|
2000
|
|
|
Adimenaren ekimena, giza pentsamendua alegia, oldozte bidea da funtsean, aritzeluzea: tximistak ez bezala, gizakiak
|
ez
baitu errealitatea une bakar batean argitzen, ezdu mundua hitz bakar batez azaltzen, denboraren beharrean baita. Gehienez ere, hitzbakartuen nahiz mintzo ez osoen bidez, errealitatearen osotasuna osatzen dutenosagaiak ezagutarazi ditu banan banan.
|
|
|
Hortaz, oso aintzakotzat hartzeko moduko bitartekotza gertatzen da, batez ere informazio ikuspegitik eta hotsaren balio dokumentaletik. Teknikak
|
ez
du errealitatea den bezala islatzen, zenbait aldakuntzaren bidez baizik, zeintzuei, nahita egiten diren manipulazioetatik bereizteko,, naturalak, dei diezaiekegun.
|
|
|
Azken hauek giro bat ematen dute aditzera. Beti, beharbada,
|
ez
dute errealitate baten irudi konkretua ematen, baina testuingurua iradokitzen dute, egintza bat gertatzen deneko giroaren parte dira. Batzuetan, lehen planoan ere ager daitezke, sakonetik irtenez.
|
|
|
Beraz, logikak eta matematikak ez dute arazorik aurkezten beren apriorizko baliozkotasunari dagokionez, baliozkotasun hau esperientziarekin ez dagoelako loturik, errepresentazio sinbolikoarekin baizik. Logika eta matematikaren proposizioek
|
ez
dute errealitatea erreferente gisa hartzen; beren jarduera eraldaketa sinbolikoetan geratzen da, ez haratago. Ez dira proposizio sintetikoak, Kantek eta Stuart Millek uste bezala, analitikoak baizik.
|
|
|
Adibidez, esaten badugu bizkaitar oro euskalduna dela, eta euskaldun oro europarra dela, orduan bizkaitar oro europarra dela ondoriozta dezakegu. Argi dago honekin
|
ez
dugula errealitate berririk aurkitzen; baina hain begi bistakoa ez zen egia bat azaldu dugu. Eta adibidea leloa badirudi, zientzia edo matematikako argudio konplexuagoak har genitzake, tesi ezkutuak ez direla beti aurkitzeko hain errazak ikustearren.
|
|
|
Ez zegoen alde handirik bi poz horien artean. Nire bizitzarekin zerikusi zuzenik
|
ez
zuten errealitate urrun eta ukiezinak ziren biak ala biak. Horretan ere beste asko bezalakoa nintzen.
|
|
2001
|
|
|
Zeren errealitatea ez baita mezu huts. Artistak errealitatea adierazten duenean bere poemetan
|
ez
du errealitate hori kutxa huts bateko haizea bezala agertzen, joera eta helburu moral zein politiko batekin ari da, irakurleak bere helburuak atera ditzan (Litvak, 1988, 26).
|
|
|
Itxuraz bere eleberriak errealitatearekin duen lotura estua adierazi nahi diguidazle ondarrutarrak, ez ahantzi, zentzu horretan, Arrandondo izenaren izaeraanagramatikoa?. Errealitatea islatze soiletik urrundu bada. Brix eta Tramanarenhizkera gordinaren aurrean hartzen duen joera autozentsuratzailea lekuko?, errealitate hori eufemizatzeko izan da, inolaz ere ez bere zati bat ezkutatzeko asmoz.Bakhtin en ikuspegi dialogikotik ikusirik, ordea, Kresalak
|
ez
luke errealitatearekiko harreman partzial eta ideologikoa baino. Ohiturazko eleberriak, edo teorizatzaile errusiarrak idilio erregionalista deitzen dion horrek, errealitatearen zati batisolatu eta idealizatu egiten du, euskara eta erlijio katolikoa nagusigo solipsistabatean batzen dituen herrixka, gure kasuan?, ontologikoki polifonikoa deneleberriaren izaera sakonari muzin eginez, errealismotik at geratuz.
|
|
|
Denborak baliotasun objektiboa du gure sentimenaren objektu oroz. Baina, bestalde,
|
ez
du errealitate absolutua, hau da, begiespenaren baldintza subjektiboetatik independentea. Horretan datza bere idealtasun transzendentala, hau da, baldintza horietatik at ezer ez dela.
|
|
2002
|
|
|
“Ustiapen berean hazitako txerri sail bat aztertzean, zerri batzuek ezkur kalitate maila eman dute, eta beste batzuek, berriz, pentsu maila, guztiek elikadura esklusibo bera izan dutenean montaneran”. Haren iritziz, analitikak
|
ez
du errealitatea islatzen, erreferentzia gisa hartzen diren parametroek ez baitituzte kontuan hartzen unean uneko hezetasuna bezalako inguruabarrak. Belar gehiago Oso garai euritsuetan, txerrikumeak bellota puztua eta askoz belar gehiago jaten ditu, eta hori ona da haragiaren kalitaterako, baina haren azterketan gantza askoz ere diluituagoa agertzen da.
|
|
2003
|
|
|
Problema latza dugu hor. Agintariek eta politikoek orobat
|
ez
dute errealitate hori bere gordintasunean onartu nahi, estatuaren egungo ereduak arazoa azalaraziko duelako eta alderdiei elektoralki porrot itzela ekarriko liekeelako. Eskuinak nahiz ezkerrak, Frantziako egungo estatua deszentralizatzeko beharra aipatzen badute, bertako errealitatearen eta Europako errealitatearen arabera, ez dute inolako arrakasta politikorik izanen hauteskundeetan.
|
|
|
Oraingo egoera, onartu beharra dugu, espero
|
ez
genuen errealitate bat erakusten digu.
|
|
|
Horietako bat aurkituko du irakurleak hurrengo orrialdeetan, baina beste batzuk jorratzea ere posible da. Beraz,
|
ez
dut errealitate osoa azaltzeko inongo asmorik. Aukeratu dudan esparrua Unibertsitatea eta euskara lotzen dituena da, hirurogeita hamarreko hamarkadan hedatu zen aldarrikapenetako bat.
|
|
2004
|
|
|
Beste modu batera adierazita, eredua erdal giroan aurrera eraman al daiteke? Pedagogi alorrean eta beste giza zientzia ugaritan gerta ohi denez, erantzun sinpleek
|
ez
dute errealitatearen aberastasuna jasotzen, ez dituzte azterketa zientifiko baten baldintzak osatzen. Erantzun bat aurreratzeko eskatuz gero, aurreko galderari baietz erantzungo genioke, baina zenbait baldintza betetzen duen eskola baten barruan?. 470
|
|
2005
|
|
|
Edo, beste egile hark bezala, bere liburuan, Everything goes (Dena doa). Horrek
|
ez
du errealitatean oinarririk. Erlatibitateaz ari zenean, zientziaren mugen barruan ari zen Einstein.
|
|
|
Bestalde, Pottekoek adierazten zuten bezala hitzak
|
ez
du errealitatea deskribatzeko ahalmenik. Sarrionandiak honen inguruan jarrera dialektikoa erakutsi arren, azkenean ezer gutxi utziko digu, irudi joko bat besterik ez.
|
|
|
" Ez daki zelan burutuko duen ipuina, eta segurasko ez du gehiago ukituko, amaigabe utziaz. Hasiera eta amaierarik
|
ez
duen errealitateari hasiera eta amaiera bat imintzea da literatura. Baina amaierarik eza ez al da amaiera mota bat?
|
|
|
Garbi entzun nion, baina beste batentzat esandako hitzak balira bezala utzi nituen joaten, nirekin zerikusirik
|
ez
zuen errealitate urrun bati balegokie bezala.
|
|
2006
|
|
|
Bestela, ordea, alderantzizko hipoteka epea amaitutakoan bizirik segitzen baldin badu baina biziarteko errenta asegurua kontratatu
|
ez
badu errealitate latza topatuko du: 85 urteko langa pasea du, hilero hilero 15 urtez jaso izan duen errenta kendu diote eta bankuarekin duen zorrari aurre egin behar dio orain.
|
|
|
«konkurtso»aren erakunde berriak baldintza objektiboari dagokionez, kaudimengabeziarekin parekatzen denak indarrik gabe utzi ditu, modu materialean eta formalean, «ordainketa etendura» nahiz «porrota»ren erakunde zaharkitu eta anakronikoak, edota merkatari ez direnen kaudimengabezia kasuan kasuan jorratzeko prozedurak «kita eta itxaronaldia» zein «hartzekodunen konkurtsoa». Horiek guztiak arautzeko xedapen arkaikoak izan ditugu orain arte, egungo industria, merkataritza eta finantza bilakaerarekin zerikusirik
|
ez
zuten errealitate ekonomiko eta juridikoei aurre egiteko sortu zirenak.
|
|
2007
|
|
|
Honen guztiaren atzean zinismoa eta hipokresia antzematen ditut. Batzuek
|
ez
dutelako errealitatea ikusi nahi eta askotan zerbitzuon erabiltzaile izanda ere beraien etxeetatik urruti nahi dutelako, inor entera dadin beldur edo. Besteek, emakumeak langileak oro har kasu gehienetan duintasun handirik gabe eta soldata izena ere merezi ez duten sosen truke lan egiten duten arren, prostituzioaz baino ez direlako kezkatzen.
|
|
|
Esan nahi baita, esanahia bere konplexutasun linguistiko antropologiko psikosozial guztian hartu dugula, Sapir-ek 1929an hizkuntz determinismoaren bi printzipio oinarrizko formulatu duenean: errealitatea (soziala) hizkuntzak zertzen duela, eta hizkuntzen artean diferentziak halakoak direla, ezen eta ezein hizkuntza bik
|
ez
dutela errealitate sozial bat bera zertzen.
|
|
2008
|
|
|
«Alderdiek ez dakite zer bozkatzen ari diren,
|
ez
dute errealitatea ezagutzen»
|
|
|
Eta, bestetik, hizkuntza eskubideen urraketak salatzen ditu, eskutitz bidez. PPk, berriz, eskutitz horiek mehatxuak direla eta horren aurrean jendea beldur dela asmatzen du. Horrek
|
ez
du errealitatearekin zerikusirik.
|
|
|
Ikuspegi partziala eta mugatua da irakurketa kontserbadorea,
|
ez
du errealitate soziala eta bere gatazkak politika publikoetara osoki aldatzeko helbururik, baina aitortu behar zaio sakoneko arazo bat identifikatzen duela, zehazki, kapitalismoaren eboluzio historikoan kontraesanak atzematea. Izan ere, finantza krisiak arazo geopolitiko bat islatzen du, inperio yankiaren gainbehera (eskubide sozialetan beherapenak, gerren luzatzea, zorpetze etengabea, finantzen kanpo dependentzia) eta potentzia berrien sendotzea.
|
|
|
Orain, burtsa anitz apaldu denean, jendea asaldatzen da, baina orain behar da sartu burtsan. Enpresa batzuen akzioek
|
ez
dute errealitatean duten balioa orain. Akzio horiek balioa berreskuratuko dute; beraz, orain behar dira erosi.< \d>
|
|
|
Antza denez, ez dute posta irakurtzen,
|
ez
dute errealitatearen emaila jasotzen, ez dute ustez defenditzen dituztenen mezua ulertzen. Beharbada beste dei baten zain ari dira, beste email bat irekiko lukete, beste gutun batetan irakurriko balute birritan pentsatuko lukete.
|
|
|
Gizakiok egindako edozer, gizakiok berregin dezakegu. Kasu honetan
|
ez
dugu errealitatea berregiteko batere mugarik onartzen; arbuiatu egiten dugu gure ekintzek aurretiko muga behin betikoak izan ditzaketelako ideia; muga horiek gaindi baitaitezke nahikoa ahalegin eta borondate onarekin: " Ez dugu ulertzen zergatik guk geuk sortutako arauek ez luketen izan gutako bakoitzarentzat babesa eta abantaila".
|
|
2009
|
|
|
Garai batean literatura konprometituaren inguruko eztabaida sortu zen, eta gaur egun euskal gatazkaren inguruan sortu diren galdera askok literaturaren funtzioaz ikuspegi bat ematen dute: batzuen ustez, gatazka fikzioa sortzeko aitzakia ona da diotenez
|
ez
dute errealitatearen irakurketarik egin nahi, zeharka irakurketa badagoen arren, erreferenteek baldintzatzen dutelako irakurketa, jakina; beste batzuen ustez, gatazkaren inguruan idaztean euskal gatazka nola bizi dugun agertu behar da alderdi humano hori, nork bere esperientziaren kontaketa estetikoa, nolabait.
|
|
|
Zubielaren esanetan, estatistika ofizialek
|
ez
dute errealitatea islatzen, izan ere, askotan ez dituzte etorkinei, etxeko langileei edo autonomoei gertatzen zaizkien istripuak jasotzen.
|
|
|
ELAko buruzagiaren ahotan, adierazpen horiek
|
ez
dute errealitate ekonomikoa islatzen, egoera oso larria baita, egunero lana erregulatzeko txosten gehiago aurkezten direlako. Egoera ekonomikoa aldatzen ari dela sinestarazteko saiakerak fikziozko filma baten antza dute, erantsi du Mikel Noval sindikatuko Politika Sozialeko arduradunak.
|
|
|
–baldin gu bagara, heriotza ez da; heriotza bada, gu ez gara?. Ni banaizen artean, heriotzak
|
ez
du errealitaterik, eta heriotzak errealitate duenean, nik jada ez: heriotzak eta nik zerikusirik ez dugu bata besteagaz.
|
|
|
Xabier Barandiaran. Batzuetan egiten dira baieztapen ideologiko batzuk
|
ez
dute errealitatearekin zerikusirik. EAJren proiektu soziala Europako estatu garatuenen proiektu sozialen parekoa edo aurreratuagoa da.
|
|
|
–Kantonamenduak gaur egun
|
ez
du errealitatea islatzen; herri elkargoak dira tokian tokiko eragile nagusiak, eta, ondorioz, eremu horretan kokatu litzateke ordezkaritza?, azaldu du Georges Labazee Akitaniako Kontseiluko presidenteorde eta Paueko Kontseilu Nagusiko presidenteordeak (PSF). Ipar Euskal Herriari dagokionez, Labazeek nabarmendu du Zuberoa bizi propioa duen lurraldea dela eta, ondorioz, hauteskunde barruti bat osatu lukeela.
|
|
2010
|
|
|
Eztabaida beste bat dela uste du Patxi Mutiloak: Euskal Herria errealitate kultura bat da baina,
|
ez
du errealitate administratiborik. Marko horrek, Euskadiko federazioko marko horrek ez du balio eta zaila da hori konpontzea.
|
|
|
ordainean beste argudio bat asmatu bazuen ere, argudio moral bat, Jainkorik gabe ongia eta gaizkia ezinezkoak zirelakoan? baina Kanten azken kanta ere, Jainko akasgabeari buruzkoa, disko akastun bihurtu zaigu jada, gauza bat baitziren Kanten desioak eta beste bat fantasiarekin zerikusirik
|
ez
duen errealitatea, benetakoa.
|
|
|
baliozko frogak, jakina. ...ri zutena) — pikutara joan baitziren, Kantek bere Arrazoi hutsaren kritika n ederki egiaztatu zuenez... ordainean beste argudio bat asmatu bazuen ere, argudio moral bat, Jainkorik gabe ongia eta gaizkia ezinezkoak zirelakoan... baina Kanten azken kanta ere, Jainko akasgabeari buruzkoa, disko akastun bihurtu zaigu jada, gauza bat baitziren Kanten desioak eta beste bat fantasiarekin zerikusirik
|
ez
duen errealitatea, benetakoa.
|
|
2011
|
|
|
Camas calientes (Espainia), La Hégira (Espainia Maroko), Guardianes del agua (Venezuela) eta Deseos sobre rieles (Argentina). Lehenengo biek, gainera, azpidatzi bereziak izango dituzte gorrentzat.Bozgorailurik
|
ez
dutenen errealitatea islatzea dute helburu filmok; hala nola baldintza kaskarretan bizi direnen, egungo gizartean baztertutakoen edo herrialde txiroetan bizi direnen egunerokotasuna erakusten dute.Irailaren 6an hasi ziren film sozialen emanaldiok Fnac saltokian bertan, eta Bilboko Alondegian emango diote amaiera urriaren 4an, 20:00etan. Sari banaketa ere orduan egingo dute, 20: 00etan.Guztira, hemezortzi pelikula luze eta 44 labur emango dituzte.
|
|
|
«etorkizunerako autodeterminazioa, eta egun dugunarekiko errespetua».Egun, «Euskadi garai berri batetara gerturatzen» ari dela dio EBBko buruak, hiru arrazoiengatik: Gernikako Estatutua osorik gauzatzea «bideratuta» dagoelako; «75 urteotan Euskadik ezagutu
|
ez
duen errealitatea, bakea eta normalizazioa» antzeman daitekeelako; eta, «ekonomia krisi larriak bereganatzen duelako euskal gizartearen kezka».Hortaz, «garai berri bat argitzeko aukera» dagoela uste du Urkulluk, eta horixe egin nahi duela adierazi du. «Akordio politikoa» egitea proposatu du hartarako, eta, akordio hori instituzioek eta euskal herritarrek babestu luketela adierazi du.PPri «bakerako aukera honekiko konpromisoa» har dezala eskatu dio, eta, Eusko Jaurlaritzari, noraezean egotea egotzi dio.
|
|
|
Tradizio kritikoa edo dialektikoan kokatzen direnen arabera, ikerlariek inkesten, behaketen edo saioen bidez egiten dituzten ikerketek
|
ez
dituzte errealitatearen atzemate zuzenak egiten, ikerlariek behatzen dutena eta atzematen dutena, bizi diren gizarte motaren eraginpean dagoelako. Horrela, momentu historiko bakoitzean, osotasun sozialak gizakien pentsamoldeetan eta portaeretan duen eragina ez bada aztertzen, itxurak eta azaleko gertaerak besterik ez dira ezagutzen.
|
|
|
Beraz, Bigarren hezkuntzan (eta unibertsitatean) irakatsi beharreko Soziolinguistikak
|
ez
du errealitatearen deskribapen soila izan behar, hori fonetika gramatikarekin nahastea bezala izango bailitzateke. deskribatu baino gehiago egin behar da, eta gizarteeta kultura prozesuak azaltzen diren eremuan sakondu behar da. Mendeko hizkuntzak hizkuntza ordezkapenera bultzatu eta bultzatzen jarraitzen dituzten mekanismoak zeintzuk diren ulertzen badu gazteak, errazagoa izango zaio hizkuntza normalizazioa sustatzen duten mekanismo psikosozialez eta merkatueta politika mekanismoez jabetzea. gainera, prozesu historiko honetan gazteak berak duen paper aktiboaz ohartzeko aukera izango du.
|
|
|
Bigarren Hezkuntzan (eta Unibertsitatean) irakatsi beharreko Soziolinguistikak
|
ez
du errealitatearen deskribapen soila izan behar. txarra izan zuen kasu bat ere aipatzen da; irlandera. Azkenik, katalanaren kasuaz ere hitz egiten da. egileak aurreko testuaren berrikuste bat egiten du eta hiru kapitulu berri gehitzen ditu; XII. emaitza onak izan dituzten hizkuntza normalizaziorako prozesu berriek (Lituania, Letonia eta estonia); XIII. hizkuntzaren batasuna eta hizkuntza sezesionismoa:
|
|
|
–Guztiok geratzen gara itxuran eta azalean, erantzun omen nion nik, eta kronikak elkarrizketa luze bat zekarren, mamira iristeko, funtsa atzemateko, arte mota guztiek dituzten oztopoez?. Jendeak
|
ez
du errealitatea maite, errealitatearen irudikapena baizik, esan omen nuen nik, eta aktore baten lanak zeinen zaila izan behar duen agertu omen nien bertan entzuten zeudenei.
|
|
|
Ez daki zelan burutu ipuina, igual ez du gehiago ukituko, amaierarik gabe uzteko. Hasiera eta amaierarik
|
ez
duen errealitateari hasiera eta amaiera bat ipintzea da literatura. Baina, amaierarik eza ere ez al da amaiera mota bat?
|
|
|
kontsumitutako ondasun eta zerbitzuak areagotu ahala aurrera egiten du gizakiak; hazkunde ekonomikoak zoriontasuna dakar, eta oztoporik gabeko merkatuak handitu egingo ditu bai hazkundea bai gizon emakumeon zoriona. Halakoa da herri askori begien aurrean jartzen zaion hazkundea&garapena&zoriontasuna, hirukotea?; ez da egiazkoa,
|
ez
du errealitatean benetan gertatzen dena islatzen. Gizarte garatuak ez dira, nahitaez, garapen txikiagoa dutenak baino zoriontsuago.
|
|
|
–Ezagunak ditut Kronen eko mukizuak, Madrilen haiekin bizi izan naiz denbora batez eta errealitate hori existitzen da, orain are okerrago nik uste. Ordura arte gizarteak (batez ere gizarte helduak) ikusi nahi
|
ez
zuen errealitatea jasotzen zuen: gure seme alabak 16 urterekin gauez ateratzen zirela, droga asko hartzen zituztela, hedonismoa eta gozatzea helburu.
|
|
|
–Hizkuntzak irekiak dira ezagutza monopolizatzen saiatzen ez direnean. Hizkuntza bakoitza errealitatearen interpretazioa da, baina horietako inork
|
ez
du errealitatearen dimentsio ugariren ikuspegi oso edo erabatekoa? .
|
|
|
Tradizio kritikoa edo dialektikoa ikuspuntu positibistaren kritikatik sortu zen; zehatzago esateko, tradizio positibistaren enpirismoarekiko kritikatik. Izan ere, tradizio dialektikoan kokatzen direnen arabera, ikerlariek inkesten, behaketen edo saioen bidez egiten dituzten ikerketek
|
ez
dituzte errealitatearen antzemate zuzenak egiten, ikerlariak behatzen duena eta antzematen duena, bizi den gizarte motaren eraginpean dagoelako. Alegia, ikerketa enpirikoen bidez, errealitatearen parte batzuk antzematen ditugu, baina osotasuna galtzen dugu.
|
|
|
Autodeterminatzen ohituak daude eta fantasiaren bidez beren buruaren irudi indartsua irudikatzen dute. Beren buruaren irudi puztu hori
|
ez
dute errealitatean oinarrituta egiaztatzen, mendean hartuko dituzten harremanetatik ihes egin eta fantasian babesten baitira. Bakartu egiten dira eta ez dituzte besteen ikuspegi eta jarrerak partekatzen.
|
|
|
Psikotikoak afektua errepresentaziotik bereizten du, desira
|
ez
du errealitatean edo objektuan inbertitzen; desirak haluzinazioz betetzen ditu; prozesu primarioa nagusitzen da harengan. Ez du pentsatzen, beraz, prozesu sekundarioek indarrik ez dute harengan; hitz egin baino gehiago hitzekin jokatzen du, hizkuntza ekintzaren esparru berean kokatzen baitu.
|
|
|
Antolamendu neurotikoaren larritasun berezia zikiramendu edo irentze mehatxuari dagokiona da, eta ez zatikamendu arriskuari dagokiona. Neurotikoak
|
ez
du errealitatea ukatzen, baizik eta hura defentsa mekanismoz eraldatu egiten du. Gurasoekiko harremanak modu triangeluarrean egituratuta daude, eta atsegin printzipioaren eskakizunak errealitate printzipioaren menpean gelditzen dira.
|
|
|
Ausarta, Francoren ekonomia sistema kritikatzen zuelako. Baina egoera latza zen eta horrela ikusten
|
ez
zuenak errealitatetik kanpo bizi zelako zen. 1951n, zera esan zuen Francok langileen kongresuan:
|
|
2012
|
|
|
Izan ere, bietako bat: edo zure bildumak
|
ez
du errealitate osoa jasotzen, edo, bilduma osatu duzunerako, errealitatea beste bat da. Eta bildumagileak inork baino hobeto daki, jakin luke, mundua amaiezina dela, eta bere helburua ezin dela izan bilduma amaitzea, baizik eta bilduma egiten jarraitzea.
|
|
|
%13, 9koa zen 1991 urtean eta %13, 5ekoa 20 urte geroago (%3, 3ko hazkunde erlatiboa). Hedabideen kontsumoari dagokionez,
|
ez
dugu errealitate hori sakon aztertzeko betarik izan, baina ditugun datu partzialei jaramon eginda, pentsa daiteke euskararen erabilera ziurrenik jaitsi egin dela hedabideen kontsumoa bere osoan hartuta.
|
|
|
Gure errealitatea osatzen zuten irudikapenak (estetikoak, epistemologikoak, moralak nahiz politikoak) ez direla berezkoak ohartu dira artista eta ikertzaile postmodernoak, eta irudikapen mota guztiak eraikiak, eta beraz, politikoak direla erakutsi dute. Episteme postmodernoan irudikapenek
|
ez
dute errealitatea islatzen; aitzitik, irudikapenak berak dira errealitatea sortu edo eraikitzen dutenak.18 Esate baterako, modernismoan giza aurrerapenaren istorio unibertsal eta benetako gisa ikusten zen Historia eraikitako kontaketa bat besterik ez dela erakusten dute idazle postmodernoek. Gertaera historikoek ez dute, berezko?
|
|
|
Honenbestez, besteren edo beste pentsamenduren baten oihartzuna edo durundia dakarren aipamenarekin jolas egiten du esatariak, ez baitu proposiziozko eduki bat aditzera emateko erabiltzen;
|
ez
baitu errealitateaz mintzatzeko erabiltzen, aipamenaz beraz baliatzen da irria edo kritika sorrarazteko.
|
|
|
...otan kritikatzen duenez, balioabsolutu asko, paperean hain gloriosoki eta dogmatikoki absolutizatuak daudenhoriek baino gehiago, ohituraren eta zirkunstantzia historiko sozialen bidez gizartebatek inplizituki zehaztuak dituen eta betetzen dituen horiek dira, sinple sinpleak.Balio absolutuak, isilpeko premisak besterik ez dira, inplizituki deklaratuak, ezfundamentatuak (paper batean fundamentatzeak
|
ez
baititu errealitatean absolutuegiten), gure elkarbizitza arautzen dutenak (ilara egin autobusean sartzeko, eta abar). Azurmendik bikain azaltzen digu erlatibismoaren eta objektibismoaren artean omendagoen ezikusia.
|
|
|
...otan kritikatzen duenez, balioabsolutu asko, paperean hain gloriosoki eta dogmatikoki absolutizatuak daudenhoriek baino gehiago, ohituraren eta zirkunstantzia historiko sozialen bidez gizartebatek inplizituki zehaztuak dituen eta betetzen dituen horiek dira, sinple sinpleak.Balio absolutuak, isilpeko premisak besterik ez dira, inplizituki deklaratuak, ezfundamentatuak (paper batean fundamentatzeak
|
ez
baititu errealitatean absolutuegiten), gure elkarbizitza arautzen dutenak (ilara egin autobusean sartzeko, eta abar). Azurmendik bikain azaltzen digu erlatibismoaren eta objektibismoaren artean omendagoen ezikusia.
|
|
|
Hitzek
|
ez
dute errealitatea aldatzeko ahalmen handirik atzean dituzten aurreiritziek beren horretan dirauten bitartean. Pentsaera berri bat sortu nahi baldin badugu, agian People First Languagearen azpiko antinomia desegin dugu.
|
|
|
Iraunkortasunerako Eztabaida izenekoetan egunero eztabaidatzen diren gaietako bat energiarena da, eta beste hainbat gaitan bezala, ikuspegi orokorrek
|
ez
dute errealitate guztietarako balio. Maila orokorrean, energia eraginkortasuna beharrezkoa da, bai eta energia berriztagarriak garatzea eta erabiltzea ere.
|
|
|
Galtzaileak? Errelato ederrenak
|
ez
du errealitatea aldatuko, ez baita klase sozialen eta multzo nazionalen arteko indar harremanen gainetik pasatuko. Errelatoaren manipulazioaren eraginkortasunaz sinestea menskeria da.
|
|
2013
|
|
|
Puntillismo estiloko margoak etxean pintatu zituen, baina inpresionistak aire librean. Gauzak eta paisaiak
|
ez
zituen errealitatean ziren bezala margotzen, berarengan uzten zuten inpresioaren arabera baizik. Egunsentiko ihintza, iluntzeko argien bibrazioak, eguratsa giro eguzkitsua, elurra, uraren distirak, argitasunaren eta iluntasunaren efektuak, udazkena, udaberria?
|
|
|
Narrazio handiak barik, narrazio txikiak bultzatu behar ditugu, pentsalari horien ustez. Narrazio txikiek oroipenak dakartzate, errealitatearen beste dimentsioen ebokazioa, baina
|
ez
dute errealitatea irudikatzeko inolako asmorik. Susmoaren pentsalarien azpian edo atzean ezkutatzen diren narrazioak ere ukatzen dituzte, azken azkenean, askatasun narrazioak baitira, emantzipazio narrazioak.
|
|
2014
|
|
|
Euskara ondo dakitenen, baina ondoren kalean erabiltzen
|
ez
dutenen errealitatea gertutik ezagutzen dute biek: “Askotan gertatzen zait euskaraz dakitenak gaztelaniaz entzutea.
|
|
|
dena ezeztatzen, baina, berez? den hori ulertzeko duen moduak osatzen du egia.Naturak
|
ez
du errealitaterik giza ekintzaz berrartu ez den arte eta giza natura bera ez da salbuespena» (I, 76).
|
|
|
Ez dut epaituko Lenoreren iritzi eta ondorioak pertinenteak diren ala ez, konbentzigarriki argudiatu dituen ala ez. Badago gurean zer esana, zer autokritikatua eta zer pentsatua elite kulturalez, eta,
|
ez
dut errealitate estatala ukatuko, Lenoreren gakoak baliagarri suerta daitezke. Hala ere, emankorragoa neritzoke, urte berrian, gaiari heltzen badiogu gure koordenatu zehatz eta partikularretatik abiatuta.
|
|
|
Caudinek, berak erranik, inpresionistak maite ditu eta zita bat eskaintzen du"
|
ez
dutela errealitatea eskarniatzen baina pintatzen berena baizik ez litekeen irudikatze bat". Zer egiten du besterik maskaradak, bere metonimia eta funtzioz desbideratu objektu guziekin, bere brokantetan bildu zapi bermuntatu guziekin eta negu guztiz, haize mehe guzien kontra, arte filiazio horretan errotzearen erakusteko tema apartarekin, beren munduari zuzendua, zuberotarrei, beste euskaldunei eta gaineratekoei.
|
|
|
Gizabanako oro hautatu
|
ez
duen errealitate batean jaio da eta, ondorioz, gizarteratua izateko errealitate horren oinarri diren hizkuntza, sinismen eta balioak bereak egin behar ditu. Gauzak horrela, gizabanako orok kulturalki eta historikoki kokaturiko egiak edo konbentzio narratiboak bereganatzen ditu.
|
|
2015
|
|
|
Azken boladan, dokumenturen bat filtratzen den edo besterik gabe publiko egiten duten bakoitzean ikusten da aurrez esan dituzten gauzek
|
ez
dutela errealitatearekin zerikusirik. Aurreko batean Ignacio Garcia Bercerori, TTIPi buruzko negoziazioetan EBko ordezkaritzaren buruari, frackingaz galdetu zioten, eta erantzun zuen frackinga erabat kanpo geratuko zela itunetik; seguruenik luze gabe ikusiko ditugu prospekzioak eta abar.
|
|
|
Oinarrizkoa ez da derrigorrez alfabetatze textoak egitea, ez, geure errealitate hau konplejorik gabe analizatzea, aurreiritzi petralik gabe, errealitate honi lotzen zaizkion, errealitate honetan sentidurik izanen duten lanak egitea baizik. Inbentatzea, imaginatzea, eta ez imitaziozko unibertsitateetan edo prestatzen dizkiguten errebistetan, besteek izatea beste erremediorik
|
ez
duten errealitatearen imitazio ridikulo bat gertatzea.
|
|
|
5 Prezioek paper garrantzitsua jokatzen dute5 Prezioak eta aldaketa teknologikoaren papera eskasia adierazten dutelako, eta, ondorioz, gutxietsiak dira. Prezioek
|
ez
dute errealitatea ordezkaketa eta aurrerakuntza teknologikoa aditzera ematen kanpo eraginen existentzia sustatzen dute. Nahiz eta aldaketa teknologikoa dela-eta.
|
|
|
Eta jendaurreko gaitzespen laginak ere handiagoak dira, Palmerrek berak bere herrialdean egiaztatu duen bezala. Gizakiak oihaneko erregearen aurka egiten duen borrokaren ideia idilikoek, lehoi basati eta basatia arriskuan egoteak, eta abar, animalia horiek suntsitzera bultzatzen dute, eta
|
ez
dute errealitatearekin zerikusirik: lehoi bat hiltzea oso erraza da.
|
|
|
gure mundu fisikoan eta denbora errealean elementu birtualak sartzea. Hori da errealitate birtualarekiko desberdintasun nagusia,
|
ez
du errealitate fisikoa ordezten, baizik eta osatu egiten du, gure inguruneari informazio gehigarria eransten dioten elementu digitalak gehituz. Horretarako, gailu teknologiko bat erabili behar da, informazio hori islatu eta ulergarri egiteko, hala nola errealitate areagotuko betaurreko batzuk edo gaur egun erabiltzen diren smartphone asko.
|
|
2016
|
|
|
Gainera, garai horietan ez zegoen gutxieneko adinik. Eta azken elementua, haurren parte hartzearekin egin dela legea; beste zein herritan ikusi da hori. OIT Lanaren Nazioarteko Erakundea legearen kontra agertu zen; Unicef erakundeak, berriz, dudak agertu zituen.Nik uste dut Unicefek
|
ez
duela errealitate nazionala irakurtzen, ez duela aurreko legedia irakurtzen. Erakunde horrek aurreko legea proposatu zuen eredu gisa, baina horretan ez zegoen adin mugarik lanean hasteko.Orain gobernua aldatuko balitz eta Bolivia eredu neoliberalera itzuliko balitz, nola garatuko litzateke gai hau. Larria litzateke, zaila.
|
|
|
«Barkatu, Arru. Adi entzun dizut, ezagutzen
|
ez
nuen errealitate bat azaldu didazu eta larria iruditzen zait kontua, zurekin nago, arrazoi osoa daukazu. Baina, ez dakit, garagardoa burura igo zait nonbait, eta bukaerako preso psikotiko horrek, grazia egin dit.
|
|
|
«Politikan sartzen den puntutik isiltzen da». Azken adierazpen honek
|
ez
du errealitatea islatzen, azken antzerkia 1982koa baita, gertakari latz baten ondorioz idatzitakoa.
|
|
|
" Jainkoak, munduan erreinatzen duela erakusteko, hauxe egiten du: ona eta urrikalkorra izan sortu izaki guziekin, eta, horrela, errealitate historiko sozial bidegabea bidezko bihurtu; hau da, elkartasuna nagusi den eta behartsurik
|
ez
duen errealitatea" (Jon Sobrino).
|
|
2017
|
|
|
Postulatu teoriko berberetik abiatu arren, kontakizun modernistek ez dute ideala zinez gauzaturik sekula ere topatuko, errealitate setatiak behin eta berriz ukatuko dielarik halako irritsaz desiraturiko telos a. Dena dela,
|
ez
dute errealitate irudikapen alternatiborik aintzat hartuko, beren ikuskeran ez baitago merezi duen errealitaterik idealari egokitzen zaiona baino. Modu horretara, nahi eta ezin gaindiezin batean trabaturik geratuko dira, ez aurrera, ez atzera egin ezinik.
|
|
|
Aurreko kapituluan mundu ikuskera modernoa zein postmodernista ezaugarritzeko telos eta arrazoi kontzeptuak ardatz hartuta garatu argudioak bidea ematen digu modernitate eta postmodernismoaren arteko harremana" espazio vs. denbora" oposizioan biltzeko. Izan ere, mundu ikuskera modernoan gizakion egitekorik behinena arrazoimena erabiliz errealitateari berez omen dagokion hondarreko gauzapen umo eta burutua telos a, alegia erdiestea izanik, modernitateak bere burua amaiera daukan prozesu modura irudikatzen duela ulertu behar dugu, prozesu horren emaitza denboraren iragaiteak areago aldatuko
|
ez
lukeen errealitate antolakuntza behin betiko bat izango litzatekeelarik, errealitatearen osagaiek eratuko luketen harreman sare aldagaitz bat, egitura espazial finko bat, alegia. Postmodernismoak, ordea, halako gauzapen hondarreko ororen gainetik errealitatearen osagaien berezko aldakortasun zein iragankortasuna azpimarratuz, errealitatearen zerizanari alienaezina zaion garapen dimentsio modura seinalatu du denbora.
|
|
|
Zenbateraino frustratuko gaituen heltzean aurkitzen dugunak, zenbateraino ez den izango orain, bidean, oraindik bi ordu eta berrehun bat kilometro falta zaizkigunean, uste duguna. Garaiz gabiltza oraindik buelta erdia eman eta gure irudimenean, memorian, beharretan dagoena zerikusirik
|
ez
duen errealitate batekin ez konparatzeko.
|
|
|
Beraz, errealitatea genero eragilearen iragazkitik pasatu behardela kontuan hartzen dugu. Egia esan, iturri gehienek
|
ez
zuten errealitatea guztiz objektibokikontatzen, eta eginkizun ezberdinak igarri zitezkeen. Sarritan audientzia konbentzitzekoahalegina nabaria zen:
|
|
|
Bat batekotasunaren eta informazioaren gure gizarte postmoderno honetan beharrezkotzat ikusten dut izpiritu kritikoa lantzeko parada hartzea.Atzera begiratzean iragana ikuspuntu desberdinek sortutako irudi artifiziala dela ohartzen gara. Benetakoa eta faltsua desberdintzea zaila egiten zaigu bizi
|
ez
ditugun errealitateei buruz hitz egiten digutenean. Entzun nahi duguna entzuteak lasaitasuna ematen digu, egia gordinak inoiz emanen ez ligukeena.
|
|
2018
|
|
|
Honek ere
|
ez
nau errealitateaz sendatu, baina hainbeste urte pasa ostean bizitzarekiko beste aldarte bat hartu dut. Bizitzaren aldi berri bat jorratzen hasten zarenean pentsatzen duzu, horrek emango dizula beste zerbait, edo aldatuko zaituela.
|
|
|
–hirugarren plano aldaketa?. Jakin bagenekien haren senarra mekanikaria zena, gu lako behargina, azken finean, eta beti pentsatu genuen Nerek
|
ez
zuela errealitate hori inoiz jasan eta gugan hartzen zuela mendekua. Ez dakit etxean harremanak zelakoak ote ziren, baina beti pentsatu genuen senar langilea azpiratzeko gai ez zelako jokatzen zuela hain zikoitz gurekin.
|
|
|
Begira, Zientzia Politikoetan zerbait irakatsi badigute zera da: . Telebistak
|
ez
du errealitatea erreproduzitzen, telebistak sortu egiten du errealitatea? –errepikatu zuen buruz?.
|
|
|
–Enkoadraketa politiko, ekonomiko eta sozial interesatutik at gelditzen diren hainbat errealitate nola isilarazten diren ez aipatzearren. Telebistaren kontakizunak, gainera, erretratatzen
|
ez
dituen errealitate horiek erabat baztertzen ditu.?
|
|
2019
|
|
|
Horrek esan nahi al du nik inori ahotsa eman nahi diodanik? Jakina ezetz, ez naiz inoren bozeramaile, eta hori argi uzteko,
|
ez
dut errealitatea antzeratu, hau da, Natiren sindromea ez da benetan existitzen, eta protagonisten diskurtsoa ere guztiz eraikia da, ez dauka errealitatearen antzik. Bestalde, inoren diskurtsoaz jabetuko banintz ere, ez dut uste txarra denik berez:
|
|
|
Horregatik Umberto Eco, Thomas Pavel, Doležel, Ruth Ronen eta Marie Laure Ryan-ek berak narratibaren fikzio egiturak aztertzeko baliatu zutenean posmodernitatearen oinarrizko ikusmoldearekin bat egin zuen. Kortazarrek dioenez, mundu posibleen teorian
|
ez
dute errealitateko kontingentzia arau berek agintzen, eta sortze autonomia osoa du egileak bere munduko arauak zehazteko, halaere, behin mundu hori abian jarrita, ustekabeak suerta daitezke.
|
|
|
Hamaika pausoko hiru maisuen irakaspen narratiboen ildotik, Abaitua idazleak dioskunez, oroimenaren berrosatze lanak
|
ez
zuen errealitatearen koherentzia berreskuratzea helburutzat, memoria berreskuratuak osatzen zuen esparru edo paisaia berria aurkeztea baizik:
|
|
|
Poliziak, gerra zikinak edota presoak sakabanatzeko eta urruntzeko politiken ondorioz hildakoenak, torturaren biktimak, deportatuta zeudelarik hildakoak... Foro Sozial Iraunkorraren arabera, topaketaren helburu nagusia izan zen «lehen eskutik» jasotzea pertsona horiek zer egoeratan dauden «biktima izaeraren aitortza ofizialari dagokionez». Era berean, biktima horiei azaldu zien «ezinbestekoa» iruditzen zaiola aitortzarik
|
ez
dutenen errealitatea «sozializatzea»: «Beharrezkoa da euskal gatazka esaten zaionaren testuinguruan gertatutako sufrimendu guztiak ezagutzea, ezagutaraztea, aitortzea eta erreparatzea».«Biktimizazio bikoitza»Atzoko bileran hitz egindakoarekin, zenbait ondorio bildu zituen Foro Sozial Iraunkorrak.
|
|
|
transfoboa dena, baizik eta ingurua, gizartea, herria? ez agian zuzenean, agian inkapazitateagatik, edo ezezagutzagatik, baina azken batean
|
ez
genuela errealitate hori ulertu, eta ez ulertze horrek ere eragin bat izan zuela Moiorengan. Guregan jarri genuen ardura nolabait, eta horren aurreko erantzuna izan zen beste herri bat sortu behar dugula, beste gizarte bat, beste inguru bat behintzat, horrelako gauzak berriro ez pasatzeko.
|
|
|
Baina ez du galdu, hor dago, esku ahur irekian, zimurtua, denbora guztian bilatzen eta ukitzen ibili balitz bezala, galtzeko beldurrez edo, eta halaxe izan da, izan ere, Raimundo Silva horretaz gogoratzen ez den arren. ...tuko zen, lehen asmatu duena ez bezalakoa, eta dauden aukeren zerrenda aztertzen ari denean gogora etortzen zaio, eta absurdoa da ordura arte gogora etorri ez izana, ez dakiela ezer Maria Sararen bizitza partikularrari buruz, ezkondua, alarguna, ezkongabea edo dibortziatua ote den, seme alabarik duen, bere gurasoekin bizi ote den edo bietako batekin bakarrik, edo bietako inorekin ez, eta ezagutzen
|
ez
duen errealitate hori mehatxagarri bihurtzen da, zenbait aste direla inolako tinkotasunik gabeko hondarrezko zoru gainean eraiki ametsezko arkitekturak eta esperantza ergela inarrosi eta jausi egiten ditu, Eman dezagun zenbakia markatu eta gizonezko ahots batek esaten didala ezin duela telefonoa hartu, ohean dagoela, baina esan dezadan nik zer nahi dudan, mandaturik utzi nahi ote dudan, edo galde...
|
|
|
bakarrik bizi diren pertsonak, pisua elkarbanatzen duten lagunak, guraso bakarreko familiak... Egungo etxebizitza parkeak
|
ez
du errealitate hori islatzen, eta eraikitzen diren etxe berriek ere inertzia horri jarraitzen diote, hau da, familia tradizionalak
|
|
2020
|
|
|
Sexu aniztasuna inor kanpoan utziko
|
ez
duen errealitate gisa ulertuta, fikzioa eta dokumentala uztartzen dituzten hainbat lan aurkeztuko dituzte jaialdiaren egoitza nagusi izango diren hiru aretoetan: Bilborocken, Azkuna zentroan eta Bilbo Arten.
|
|
|
Haren arabera, giza pertzepzioa kontrolpean gertatzen den haluzinazioa besterik ez da. Hots,
|
ez
dugu errealitatea den bezala hautematen; gure garunak irudikatu egiten du, haluzinatu.
|
|
2021
|
|
|
Era berean, bestelako errealitateak islatu nahi ditut, migratzaileena edo presoena, esaterako. Mugimendu sozialekin lotura estua dut; badakit muralen bitartez
|
ez
dudala errealitatea aldatuko, baina nire aletxoa jartzen dut horrela.
|
|
|
Iguaran: “Beti ikusten
|
ez
dugun errealitate bat berriz deskubritzea dakar egoitzetan kantatzeak, badakigulako adineko jendeak egoera horretan daudela zentrotan, baina gutxitan sartzen garelako haien egunerokoan eta intimitatean hain gertu”
|
|
|
Iguaranek dioenez: “Beti ikusten
|
ez
dugun errealitate bat berriz deskubritzea dakar egoitzetan kantatzeak, badakigulako adineko jendeak egoera horretan daudela zentroetan, baina gutxitan sartzen garelako haien egunerokoan eta intimitatean hain gertu”. Gainera, errealitate oso ezberdinak dauzkate publikoko parte hartzaileek ere, “arreta maila ezberdina dutelako:
|
|
|
Horiek guztiak halakoak edo bestelakoak lehenestearekin lotuta daudela ematen du. Izan ere, pertsonak ardatz dituen hezkuntza sistema moduko esaldiek goiburu gisa funtzionatzen dutela diote hainbat parte hartzailek, eta gero
|
ez
dutela errealitatea irudikatzeko, barnebiltzeko balio. Eta, ikasleekiko jarrera litzateke, NE1 ren ustetan, horren erakusgarri nagusietakoa.
|
|
|
Baina Espainiako Gobernutik iritsi behar ziren laguntzak ez ziren iristen. «Pepe Reik sekulako adorea zuen, baina askotan
|
ez
zuen errealitatearekin harremanik. Ekonomikoki, proiektua ez zen inoiz bideragarria izan.
|