|
2000
|
|
|
Eta gaur egun, ikuspegi abertzale batetik Setien apezpikua izan da gauzak argien esan dituena. Historiak esango du"
|
hark
hitz egin du!". Setienek eman du etsenplua.
|
|
|
Osaba Joanikot erretolika luze harekin mintzatu zitzaidan, jaun André! Eta, ongi uler dezakezun bezala, zenbatenaz
|
hark
hitz gehiago egin, hainbatenaz gehiago zabaldu zitzaizkidan neuri begiak, ustekabeko batetik bertze ustekabeko baterat. Haren hondar erranak, berriz, hitzik gabe utzi ninduen, kikildurik.
|
|
|
Aita arrautza frijitua jaten ari zen. Nekatuta etortzen zen lanetik eta errespetuz eta erdi isilik egoten ginen, harik eta
|
hark
hitz egiteko baimena ematen zigun arte.
|
|
2003
|
|
|
Baina nik horretaz hitz erditxorik ere ez Josebari. Eta
|
hark
hitz erditxorik ere ez Luisari, nik ez baitut residentziara joateko batere gogorik. Enbarazurik ez dut egin nahi, baina etxean geratu nahi dut nik.
|
|
2004
|
|
|
Del Vallek entzun zuen hots bakarra bere buru barneko oihartzun ahul bat izan zen. Lurrera erori eta mundua abiadura zorabiagarriz urruntzen zen bitartean, oihartzun
|
hark
hitz baten tankera hartu zuen: aita.
|
|
2006
|
|
|
–Suerte –esan dio. Eta, emakume
|
hark
hitz egiten duen bakoitzean gertatzen zaion bezala, iruditu zaio hitz hark harri baten pisua eduki behar duela. Suerte.
|
|
|
Emakume
|
hark
hitzez bete du gela, eta itota sentitu da Nerea hitzekin eta han barruan egiten duen berotasunarekin. Urgentziaz erantzi ditu arropak.
|
|
|
Esan ezin zizkidaten kontuez jabetzen hasi nintzen apurka apurka. Urte haietan guztietan, isiltasun
|
hark
hitz egin zidan bere hotsik gabeko mintzaeran, baina nik ez nuen entzuten jakin. Baina, tupustean, isiltasuna entzuten hasi nintzen ozen
|
|
2008
|
|
|
Adoretsua, ausarta eta borrokalaria zen, baina balizko erretratu baterako posatuz bezala mintzatzen zen dagoeneko, aktore plantak eginez eta imintzioak esajeratuz. Ordurako bazuen inguruan adiskide talde bat,
|
hark
hitz egin ahala buruarekin esandakoa baieztatzen, errepikatzen eta tarteka txalotzen ziona. Ordurako hasita zeuden kronista horiek heroiaren biografia idazten edo gutxienik hari buruzko pasadizo, esamesa eta usteak lagunen artean barreiatzen.
|
|
|
Atzo agertu da hedabideen aurrean gertatutakoa salatzera. Ez du, ordea,
|
hark
hitz egin. Maritxu Paulus Basurko abokatuak eman ditu jazotakoaren azalpenak.
|
|
2009
|
|
|
Hitzaren soinuak bibratzean, diafragmak, bibrazio bakoitzean, magnetoaren korrontean eragiten du, eta elektrizitatearen etenaldi oso azkar batzuk sortzen ditu, diafragmaren bibrazioen modukoak. Korronte aldaketa horiek, hariaren beste muturrera iristean, bibrazio analogoak eragiten dizkiote diafragma hartzaileari, eta
|
hark
hitza erreproduzitzen du.
|
|
|
Lehenago hasten dira hizketan. Esaldietan hitz gehiago sartzen dituzte.Gehiago erantzuten diote amari,
|
hark
hitz egiten dienean (Huttenlocher, Haight, Bryk, Seltzer eta Lyons, 1991). Lehenago ikasten dute irakurtzen, eta arazo gutxiago dituzte irakurketan.
|
|
|
1936ko altxamenduak errotik moztu zituen gerra aurreko ikastolak alde batera utzita, Nafarroako ikastolen historia orain dela 46 urte hasi zen. 1963ko udazkenean, Jose Antonio Mugertza errenteriarrak baimena eskatu zion Jesus Laguna ikuskariari Iru, eko lehenbiziko ikastola martxan jartzeko, eta
|
hark
hitzez baiezkoa eman zion.
|
|
2010
|
|
|
zer zen, baina, arantzatxo hura, Jesusek buruan eraman zuèn arantzazko koroarekin konparatuta?; ama ere, baina, oztopoari oztopoak eta eragozpenari eragozpenak jartzen saiatzen zen arren, ez zen aurrekoan bezain nabarmen itzuli; aitzitik: apalago itzuli zen; aurrekoan bera hasten zen beti hizketan, aurrean zuenaren hitzari itxaron gabe; bigarren itzulialdi hartan, berriz, aurrean zuenari uzten zion txanda,
|
hark
hitz egin zezan edo bere galderak egin zitzan.
|
|
|
zer zen, baina, arantzatxo hura, Jesusek buruan eraman zuèn arantzazko koroarekin konparatuta?; ama ere, baina, oztopoari oztopoak eta eragozpenari eragozpenak jartzen saiatzen zen arren, ez zen aurrekoan bezain nabarmen itzuli; aitzitik: apalago itzuli zen; aurrekoan bera hasten zen beti hizketan, aurrean zuenaren hitzari itxaron gabe; bigarren itzulialdi hartan, berriz, aurrean zuenari uzten zion txanda,
|
hark
hitz egin zezan edo bere galderak egin zitzan.
|
|
|
Ipuineko politikari adinduak inpotentzia erabatekotik ikusten zuen nola bere erretorika supituki zaharkituta geratzen zen, neska militante ezezagun
|
hark
hitza mitin batean lehenengoz hartzen zuen egunean. Eta okerrena zen berak ematen ziola hitza begiz joa zuen neskari, pentsatuz erabaki eskuzabal horren bitartez beregana zezakeela.
|
|
2011
|
|
|
Zoragarria izan daiteke, dudarik gabe, haurtzaroa lekutan dagoela konturatzean egun haietarako bidaia engainagarria egitea. Txiki
|
hark
hitz egingo balu, ordea, postala grisagoa litzateke. Gaurko heldua, jakina, ez da orduko hura eta ez du ikasi nahi Pavesek errandakoa:
|
|
2012
|
|
|
Andreasek ahoa estali zion eskuaz. Ez zuen
|
hark
hitz egiterik nahi. Ulrikeri, berriz, oso morbosoa iruditu zitzaion hura.
|
|
|
Baina ahotsak «Robin Crusoe, Robin Crusoe» errepikatzen aurrera egin zuen, eta azkenean hobeto esnatu nintzen. Hasieran beldurrak airean egon nintzen eta erabat goibelduta zutitu nintzen, baina begiak ireki bezain laster Poll eserita ikusi nuen hesiaren gainean, eta berehala konturatu nintzen
|
hark
hitz egiten zidala; nik hitz egin ohi nion hizkera negarti berberean, nik irakatsi eta hark horren ongi ikasi zuena, eta, nire hatz gainean jarri eta mokoa nire aurpegira hurbilduz, esan zuen oihuka: «Robin Crusoe gizajoa!
|
|
|
Papagai asko ikusi nituen; prest nengoen, ahal izanez gero, bat hartzeko, animalia hezi eta niri hitz egiten irakasteko. Zenbait ahaleginen ondoren, papagai gazte bat harrapatzea lortu nuen, eta makila bat hartu, buruan jo, eta konorterik gabe utzi nuen; eta bere onera etorri zenean, etxera eraman nuen, baina zenbait urte igaro arte ez nuen lortu
|
hark
hitz egitea. Halere, azkenean nire izena adiskidetasun handiz esaten irakatsi nion.
|
|
2013
|
|
|
Ez zen gai izan egoerari aurre egiteko eta ez zuen hori onartu nahi. Zenbakia markatu eta Karmeni pasatu zion telefonoa,
|
hark
hitz egin zezan.
|
|
|
Ordua aurrera, maiordomoak Linorengana jo zuen, hura baitzen fraidearen lehenengo laguntzailea, Aitak zergatik ez zituen ezkilak joarazi galdetzera. Lino egongelan zegoen, errugabe itxura egiten, eta erantzun zuen berak ezin ziola Aitari ezer esan artean barruan zegoelako, lotan edo errezatzen, eta
|
hark
hitz egin arte ezin ziola berak ezer esan. Maiordomoa bere etxe aldera itzuli zen.
|
|
2014
|
|
|
Ezinaren kontra, fedea, beraz. Beste bideaEinstein ena da;
|
hark
hitz bat dakar niretzat hagitz esan behar handikoa dena: Einfuhlung («ingelesturik» in feeling). Haren arabera, Naturako oinarrizko legeorokorrak aurkitzeko «ez dago bide logikorik», eta dagoen bakarra, intuizioarekinbatera, Einfuhlung horixe da, eta itxuren atzean dagoen ordenazioa hautematekoadurra edo grazia litzateke.
|
|
2015
|
|
|
Zerbait latza. Mintak ogitartekoa jaten jarraitu zuen, amorruz,
|
hark
hitz egin bitartean. Hitz gaitzitu, jeloskorrak jaulki zituen, irainak, xuxurlatuz, umeak, bi mutikoak?
|
|
|
Loa kentzen zion haiengan pentsatzeak. Berealdiko aldea zen
|
hark
hitz egitea; orduan ez zenuen pentsatzen ez ahal zarete jabetuko zer gutxi axola zaidan, zeren axola zitzaizun. Orduan, konturatu zenean senarra hainbeste miresteagatik zegoela hark hitz egin zain, iruditu zitzaion norbait aritu zela senarra eta bien ezkontza goraipatzen, eta gorri gorri jarri zen, konturatu gabe berak goraipatu zuela senarra.
|
|
|
Berealdiko aldea zen hark hitz egitea; orduan ez zenuen pentsatzen ez ahal zarete jabetuko zer gutxi axola zaidan, zeren axola zitzaizun. Orduan, konturatu zenean senarra hainbeste miresteagatik zegoela
|
hark
hitz egin zain, iruditu zitzaion norbait aritu zela senarra eta bien ezkontza goraipatzen, eta gorri gorri jarri zen, konturatu gabe berak goraipatu zuela senarra. Begiratu egin zion, hari aurpegian ikusiko ziolakoan; itxura bikaina edukiko zuen...
|
|
|
Umezurtz utziko zituen. Errietan eta erakusten ari zitzaion bitartean, nola egin ohea, nola ireki leihoa, emakume frantses batek bezala eskuak itxiz eta zabalduz?,
|
hark
hitz egin eta dena haren inguruan bil bil egin zen emeki, hala nola eguzkitan hegatu ondoren txori baten hegoak emeki biltzen diren eta bere lumajearen urdintasuna altzairu distiratsutik purpura leunera aldatzen den. Ramsay andrea isilik geratu zen, zer esanik ezean.
|
|
|
Lehenago esan ditudan hitzak dituk horiek, nire liburuari izena emateko erabili ditudanak. Izan ere, niri benetan atentzioa eman zidana Artzeren ama hilik zegoela jakitea izan zen,
|
hark
hitz horiek idatzi zituenean. Horrek, noski, aberastu egiten dik poemaren esanahia:
|
|
|
Nik ez nuen hitz egiten ikuskari hauetaz nagusiarekin. Monasterioa egin nahi zuen andre
|
hark
hitz egin zuen berarekin. Eta probintzialak oso ongi hartu zuen asmoa; erlijioko gauza ororen zalea izanik, behar zuen laguntza guztia eman zion, eta berak onartuko zuela etxea esan zion.
|
|
2016
|
|
|
Beste galdera kritikoago batzuk izan ziren, emaztearen egoerari lotuak, baina horretan denak ados ziren, Bibliaren itun zaharraren gertaeren arabera, emaztea bigarren arloko giza mota zelako eta zibilizazio ospetsu bezain moderno
|
hark
hitzez hitz hartzen zituen pentsamolde horiek, indibidualismo arkoia punta puntan edukirik.
|
|
|
Publiko ugari zegoen, lerroz lerro, sarratearen aitzinean, eta aretoan sartzeko poliziak kontrol zorrotzak antolatu egin zituen, nori metal detektagailua gorputz gainean pasa, nori nortasun agiria eskatu, itxuraren arabera eta arabiarrei biak. Denek haien jarlekua hartu zutenean, aurkezle gazte
|
hark
hitza hartu zuen:
|
|
2017
|
|
|
Gero ireki eta barrura jo zuen, kanfor kirats sarkorrera. Pertsianak beheratuta zeuden, gela erdi ilunpetan, ohea ere bai, beraz aurrena Mrs Compson lo zegoela pentsatu zuen eta atea ixtera zihoan
|
hark
hitz egin zuenean.
|
|
|
Beti garrasika hasten zitzaion Wang Zhuri eta, hala ere,
|
hark
hitz egin egiten zion. Zergatik ote?
|
|
|
Asiain so gelditu zitzaion. Erokeria
|
hark
hitzik gabe utzi zuen.
|
|
2018
|
|
|
Kalitatearen parametroak zeintzuk dira? Nork esaten du nik hitz egiten dudana
|
hark
hitz egiten duena baino hobea dela. Zeren arabera?
|
|
|
Oso garbi genuen" Biharko klasiko bat" en aurrean geundela, kanpoko zerrenda gorrian ezarri genuen bezala, eta denik eta akatsik txikiena ere ez genion barkatu nahi izan geure buruari. Istillagako mahai luze
|
hark
hitz egingo balu, kontatuko lituzke hainbat eztabaida eta hainbat beroaldi; arazoak izango lituzke, ordea, nork zer esan zuen kontatzen, izan ere, zigarroen keak gela osoa estaltzen baitzuen. Norbaitek egin luke estudioren bat idazle erretzaileen testuen gainekoa.
|
|
|
Has daitezela emaztearekin ondoko gelan,
|
hark
hitz egin arte.
|
|
2019
|
|
|
Aurpegi argal eta kartoizko azala zuela zirudien. Haurrak noiz
|
hark
hitz egingo zain zeuden. Alde batetik zain, bestetik beldurrez.
|
|
|
Kutxari begiratu zion, kartoi zuri hori tolestu
|
hark
hitz egin balio bezala. Kaxa mutu zegoen, ordea, eta Urko amorrazioak joa, pentsatu ezinik.
|
|
|
Gainera, gizon dotorea zen. La Petite Pagodeko neskek irribarrea zabaltzen zuten
|
hark
hitz egiten zienean, eta besotik heltzen zioten noiznahi. Hiruzpalauk dohainik eskaintzen zizkioten beren zerbitzuak.
|
|
2020
|
|
|
Orain hobe Erik
|
hark
hitz gehiagorik zuzentzen ez bazion eta autoa gidatu baino besterik ez bazuen egiten. Badaezpada, Erikek solasean hasteko tentazioa ez izateko, telefono mugikorrarekin lanean hasi zen Jurdan, nahiz eta inolako zereginik ez izan momentu hartan.
|
|
|
Jatorra zen oso, eta ordu gehienak biek bakarrik igarotzen genituen. Normalean,
|
hark
hitz egiten zuen nik baino askoz ere gehiago. Ez zituen isiluneak gogoko, eta nirekin berritsu izatea beste erremediorik ez zuen.
|
|
|
Berak imajinatu zuen medikuari esango ziola: ...er zor zuri, hemendik joan nintzelako aurrera atera nintzen ni, simaurra eta basakristau barrabilik gabeak besterik ez dagoen toki nazkagarri honetatik hanka egin nuelako; eta, bai, onartzen dut, zuk Ramon gehiago nahi zenuelako ere alde egin nuen, nor eta Ramon, denok zoratu gintuen sasipoeta hori, txoritegiko zure kakatuek bezala errimak egiten zekien tentel hori, baina huraxe izan zure kuttuna,
|
hark
hitz ederrekin eta dotore jarduten zekielako, eta, zuk zeure handiustean pentsatzen zenuelako, hau da nire obra, Ramon, Monchiño da nire obra, nire kreazioa, baserritar zorritsu bat zela hartu nuen eta orain poeta da, ez Dario bezala, astakirten hari ez baitzaizkio letrak kaskezurrean sartzen, Monchino, bai, ez Dario, gizajo hura zokormazo hutsa baita; beraz, ez niri esan seme bat bezala naizela... Ramon zu bezalakoa da, eta horregatik nahi zenuen zure bihotzean eta, batez ere, Anarenean.
|
|
|
Edo aingeru
|
hark
hitz egiten zuen bederen.
|
|
|
Beharbada gorri gorri jartzen zarelako
|
hark
hitz egiten dizunean. Baina, jakina, zu denagatik gorritzen zara, larruazala duzu halakoa, horixe da.
|
|
|
Mariannek ardo spritzerraren usaina hartzen du Karenen arnasan
|
hark
hitz egiten dionean, enpasteak ikusten dizkio. Une hartan ikaragarri maite du Karen.
|
|
2022
|
|
|
Lotsati lotsatia. Baina
|
hark
hitz egin zigun; hark aipatu zigun Le Deuxieme sexe liburua. Jakina, ni ere prest; harrapatu nuen berehala.
|
|
|
Hitz horiek entzutearekin, amaordea altxatu, eta gela nagusitik irten zen. Gisa hartan erakutsi nahi izan zuen Babarekiko desadostasuna, baita
|
hark
hitz erdika esandakoarekin ere. Kuskusa prest ote zegoen ikustera joan nintzen ni.
|
|
|
Kontuan izatekoa da garai hartan irratia ez zela ohikoa, eta etxe askotan orduan hasi zirela aparatuak jartzen. Beruetearrak barrez gogoratzen du haren aitatxi nola gelditu zen txundituta sukaldean jarri zuten kutxa
|
hark
hitz egiten ziola eta atzean inor ez zegoela ikusita.
|
|
2023
|
|
|
|
hark
hitz egin dezan nire partez.
|