|
2000
|
|
|
jaur  titzaile batek, xabalina gehiegi atzeraturik... jaurtitzeko garaian besoa atzetik aurrera indarrez eraman... (
|
ez
dakit nola azaldu, gauzak adimenarentzat azkarregi gertatzen dira beti), tira, gauza da xabalina zelaira erori arteraino (ez besteak bezain urrun, bai besteak baino azkarrago eta parabolikoago) ez ginela jabetu, zera, inor ez zela jabetu (jaurtitzaileak jauzi txikiak egiten baitzituen artean, edo besoak gora eta behera altxatzen) jaurtitzaileak burua galdu zuenaz, edo, zuzenago esateko, xabalinak... Nik, nolanahi ere, ez nuen ikusleen asaldura edo izualdi edo erruki berantiar harekin bat egin; ez.
|
|
|
Eta hutsik egin gabe joan zela esan dugu, eta bere lana txukun bete zuela ere bai, azken baieztatze hau guztiz egia ez den arren. Eta ez da guztiz egia ezta guztiz gezurra ere, Brown jaunak, nozitu zituen barne aldaketen ondorioz, batik bat, ez baitzuen azkenerako gauza bat ondo egiten,
|
ez
baitzekien nola erabiltzen zen ordenagailua, zer zen marrazki bat, zertarako balio zuen arkatz batek. Inor ez zen, ordea, azken aste hartako deskalabroez ohartu, neurri handi batean Brown jaunak aurrez eginda zeuzkan lanak mahairatu zituelako, artelan benetan dotoreak, eta haien aurrean makurtu eta plantak egiten jardun zuelako, eta estrategia hari esker libratu zen azalpen zailak eta mingarriak eman behar izatetik.
|
|
|
Ikaragarriren bat egin behar genuen. Ziur nintzen, eta
|
ez
nekien nola parte hartu. Eta utziko ote zidaten parte hartzen?
|
|
|
Alabaina, nik ez dut askoz gehiago ikusi, zeren bat batean Rubenek eskutik indarka heldu, eta, oraindik
|
ez
dakit nola, ni zulo jendetsu hartatik ateratzea lortu baitu (atera bidean, segurtasun zaintzaile erraldoi bat hurakan baten pare igaro da gure albotik). Kanpora irten garenean, sabelean halako bulkada bortitz bat sentitu dut, eta berehala tripei heldu, burua makurtu, eta, nire GMI aren kalterako, botaka egin dut.
|
|
|
Ruben musu bat ematera hurbildu izan balitzait, erantzun egingo niolakoan nago. Bai, badakit hilabete batean ezin dudala bizi Dabidekin urtetan bizi izan ez dudana, baina,
|
ez
dakit nola esan. Amodio souvenir ak...
|
|
|
Eta orain, familiarekiko harreman horri nolabaiteko tamaina hartua genionean, gutxien espero nuenean, hara non banandu egin garen, zinez, edo banantzekotan gauden, zinez, edo..... Eta hala ere, orain familiakoei ezin bada ezer esan,
|
ez
jakin nola adierazi. Baina egia esatera, nahiz eta orain denengandik urruntzeko beharrizana sentitu, nahiz eta kontraesan izugarria izan, familia babesgarria egiten zait, eusgarria, larrialdietarako 24 ordutan prest dagoen sorospen zerbitzua:
|
|
2001
|
|
|
N: Oi, Samuel,
|
ez
dakizu nola..., ez dakizu zenbat...
|
|
|
Ezagutu, Salamancan ezagutu nuen Altuna, bera ikasle zebilelarik deserrian eta ni,
|
ez
dakit nola, hara agertzen nintzen haietan ez bainintzen ofizioz ez txoil ikasle eta ez txoil irakasle; bai, agian, bien erdiko. Igande ilunabar batez edo bestez oroitzen naiz, negu giroko iluntze goiztiarrean batera eta bestera genbiltzalarik, Euskal Herriaren etorkizun beltzaz ardurati, ezinbestean.
|
|
|
Iliada, gainera, oso gogoko dut aspaldidanik. Mutil koxkor ginela, eskuetaratu zitzaigun,
|
ez
dakit nola, adiskide batzuei eta niri, Segaláren erdal itzulpen bikaina. Eta poema zahar hark, artean Buffalo Bill, Wild Bill Hickock eta Billy the Kid en ibilerak besterik irakurtzen ez bagenituen ere, zeharo bereganatu gintuen.
|
|
2002
|
|
|
Tori. Akordatu ere
|
ez
dakit nola egin naizen, hemen egon zen zalapartarekin.
|
|
|
Fa!, nik
|
ez
zakinat nola erreakzionatuko nukeen hire tokian! esaten du mozkoteak.
|
|
|
Segur aski ere, zuk
|
ez
dakizu nola hasi ginen honekin, baina esan nahi dizut, nire adin direnak ongi aski oroitzen diren gisa, garai hartan, egun ez bezala beharbada, kezka handia genuela guk euskararekin. Garai ilunak ziren haiek gero!
|
|
2005
|
|
|
Huraxe nahi nuen neuk ere, kosta ahala kosta, baina
|
ez
nekien nola har zezakeen amak.
|
|
|
–Ez nauk ito,
|
ez
zakiat nola! Kabendios!
|
|
|
Okerrena da Adelari gustatu egiten zitzaiola Marro; haren izaera basatiak erakartzen zuen, nonbait. Nik
|
ez
dakit nola arraio ezkon zezakeen Adelak bere eguneroko jokabide zuhurra astakirten harekiko harremanarekin, baina hori gertatu zen hain zuzen. Urtetan ibili ziren hala, harik eta piztia hura diru arazo larriekin hasi zen arte; prezioa igo zion, eta ez zuen" beste fabore" baten truke zorrik kitatu nahi izan.
|
|
|
|
ez
dakit nola burutan atera.
|
|
2006
|
|
|
anaiak bertan daukan etxebizitza hutsera iritsi bezain laster amaren dei bat jasotzen dut harekin meriendatzera joateko proposamena eginez, zeina aitzakiarik gabe onartuko baitut, noski. Oraindik
|
ez
dakit nola demontre enteratzen den nire joan etorriez, baina hala da beti, hutsik egin gabe.
|
|
|
Bestalde, ni saiatu nintzen aipatu zenidan horrekin, baina berehala utzi nuen, barkatuko didazula espero dut. Badakizu ni, euskarazko liburuekin... baina gainera, nobela hori,
|
ez
dakit nola azaldu... tira, berdin dio.
|
|
|
–Pixka bat irakurri genian hirurok, baina lotsa eman ziguan;
|
ez
zekiat nola azaldu. Oso gauza intimoak zituan, gure gurasoenak.
|
|
|
Neuri ote dagokit kiratsarena aipatzea? Ez noa ezer esaten, badaezpada ere,
|
ez
baitakit nola asmatu.
|
|
|
Begira: horretan
|
ez
dakit nola moldatuko nintzatekeen Japoniako ekialdean, XIX. mendean.
|
|
|
–Bueno,
|
ez
dakit nola jokatu behar dudan: zeuok deituko didazue edo neuk deitu behar ote dizuet, zuri edo Gorkari, ea Maiteren eta erantzuna zein den jakiteko?
|
|
|
Baina gaur egungo eraikin asko eta askorekin ez da horrelakorik gertatzen, alderantzizkoa baizik: barrukoa ikusita,
|
ez
dakizu nola eusten den kanpokoa. Zer egin dute arkitektoek?
|
|
|
Egun hartan, zu utzi eta etxerantz nindoala, berriz piztu zitzaidan lehentxeago zuri egin nizun galdera," Damaso, zein usain daridala niri esango zenuke?", eta, neuk ere
|
ez
dakit nola eta zergatik, buelta eman nion berehala: " Asier, eta zuk..., zein usain dariola Damasori esango zenuke?".
|
|
|
Horrela, neuk uste dudan moduan bidera dezaket bisitaldia. Egia onartu behar badut, baina,
|
ez
dakit nola jokatu behar dudan. Zer diozu zuk, Ane, hortik sabel barrutik?
|
|
|
Gerra amaitu eta berehala, zu jaio zinen eguntsuetan, Ingo hil zen. Eta
|
ez
dakit nola, guk esanda ez, behintzat, zure aitak Ingoren heriotzaren berri izan zuen.
|
|
|
Amarekin egon ginen bitartean erdeinagarria egin zitzaidan semearen jarrera, baina, etxetik irten orduko, sufritzen ari zela ikusi nuen, eta errukiz bete zitzaidan barrena. Nik lagundu egin nahi nion, kontsolamenduzko zerbait esan, bere alde edozer egiteko prest zegoen laguna nintzela adierazi, baina
|
ez
nekien nola, zein hitzekin.
|
|
|
Elkarrekin geunden eta ez geunden elkarrekin, argitik ilunera bitarteko tartea egiten ari zen bion artean. Handik urruti nahi nuen, baina ez nuen alde egiteko kemenik,
|
ez
nekien nola libratu amaraun likatsu hartatik. Elsbeth galtzeko beldurrak lotzen ninduen.
|
|
|
Luze joko lidake hona ekartzeak Müller jaunari buruz esan zizkidan guztiak, baina haren hitzek errespetu handi bat eragin zutela nigan, koska segurua da. Kikilduta nengoen,
|
ez
bainekien nola hitz egin behar nion Öchlerren hitzetan" kultura alemanaren errealitate bizi handienetakoa" omen zen filosofoari. Nekiena, Marseillaraino lagunduko niola, han Estatu Batuetarako ontzi bat har zezan.
|
|
|
hitza eman nion neure buruari Hermannen kontrako mendekua hartuko nuela. Ez nekien non,
|
ez
nekien nola, baina larrutik ordainduko zuen.
|
|
|
Baita egoera hartan ere, Jainkoari esker. Bestela
|
ez
dakit nola aterako ginen aurrera. Laguntzeko prest dagoen jendearekin gustua ematen du.
|
|
2008
|
|
|
–Gogoko dudalako zuri begiratzea. Ezagutu zintudan egunetik, erantzun zidan, eta handik aurrera gertatu zen guztiaren sekuentzia garbirik ez dut,
|
ez
dakit nola gertatu zen, ez dakit zer izan zen zeren aurretik edo atzetik, ez dakit zenbat denbora pasatu zen. Ordularia gelditu zelako sentsazioa izan nuen.
|
|
|
Lau urte iragan dira milurteko berrian sartu ginenetik, eta oraindik ez dut 2000 urtekoa hitzetan jarri. Gizonengandik ihes egiten dut, eta aldi berean, gizonak seduzitu egiten ditut,
|
ez
dakit nola egiten dudan, kontatzen dizkiedan istorioek seduzitzen dituzte, eta sexua izaten dugu.
|
|
|
Baina
|
ez
dakite nola egin.
|
|
|
Gero eta sarriago egiten du hitz bere buruarekin, eta gero eta zailagoa gertatzen zaio, ahoa itxita, bere barnerako bakarrik hitz egitea. Bartzelonan, bizikletaz doanean eta semaforo gorri baten aurrean gelditu behar duenean,
|
ez
daki nola egin ezpainen mugimendua disimulatzeko. Begiratu egiten diote.
|
|
|
Frank ere tesia idazten ari da, baina Donostian. Kezkatuta dago
|
ez
dakielako nola egingo duen, Donostian bizi izanda, Bartzelonako neskarekin harremanari eusteko. Sirak Berlin mapan non dagoen pentsatu du, eta ez zaio iruditzen Donostia eta Bartzelona elkarrengandik urrun daudenik.
|
|
|
Eurek ezin dute igarri tripan ume bat daramala. Eta berak
|
ez
daki nola esan. Ez daki zer egin umearekin.
|
|
|
" Nekerako bide luzea da bizitza", utzi zuen idatzita Samuel Butlerrek, eta arrazoia ematen diot egunero, esaldia nire lan mahaiaren aurreko kortxoan egon baita luze, txintxeta batez iltzatuta. Korolario bat eta guzti asmatu nion esaldiari, edo jarraipen bat,
|
ez
dakit nola deitu, azpian gehitu niona, post it batean: " Eta bidea luzatzen delarik, bizitza bera da nekea".
|
|
|
Tira, nola esan. Gaztetan izan nuen paranoia bat da,
|
ez
dakit nola azaldu, ergelkeria bat ziurrenik... Eta harritu egin nauela zu Kyrarekin ikusteak...
|
|
|
Ama galdera egin ez egin susmatzean, neronek egitea erabaki dut;
|
ez
dakit nola formulatu, hala ere, bertsio bakoitzak akatsak baititu, bata zehaztugabeegia izan daiteke, bestea zehatzagoa baina hotza, hirugarren bat astakeria. Astakeria erabaki dut, hala ere, Barrutiaren eraginagatik igoal.
|
|
|
Inazio ere altxatu egiten da. Lagun biak begiz begi daude, batek zein besteak
|
ez
dakielarik nola gobernatu nork bere deserosotasuna.
|
|
|
Atearen beste aldetik nor nintzen galdetu zutenean, etxekoandrearen ahotsa ezagutu nuen, eta nik Tomasen emaztea nintzela esan nion, zotinka, bihotza urratu beharrez, istripu bat izan genuela bidean eta amildegian behera erori ginela, Tomasek ez zuela autotik irteteko aukerarik izan eta
|
ez
nekiela nola zegoen, eta argibide horiek guztiak amaitzerako atea zabaldu zidaten, susto batean hartu ninduten, nola bestela!, etxekoandreak besarkatu egin ninduen, gaixoa, gaixoa, esaten zidan behin eta berriro, eta etxekoandreak eta ezagutzen ez nuen gizonezko batek manta batean bildu ninduten, eta nik, beheko ezpaina hozkaturik, kikilduarena egin nuen, baina beroa neukan mantapean, urduritasun...
|
|
2009
|
|
|
Zera salbatzen saiatuko litzateke... . Isildu egin zen,
|
ez
zekien nola deitu esentzia jainkotiar, ustelezin hari, Sylvierengan bai baina berarengan ikusten ez zuen hari?. Bere duintasuna, bere kontzientzia salbatzen saiatuko litzateke.
|
|
|
Inork
|
ez
zakik nola izorratzen nauen Sara Anandaren bakebide beretik doala ikusteak. Halakoei ezin diek aurre egin ere, onaren eta gaizkiaren gainetik daudela ziruditek, ez dituk ezertan sartzen, aldaketak banakakoa izan behar omen dik, notejode.
|
|
|
Eta nire arreba, hara beste txorimaloa, horrekin dabilenetik behintzat, atzo niri telefonoz deika Lescuneko aterpetxetik, hainbeste denbora elkarri hitz egin gabe pasatu eta gero. Beraren ahotsa,
|
ez
zakiat nola esan, oso hauskorra zuan, eten zorian dagoen hari baten antzekoa. Ostia, zerbait oker zabilek, esan nioan neure buruari.
|
|
|
Karpeta honetako paperak zeuretzat dira eta neuk idatzi dizkizut. Kontatzeko dauzkadanak grabatzea ere pasatu izan zait burutik; gertatzen dena da ez naizela ondo konpontzen halako aparatuekin, edo beharbada esan nuke honezkero ez daukadala grabagailua erabiltzen ikasteko gogorik, konfiantzarik ematen ez didalako gehienbat; edo,
|
ez
dakit nola esan, zuregana hurbiltzeko egin dezakedan azkenengo ahalegina dela iruditzen zait kontatu gura dizkizudanak idatziz kontatzea. Horixe da, bai, elkarrekin berba egiterik ez daukagunez, zuri idazteko nire benetako arrazoia barru barruan.
|
|
|
Ez dut ukatuko, entzuten nuen horren oihartzunik neure buruan; joan beharra neukala zen, ordea, oihartzunak oihartzun, nire barruan argi sentitzen nuena. Ez naiz akordatzen lehenago esan dizudan;
|
ez
nekien nola amaituko zen hasi nuena; edonola ere, benetan diotsut, prest nengoen zetorrena zetorrela onartzeko edo hari aurre egiteko. Ikusten nuen arrisku bakarra zuk ni ezagutzea zen; mozorrotuta joan arren, egin nezakeen zeozer (begirada bat, keinu bat, berba bat...) zuretzat ezaguna izan zitekeena.
|
|
|
Hamabiren bat urteko izatera ailegatzen zinetenean, heldu zelakoan sasoia edo, utzi egiten zintuzten; ez nuke esango zuengandik aldendu egiten zenik; utzi egiten zintuzten, hori da. Beharbada ez zeneukatela bere beharrizanik ikusten zuen, eta,
|
ez
dakit nola esan, ez zuen zuontzako traba izan gura. Aita ez zen etxeko arazoetan eta seme alabon gorabeheretan sartuko; nik, hala eta guztiz ere, bere beharrizana neukan.
|
|
|
Zeuk apurtu zenuela, eta, beraz, zeuk ordaindu behar zenuela bota zenidan bat batean. Hasieran zer erantzun jakin gabe geratu ondoren, halako batean, neuk ere
|
ez
dakit nola, otu zitzaidan etxeko diruarekin erosiko genuela Itxasori biharamunean itzuli behar zenion Nancya, eta, horrekin batera, itsulapiko bat erosiko genuela, zure poltsatik astero astero hara botako zenuen diruarekin zuk zeuk ordaindu ahal izateko Nancy hura. Gustatu egin zitzaizun ideia; ez nuen duda txikienik ere izan zure aurpegia nola aldatu zen ikusita.
|
|
|
Zure portaera ikusita, salduta aurkitzen nuen neure burua;
|
ez
nekien nola jokatu behar nuen zurekin. Institutura deitzea otu zitzaidan, tutorearekin hitzordua egiteko.
|
|
|
Telefonoa utzi nuenean
|
ez
nekien nola jokatu nukeen. Autobusez etortzekotan zinen Bilbotik.
|
|
|
Eta atentzioa eman zidana botatzen zenuen kiratsa izan zen. Hala ere,
|
ez
dakit nola esan, ez nuen inolako nazkarik sentitu, inolakorik ere ez.
|
|
|
Seguru nago jabetu zinela zein urduri nengoen iluntze hartan. Lehentxeago aitortu dizudan bezala,
|
ez
nekien nola jokatu behar nuen zurekin, hainbeste urte pasatu ondoren. Zure bigarren barretxo hark askatu zidan barrua.
|
|
|
Gurasoren batzuek, euren seme alabaren bat mundu horretakoekin ikusi zutela esanez gero, ukatu egiten zuten edo ikaragarri kostatzen zitzaien gertatzen ari zena onartzea. Niri esan izan balidate
|
ez
dakit nola erreakzionatuko nukeen. Seguru nagoena da nire saregin lagunek zeozer jakin izan balute zutaz, esan egingo zidatela.
|
|
|
Hasieran ezetz uste izan badut ere, une bat pasatu denean, andre hura ezagutzen dudala konturatu naiz: Angelesen alaba zen;
|
ez
dakit nola deitzen den. Zuk ondo ezagutzen duzu.
|
|
|
Pauso hotsak niregana hurbiltzen ari zirela, abarrotsa entzun nuen kanpoaldean, eta, antza, baita ustezko bortxatzaileak ere, arrapaladan alde egin zuelako eskaileretan behera. Osaba izekoak ailegatu ez baziren, egia esan,
|
ez
dakit nola amaituko zen orduko hura baldin eta, nik pentsatzen nuen bezala, bortxatzailearenak baziren nireganantz zetozen pauso hots haiek. Inork ez dakigu nola jokatuko genukeen arrisku momentu batean; ez dakit, baina nireganaino ailegatu izan balira pauso haiek uste dut nik erabili egingo nuela sukaldeko kutxillo handi hura; ez, hala ere, bortxatzailearen aurka.
|
|
|
Osaba izekoak ailegatu ez baziren, egia esan, ez dakit nola amaituko zen orduko hura baldin eta, nik pentsatzen nuen bezala, bortxatzailearenak baziren nireganantz zetozen pauso hots haiek. Inork
|
ez
dakigu nola jokatuko genukeen arrisku momentu batean; ez dakit, baina nireganaino ailegatu izan balira pauso haiek uste dut nik erabili egingo nuela sukaldeko kutxillo handi hura; ez, hala ere, bortxatzailearen aurka. Gaur egun beste modu batera ere atera ahal dela bizimodua esan zenidala gogoratzen dudan bakoitzean, bizi izandako pasadizo hura datorkit beti burua; ezin dut saihestu.
|
|
|
Prozesua ere aldatu egin da. Idazle batek
|
ez
daki nola taxutuko duen bere hurrengo obra. Hona eskarmentuz dakien bakarra:
|
|
|
Hirugarrena: idazleak eta editoreak liburu negozioaren esparruko eremu jakin batean bakarrik behar dute izan konplize(
|
ez
dakit nola erreakzionatu zuten Harper Collins argitaletxeko arduradunek), eta logikak agintzen du idazleak eta editoreak on eta osasuntsua dutela nor zein eremutan dagoen jakitea.
|
|
|
nahiko aberririk gabea izan). Ribeyrok berak liburuaren hitzaurrean esplikatzen duenez,
|
ez
zekien nola sailkatu bere prosak, eta horregatik deitu omen zien apatridak: bere beste liburu konbentzionalagoetan tokirik aurkitu ez duten prosatxoen bilduma da liburua, bertako testuak ezin dira lotu genero jakin batekin.
|
|
2010
|
|
|
Tira, autoa behintzat bazuen, beste batzuek ezta hori ere. Bigarren egunean, eta azkena niretzat,
|
ez
dakit nola, Koldo Izagirre eta Bernardo Atxaga nire aitarekin eta biokin etorri ziren Donostiara pote bat hartzera. Egoera surrealista iruditu zitzaidan.
|
|
|
Telebistan gaur egun egiten duena eta garai hartan egiten zuena niretzat oso antzekoak dira. Gaitasun horrekin jaio zen, eta
|
ez
dakit nola esan, ezin du ekidin. Grazia handia egiten zidaten azterketetan kopiatzeko haren era guztietako teknikek.
|
|
|
Euskara azkar ikastea, hala ere, Xabier Aizpuruari zor diot batez ere. Oso lagunak egin ginen eta, benetan,
|
ez
dakit nola, ezen hasieran gure elkarrizketak oso bitxiak baitziren, etengabe aritzen bainintzen galdetzen" hau nola esaten da euskaraz?"," nola esango zenuke hori?". Ene bizitza guztian ezagutu dudan pertsona egonarritsuena eta eskuzabalena izan zen.
|
|
|
Hollywoodeko bikote famatu batena kontatu zigun. Bilboko Guggenheim ezagutzeagatik etorriak omen ziren Euskal Herrira eta,
|
ez
dakite nola, baina lagunaren hotelean hartu zuten ostatu. Leku diskretua zelako izango zela uste zuten.
|
|
|
|
ez
daki nola mugitzen den.
|
|
|
Ez du" arnasarik" hartzen:
|
ez
dakit nola demonio 3 nahiz 4 minutu segidan jarduten duen gero eta gorago, txio eta txio, txoor eta txio, halako batean, goitik behera xuxen xuxen, gainbehera bizian lurreratzen eta isiltzen den artio. Atzo bati nire aldamenetik gorantz jarraitu nion ibilaldi eta mugida osoan goraka:
|
|
|
" Ni beti esanezinera noa, zeren erlijioak esateko duen guztia, hain zuzen, esanezina dela iruditzen zait". Edo," Errealitatean bertan agertzen den samurtasunaren, kontzientziaren, errespetuaren, konfiantzaren, harremanaren zera, zer/ nor...
|
ez
dakit nola esan, hori da Jainkoa". Edo," Jainkoa ez da ez munduaren parte eta ez munduko parte guztien batura, ezta ere munduari eragiten dion energia fisiko hutsa...
|
|
|
Den guztiaren oinarria edo barneko funts ez fisikoa dela esango nuke". Hortaz, Joxe Arregik ondoriozta dezake," Niretzat sinestea ez da gauza bat hala da edo ez sinestea, baizik eta errealitatearen barnean kokatzeko modu bat, errealitateari begiratzeko modu bat, izaki guztiekin harremana izateko modu bat eta errealitatearen azken...
|
ez
dakit nola esan... funts, oinarri edo iturriarekin bizi izateko modu bat".
|
|
2011
|
|
|
horretaz ez dago dudarik; azter ditzagun aurreko hilketarekiko antzak eta baita aldeak ere. Kasu bietan, hiltzaileak emakume bat aukeratu du, eta horietako bat behintzat, Pragan bizi zen;
|
ez
dakigu nola, baina biolentzia erabili gabe biktimak hilketa gertatu den tokira eramatea lortu du. Han ez da eraso sexualik izan, ezta torturarik ere; oharkabean harrapatu edo, eta biak modu berean garbitu ditu:
|
|
|
Jan irauli egin zen sofan;
|
ez
zekien nola heldu zen etxera, eta are gutxiago, zein ordutan. Arropa soinean zeraman, zimur zimur eginda, eta burua lehertzeko moduan zeukan.
|
|
|
Mariek berriro etzan zuen burua. Jacquesek negarrez entzuten zuen eta horrek urduritu egiten zuen; bere larridura areagotu egiten zen
|
ez
zekielako nola hitz egin neskari, eta ziur zegoelako isiltasun hura eteteko egin zitzakeen ahalegin guztiak alferreko gertatuko zirela, ez zuela lortuko zentzugabeko hitz batzuk zezeltzea besterik. Eta gainera, hain gutxi ohitua zegoen neskei hitz egiten ze iruditzen zitzaion eroturik egon lukeela Marie kontsolatzen hasteko...
|
|
|
Oso gaixorik dago. Nik atzo jarri nizkion, baina ez behar bezala, segur aski,
|
ez
dakit nola jartzen diren eta... Etorri nahi duzu?
|
|
|
Ez zuen ematen. Haien hitzetatik ondoriozta zitekeena zen ikuskari moduko hartan edo amets hartan(
|
ez
dakit nola deitu niokeen) ez zutela inoiz ikusten pertsona heldurik; euren arteko, umeen arteko jolas bat izaten zen, baina pertsona helduak ere egon bazeuden, horretan ez zeukaten zalantzarik, ikusezin baina babesle, eta hitz egiten ez bazieten ere halako alaitasun nare bat, halako onginahi bat isurtzen zieten, eta sentsazio hori, ez dakit nola, neuri kutsatzen zidaten haurrek.... Naturaz gaindiko itxaropen batek pozten zidan bihotza.
|
|
|
Ez zuen ematen. ...doriozta zitekeena zen ikuskari moduko hartan edo amets hartan (ez dakit nola deitu niokeen) ez zutela inoiz ikusten pertsona heldurik; euren arteko, umeen arteko jolas bat izaten zen, baina pertsona helduak ere egon bazeuden, horretan ez zeukaten zalantzarik, ikusezin baina babesle, eta hitz egiten ez bazieten ere halako alaitasun nare bat, halako onginahi bat isurtzen zieten, eta sentsazio hori,
|
ez
dakit nola, neuri kutsatzen zidaten haurrek. Naturaz gaindiko itxaropen batek pozten zidan bihotza.
|
|
|
Agustin bizkarra emanda zegoen ni sartu naizenean, baina
|
ez
dakit nola, nire presentziaz jabetu da, eskua jaso baitit ia begiratu ere egin gabe. Tabernari onenen sena du.
|
|
|
Eskaera errepikatu diot, baina oraingoan totelka hasteko beldurrez. Emakumea kafe makinara itzuli denean, komunera joan naiz pixa egitera, eta,
|
ez
dakit nola, Aldape baserriaren inguruetako sagarrondo batetik sagarrak biltzen ari gineneko oroitzapen bat etorri zait burura. Nik sei bat urte izango nituen, beharbada gutxiago.
|
|
|
Hori sinetsi nahi dut behintzat. Baina
|
ez
dakit nola ezkondu kontzientziako zimiko hura une batean, Neskarekin nengoela, egin nuen kalkulu batekin. Pentsatu nuen:
|
|
|
Latzena, zu nola zauden ikustea. Segidan, ia horren pare,
|
ez
jakitea nola jokatu behar dudan.
|
|
|
–Heriotzak, behintzat, ez. Torturaren aurrean
|
ez
zakiat nola erantzungo ote dudan, baina, dena dela, gauza bat zaukaat argi: ez naizela aterako bizirik.
|
|
|
Ez zen bi metrora ere ikusten eta alde egiteko aprobetxatu zuten. Lanbroarengatik izan ez balitz,
|
ez
dakit nola aterako ziren handik, leku xabalean eta agerian geratuko ziren eta. Lainoa garbitu zuenean bi kilometrora zeudela ikusi genuen eta ezin eramanik sei hildako utzi zituztela.
|
|
|
Nik lurrera eta pausorik atzera ez egiteko agindua eman nuen eta harrituta ikusi nuen Bolibar eta Martiatu batailoiek eta gure komandanteak berak, Esnaolak, atzera egiten zutela. Oraindik
|
ez
dakit nola, baina metrailadoreen tiroen artean gogor eustea lortu genuen, eta gauez, mandazainak afaria ekarri zigunean, konpainia Julian Erdoziaren agindupean utzi eta komandanteari egoera azaltzera jaitsi nintzen. Komandantea Estatu Nagusiaren aurrean agertu zen eta berak antolatu zuen erasoa bere batailoiarekin eta Asturiasko beste batailoi batekin goizeko hiruretan.
|
|
|
Iritsi nintzenean koronelak ohar bat eman zidan Donibanera eramateko. Esan nion joango nintzela, baina
|
ez
nekiela nola konponduko zen hura. Egunez atera nintzen, hamarretarako ibaian egoteko, orduan txandatzen baitziren karabineroak eta errazago pasa zitekeen.
|
|
|
Ze maitasuna hasieran izaten da gehiago, eta beharrezkoa da hala izatea, maitasuna hasieran izaten da gehiago erakarpen bat, maite dut mutil hori edo neska hori, ba erakartzen zaitu, liluratzen zaitu, erotikak ere badu zerikusia, xamurtasunak ere bai, eta goxotasunak ere, baina izaten da nolabait, hitz bat erabiliko dut, euskaraz
|
ez
dakit nola erran" konpultsiboa", erran nahi dut, joaten zara zerbaiten bila baina horrela, irrika batekin, jabetzera, zerbaitez jabetzera. Eta gero lilura hori ere egoten da.
|
|
2012
|
|
|
Inasek
|
ez
daki nola hartu behar duen galdera, elkarrizketari bide emateko keinu bezala ala don Miguel honi dagokion ikuskatze lanaren jarduntzat.
|
|
|
Galok
|
ez
zekien nola ulertu behar zituen ahots apal eta barrenkor hark esan zizkion hitzak. Lagundu egingo zion ala salatu egingo ote zuen?
|
|
|
–Ez dakit nola gertatuko den,
|
ez
dakit nola azaldu egoera, baina iritsiko da eguna kanposantuak bizientzat izango direna.
|
|
|
Ez da, behintzat, zuk geranio ingurura salabardoa botatzerako petunien artean dabilen tximeleta bat bezain esaldi iheskor horietako bat. Baina Berbelitzek
|
ez
daki nola adierazi, horra arazoa, zer egin zuen Camusek estiloarekin. Estiloa harrapatu zuela itzuliko du?
|
|
|
Arratoia gelditu egin da, apenas mugitzen den. Nik,
|
ez
dakit nola, adorea bildu dut, eta, egur puska bat harturik, bete betean jo dut buruan.
|
|
2018
|
|
|
Baina ezkutatu beharreko zerbait egin zuela dirudi, eta oso gazterik desagertu zela. Gazteek
|
ez
dakite nola. Nabarmena da" Beltza" ezizen moduan erabiltzen ari direla, kodean ari dira, besteentzat oso ulergarria gertatzen ez den hizkeran.
|
|
|
" Puff... Deskontua izango du horregatik, ezta?", atera zaio,
|
ez
daki nola. " Merke jarriko dizut, neska, bai, oso merke".
|
|
|
Loreak
|
ez
daki nola azaldu, gezurrik esan gabe baina behar den zuhurtziaz, nahi ez duenik kontatu gabe. Amonarekin geratua dela esatea ere otu zaio, Helenek amona gogoratzen baitio gauza askotan, baina ez dio Brunori gezurrik esan nahi.
|
|
|
–Abadea kartzelan dagoenetik, egunero etortzen naiz garbiketa egitera, negar zotinka ari zen?:
|
ez
dakizu nola geratzen zaigun eliza arratsaldeko asanbladen ondoren.
|
|
|
Zerbaiten beldur zen etxe hau jaso zuen hargina. Arrotzak,
|
ez
dakit nola, aise asmatu zuen nire kemen faltaren benetako arrazoia.
|
|
|
–Bakanetan erabiltzen ditut etxeko areto horiek guztiak, desenkusatu nintzaion, armen klaustropeko sabaian habe nagusiaren lana egiten zuen gatzariari buruzko bere galdera bat erantzun gabe utzi nuenean?: Neuk ere
|
ez
dakit nola eusten dion hain gatzari luze batek horko sabai horri. Baina eusten dio, begi bistakoa da.
|
|
2019
|
|
|
Gitak eginahalak eta bi egin ditu Lalek bere familia biologikoaz hitz egin dezan, baina Lale zeharo egoskortu da, eta uko egin dio besterik esateari, harik eta Gitak berak bere bizitzaz zer edo zer kontatzen dion arte. Gitak
|
ez
daki nola hautsi Lale tristeziaren sareetan harrapatua daukan sorginkeria. Biek ere gizakiaren parterik ilunena sufritu behar izan dute bi urte eta erdiz.
|
|
|
Neure buruak ohera loturik nauka, ez dit uzten eguneroko lanak egiten, gizaki gisa definitu ezin daitekeen zerbait bihurtu nau. Jadanik
|
ez
dakit nola izan pertsona.
|
|
|
Amorruak pultsua bizkortzen dit, ibilera bizkortzen dit, nondik nora nabilen ikustea eragozten dit, errealitatetik urruntzen nau, dena inbaditzen du, astindu egiten nau, herrestan narama, martxan jartzen nau, oin bat aurrean bestea atzean, biolen  tziazko eszenak nire buruan bata bestearen atzetik agertzen diren bitartean. Norbaiten aurka eraso nahi nuke, edo neure irudimenean behintzat, hori da nahi nukeena, baina inoiz
|
ez
dakit nola egin, eta biolentziak, errealitatera itzultzen naizenean, beldurra ematen dit, malenkonia bihurtzen da eta horrek ere herrestan narama baina lur jota uzten nau, ezertarako gauza ez naizela. Amorrua eta malenkonia txanpon beraren bi aurpegiak dira, lehenengoarekin zer egin ez dakigunontzat gordeak.
|
|
|
âHitzak trabatu egiten zaizkio ahoan, amorruak hitz egiten utziko ez balio bezala. Lasaitu egin nahi nuke baina
|
ez
dakit nola, honela ikusten dudan lehen aldia da, maldizio bat entzuten diodan lehen aldia da. " Putakumea" hark esanda beste hiz  kuntza bat ematen du, esan liteke ia barregarria gertatzen dela.
|
|
|
Martinengan jarri nuen neure arreta guztia eta Ottok ez dit hori sekula barkatu. Berreskuratu egin nahi dut, neure semea berreskuratu nahi dut, baina
|
ez
dakit nola, ez dit uzten. âBere aitorpenaren ondoren, negar batean hasi zen atsekabeturik.
|
|
|
Umore onean bai baina urduri sumatzen nuen. Bat batean amarena egin nahi zuen eta
|
ez
zekien nola. Pila bat arropa erosi zidan, nire nahikeria guztiei amore eman zien, musikal bat ikustera joan ginen, gogoak eman zidan janari zaborra guztia jan genuen, elkarren besotik ibili ginen bi lagun min bezala.
|