|
2000
|
|
|
Eta bertze zerbait ere erran nahi dizut: ama deitu izan dizut orain artean, baina jakizu ezen
|
ez
zaitudala amatzat hartzen ez amaordetzat, hemendik aitzina!
|
|
|
—Baina erran ez dizut, bada, ezen
|
ez
zaitudala amatzat...! Eta nola izanen zaitut amatzat, baldin nik gehien maite nituen pertsonek bizia galdu badute zure kulpagatik...?
|
|
|
Batek daki. Azken aldi horretan, semearekikoek
|
ez
zuten amaren bitartekaritzaren lehengo beharra, eta Kristinarekin izandako enkontruan ez nuen gure plana aipatzeko paradarik izan. Kirol instalazioetatik kanporatzen ari nintzela topatu nintzen Josefinarekin.
|
|
2001
|
|
|
Egurrezko makila izan nahi nuen, argizari bero eta likidoa nire ahotan hartu eta amaren gorputzera itsatsita geratu nahi nuen. Baina min egiten zidan beroa hotz eta likidoa solido bihurtzen zen uneak, banekielako hura zela argizaria kentzeko garaia, eta banekielako sekula
|
ez
nuela amaren izerdi beroa usainduko, ez ukituko, eta banekielako geuk ere banatu egin genuela berandu baino lehen. Belaun aldea estaltzen zion argizaria kentzera zihoan unean ziplo bota zidan esaldia:
|
|
|
Eta berriz ere azaldu nioke zirrara moduko bat izan nuela behin tren batean eta haren bila joango naizela. " Txerrikeriak" esango luke berak, eta orduantxe damutuko nintzateke elkarrizketa hori hasi izanaz, ridikulua delako erabat" zirrara moduko bat" izan nuela esatea eta, dotoreago esanda ere,
|
ez
lukeelako amak ulertuko eta" txorakeriak" esango lukeelako, edo" txerrikeriak" bestela.
|
|
2004
|
|
|
–.. Ba,
|
ez
baduzu amarengana etorri nahi, ez zaitez etorri...
|
|
2006
|
|
|
Eskutik heldu dio Piliri, hain ikusi du estu, eta berriz esan dio lasai egoteko. Nereak pentsatu du emakume hark
|
ez
lukeela ama inoiz bakarrik utziko, eta horrekin batera, ezinbestean etorri zaio burura Xabierrekin izandako elkarrizketa. Ospitaletik irtetean amarekin zer egin behar duten eztabaidatzen aritu direla pentsatze hutsak nazka eman dio, bereziki aurrean duen Pilik bere amagatik duen ardura ikusita.
|
|
2007
|
|
|
Seme alabei zer eman
|
ez
duten ama bakartuen miseria gorriaz ere kantatzen du gordinki:
|
|
|
Eta nik, nire lekutik, hiru urtean zure eskuineko perfila, zure malkodun aldea baino ikusi ez dudan leku honetatik, nik ere, oraindik inoiz irribarrerik egin ez didazun arren, marrazten zaitudala esan nahi dizut, eta
|
ez
dudala amarik ez andereñorik zapata bihurtuko nauenik.
|
|
2008
|
|
|
Horregatik, beharbada, borondatearen beste ekinaldi batean, besagainak altxatzera mugatu zen ama nagusia, bere ezintasuna adierazi nahian edo. Aita domingotarra, baina, berean zegoen, pazkoaren baitan garizuma?!, mundua aldrebes?!?, bere arauzaletasunak harrapatua eta arauzalekeriak itsutua; aita domingotarrak, beraz,
|
ez
zuen ama nagusia ikusten, apika, hari behin eta berriro begiratzen zion arren, eta ez zen, ondorioz, haren egoeraz jabetzen. Aita domingotarrak, izan ere, puntu bat zuen, puntu guztien ipar-izar zitzaiona, infinitutasunaren harroin, akasgabetasun ikur?
|
|
|
Reginaren aitak, berriz. Rufino Aldasorok?, bat bateko gaitz infekzioso ezin larriago baten erasopean zegoenak, lepoko eta galtzarbeko gurintxoak zituen, baita azalean azkura etengabeko bat ere? sukarraren mende maiz, izerdi batean, kexuka eta hasperenka noiznahi?, bere amaren zaintzapean egin zituen azken egunak,
|
ez
baitzuen ama. Reginaren amona: amona Luisa?
|
|
|
Horregatik, beharbada, borondatearen beste ekinaldi batean, besagainak altxatzera mugatu zen ama nagusia, bere ezintasuna adierazi nahian edo. Aita domingotarra, baina, berean zegoen –pazkoaren baitan garizuma?!, mundua aldrebes...! –, bere arauzaletasunak harrapatua eta arauzalekeriak itsutua; aita domingotarrak, beraz,
|
ez
zuen ama nagusia ikusten, apika, hari behin eta berriro begiratzen zion arren, eta ez zen, ondorioz, haren egoeraz jabetzen. Aita domingotarrak, izan ere, puntu bat zuen, puntu guztien ipar-izar zitzaiona, infinitutasunaren harroin, akasgabetasun ikur... baita bere oreka psikologikoaren berme eta balantzaren orratz ere, nora ezaren platertxoaren zama norabide jakin batenarekin berdintzen zuena.
|
|
|
Reginaren aitak, berriz –Rufino Aldasorok–, bat bateko gaitz infekzioso ezin larriago baten erasopean zegoenak –lepoko eta galtzarbeko gurintxoak zituen, baita azalean azkura etengabeko bat ere... sukarraren mende maiz, izerdi batean, kexuka eta hasperenka noiznahi–, bere amaren zaintzapean egin zituen azken egunak,
|
ez
baitzuen ama –Reginaren amona: amona Luisa– beste inor nahi aldamenean, nahiz eta gutxi batzuetan bere emaztearekin ere oroitzen zen:
|
|
2009
|
|
|
Emazteak urte eta erdi baino gehiago egin zuela gaixorik hil aurretik, duela 21 urte orain. Gogoratzen du Sorak
|
ez
zuela ama ikusi nahi eta orduak egiten zituela logelatik irten gabe. Phineasen aitak gogoratzen du emaztea ospitalera eraman zutenean inoiz baino gutxiago irteten zela Sora logelatik eta ez zela ospitalera joan, ez zuela nahi izan.
|
|
|
Reginak bainatu du gaur Miren, eta Rikardo kanpoan geratu da. Rikardok
|
ez
du ama ume jaio berri baten antzera nola bainatzen duten ikusi nahi. Hobeto esanda, ez du nahi bere amak semea begira duela sentitzea.
|
|
2010
|
|
|
Zer gertatu zitzaion amari Pagoagako hartan?; benetan gertatu ote zitzaion gertatzekoa edo deabruaren kontua izan ote zen guztia?; ez bainuen ahaztekoa, alde horretatik, hiriburuko itsasikara iragarri zuèn bidentearen kasua, doña Carmen Sidoniak guri jakinarazi ziguna? emakumeak kontatutakoaren arabera, bidenteari ez baitzitzaion Ama Birjina agertu, berari hala iruditu arren, deabrua baizik, bigarren agerketan berretsi ahal izan zuenez, Ama Birjinaren mantupetik buztan bat ateratzen ikusi zuenean; hala, bada, ba ote zuen kasu hark amarenarekin zerikusirik?; nik, baina,
|
ez
nuen amaren soinekopetik buztanik ateratzen ikusi?; ai, nola katramila daitekeen bizitza soil eta lau bat halako kontuekin, baita gure xalotasun tolesgabetasunak nahastu ere, handik aurrera, ama ikusten nuen bakoitzean, imajinatzen ez nuen, bada, buztan batekin hor nonbait, irudi lizuna imajinatze hutsak guztiz zikintzen ninduela, errugabea ere banintzen arren?!
|
|
|
Titularra irakurri ondoren, berriz, berriaren xehetasunak irakurri zizkigun, eta horrela jakin genuen sendatu zèn gaixoa besoak ezinduak zituèn emakume bat zela. ‘Bai, baina Heinrich luteranoa da, eta luteranook
|
ez
dugu Ama Birjinarengan sinesten... ’ esan zuen amak, eta istantean erantzun zion aitak: ‘Nik, ordea, ezagutzen dut apaiz katoliko bat:
|
|
|
...o itsasikara iragarri zuèn bidentearen kasua, doña Carmen Sidoniak guri jakinarazi ziguna... emakumeak kontatutakoaren arabera, bidenteari ez baitzitzaion Ama Birjina agertu, berari hala iruditu arren, deabrua baizik, bigarren agerketan berretsi ahal izan zuenez, Ama Birjinaren mantupetik buztan bat ateratzen ikusi zuenean; hala, bada, ba ote zuen kasu hark amarenarekin zerikusirik?; nik, baina,
|
ez
nuen amaren soinekopetik buztanik ateratzen ikusi...; ai, nola katramila daitekeen bizitza soil eta lau bat halako kontuekin, baita gure xalotasun tolesgabetasunak nahastu ere, handik aurrera, ama ikusten nuen bakoitzean, imajinatzen ez nuen, bada, buztan batekin hor nonbait, irudi lizuna imajinatze hutsak guztiz zikintzen ninduela, errugabea ere banintzen arren...!...
|
|
2011
|
|
|
Gero
|
ez
du amaren laguna, Andres arrantzalea, onartuko; poste batera igota larrutan ikusiko ditu eta ikaratuta eroriko da. Edozein gisaz, iraganeko zatia Goio Swamseara aitaren bila doala amaituko da.
|
|
2012
|
|
|
Ez zizun sinistu baina aitak
|
ez
du amak bezainbeste insistitzen eta ez zuen galdetzen jarraitu.
|
|
2013
|
|
|
Egun seinalatuetan ere ez diogu elkarri hots egiten. Ahizpa zaharrenak, kasurako,
|
ez
du ama hil zitzaigunik ere jakingo. Ez guk esanda, behintzat.
|
|
|
Elizabethek
|
ez
zuen amarekin arrazoitzeko ahaleginik egin, baina atartean geratu zen isil isilik, harik eta Bennet anderea eta Kitty begietatik galdu arte, eta orduan egongelara itzuli zen.
|
|
2015
|
|
|
Bada, horixe gertatu zait. Eboluzionatu egin dut eta
|
ez
dut ama izan nahi, Peru. Baina nora zoaz?
|
|
|
batzuengatik baizik. Izan ere, azpimarratzen du, gaztelania ere
|
ez
zuen amaren bularretik edoski, eta horrelako kontuez jarduteko bera hobeto moldatzen da latinez. Orobat, portugesa bazter uztearen arrazoi bakarra hura ez ezagutzea da, ez besterik.
|
|
|
berton ageri diren sentimenduak gizaki orok bizi izan ditu, guztiok nahi izan baitugu amaren maitasun osoa guretzat bakarrik, baina guztiok izan gara amaz berex bizitzera behartuak, jatorrizko batasun berotik erauziak, eta bero galdua berreskuratu nahian gabiltza bizitzan barrena. Baina Markosek zein Nestorrek
|
ez
dute amaren ordezko emaztearenganako itzulbide errazik: narraziook arrotz aldi horren kronika lirateke.
|
|
2016
|
|
|
–Mito hark
|
ez
zuen ama aurkitu, erran zuen Nagore Artundok?. Edurne bahiturik zegoen bitartean, kaiku hark kaka bota besterik ez zuen egin.
|
|
|
badira bidegurutze horretara iritsi eta zein bide hartu erabaki ezin izaten dutenak, bikoiztasun horretan katigaturik geratzen direnak; horietakoa da hegazkinean doan emakume hau ere: orain kontatzen hasteko luzeegi joko luketen arrazoiak direla-eta,
|
ez
du amaren sorterriarekiko lokarritik askatu nahi edo ahal izan, baina lurralde hori ez da inoiz izan amets pila bat eta beste horrenbeste oroitzapen baizik, zapaldu, ukitu, usaindu, esku artean hartu ahal izateko lurrik eta ia errealitaterik ere gabea. Irudizko aberri horren osagaietako bat etxea izan da beti:
|
|
|
(J. Sarrionandia);. Aitarik
|
ez
dut ama hiltzen ari? (D.
|
|
2017
|
|
|
Arrateren ahotsak
|
ez
du amarenaren antzik. Arratek ez du amaren antzik.
|
|
|
Arrateren ahotsak ez du amarenaren antzik. Arratek
|
ez
du amaren antzik. Baina, une batez, Arrateren ahotsa amarena iruditu zaio Begoñari.
|
|
|
Zure amak
|
ez
zuen ama izan behar, agian, baina ama izan zen eta zeu jaio zinen.
|
|
|
Zuk
|
ez
zenuen ama izan nahi, ez guztiz behintzat, baina ama izan zinen, eta horri esker ari naiz ni orain hau idazten.
|
|
|
Nik ama izan nahi nuke, baina uste dut
|
ez
dudala ama izan behar, ez zaidala komeni, eta nahi ere, ez dakit zenbateraino nahi dudan benetan ama izan.
|
|
|
Hori dena pentsatu eta ez dut ez dut
|
ez
dut ama izan nahi.
|
|
2019
|
|
|
Liberen hitzak entzutean, zeure buruari aitortu nahi ez diozuna etorri zaizu gogora. Zure aitak
|
ez
duela ama behar bezala zainduko, eta kalte egingo diola, bere modura, hil arte. Eta ez zaizu iruditu zure aitak halako epaiketa merezi duenik.
|
|
|
Inoiz
|
ez
zuen ama hain lehor hitz egiten ikusi.
|
|
|
Ikuspegi feministatik, Frantzia aurrerago zebilen beste herrialdeak baino; emakume frantses modernoarentzat zoritxarrez, ordea, diktadura militar batean erabaki zuten zer estatus izango zuen; Napoleonen kodeak, emakumeari mende oso baterako ezarri destinoa, eta asko atzeratu zion emantzipazioa. Militar guztien gisan, Napoleonek
|
ez
zuen ama baino ikusi nahi emakumearengan, baina, iraultza burges baten ondorengo izanik, ez zuen nahi ez gizartearen egitura hautsi eta ez amari eman emazteari baino leku garrantzitsuagorik: aitatasuna ikertzea debekatu zuen; gogor definitu zituen ama ezkongabearen kondizioa eta ezkontzaz kanpoko haurrarena.
|
|
|
Psikoanalistak gogotik saiatu dira erakusten haurrak zakilaren pareko zerbait ekartzen ziola emakumeari; baina, ezaugarri desiragarritzat joko balitz ere, inork ez du esaten zakila edukitze hutsa aski denik existentzia bat justifikatzeko, ezta helburu gorena denik ere bere hartan. Asko hitz egin da amaren eskubide sakratuez ere, baina emakumeek
|
ez
dute ama gisa erdietsi boto eskubidea; orain ere mespretxua zaio ama ezkongabeari; ezkontzan bakarrik goresten da ama, hau da, senarraren mende dagoen heinean. Oraindik ere senarra denez familiaren buru ekonomikoa, seme alabak haren mendekoagoak dira amarenak baino, nahiz eta ama askoz gehiago okupatzen den haietaz.
|
|
|
Errefusak eta ihesak gorabehera, ordea, ezinegona eta duda erein dira haurraren bihotzean; bularra kentzea bezain mingarria den fenomeno bat gertatu da: orain haurra
|
ez
dute amaren haragitik apartatzen, baina lur jotzen du haren inguruko babes unibertsoak; haurra buru gaineko gerizperik gabe dago, bazterturik, bakar bakarrik, gau betea bezain iluna den etorkizun baten aurrez aurre. Neskatoak ez du lortzen zehatz konprenitzea gainean duen madarikazio nahasgarriaren nolakoa, eta horrexek handitzen dio larrimina.
|
|
|
–Aitak
|
ez
du ama jotzen, eta hura izan zen arratsalde hartan esan nuen egia bakarra. Agurtzanerena gertatu zenetik behintzat, aitak ez zuen ama jo, sekula.
|
|
2020
|
|
|
Bi neska gaztek aurrera eramandako erronka horren ildotik iritzi artikulu batzuk ere argitaratu ziren, nesken benetako istorioa ezagutu gabe sare sozialek nerabeengan sortzen zituzten kalteak zirela eta. Hala ere, batek ere
|
ez
zuen amaren heriotzarena aipatu, informazioa heldu ez zitzaielako ziur asko.
|
|
2021
|
|
|
Persefonek
|
ez
zuen amarengandik zetorkion landareekiko maitasuna sekula ahaztu, eta infernuaren erdian berealdiko lorategiak lantzen ditu, loreak harribitxizkoak badira ere.
|
|
|
Amore eman du orain baina amore eman zuen aspaldi. Amorerrik eman
|
ez
duen amarekin gogoratu da. Hirurogeita hamarrak gainditu ostean, margolaritza ikastaroan eman zuen izena, pilates saioetan, jubilatuen abesbatzan.
|
|
|
Asier eta biok gure artean gauzak modu zibilizatuan konpontzen saiatu ginen. Bulegoko lana utzi nuen eta lanik egiten
|
ez
duten amekin kafea hartzera behartu ninduen egoerak. Pilates egitera.
|
|
|
–Hasieratik jakin duzu ez zuela nahi –erantzun dio Eiderrek, galdetu ez dion arren; hori ere, entzun nahi ez diren egiak esatea, lagunen arteko hizkuntzaren parte delako– Bazenekien
|
ez
zuela ama izan nahi.
|
|
2022
|
|
|
–Hilko dira gosez, negua dator, hiru bider bi dira,
|
ez
dute amarik, eros iezazkidazue, mesedez, mukizapi bat, bi erloju, hiru urrutizkin, lau eraztun, bost galtzontzillo... –Bunbuk.
|
|
|
Medikuak
|
ez
du ama lasaitzeko alferrikako ahaleginik egin –intzirika ari da, dagoeneko– Nahikoa da andrea, esan dio, zorrotz. Eta ama supituan isildu da.
|
|
|
Iriarte andrea Jokintxoren ama zen, baina
|
ez
zuen ama itxurarik. Nire lagun guztien amak emakume zahar eta grisak ziren.
|
|
|
Dakiten bakarra da ez duela ireki azokako bere asteroko postua eta ez diola telefonoari erantzuten. Haren semeak ere, biologia irakaslea Leioako campusean,
|
ez
du amaren berririk. Gaur goizean elkarrekin sartu dituzte baratzeko produktuak furgonetan, eta baserri atarian agurtu dute elkar.
|
|
|
Eta
|
ez
badu ama izan nahi?
|
|
|
San Frantziskoko Kinsey Institute erakundearen ikerketa batek eragina izan du azken aldiko iritzietan: azterlan horrek
|
ez
zuen ama limurtzaile/ aita ahul tesiari eutsiko zion funtsik topatu, baina gizon homosexualen artean haurtzaroan generoarekiko desadostasuna agertzen zuten historiak ohikoak zirela aurkitu zuen157.
|
|
|
Informazioa eta aukerak. Sei hilabeterekin lanera bueltatzeko inongo arazorik
|
ez
duen ama bazara, primeran. Baina ez baduzu bueltatu nahi?
|
|
|
Jendaurrean neure burua aurkeztean
|
ez
dut ama naizela esaten, lan produktiboarekin lotuta dagoena aipatzen dut. Zergatik ez dugu ama garela esaten?
|
|
|
Jendaurrean neure burua aurkeztean ez dut ama naizela esaten, lan produktiboarekin lotuta dagoena aipatzen dut. Zergatik
|
ez
dugu ama garela esaten. Jendaurrean produkzio kateak definitzen gaitu.
|
|
|
Nik
|
ez
nuen ama izan nahi. Antisorgailu hormonalak hartu izan ditut urte askoan.
|
|
|
Izugarri gogaitzen nintzen berarekin, ez nintzen maitemindu. Segidan ohartu nintzen
|
ez
nuela ama izan nahi, eta gutiago berarekin. Garai hartan, sekulako morboa sortu zidan gizon bat ezagutu nuen, bat bateko maitemin horietako bat.
|
|
|
Nik
|
ez
dut amarekin irteteko gogorik, eta aitak ez du amarekin irteteko indarrik. Ezin du gurpil aulkiarekin, eta ezin du kaleko begiradekin.
|
|
|
Nik ez dut amarekin irteteko gogorik, eta aitak
|
ez
du amarekin irteteko indarrik. Ezin du gurpil aulkiarekin, eta ezin du kaleko begiradekin.
|
|
|
Aitak ere jada
|
ez
du ama ama bezala tratatzen, umea bailitzan hitz egiten dio eta kontu gehiegirekin ukitzen du, min egingo dion beldurrez beti. Senar emazte izateari utzi diote, ez daude berdinetik berdinera.
|
|
|
Aita desberdina da, edo ama, ez dakit; bietako bat bestearengandik desberdina da. Dakidana da aitak
|
ez
duela ama ulertzen, ezin duela, eta horren errua niri egozten didala ama tabernako sukaldetik falta denean etxean nirekin dagoelako.
|
|
2023
|
|
|
Guk, hala ere, ez dakit zer egingo dugun aurten. Gotzonen anaia herrira doa eta aurten
|
ez
dute ama eramango, agian berarekin geratuko gara –bota dio Uxuek berria entzun bezain laster.
|
|
|
Idurrek
|
ez
zuen amaren hitza zalantzan jarri nahi, baina nabaritzen omen zuen ipurdia eta ipurdia ez zirela gauza bera. Dilema haren aurrean erabaki zuen" aurreko ipurdia" eta" atzeko ipurdia" zeuzkala esatea, eta hala bereiztea berekiko.
|
|
|
Hamazazpi senideko etxe hartan urtean urtean jaiotzen zen haurra, elurtea baino sarriago umea, eta hankagorri bat marruka hasterako kendu behar izaten zion amak titia oraindik urtea betetzeko zegoen haurrari. Horregatik, ezin izaten zituen, atzetik beste haurrik
|
ez
zuten amek bezala, titi muturrak betunez belztu edo baratxuriz igurtzi.
|
|
|
Othmane Dedaren (Tixla, 1969) ama haurdun zegoen basamortua zeharkatu zuenean. Dedak 7 urte baino
|
ez
zituen amak ihes egin behar zutela esan zionean: " Aita Mauritaniako armadarako ari zen lanean, eta amonarekin eta amarekin egin genuen ihes.
|