hasieran arrebak indarrez eutsi bazidan ere, gero nire alde jarri, eta arin arin igo ginen leizeraino.
|
|
|
Infernuari berari ere errespeturik ez zion laborategi bat izan zen gerra hura; gerra
|
hartan
dago, probeta batean bezala, gero Europan gertatu zen guztiaren hazia.
|