|
2005
|
|
|
Biomasa erretzearen ondoriozko etxeko poluzioak arnas gaixotasunak eragiten dizkie milioika pertsonari. Hilkortasun tasa
|
handiak
dituzten herrialdeetan, hala nola Kanbodian, Burundin eta Mozambiken, kea arnasteak eragindako etxeko kutsadura da gaixotasunaren eta heriotzaren laugarren arrazoia, txostenean jasotako Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) datuen arabera. Latinoamerikan eta Karibean, biomasaren errekuntza energia iturrien %14, 6 da, Asiako hego ekialdean %39 eta Saharaz hegoaldeko Afrikan %57, 5 baino askoz gutxiago.
|
|
2006
|
|
|
Haren iturriek zuzenean igortzen dituzten beste kutsatzaile batzuk ez bezala, ozonoa beste produktu batzuetatik sortzen da, batez ere nitrogeno oxidoetatik eta hidrokarburoetatik, eguzki argi ugari dagoenean, eta, beraz, bigarren mailako kutsatzaile gisa definitzen da. Espainia, gas kutsagarriak igortzen dituzten hiri
|
handiak
dituen herrialde eguzkitsua, arazo horrekiko bereziki sentikorra da. Ozonoa arnasbideetatik sartzen da, eta, oso oxidatzaileak direnez, mukosak eta biriketako ehunak narritatzen ditu, eta horrek begiak, eztula, buruko eta bularreko mina eta abar narritatzen ditu.
|
|
2008
|
|
|
Suak eragindako erredurak urtean 96.000 haur inguru hiltzen ditu. Kasu horretan, heriotza tasa 11 aldiz handiagoa da diru sarrera txikiak eta ertainak dituzten herrialdeetan diru sarrera
|
handiak
dituzten herrialdeetan baino. Azkenik, erorketek 47.000 heriotza inguru eragiten dituzte urtero, eta ehunka mila haurren lesioak uzten dituzte.
|
|
2010
|
|
|
Joan Caylá doktoreak, Bartzelonako tuberkulosiaren ikerketa unitateko koordinatzaileak, datu horien berri eman du Tuberkulosiaren Nazioarteko Eguna dela eta antolatutako “Erantzun eraginkor, koherente eta iraunkor baten alde” mahai inguruan. “Gertaera horren arrazoietako bat Espainiak jasaten dituen aldaketa demografikoei zor zaie, tuberkulosi tasa
|
handiak
dituzten herrialdeen immigrazioari, hala nola Errumania, Maroko, Ekuador eta Txina, etorkinen nazionalitate nagusiak baitira”, azaldu zuen doktoreak. Gainera, Espainian herrialde horietan baino GIBtasa handiagoak daude, eta, beraz, gaur egun “infekzio gurutzaketa gertatzen da”, esan zuen Caylák.
|
|
2012
|
|
|
“Dementzia: osasun publikoaren lehentasuna” txostenak dioenez, gaixotasun horren arazo nagusia diagnostiko goiztiarrik eza da, baita diru sarrera
|
handiak
dituzten herrialdeetan ere. Organismoak beharrezkotzat jotzen du, halaber, kontzientzia publikoa eta dementziari buruzko informazioa areagotzea, dementziaren detekzioa errazteko eta dementziari lotutako estigmak murrizteko.
|
|
2013
|
|
|
Datu berrien arabera, emakumezkoetan ohikoa den beste minbizi bat, endometriokoa, elikadurarekin lotuta dago, baina baita jarduera fisikoarekin ere. Diru sarrera
|
handiak
dituzten herrialdeetan askoz ere gaixotasun arruntagoa da, eta horrek pentsarazten digu agian badirela beren garapenean inplikatutako bizi estiloko faktoreak. Hori dela eta, Minbizia Ikertzeko Munduko Funtsak (WCRF, ingelesezko siglak) eta Minbiziaren Ikerketarako Amerikako Institutuak (AICR) asko berrikusi dute gai horri buruz dagoen literatura zientifikoa.
|