|
2000
|
|
|
Nik
|
ez
dakit zein den
|
|
|
– Tira,
|
ez
zakiat zein arraio zareten –esan zigun zakar– Bidean ikusiko diagu. Izango diagu gauzak argitzeko betarik.
|
|
|
Ondo aztertuta, ordea, nik ez nuen funtsezko heldulekurik, ez nuen zeri eutsirik nire bidaiari ekiteko. Ez nintzen On Kixote bezain ausart, bipil eta indartsu sentitzen, ez nintzen inori ezertan ganorazko laguntzarik emateko gauza; altxorraren maparik ez nuen, eta
|
ez
nekien zein geltoki izango nituen bidean zain; ez nuen piszinadun adiskiderik, ezta piszinarik gabe nituen urriak bisitatzeko gogo handirik ere; nire ibilaldiak ez zuen ez Etiopia lurralderik eta ez Etiopia poema libururik hartuko bere baitan, inongo etiopiarik ez... Margaren gutun harrigarri hura eta mendian bidez bide ibiltzeko neure gogo ganoragabea baino ez nituen.
|
|
|
Gogoratzen nauk", segitu zuen," ikusi nuen azken egun hartaz. Bagintuan bera eta Batis, Toto ere bai,
|
ez
zakiat zein beste... eta neu artean. Plazan oilasko jana egin, gero presoentzako tabernan izan gintuan.
|
|
2001
|
|
|
Bakarretan, bilkuretarik etxerakoan, goizeko
|
ez
dakit zein tenoretan, hozkailua ireki eta ez dudalarik gasna pilixkarik aurkitzen, biharamunetan umore txarrez iratzartzen naiz. Balio ote du jaiki nadin?
|
|
|
Ez naiz haiekin arras ados:
|
ez
dakit zein den zaintzekoa den oreka famatu hura. Ageri da bestalde lagun horiek ez dutela bihotzeko daldara minberarik sekula sufritzen!
|
|
|
Pentze nasaietarik altxatzen zen usainak gatibatzen ninduen, ez errateko paralisiatzen. Bukolikotasuna zebilkidan bete betean eta
|
ez
nekien zein errabiak erretzen zizkidan muinak. Bilkura denboran airean egon nintzen, leihotik begira eta ez nuen han aipatuez ezer gogoratzen.
|
|
|
Zenbaitetan gaitzeko sakrifizioak onartzekoak direla agertzeko gogoa nuen soilik, bilkura biharamun etenetan, demagun haurrek ardikiaren jatea onets dezaten. Halako batean,
|
ez
dakit zein estrenaren ondotik konjeladorean atxiki xungo xerra mehe haien eguerdiko berotzea erabaki nuen. Urrina barreiatu nuen zartaginean, baratxuriak bipildu eta arraposki moztu.
|
|
|
Kaputxadunak Oximoron Leibnizbarrutiaren omenezko urteko Jardunaldi Printzipala egiten ari ziren. Nik
|
ez
dakit zein zen kaputxadun haien jokoa, baina zin dagit ez zitzaizkidala batere fidatzekoak iruditu. Mintzaldi luzeak, solas amaiezinak, platika betirakoak, ogirik gabeko eguna oinaztargi bihurtzen zuten diskurtso oparoak egiten zituzten berbalapikook, erretolika hanpatu, farfaila eta hutsalez.
|
|
|
Hori galdera! Benetan
|
ez
dakizu zein den Mitxoletaren eginkizuna. Azkarrago zinela uste nuen.
|
|
2003
|
|
|
–Zein dokumentazio? –jakin minaz susperturik,
|
ez
baitzekien zein dokumentazio nuen nik buruan.
|
|
|
eta orain
|
ez
dakit zein den nire mundu perfektua.
|
|
2004
|
|
|
Fermin barrakaren barran zegoen Gariren mutilak igo zirenean; bera zen Lekunberri Aranaztik zegoen bakarra. " Ongi
|
ez
dakidan zein zigorrengatik". Urrutitik ikusten zuen Gari oholtza gainean mugi eta mugi.
|
|
2005
|
|
|
Louise atzeman zuen Baionako Zelai liburu denda orain hertsian Greziara abiatzeko gida bat erosi nahian zebilela. Milaren artean
|
ez
zekien zein hauta. Gida praktiko sinplea ala argazkiz ederreztatua hartuko zuen kalkulatzen zihoala emazte batek kuskatu zuen.
|
|
|
– Liburu anitz bada hemen eta
|
ez
dakit zein aukera.
|
|
|
Agatak kasko zokoko zinema gelako pantaila zurbaila ireki zuen eta betiko filma berriz pasatu: noizbait ohartu gabetarik, bere ele batek edo besteak emazte panpoxa kolpatu zuketen,
|
ez
zekien zein hitzek, jendeak hain ziren minbera partikulazki latz eta kitzikagarri ziren uneotan, nehor ez zen libreki mintzo, gizartea gaitzikorra zen, ohikoan baino gehiago erraten zenari kasu egin behar zitzaion. Agatak zernahi entzun zezakeen, baina kontuz:
|
|
|
Etxerako bidean, iruditu zait Xenaro zain dudala Rivasi buruz noiz galdetuko, zer dela-eta bisitatzen duen herria. Badaki lehen aho zabalik geratu naizena, eta zelan ez geratu, baina
|
ez
daki zein den benetako arrazoia. Lehenago egona naiz finisterre honetan, Ortigueiran, O Groven, Tuin, Lalinen, Fozen, eta zin egingo nuke inork ez zuela idazlearen berri.
|
|
|
Arbola zabala luzaro begiratu ostean, jazotzen zitzaigun bi silabatako hitzak hamaika bider errepikatzen direnean bezala:
|
ez
genekien zein zen lehena, zein bigarrena.
|
|
2006
|
|
|
Probatu ez duenak
|
ez
daki zein errukarria den hizlaria hitzaldia eman behar duen lekura heltzen den unean. Batez ere inor ezagutzen ez duen leku batera bakar bakarrik joaten denean, han zer aurkituko duen arrastorik gabe.
|
|
|
Bidean goazela,
|
ez
dakit zein puntutan, badiost italian zerak, italian charme izenekoak saltzen dituztela, hortixe bizi direla bera eta bereak, halaxe diost-eta, nik, zer arraio, halako autoa salmenta horrekin!, pentsatu.
|
|
2007
|
|
|
Ez zitzaion batere gustatu nik esandakoa. Eta hungarieraz edo nik
|
ez
dakit zein hizkuntzatan botatako purrusten artean, sortu bezain azkar apurtu zuen nire koadroa, lau tarratadatan. Egia esatera, ezer onik ez nion ikusi nik gizon hari, baina edukiko zuen zerbait Orson horrela ibili bazen bere inguru bueltan.
|
|
|
– Arrazoia duzu. Mariak betidanik izan dituen aire horiekin...
|
ez
dakit zein balitz bezala. Baina maitalearena zabaldu zenez geroztik, uste dut ez dela lehengoa.
|
|
|
– Behin,
|
ez
dakit zein kongresutan ginen, Albert Labruquererekin sauna batean egon ginen elkarrekin. Biak biluz, jainkoak gaztigatzen dituen kokinkeria guztietarako prest.
|
|
|
baina
|
ez
dakit zein bulegotara jo
|
|
2009
|
|
|
Nik
|
ez
dakit zein hizkuntzak, zein bertsok elkartu gintuen une hartan. Beste haiek, akaso.
|
|
2010
|
|
|
Beste batzuk eskuetan izan zenituzten, azala gustukoa zenutelako edo izenburua ezaguna egiten zitzaizuelako; baina azkenean apalategira itzuli zenituzten. Belarrira ezagunak egiten zaizkigun liburu asko misterio hutsa dira,
|
ez
dakigu zein soinu duten, zein forma duten, zein mezu dakarten. Duela berrehun urte Amerikako portuetan saltzen ziren esklaboen antzekoak dira liburuak:
|
|
|
– Plastikozko loreengatik diozu? Diru eske etorri ziren
|
ez
dakit zein elkartekoei erosi nizkien. Usteltzen hasi dira eta zakarrontzira botako ditut.
|
|
|
Pasilloan ibili gura nuen, baina gelako atea itxi orduko lagun minak bagina hasi zait heroien balentriak kontatzen. Hitler bera makurrarazi zuela,
|
ez
dakit zein margolari ospetsuren koadroak ez dakit zer adierazten duela... Nigan ezezaguna nuen adorea bildu eta zakutik hartzera bidali dut.
|
|
|
Institutuan greba orokorra deitu dugu. Langileekin batera mobilizatzea proposatu da, baina
|
ez
dakigunez zein asmo duzuen, bihar goizeko lehen orduan institutuan biltzea erabaki dugu, zuen deialdiaren zain.
|
|
2011
|
|
|
Orain dela ordu batzuk ikusitakoa itxuraldatu egin da. Arriagak
|
ez
daki zein den plazarekiko pertzepzio zuzena –the plain and only, aitortu dio bere buruari ingeles eskasean– Bere bizimoduak, egunekoa guztiz, goizekoaren aldeko hautua egitera bultzatu du. Goizez argi berunkara batek hauts distira eman dio plazari, Pearce gizajoaren argazkiaren berdintsua.
|
|
|
Aita Alluitzen hil zuan; bere ohituren artean mendian bakarrik ibiltzea omen zuan bat, eta nora zihoan inori inoiz ez esatea beste bat. Hala ere litekeena duk, etxetik irteterakoan berak ere
|
ez
jakitea zein menditara joko zuen. Honetan ere inprobisazioa zian atsegin, nonbait.
|
|
|
Bai, hori ere gerta daiteke, zoritxarrez. Indultatu beharrik ere ez dute, ordea; aski dute mediku txostenen bat faltsutzea,
|
ez
dakizu zein joera duten militar gogor horiek beren funtzioetan gehiegikeriak egin ondoren bihotzetik sufritzeko! Jende horri fabore asko zor zaio, Lazkano, ongi ordainduko diete beren isiltasuna fokuaren zama haien gainetik kentzen den bezain laster.
|
|
2012
|
|
|
Denon aurrean aholkatu zion kurduari ez erantzuteko haiek egiten zizkioten galderei, ez emateko informazio gorderik, kontuz egiteko. Izan ere, egun pare batez kale egin eta gero irakasleak klaseetara zergatik huts egin zuen galdetu zionean, bere lehengusu batek muga paso zaila izan zuela esan zigun,
|
ez
dakit zein mugaz ari zen, ulertu nuenez –bere frantsesa, artean nirea bezala, ez zen-eta oso ona– zauritu egin zuten, eta saioan hanka bat galdu arren arrakastatsua izan zen pasoa.
|
|
2013
|
|
|
Aitak eta Ramontxok lana antolatzen ziguten: honenbertze kaxa zerbeza honelako tokitara, ez dakit zenbat kaxa ardo
|
ez
dakit zein ostatutara, hamasei litroko ardo garrafoia harako alargun hari... Eta guk haien mandatuak egin.
|
|
|
postariak ere
|
ez
daki zein zenbaki duten etxeok
|
|
|
|
ez
dakit zein erakundek eskatuta
|
|
2014
|
|
|
|
ez
baitakit zein den malkoagoa,
|
|
|
Xabik
|
ez
zekien zein zen paper gutiziazko haren esanahia, baina bazekien haren aldeko borrokak zer nolako buru-hausteak ekartzen zizkien gurasoei, eta gurasoen lagunei, maiz aipatzen zen gaia baitzen. Jabetuta zegoen, paper hari esker etxera nolabaiteko bakea etorriko zela, baina paper haren faltan ekaitza.
|
|
2015
|
|
|
Berdin dio zertaz ari zen: Odile Moresen beraren biografiaz zein herriarenaz edo
|
ez
dakit zein mugimendurenaz. Horrek egin zion min. Kattalinek horretaz jabetzean, beharbada helburua beteta ikustean, balazta sakatu zuen.
|
|
|
– A zer burutapena! Aizan, sorgin madarikatua,
|
ez
zakinat zein aztikeria erabili dunan nire kidearekin, baina ez dun heurea egingo! Ez zagon bere onenean.
|
|
2016
|
|
|
Luisen izebaren txaleteko goiko leiho batean zapi berde bat paratuko dugu. Hura ikusi ezean ez hurreratu,
|
ez
baitakigu zein tenoretan alde eginen duten.
|
|
|
Zer axola? Eta
|
ez
zekien zein argudiok hazi emanik, Anitak gusturago laztanduko zuela bizarra asmatu zuen, mazela soildua baino. Gizonagoa zelako, ausaz, mazela bizarduna?
|
|
2018
|
|
|
– Gerran nintzela topatu nuen liburu bat da. Nik neuk ere
|
ez
dakit zein den egilea, baina oso liburu interesgarria da. Irakur ezazu, eta esango didazu.
|
|
|
Katuak mihia jan dizu? Zuri ere izena lapurtu dizute niri bezala eta orain
|
ez
dakizu zein zaren. Badakizu zure izena ahazten baduzu duzula hemendik alde egin, ezta?
|
|
|
Sara bakarrik gelditu da une batez. Ongi daki zer gertatu zaion, baina
|
ez
daki zein den zergatia. Berak hori jakin nahi du, ordea.
|
|
2019
|
|
|
nik
|
ez
dakit zein diren
|
|
|
|
ez
dakit zein diren
|
|
|
Nobela batean, adibidez, idazten ari zaren bitartean hainbeste aspektu izan behar dituzu kontuan... Hau da, ni idazten ari naiz kapitulu hau, baina ari naiz pentsatzen kapitulu honek lotura daukala ez dakit zerekin, edota
|
ez
dakit zein kapitulutan oihartzun egiten duela, edo... nobelaren mekanismoaren elementuak ikusten ari naiz. Mentalagoa da.
|
|
|
Uste dut ahotsa aldatu egiten zaidala, ez umeei hitz egiten diedanean bakarrik, umeak presente daudenean ere bai! Eta adibidez, gogoratzen dut,
|
ez
dakit zein libururekin zen, oso txikia zen Julen..., tira, Durangoko Azokara joan sinatzera eta Triku etorri zen nirekin karrotxoarekin. Eta umea egotea bertan, nahiz eta nire besoetan ez egon...
|
|
|
Besoa aurrerantz luzatu du Alanek, dardara batean dauka eskua. Sorok
|
ez
daki zein puntutaraino den gaixotasuna. Hizketan jarraitu du:
|
|
|
Baina nik
|
ez
nekien zein zen Trotski.
|
|
2020
|
|
|
Bizitzak edo antzerkiak edo bien arteko jokoak,
|
ez
dakit zeinek ezarri ninduen espazio hutsaren pista honetan. Halabeharrak?
|
|
|
(KARMELEk buruarekin baietz) Kafe laburra, maitea. (KARMELE zutitzen da) A, kafe hutsa, noski, izan ere
|
ez
dakit zein artikulu super interesgarritan irakurri nuen: makina hauetako esnea oso kaltegarria izan daiteke osasunerako, esne hauts horiek minbizia sortzen omen dute... eta nik hipersentsibilitatea sufritzen dut..., ja, ja!
|
|
|
Oso hotza nahi dut. Izan ere,
|
ez
dakit zein artikulu super interesgarritan xanpaina epelduz gero burbuila guztiak galtzen dituela irakurri nuen, eta nik burbuilak burmuinean dantzan nahi ditut, ja, ja, ja! Tira, zoaz!
|
|
|
Orain Frantzia ez zaio hain arrotza egiten eta, neurri batean, kartzela bera ere ez. Nolabait, bertan bizitakoek etxekotu egin dute, eta
|
ez
daki zein puntutaraino den ona edo txarra hori bera.
|
|
2021
|
|
|
“Nik uste dut gauza batzuk oso adostuta daudenean, hala nola, zeini erresistentzia egin, azkenean kasik borroka hegemoniko bat bihurtzen dela. Horrelakoetan,
|
ez
dakit zein puntura arte den erresistentzia”.
|
|
|
Baina hori beste istorio bat zen. Geopolitika eta biok ez genuen harreman onik irun, muga noiznahi zeharkatzen nuen arren, askotan
|
ez
nekien zein aldetan nengoen.
|
|
|
Arazo larria badugu... guk, familiak... utz nazazu esplika diezazudan. Alaba bat banuen, Maddi zuen izena eta haren berririk ez dut hondar hilabeteotan... orain arte, lau asteetatik behin, gutun bat eskuratzen nuen, makinaz izkiriatua,
|
ez
baitakit zein lekutatik postatua! Bazauzu!
|
|
|
Norbait hori Maddi baldin bazen eta gaua kartzelan iraganen zuketen bi gizonek aurkitu ez baldin bazuten, bizirik zegoela erran nahiko zuen. Peiori so egin nion eta,
|
ez
dakit zein barne jaidura itsuk bultzaturik, ezpainak musukatu nizkion, gosaioki. Laguna harritu zen bistan dena.
|
|
|
|
ez
dakit zeinek ezarria
|
|
|
Poz pozik gelditu dira, ez da harritzekoa,
|
ez
dakizu zeinen elegantea gelditu zaien... Koplarik ez dute ibili dirua xahutzeko orduan:
|
|
|
Esaten duena ez dut ongi ulertzen eta aita arduratzen da itzulpenaz: “Bere seme txikiari buruz ari da,
|
ez
dakizu zein bizkorra den; kalkulagailuarekin entretenitzen da barran jarrita aita lanean dagoen bitartean”, “portento bat izango da” eransten du amak. Txinatarra urrutiratzen denean irribarreak iraun egiten die lauzpabost segundoz.
|
|
|
Argi izan behar duzu beti zer nahi duzun, ez burutik kendu helburua. Gero, bizitzak hara edo hona eramango zaitu, sekula
|
ez
dakizu zein izango den bidea, baina jomugaz ez ahantz. Guk ere gaizki pasatu genuen hasieran, ez genuen apartamentua ordaintzeko dirurik, estu ibili ginen eta begira orain, egin dugu bidea.
|
|
2022
|
|
|
Hala ere, nire ustez oraindik gauza batzuk nire senarrak agintzen edo esaten baditu… Adibidez, atzo bertan gertatu zitzaidan: senarra etorri zen eta esan zidan ‘honelakok deitu dit, gure
|
ez
dakit zein soro mozteko’ Niri amorru handia ematen dit, eta esaten diot: ‘Zertarako deitu behar dizu zuri ustiategia eta ganadua nik daramadala baldin badaki?! ’ Baina saihetsezina da.
|
|
|
Napoleonek, Josephineri zuzendutako gutun batean
|
ez
dakit zein kanpainatatik bueltan zetorrela: “Ne te lave pas, j' arrive”.
|
|
2023
|
|
|
Gero ez dut gehiago ikusten. Gero
|
ez
dakit zein hizkuntzatan hitz egiten dut. Botatzen ez nauten hondakin horiekin hitz egiten dut, haiek onartu egiten naute, batzen naute, errekonozitzen naute.
|
|
|
pertsonaien artean batzuek ekintza egin nahi dute, beste batzuek ez, eta hor bada konfrontazio bat. Gogoeta horretan ni pixka bat zintzilik geratu nintzen,
|
ez
nekien zein zen biderik egokiena. Hori da garrantzitsuena, tresnak atzematea zure bidea egiteko, zure gogoeta eramaten lagunduko zaituztenak.
|
|
|
Bada hor berezitasun bat, ez zentzu identitario batean, apelatzen dugun imajinarioari loturikoa baizik. Nik
|
ez
dakit zein den bidea, ez dut uste bakar bat dagoenik; horregatik, laborategi gisa guk nola elkar komunikatzen dugun ikertzea interesatzen zait. Ipar Euskal Herrian maskaradak edo pastoral bat ikustean, edo Antton Luku bat irakurtzen dudanean, gure kulturak dituen ezaugarriez jabetu eta beste kulturekiko aldeak daudela konturatzen naiz:
|