|
2000
|
|
|
Horrela bada, asteburuak joan eta asteburuak etorri denbora aurrera zihoala, hilabeteak ere joan ziren, negua eta udaberria igaro ziren, eta uda heldu; negu oso hotzak bezala, oso beroak dira udak Herreran, baina ilunabar freskagarriekin; uda hartako ilunabar beranduetan leihoetan egoten ginen elkarrekin berbetan; eta halako batean ohartu ginen, gure senideek oihukatzen zituzten leloak entzuten genituela kanpoan astegunetan ere. Ordu
|
haietan
ez zegoen han gure ahaide edo lagunik. Haurren oihuak ziren guk ordu haietan entzuten genituenak...
|
|
2003
|
|
|
Mahats bilketa garaia zenez, bazekiten biltegi hura mahatsa pilatzeko erabiltzen zutela Ubernako nekazari batzuek, horregatik tabernara mokadu bat hartzera joan ziren arte itxaron zuten erreka bazterreko makalditik mugitu gabe. Mahastietatik bide errazagoa zuten inondik ere, baina egun
|
haietan
ez zegoen bertatik pasatzerik traktore, erremolke eta langile pilarekin topatu gabe. Jendea ahal zen neurrian saihestu nahi zuten.
|
|
2006
|
|
|
Hitz batez,
|
haietan
ez zegoen grabatzerik oraingoek ematen duten erraztasunekin.
|
|
|
Komun japoniar
|
haietan
ez zegoen ispilurik, Xabier, edo hain handirik ez behintzat, eta gure begiradek ezin izango zuketen topo egin, ziurrenik. Zer da ispiluan bilatzen duzuna?
|
|
2008
|
|
|
[Arrazoi zailagoa.] Hirian denetik dago, saltoki haundi super hiperrean denetik dago, Inderneten denetik dago, zeren
|
haietan
ez dagoenik ez baita eta, bereziki, haietan ez dagoena ez baita.
|
|
|
[Arrazoi zailagoa.] Hirian denetik dago, saltoki haundi super hiperrean denetik dago, Inderneten denetik dago, zeren haietan ez dagoenik ez baita eta, bereziki,
|
haietan
ez dagoena ez baita.
|
|
2010
|
|
|
Morolica izeneko herrixkan jaio nintzen arren, handik gutxira abiatu ginen aitarekin Oroquinara lan baldintza hobeen bila. Mendi erraldoi bat zen hura, eta garai
|
haietan
ez zegoenez basozainik, mendiaren sakonenera jo genuen ahal bezainbat lur gureganatzeko. Baina jakina, gure aitak mudatu ahal izateko saldu egin zuen Morolican geneukan apurra, eta Oroquinako lurrak ezer ematen hasterako miseria gorrian geratu ginen.
|
|
|
Urte ilun
|
haietan
ez nengoen neure egoerarekin pozik, baina ezta biziki larrituta ere: txepel zihoazkidan egunak, aitor dut, baina nola nik onartua bainuen neure patua, bizirik nengoen gutxienez!?, neke handirik gabe igarotzen zitzaizkidan orduak, bizitzaren berezko zamari zama berririk erantsi gabe, alferrikako kezkak bazterrean utzita, Meyer jaunarekin, gerra aurretik kartazko harremana izan ondoren, gerrak (gureak lehenik, eta Europakoak gero) eten zuen gure artekoa?
|
|
|
Zonalde haietan, finean, kontzientziazio eskasa zegoelako, eta eskuinak agintzen zuen bertan?. Larrazak ere onartu du bilera
|
haietan
ez zegoela politizazio kutsurik, baina ezbaian jarri du gurasoek mesfidantza zutela: –Jendeak ez zuen mesfidantzarik.
|
|
|
Urte ilun
|
haietan
ez nengoen neure egoerarekin pozik, baina ezta biziki larrituta ere: txepel zihoazkidan egunak, aitor dut, baina nola nik onartua bainuen neure patua —bizirik nengoen gutxienez! —, neke handirik gabe igarotzen zitzaizkidan orduak, bizitzaren berezko zamari zama berririk erantsi gabe, alferrikako kezkak bazterrean utzita, Meyer jaunarekin —gerra aurretik kartazko harremana izan ondoren, gerrak (gureak lehenik, eta Europakoak gero) eten zuen gure artekoa— eta Txopitea jaunarekin lotzen nindutenak izan ezik:
|
|
|
Sariak irabazi zituen mutil bat. Egun
|
haietan
ez zegoen gaur adina lehiaketa. Berehala harengana jo eta hinki hankarik gabe galdetu nion hura egia zenetz.
|
|
2011
|
|
|
Kimioterapian, esaterako, ikertzaileak saiatzen dira jakiten zein den eman dezaketen dosi handiena, eta hortik beherakoa ematen diete gero pazienteei. Terapia biologikoak, berriz, ez dira hain toxikoak, eta
|
haietan
ez dago askotan gehienezko dosirik. Beste era batera probatu behar da haren eraginkortasuna.
|
|
|
Whiski botilak ur azalean limurtzen ziren, korronteak eta eramanak. Itsas zabalean, botilen alboan pausatzen ziren albatros mutuek soilik igar zezaketen barruko paper puska
|
haietan
ez zegoela deus ere izkiriaturik.
|
|
|
Malaret herritik urruti zegoen eta dena basoz inguratua. Giro txarrarekin basabide
|
haietan
ez zegoen ibiltzerik. Harresietatik zaparradaka erortzen ziren harri kozkorrak, eta haizeak zakar jotzen zuenean, teilatuko teilak ere bai.
|
|
2012
|
|
|
erromatarrek egin zuten Mediterraneoa ustiatu zutenean, britainiar inperioak egin zuen, hala nola espainolek Indietan, holandesek... Gaurko honek berritik duena zera da, garai
|
haietan
ez zegoen teknologia berria, komunikatzeko teknikak, informatika eta bereziki, Internet. Sampedro ekonomistak oso garbi utzi nahi du ideia hau:
|
|
2013
|
|
|
Menchu Gal borrokalaria eta nortasun handiko artista izan zen. Urte
|
haietan
ez zegoen emakume askorik pintoreen artean eta Menchuri neketsua gertatu zitzaion gizonezkoekin lehiatzea.
|
|
|
Musikaria zen Uria, eta 1808an klabezina irakasteko tratatu bat eta piano bat eskatu zituen misiorako. Handik gutxira, ordea, hara pianorik ez bidaltzeko abisatu zuten San Fernandotik, Aita Jose Antonio bazihoala eta paraje
|
haietan
ez zegoela beste inor hura jotzeko gai zenik.
|
|
|
—Hator, Xalene esan dio ozenki, inguruan inor ez baleuka bezalako patxadan, arropak idoi ertzean utzita zetinagu, goazen etorri berrien artetik abiatu dira biak, nerabe luzangak emakumea bi bizkar gainetatik hartuta aurrean daramalarik, besteen begiradetatik bere soinarekin ezkutatu nahi balu bezala. Bart gaueko arrisku larrietako une
|
haietan
ez zegonan hemen inor handirik, baina orain tropelka zetozan xuxurlaka eta gu iraintzearren.
|
|
2014
|
|
|
|
haietan
ez dagoela giltzentzako sarrailarik,
|
|
2015
|
|
|
Alde bakarra zera zen, antzinako maisu haiek hagitzez ere dotoreago jantzita imajinatuak nituela Maximilian plazako bi agure haiek baino. Baina, uste izatekoa denez, gerraosteko garai makur
|
haietan
ez zegoen dotoretasun handirik eskatzerik.
|
|
|
Bagenekien garai
|
haietan
ez zegoela garbigailurik
|
|
|
Presoko metro karratu eskas lo egiteko eta, horrela esan dezagun, bizitzeko. Gela
|
haietan
ez zegoen altzaririk ez tresnarik. Etxetik ekarritako arropa, zoparako poto bat, plater bat, koltxoneta ziztrin bat.
|
|
2016
|
|
|
zezaten. Gogoratu garai
|
haietan
ez zegoela Internetik ez telebistarik, eta jende askok ere ez zuela
|
|
|
Bagenekien garai
|
haietan
ez zegoela garbigailurik etxeetan, baina horri buruz hizketan aritu gara etxean, eta, gauza batek harritu gaitu: ez zutela xaboirik erabiltzen, errautsak baizik!
|
|
2017
|
|
|
Ospitaleko egun haietan zerbait gehiago egin ez izanaren zama eraman du beti gainean. Guk badakigu garai
|
haietan
ez zegoela zer eginik, ez bazuen kartzelan bukatu nahi. Orain, 54 urte eta gero, epaile bati esan beharrekoak esateko aukera izan du".
|
|
|
Ordu
|
haietan
ez zegoen trafiko handiegirik eta berehala heldu ziren Bilboko irteerara. Sarak ez zuen ezer galdetu.
|
|
|
Noski, mundu guztiak zekien neska haiek nork utzi zituen haurdun. Baina zirkunstantzia
|
haietan
ez zegoen frogatzeko biderik eta Henry Clay zakar samarra zenez, inork ez zion horretaz gehiegi hitz egiten.
|
|
|
2 Gobernu gehienek gerrako kartel edo afixak erabiltzen zituzten gizonek armadan izena eman zezaten. Gogoratu garai
|
haietan
ez zegoela Internetik ez telebistarik, eta jende askok ere ez zuela egunkaririk irakurtzen ere. Beraz, kartelak herritarrekin komunikatzeko tresna eraginkorrak ziren.
|
|
2018
|
|
|
Bien artean, lepotik zintzilik, Fabian, oinak erdi herrestan. Gaueko ordu txiki
|
haietan
ez zegoen inor pasabide zabaletan, eta hiruron oin hotsak barreiatu egiten ziren bazterrik bazter, oihartzunak errepikatuta. Ospitalean goiz eta arratsaldeetan nabari zen zalapartaren aldean, bakean zegoen dena.
|
|
2019
|
|
|
Baina periodista eta kazetari hitzek fortuna handia dute hiztegiekin:
|
haietan
ez dago gezurrarekin lotzeko moduko hitz paronomasikorik, gezur fama jendearen kaskezurretan iltzatzeko moduko formula errimatu erritmikorik. Libre dira kazetariak, ez gezurti famatik, baina bai paranomasia gogaikarri bat, tatuaje bat bezain ezabaezina, behin eta berriro sufritzetik.
|
|
|
Hauek izan ziren lehendabizikoak eta, hala ere, ez ditugu ikurtzat hartu bi arrazoiengatik: lehena,
|
haietan
ez dagoelako pertsona izenordainen markarik eta, horregatik, ezin dugu ez baieztatu, ez ezeztatu ni eta hi indarrean zituzten ala ez; bigarrena, adizki horiek asmatzerakoan erabili zuten prozedura zaharrena delako.
|
|
2022
|
|
|
«Joan den mendearen amaieran eta mende honen hasieran egiten nituen nik bidaiak. Hasierako bidaia
|
haietan
ez zegoen ez Internetik, ez sakelakorik; ez zegoen ezer. Nik bidaiak beti egin izan ditut koadernoa eta boligrafoa eskuetan hartuta», azaldu du idazle basauriarrak.
|
|
|
Bagoian esertzean, Irla Misteriotsuaren orrietan gorde nuen, baina Bilbora iritsi nintzenean ez nuen eskutitza aurkitu. Geroztik, askotan pentsatu izan dut mezu hartan, eta batzuetan nire irudimenak bide eroak hartzen ditu, baina, barne barnean, badakit paper
|
haietan
ez zeudela nik irakurri nahiko nituzkeen hitzak.
|
|
|
Foro feministetan deskolonizazioari buruz hitz egiten da. Nola antzinako kultura
|
haietan
ez zegoen genero identifikatzaile bitarrik, gehiago ziren edo ez zegoen, eta pertsonek garatzeko aukera zuten, izateko. Dena zen malguagoa, ez zegoen hain muga markaturik.
|
|
|
Begi haiek atzera eragiten zioten eta desafio egiten zioten:
|
haietan
ez zegoen pasiorik, ez zegoen gogo bahitzerik. Gallaherrek emakume judu aberatsei buruz esan zuena etorri zitzaion gogora.
|
|
2023
|
|
|
Ibilbidearekin maitemindutaArrakastaren arrazoiak ugari dira. " Batetik, garai
|
haietan
ez zeuden duatloi proba asko, eta antolatzen ziren guztiak oso parte hartzaileak ziren. Baina, batez ere, jendea Arbizuko ibilbidearekin eta zirkuituarekin maiteminduta geratu zelako.
|
|
|
Bestalde, urri bukaerako egun
|
haietan
ez zegoen diru bilketa egiteko ohiturarik (“truco o trato” delakoa), Eguen Zurin edota Agate Deunean bai, ordea. Eguen Zurin, inauterietako “Ostegun Gizena”, baserriz baserri kantatzen da eta, aita ume zela, janaria ematen zitzaien, eta bildutakoarekin askaria egiten zen.
|
|
|
Egunsentiak argitu bezain laster enara jolastiak zeru urdinean hegaz hasi ziren; zakur aztoratuek zaunka egiten zuten baserri atarietan; martxan ziren laborariak, artzainak, karegileak, ikazkinak. Nekazariak larreetako belarra segatzen arituak ziren eta baratzeko lurrak jorratu eta landatzen, inguru
|
haietan
ez baitzegoen inorentzat atsedenik.
|
|
|
Eta horixe bera galdetzen nien behin eta berriz eroetxe hartako psikiatra, erizain, zaindari eta moja puta guztiei, zeinek, gaueko txandan zeudelako amorraturik, bultzaka eramaten baigintuzten berriz gure geletara, baina haietako inork ez zidan erantzunik ematen, edo zalantzarik argitzen, zeren eguneroko errutinak eta laneko arau zentzugabeek gotortutako buru desorekatu
|
haietan
ez baitzegoen zalan  tzarako tarterik.
|