|
2000
|
|
|
‘Neska gaizki ikasia zara eta andere doña Lidiarenganat igorri zaitut denbora baterako, ea haren irakaspenetarik zentzatzen zaren’ Hatsarrean amaren deliberamenduaren kontra agertu nintzen —ohi bezala, alferrik, nahiz eta onartu behar dudan ezen, deliberamendu hartaz denaz bezainbatean, guztiz asmatu zuela gure amak—, zeren doña Lidia emazteki alargun bihozbera bat baitzen, buruz ongi jantzia eta bere buruaren jabea, eraman handikoa eta moja batzuekin lan egiten zuena ospitale batean, norat eramaiten baitzituen aurkientza haietariko jende printzipalak bere gaixoak eta eriak, gorputzezkoak nahiz arimazkoak. Eta ospitale hartan doña Lidia arduratzen zen batik bat arimaz eri geundenez —jendearen ustetan burutik gaizki geundenez, alegia— eta, nola bainindoan harenganat beharturik, hala, lehen egunetan, mendeku gisa,
|
hari
hitzik ez egitea pentsatu nuen... alferrik, zeren eta doña Lidiak irabazi baininduen apur bana. Eta irabazi ninduen, gainerat, lehen egunetik beretik.
|
|
|
Ostikoka ibil  tzen ninduen, eta zerbait esan nik aker seme hari? Egunek berrogei ordutik gora luzatu behar zuten nik maisu
|
hari
hitz erdi bat esa  teko. Eta ez da gezurra berdin gertatzen zitzaie  la beste ikasle guztiei ere.
|
|
2005
|
|
|
Bere lehengusina txikia, pederasta alaena. Aurpegi aurrera ekarri du Mafalda, askotan egiten duen bezala,
|
hari
hitz egiteko. Ez ditut inoiz titiak hain gogor sentitu, alajaina!
|
|
2006
|
|
|
–Ez dakigu Joanes Mailu delako hori bakarrik ari zen edo gehiagoren aitzindaria den –gaineratu zuen Idiakezek– Uste baino nekezago egiten ari zaie nire gizonei
|
hari
hitz eginaraztea. Nik, badaezpada ere, soldadu gehiago eskatu ditut Madrila.
|
|
2007
|
|
|
Hobe esanda,
|
hari
hitz egiten jarraitu du, anaiak burua goitik behera mugitu baino ez baitu egiten zainzurien gainean maionesa jartzen duen bitartean. Hark ere sumatu du Joxean berotzen hasia dela, eta anaia zaharrak esaten duenak aldez aurretik lotsatuko balu bezala, makurtuta dauka burua, begiak zainzurien maionesan itsatsita.
|
|
|
Demetriok, hasieran, zintzo zintzo bete zuen aitaren agindua. Ez zen inoiz arreba arnegariarengana hurreratu, ezta
|
hari
hitz erdirik egiteko ere. Aitak nahi zuen bezala, behin haren haurdunaldiaren berri jakin zutenean, beren bizitzetatik betiko aienatu zuten arreba alaba zikina.
|
|
2008
|
|
|
Gurasoek lasaitu dezakete haurra,
|
hari
hitz eginez.
|
|
|
Baina horrela ezin dut jarraitu. Behingoz ahoa ireki eta zerbait esan behar zenuke, bai edo ez erabaki, esan zuen eta burua altxatu zuen une labur batez, igerilariek arnasa hartzeko egiten duten moduan; itsaso aldera begiratu zuen bakarrik, ez nire aldera, bere lekuan jarraitzen zuela ziurtatzeko edo, niri ez baizik
|
hari
hitz egiten ari balitzaio bezala.
|
|
2010
|
|
|
Aurreko atalean izeba Ernestinaren laudorioa egin dizut, baina nire hitzez eta mintzoaz baliatuta; zer izango litzateke, ordea, nik
|
hari
hitza ostu beharrean, berari hitz egiten utziko banio behingoz??, hauxe izan baitaiteke abagunea, berak hil aurretik idatzi zidàn kartaren berri zuri ere jakinarazteko, haren berezitasunaren beste froga bat izan dezazun:
|
|
|
Aurreko atalean izeba Ernestinaren laudorioa egin dizut, baina nire hitzez eta mintzoaz baliatuta; zer izango litzateke, ordea, nik
|
hari
hitza ostu beharrean, berari hitz egiten utziko banio behingoz...?, hauxe izan baitaiteke abagunea, berak hil aurretik idatzi zidàn kartaren berri zuri ere jakinarazteko, haren berezitasunaren beste froga bat izan dezazun:
|
|
2012
|
|
|
Ostiral hurbildu zitzaionean,
|
hari
hitz egin, eta bere askatasunaren berri emateko agindu nion, eta nire botila atera eta zurrutada bat emanarazi nion zoritxarreko gizajo hari. Zurrutadak eta askatasunaren berriak adoretu egin zuten, eta txalupan eseri zen.
|
|
|
Ezusteak zorabiatzeko puntuan jarri ninduen hasieran, askatasuna ikusi bainuen aurrez aurre, baliabideak nire eskuetan, eta itsasontzi handi bat nahi nuen lekura ni eramateko prest. Tarte batean, ez nintzen
|
hari
hitzik esateko gai izan, baina besoetan hartu ninduenean, eskerrak estu estu heldu nion, bestela lurrera eroriko nintzen.
|
|
|
Antzeman zuen nire harridura, eta berehala, sakelatik botila bat atera, eta niretzat apropos ekarritako edari goxo zurrutada bat eman zidan. Edan, eta lurrean eseri nintzen, eta neure onera ekarri ninduen arren, denbora puska bat behar izan nuen
|
hari
hitz bakar bat esan ahal izateko.
|
|
|
izpiritu horrek, guretzat mutu,
|
hari
hitz egingo baitio.
|
|
|
Emmak erabakita zirudien
|
hari
hitz egiten uztera moztu gabe. Besoak gurutzatu eta aurpegia apaldurik, bere txapinen begiztari begiratzen zion, eta oineko behatzez, tarteka, mugimendu txikiak eragiten zituen haien satenean.
|
|
|
Lan hau idaztean, kontua zen ordura arte landutako narrazio laburraren intentsitate eta erritmo narratiboa mantentzea baina helduaroari dagokion begirada ironikoa baztertu gabe. Ni izana nintzen neska
|
hari
hitza eman baina naizen emakumea bistatik galdu gabe. Egun 60 urte inguru dituen belaunaldi horren lekukoa izan zitekeen arkeologia sentimentaleko lana.
|
|
|
Amak haurra sentitzen du barruan hazten, eta bere gorputzaren eraldaketa nabaritzen du, aitak semearen garapena bizi behar du medikuen taldeen bidez. Harekiko lehen topaketak dira … Etorkizuneko haurrarekin hitz egitea eta haien etorrera prestatzea Badira beste aukera batzuk aita haurdun dagoen bitartean haurrarekin harremanetan jartzeko. Ohikoena
|
hari
hitz egitea da. Haurrak haurdunaldiko bosgarren hilabetetik aurrera entzuten du; beraz, une horretatik aurrera, aitaren ahotsa jasotzeko eta erregistratzen hasteko aukera du.
|
|
2015
|
|
|
Aparta zen ederra, inoiz uste baino ederragoa orduantxe. Baina ezin
|
hari
hitz egin. Ezin eten.
|
|
|
3 Garai honetan aita Frantzisko etorri zen hona, Gandiako dukea zena eta orain dela urte batzuk, gauza guztiak utzita, Jesusen Lagundian sartu zena. Nire aitor entzulea saiatu zen, eta baita nigana etorri zela esan dudan gizasemea ere,
|
hari
hitz egin eta neukan otoitzaren kontu eman niezaion, bazekitelako Jainkoaren mesede eta dohainak hartzean oso aurrera zihoala hura, Beragatik gauza asko utzi zituenari bezala, Jainkoak bizitza honetan ere ordaintzen baitzion.
|
|
|
Eta ez zen txikia, izan ere, ia zazpi urte ziren egoera oso arriskutsuan zegoela, bertako emakume batekin maitemindua eta harremanetan, eta hala ere meza ematen zuen. Hain ageria zen gauza hori, non galdua baitzuen ohorea eta izen ona, eta inor ere ez zen ausartzen horren aurka
|
hari
hitz egiten.
|
|
|
San Jeronimoren Gutunak irakurtzen nituen; haiek hainbesteraino berotu zidaten gogoa, non neure aitari esatea erabaki bainuen; hori ia abitua hartzea bezala zen, izan ere, neure ohorearen hain estimu handia nuenez, ez nukeen inola ere atzera egingo behin esanez gero. Hain maite ninduen, non ezin bainuen lortu hura horretara jartzea, eta ez ziren aski izan nik
|
hari
hitz egiteko eskatuta joan zitzaizkion pertsonen erreguak ere. Gehienez ere lortu zena, haren egunen ondoren nahi nuena egingo nuela.
|
|
|
Guztiei hitz egiten zien berak karitatez eta maitasunez. Denbora igaro ahala, jendetza handiagoa etortzen zen; eta
|
hari
hitz egiteko aukera zuenak, ez zuen uste gutxi zuenik. Bera horrekin guztiz nekatua egonik, hila zeukatela esaten zuen.
|
|
|
Frai Joan Gurutzeko zeritzan. Nik bihotzez goretsi nuen gure Jauna, eta
|
hari
hitz eginez, zeharo poztu ninduen, eta jakin nuen harengandik berak ere kartusiarretara joan nahi zuela. Nik buruan zer asmo nerabilen agertu nion eta arren bai arren eskatu nion, itxaron zezala Jaunak monasterio bat ematen zigun arte, eta zein on handia litzatekeen, hobetzekotan, Ordena beraren barruan izatea, eta horrela Jauna askoz ere hobeki zerbitzatuko zuela.
|
|
|
6 Hamahiru urte edo izango dira, gutxi gorabehera, Salamancako Gotzaina hara joan zela; hau Inkisidorea zen, uste dut Toledon, eta lehenago hemen izan zen; [moja] hau saiatu zen
|
hari
hitz egiten ziurrago egotearren eta guztiaren kontua eman zion. Honek esan zion, hori guztiori ez zela bere ofizioari zegokiona, ikusten eta aditzen zuen guztiak beti fede katolikoan sendotzen zuelako, bera beti zegoela eta dagoela irmo horretan eta Jainkoaren aintzaren eta arimen onaren desira oso biziez, arima bategatik bere burua hiltzen utziko bailuke askotan.
|
|
|
Atzo bertan idatzi nionez gero, hau berorren gorentasunak jakin dezan da soilik Osunako dukesaren eta Ayala doktorearen gutunak ekarri dizkidatela gaur; haietan presa ematen didate neskatila haietako bat hartua izan dadin; Jesusen Lagundiko aita batek gauza onak idazten dizkit haietako bati buruz; bestea laztasun handiegiak beldurtu omen du. Horregatik, ongi esango dionak
|
hari
hitz egitea komeni da. Ez dute hartaz ezer esaten.
|
|
|
7 Uste dut, Tostado orain bezala ari bada, bisita ez dela onerako izango, kalte handirako baizik, batez ere lehenago oinetakoduna izan zen predikari hori harengana etorri denean; honen bizitzaz argibideak bil ditzala eskatuko nioke berorren maiestateari. Eta, Graciáni dagokionez, behar izanez gero, moja oinuts guztiok zin egingo dugu, inoiz ez diogula entzun
|
hari
hitzik ezta ikusi ere harengan, onerantz eragingo ez digunik; eta monasterioetan barrura ez sartzeko hain kontu handia izan du, non, kapituluetan, barrura sartzea, ustez, nahitaezkoa denean, saretik aritu baita, gehienetan.
|
|
|
Jainkoak ordain biezaio berorren jauntasunari guri laguntzeko duen arduragatik. Idatziko diot, non den dakidanean; baina berorren jauntasunak
|
hari
hitz egitea da kontua, horra joango baita. Ni honezkero ongi nago; Jaunak nahi beza berorren jauntasuna ere egotea eta sendabideak on handia egitea.
|
|
|
2 Ahaztu egin zitzaidan berorren aitatasunari idaztea, Ana Jesusena ongi dagoela, eta gainerakoak nahiko sosegaturik et pozik, dirudienez. Ez diot uzten inori pertsona
|
hari
hitz egiten ezta harekin aitortzen ere; gainerakoan oso txeratsu hartzen dut, horrela komeni delako; eta nik sarri hitz egiten diot.
|
|
|
Zenbat eta gehiago pentsatzen dudan berorren aitatasunak jeneralari idatzi eta ahal dituen konplimenduak egin behar lizkiokeela, hobeki iruditzen zait, eta ez dut uste inori gaizki irudituko zaionik. da haren gogoz kontrako gauzak egitea, eta oraindik
|
hari
hitz gozorik ere ez esatea, eta jaramonik ere ez egitea! Begira, ene aita, berari hitzemana dugula obedientzia eta ezin daiteke gal ezer.
|
|
|
Maria Jesusenak dio berari eta gainerako atezainei ziotsela Teresak: . Martinico etortzen denean, dei iezadazue eta ez bidali; atsegin hartzen dut
|
hari
hitz egitean, mutiko bertutetsua baita?.
|
|
|
5 Honelako erruz salatua dena damutuko balitz, ahuspez jar bedi, errukia eta barkamena eskaturik eta bizkarra biluzik, eginiko merezimenduen duin den epaia hartzeko diziplina batez, ama priorearen iritzira. Eta jaikitzeko agindua hartuz, joan bedi ama Prioreak berarentzat seinalaturiko gelara; eta inor ez bedi ausartu harekin elkartzen, ez
|
hari
hitz egiten, ezta hari zerbait bidatzen ere; honela kontura dadin komunitatetik bereizia dagoela eta aingeruen lagunartetik baztertua. Eta, penitentzia egiten dagoen bitartean, ez beza Jauna har, ez bekio inolako ofiziorik eman, ez obedientziarik gomendatu ezta agindu ezer ere.
|
|
|
6 Eta hau andrazkoengan gizonezkoengan baino handiagoa dela uste dut; eta kalte nabariak eragiten dizkio komunitateari; izan ere, hemendik dator guztiek elkar hainbeste ez maitatzea, adiskideari egiten zaion iraina sentitzea, hari zer eman edukitzeko gogoa,
|
hari
hitz egiteko astiaren bila aritzea, eta askotan gehiago, maite duela eta behar ez diren beste gauza batzuk esateko, Jainkoa maite duela esateko baino. Bada, adiskidetasun handi hauek gutxitan izaten dira Jainkoa gehiago maitatzen elkarri laguntzeko, bestera baizik:
|
|
|
Ia zazpi urte eroiazan holantxe. . Hain ageria zen gauza hori, non galdua baitzuen ohorea eta izen ona, eta inor ere ez zen ausartzen horren aurka
|
hari
hitz egiten? (5,4).
|
|
|
Eta hau andrazkoengan gizonezkoengan baino handiagoa dela uste dut; eta kalte nabariak eragiten dizkio komunitateari; izan ere, hemendik dator guztiek elkar hainbeste ez maitatzea, adiskideari egiten zaion iraina sentitzea, hari zer eman edukitzeko gogoa,
|
hari
hitz egiteko astiaren bila aritzea, eta askotan gehiago, maite duela eta behar ez diren beste gauza batzuk esateko, Jainkoa maite duela esateko baino. Bada, adiskidetasun handi hauek gutxitan izaten dira Jainkoa gehiago maitatzen elkarri laguntzeko, bestera baizik:
|
|
|
Frai Joan Gurutzeko zeritzan. Nik bihotzez goretsi nuen gure Jauna, eta
|
hari
hitz eginez, zeharo poztu ninduen, eta jakin nuen harengandik berak ere kartusiarretara joan nahi zuela24 Nik buruan zer asmo nerabilen agertu nion eta arren bai arren eskatu nion, itxaron zezala Jaunak monasterio bat ematen zigun arte, eta zein on handia litzatekeen, hobetzekotan, Ordena beraren barruan izatea, eta horrela Jauna askoz ere hobeki zerbitzatuko zuela. Berak hitzeman zidan halaxe egingo zuela, baina asko luzatu gabe gauzatzekotan.
|
|
|
Baina ze arraio Esan dizut, ez duzu ezer lortuko
|
hari
hitz eginez.
|
|
2016
|
|
|
–Azken egunean ere orduak sartzen? , esan dio, bart zaintzaileari agur esateko protokoloarekin bete arren, berriz
|
hari
hitz batzuk esan beharrak batere graziarik egingo ez balio bezala.
|
|
2017
|
|
|
Batzuetan gurasoek pentsa dezakete haur jaioberriak gaitasunik ez duela ulertzeko, eta, beraz, ez duela pena merezi
|
hari
hitz egitea. Alde batera utzi beharreko pentsamoldea da hori, Kasaresek argitu duenez:
|
|
2018
|
|
|
Denak berdin joan ziren arratsalde haiek. Nire nebak jan eta jan,
|
hari
hitzik ere egin gabe. Ezta begiraturik ere.
|
|
|
Lehenengoan gizon errusiar bat bizi da, gaizki pasatzen du alemanez hitz egin behar badu. Añesek orain ulertu du zergatik ez duen inoiz lortu
|
hari
hitzik ateratzerik— Nire adineko seme bat du, oso gutxitan etortzen zaio bisitan. Bigarreneko fisikari deprimituak pare bat urte darama hemen, unibertsitateko bere bulegoan bizi da batez ere.
|
|
2019
|
|
|
Gonbita gizonari egiten niola azpimarratzeko, eta ez ofizial etsaiari? Ala, alderantziz, atea nork jo zuen banekiela eta
|
hari
hitz egiten niola erakusteko. Ez dakit.
|
|
2020
|
|
|
Eta, bestetik, profil horretan oinarrituta, haurrentzako «beste produktu erakargarrien» iragarkiak eskain ditzaketela, jokoaren aplikazioaren, webgunearen edo posta elektronikoaren bidez. Jostailuaren ezaugarriei erreparatu besterik ez dago arriskurik ote dagoen jakiteko: «Umea jostailuarekin dagoenean eta
|
hari
hitz egiten dionean gailuak nolabaiteko erantzuna edo erreakzioa baldin badu, horrek esan nahi du bere ahotsa, mugimendua, aurpegia edo keinuak detektatzeko gai diren sentsoreak dituela». Datu horiek biltegiratu, prozesatu eta algoritmo batek programatutako erantzun bat itzultzen duenean, umearen pribatutasuna arriskuan egon daiteke, Goñik nabarmendu duenez.
|
|
|
Ez zuen ematen axola izan zitzaionik Rosariori, bere betiko umore onez jarraitu baitzuen denbora gehienean. Primirekin elkartu zirenean garraztu zen apur bat, nabarmendu gabe, hala ere; baina Mikela konturatuta zegoen neska hari enbidia puntu bat ziola, ez baitzitzaion gustatzen hartaz hitz egitea, ezta
|
hari
hitz atseginak esatea ere. Doña Nievesek asko estimatzen zuelako izango ote zen pentsatzen zuen Mikelak bere artean, edo inork gutxik bezala liluratzen zituelako inguruko guztiak.
|
|
|
Gau eta eguneko irudi tzar horien galarazteko Arminda neska lagunaren ondoan egotea baizik ez zen; batzuetan
|
hari
hitzik esan gabe egunak joaten omen zitzaizkidan ez nekielarik non eta zein egunetan nengoen. Inarrosten ninduen eta errepikatzen" horrela egiten dinat pozoi gabe hire zomorroak eror daitezen".
|
|
|
âZaude lasai, guk badaukagu-eta nork ordaindu âbetiko erantzuna eman zion orduan ere Adrianek. Horrela eran  tzuten zuenean ez zen izaten modurik gizon
|
hari
hitz erdi bat ere ateratzeko gai hartaz.
|
|
2021
|
|
|
Erregina, hitz horiek entzutean xoraturik, eta begitarteak bere baitako nahasmendua salatuko zion beldur, jaunaren besoan bermatu eta bere ganberatik hurbil zegoen lorategi batera joan zen, non luze promenatu baitzen,
|
hari
hitzik erran gabe. Baina gizonak, Erregina erdi garaitua zuela ikusirik, bidexkaren muturrera heldurikoan, non nehork ezin baitzituen ikusi, egitez aitortu zion hain denbora luzez isildua zion maitasuna; eta, biak akort jarriz, dagoeneko ezin eraman zuten mendekua hartzea erabaki zuten.
|
|
|
Ez dira gutxi memoria matazatik erreskatatzen dituen gertaera lazgarriak, hala nola erbestea zein bere senar Leoneren torturapeko heriotza. Alabaina, tonu melodramatikoari izkin egiten dio Ginzburgek, historiaren garai ilun
|
hari
hitzak, irudiak eta pertsonak jartzea baita bere eginkizuna. Zentzu horretan, nabarmentzekoa da bere familiaren historia den liburu honetan, apenas agertzen dela azaltzen dituen gertakariek berari sorturiko sentimendurik, emoziorik.
|
|
|
Erromara ailegatu eta berehala, Livio ospetsuaz galdetu zuen. Urrutitik ikustea lortu zuen; beharbada, imitatu ahal izateko, haren orrazkerari eta toga janzteko moduari erreparatu zien, eta,
|
hari
hitzik egitera ere ausartu gabe, bere etxera itzuli zen beste berrogei eguneko bidaia eginez. Plinio Gazteak bere gutunetako batean kontatu zuen pasadizoa, jakin gabe ospetsuen lehenbiziko pertsegitzaile ezaguna deskribatzen ari zela.
|
|
2022
|
|
|
|
hari
hitz egitera ene harriduraz,
|
|
|
Sekula ez zuen horrela ikusi Klara. Ez zuen lortu
|
hari
hitzik ateratzea, eta bakarrik utzi behar izan zuen. Handik ordubetera edo norbait etxetik atera zela iruditu zitzaion, eta Klara gelan ez zegoela egiaztatu zuen.
|
|
|
Zaharra zen eta ez zuen harrezkero inoren berotasunik behar, esaten zuen. Eta, ttikitan hala egingo zuela esan zioten arren, ez zuen Jainkoa bila etorri ez izanak kezkatzen ez tristatzen, ez eta, urteetako ohiturak hartara eramanik, noizbehinka
|
hari
hitz batzuk egitea eragozten ere. Modu heretikoan.
|
|
|
Irten ziren enplegatu guztiak, eta, azkenean, bulegariburuarekin irten zen kutxazaina. Alferrik zen
|
hari
hitz bat esaten saiatzea bulegariburuarekin zegoenean. Nahiko egoera txarrean ikusi zuen gizonak bere burua.
|
|
2023
|
|
|
Nortasun epileptiko paroxistikoa zutenek sarritan profesio erlijiosoa aukeratzen zuten beren premiak eta joerak sozializatzeko; Vincentek, familia kontra eduki arren, misiolari ebanjelista izatea aukeratu zuen hasieran; gero, karrera artistikoa aukeratu zuen eta pinturaren bidez adierazi zuen joera erlijiosoa; behin baino gehiagotan esan zuen Vincentek Jainkoak abandonatu egin zuela eta
|
hari
hitz egiten jardun zela eguneroko gauzen bidez; Vincentek agertzen zuen poriomania edo etengabeko ibili beharra izan zitekeen haren epilepsia psikomotorearen adierazpena. Peyronek esan zuen Vincenti gertatu zitzaiona bere familiako kide askori gertatua zela; Vincenten familiaren historia berrikusi ondoren, Peyronek konfirmatu egin zuen epilepsiaren diagnostikoa (Wilkie, 1990).
|