|
2000
|
|
|
Jarrai dezagun, beraz, desobedientzia zibilaren bidetik, estatuekiko intsumisioarekin, herri honi bere etorkizunaren jabe izaten lagunduko dion irudimenezkoak eta demokratikoak diren formulekin. Eta mesedez,
|
ez
dezagun ahantz herriek estatuen ezarpenari aurre egiteko ezinbestekoa den baldintza, elkartasuna, alegia.
|
|
|
Kontua hauxe da: erakundeek informazioak igortzen dituzte eta kazetariek, nolabaiteko informazio eskuragarritasun errazak harrapatuta, beren lanari uko egiten diote, edo uko ez bada, alboratuta uzten dute, konturatu gabe; eta
|
ez
dezagun ahantz kazetariek berriak bilatu, aurkitu, hautatu eta burutu egin behar dituztela. Carlos Soria-k (1991) honela oharrarazten gaitu iturri honek izan dezakeen arriskuaz:
|
|
|
Irrati izena erabiltzeari egoki deritzot, baina
|
ez
dezagun ahantz lehenago tezef eta. radio berbak ere erabili ditugula geure hizkuntzan irratia izendatzeko. Lehenbizikoak, tezefak alegia, hedabide honen hastapenera garamatza, harigabeko telegrafiak urrats bat gehiago eman zuen garaira.
|
|
2001
|
|
|
Baina aldaketek zergaiti bati erantzuten diotenez, jakina da XX. mendean eman diren nobelari buruzko teoria guztiek arrazoi bat, poetika berri bat, dutela oinarrian eta, azken finean, momentuko beharrari erantzuten diotela. Bilakaera honek literatur irakurleriarengan eragin zuzena duenez(
|
ez
dezagun ahantz literaturak komunikazio egite orok bezala hiru elementu jartzen dituela harremanetan: idazlea, obra eta irakurlea)," Aurreusteen eremu" bat(" Horizonte de expectativas" delakoa Harreraren Estetikan erabiltzen den terminologia erabiliz) birmoldatzen du, garapen horretan ematen diren testu desberdinen harrera ahalbidetuko duena.
|
|
|
Kontzientziaren prolongazio deiturikoa izan dadin, BEGIRADA izango da idazleok euren esku izango duten baliapidea(
|
ez
dezagun ahantz, hastapenetako Nouveau Roman-i, hots, 50eko hamarkadan garatu zenari," ècole du règard" deitu zitzaiola.)
|
|
|
Nolanahi, gaurkotasuna itotzen duen elikagaien krisia eskerga izanik ere,
|
ez
dezagun ahantzi Euskal Herrian gertatzen diren toxiinfekzio gehienen errudunak egoera txarrean dauden maionesak eta kutsaturiko tortillak direla.
|
|
|
Azkenik,
|
ez
dezagun ahantz euskal herrigintzareneremuetako bat dela euskalgintza, eta ondorioz ibilbide politikoari guztiz lotuta dagoela, hots, ahalik eta zabalena eta bateragileena den proiektu politikoa euskalgintzak ezinbesteko duela, azken hogei urteotako akatsetatik ikasi eta zuzenduko dena, eta lorpenak sendotu eta sakonduko dituena, hain zuzen ere.°
|
|
2002
|
|
|
Hauek, oraingoz, soilik trikuharrietan aurkitu direnez, Herioaren Jainkosa gisa interpretatu dira, bainagarai haietako bizileku induskatuak hain urriak direnez, ez litzateke harritzekoabeste testuinguru batzuetan ere azaltzea, eta, ondorioz, horren inguruko ikuspegiaaldatzea. Ez litzateke gaizki egongo gogoratzea ezen emakumeen errepresentazioak berriz ugaltzen hasten direla Neolito Arotik aurrera(
|
ez
ditzagun ahantzi GoiPaleolito Aroko horrelako errepresentazioak: venusak bezalako eskulturak, eta irudigrabatu estilizatuak ere bai), horien artean aipagarriak direlarik Gava ko meategietan (Katalunia) idorotako venusa, edo Paris Arroko (Tarrete, 1995) igargu estalieta hipogeoetan agertzen diren emakume irudiak (jainkosak?) lepokoekin:
|
|
|
Hizkuntza,
|
ez
dezagun ahantz, hiztun taldeen sortzaile da, jakina?; baina baita hiztun talde horien biziraupena berma dezakeen euskarri soziala ere. Hartara, hizkuntza sortzailea eta birsortzailea da:
|
|
|
Gauza bera esan dezakegu Anjel Lertxundiren Azkenaz beste eleberriko Nora gogoangarriaz (1996). Eta horra hor, azkenik, Ramon Saizarbitoriaren azken lanak, Bihotz bi eta Gorde nazazu lurpean, non, tira, gizonaren irudi ilun eta batez ere patetikoaren ondoan, emakumeaz eskaintzen duen ikuspegi positiboagoa (ez naiz positiboa soilik jartzen ausartzen) bereziki esanguratsua iruditzen baitzait (eta
|
ez
dezagun ahantz zein izan zen lehenengoa: Egunero hasten delako).
|
|
2003
|
|
|
Historia sentiberatasun horren arabera egiten da oraindik ere. Halaber, Iraultzaz geroztik fenomeno ideologiko bat sortu zen, baina
|
ez
dezagun ahantz, ideologia hau Eliza Katolikoaren eskutik heldu zela. Politikak Elizaren ildoa jarraitu zuen.
|
|
|
Guztietan merkeena Murtziako ehorzketa etxe batean atzeman genuen, 58 euroko prezioan, eta garestiena(
|
ez
dezagun ahantz ehorzketa etxe bakoitzeko koroarik merkeenaz ari garela) Arabako batean aurkitu genuen, 203 eurotan.
|
|
|
Bizkitartean
|
ez
dezaket ahantz, egun batez, bere biziko esperientziak sustaturik, agian, honelako hitzaldia atera zuela: Jaunak, ez dakit zuek guztiak apeztuko zareten, baina uste dut guztiek nahiko duzuela kristau zintzo izaten saiatu.
|
|
|
Bizkitartean,
|
ez
dezaket ahantz, bizpalau hilabete lehenago, 1973ko abenduan, ildo bertsutik zihoan tesia aurkeztu nuelarik Tolosako fakultate katolikoaren aitzinean, aita René Coste jaun irakasleak lagundurik eta besteak beste Pierre Eyt kardinale beharrak epaiturik, nola entzungor egin zuten ez bakarrik Baionako apezpikutegiak, baina bai ere Pariseko Irakasle edo Argitaletxeek....
|
|
|
Espero dut jite bisita bat eginen didazula. Otoi
|
ez
nazazula ahantz, beti nire bizitzako eguzki izpia egonen zara eta zure presentzia sendituko dudano nire bihotza ez da itzaliko.
|
|
|
Horrek zeharo legitimatuko luke bizimodu hori. Eta
|
ez
dezagun ahantz identitate oro ekintzara zuzendua dagoela, era batera edo bestera jokatzeko argibideak ematen dizkigula, ohiturak osatzen dituela: ethos bat, termino klasikoa erabiltzearren, balio multzo bat.
|
|
2004
|
|
|
Baina, politikaren funtsa aurrekontuetan dago. Printzipioen aldarrikapen asko egin dezakegu, baina gaiak gai, gai bakoitzak gobernuen aurrekontuetan eta agendetan hartzen duen tokiak politikoen sentsibilitateen maila ematen digu aditzera, eta
|
ez
dezagun ahantz politikoak guk hautatzen ditugula.
|
|
|
Euskararen ezaugarri izaera hortxe dagoela aitortuko nuke nik, nahiz eta oinarrizko planteamendu hau xehe xehe aztertu beharra egon diglosiaren minbiziak jotako hizkuntzen artean. Hori dela eta, oraindik geure zentzumenak kemen guztiak ahituak ez baditu behintzat,
|
ez
dezagun ahantzi minbizi horrek erasandako mintzaira dela gurea.
|
|
|
Arrotz bere lurraldean eta bere historian. Estatu totalitario honen mugarrien barruan bestelako lurralde, historia, hizkuntza eta kulturarik baldin bazegoen,
|
ez
dezagun ahantzi Nazio estatu gehien gehienak nazio askotarikoak direla (sei mila hizkuntza, berrehun estatu; atera kontuak!), hauek berezko espaziotik eta historiatik egotziak izan dira. Etxetik, identitatetik, hizkuntzatik, kulturatik... erauziak.
|
|
|
Berriz, nazio minorizatuak dituen estatu unitario batean, naziotasuna eta herritartasuna gauza bera direla esatea minorizatuen eskubideak zanpatzeko beste modu bat da. Onar dezagun demokrazia dela gatazka konpontzeko bidea, baina
|
ez
dezagun ahantz arazoa nazio desberdinen artekoa dela?. 8
|
|
|
Guztiarekin ere, ordea, auzi hau ez da itxuraz dirudien bezain zedagarria:
|
ez
dezagun ahantzi, izan ere, nahasbide semantiko hauen abiapuntuan bertan ideologia adigaiaren erabilera ideologikoa daukagula.179
|
|
|
Hitz batez, hortaz, euskera gure herriaren zerbitzari izatea, euskal literaturaren izanean datza. Gure batasun gintzan, gramatika gintzan eta hiztegi gintzan ari garen artean, euskaldun jendeari traba zaio euskera (eta
|
ez
dezagun ahantz legearen aldetik ere traba zaiola eta, kondairak erakusten duenez, zenbait urtez bederen izango ere zaiola). Euskeraren prestaerak eta batasunak presa haundia dute.
|
|
|
Euskadiren historia ere guztion gogoan jarri eta euskara mailu malgu erabili zuen, literaturaren alorrean moldaketa ederrak egiteko. Hitz gutxitan esanda, goi mailako intelektuala, eta
|
ez
dezagun ahantz, herriaren zerbitzari ere, beharrezkoa izan zenean, administrazio, politika zein euskalgintzako ardurak hartuta. Akarregik, aurrekoak entzun arren, beti zirtolari eta mesfidati:
|
|
2005
|
|
|
Eta, argi dago, mugimendu errepresibo historiko horiek ez zutela batere lagundu gizarte zuzenagoa eta askeagoa sortzen; kontrakoa baizik. Era berean,
|
ez
dezagun ahantz beste mutur politikotik gure artean burutzen diren eskubideen urraketek ere »adibidez, arerio politikoak mehatxatzeak edo beren egoitzak erasotzeak» ondorio berdintsuak dakartzatela; bitartekoek ondorioak baldintzatzen dituzte eta.
|
|
|
Baina,
|
ez
dezagun ahantz, prentsarena dugu aztergai, eta bosturtekoan, euskal prentsa idatziaren norabidea markatu zen. Egungo egoera, ulertzeko tenorean ezinbesteko garaia.
|
|
|
Bertzalde,
|
ez
ditzagun ahantz Michel Elissamburu edo Frere lnnocentius en obrak bereziki: Zer izan diren eta zer diren oraino framazo nak munduan, Eskualduna astekariak agertu zituen artikuluen bilduma (1890) eta urte berean Framazonak, bigarren edicionea, eta Frantziako hirur Errepubliken istorioa laburzqui.
|
|
|
Panpiliren bandara hupatzeak ez zion kideekiko aho-sabaiko samin gustua ezabatu; alderantziz, arrunki erran zitekeen pitokeriaz pitokeria galdu zela, Lilak hartu zueneraino. Lilarekin amodiotan gastatu hilabeteak
|
ez
zitzakeen ahantz; zorion eta normalitate trukean, Ekiaren Semeak sektako partaidea izatea barkatzen zion. Samurtasuna eta maitasuna zituen eskas, kasik sortuz geroztik.
|
|
2006
|
|
|
Ez zen bereziki poeta onaizan, baina utzi zituen lagin batzuk. Poesiak,
|
ez
dezagun ahantzi, mendean zeharindar sinboliko handia izan du bertsolaritzarekin batera, iruditeria eta sentimenduasortzerako orduan, bereziki... Poesiaren indarrez kontziente zen Arana.
|
|
|
Berriz ere zatitzea eta menperatzea da helburua. Ildo horretan Unidad Alavesa alderdiaren historiak laburbiltzen du azken episodioa, baina
|
ez
dezagun ahantz alderdi hori formalki deseginda badago ere, bere diskurtsoaren zati handi batek bizirik dirauela han hemenka. Topikoak nabarrismoarenaren berberak dira:
|
|
|
Normala da. Zeren,
|
ez
dezagun ahantz sarritan gehiegizko zuzentasun politikoaren izenean aipatu gabe uzten ohi dena, hau da, espainiar nazionalismoaren helburu nagusietako bat Espainia linguistikoki uniformizatzea da, argiago esanda, euskara (katalana, galiziera, asturiera eta aragoiera) desagertaraztea. Helburu hori komuna da ezkerreko nazionalismo progresistenetik eskuineko nazionalismo klerikalenera.
|
|
|
Heroiaren nortasunaren adierazgarria den aristeia adjektiboak, beraz, bere baitan biltzen ditu esparru semantiko bereko adiera ezberdinak: ohorea, handitasuna, eskuzabaltasuna eta betegintzarrea; baina,
|
ez
dezagun ahantz, baita indarra, ausardia eta zuhurtzia ere.
|
|
|
(agwn) agertzen den leku guztietan antzematen da; eta,
|
ez
dezagun ahantz, Biltzarra gizonak gailentzen dituen leku horietako bat da.
|
|
2007
|
|
|
Aitortu behar dut nik biak ikusten ditudala beharrezkoak, edo, hobeto esanda, ezinbestekoak. Horretan ez naiz nire garaikideez oso bestelakoa, zeren,
|
ez
dezagun ahantz, indarrean dagoen Konstituzio eta Estatua eraitsi nahi dutenek beste konstituzio eta beste estatu bat eraiki nahi baitituzte. Hori, behintzat, espero dut, eta, ahal balitz, demokratikoa izan zedila eta soziala eta eskubidekoa.
|
|
|
Eskola libreetan euskara irakasteko eskubidea bazegoela gogoratu zuten Aintzinan: Eskola libroetan erakusle diren Begiralek
|
ez
ditzatela ahantz Jaun Aphezpiku ohiak eskuarari buruz eman manamendu bereziak; Gobernuko eskoletakoak orhoit ditela halaber beren erreglamenduko 15 garren artikuluaz. Hunek zuzena emaiten dute eskolan haurreri erakusteko nola itzuli behar den frantsesa eskuaralat eta eskuara frantseserat, Begiraleak, Aintzina, 1934ko azaroa.
|
|
|
Asimilazioaren eta akulturazioaren tesiak onartzen dituen ideologia horrenaburuz, eta
|
ez
dezagun ahantzi ideologia hori bera maiz abertzale amorratuenahotsa dela, herri honek bere egoera nazionala normaltzeko eta baketzeko ez daukaarazo handirik berez. Oraindik ez dut ondo ulertzen gurean horrenbeste urtezbizirik dagoen gatazka politikoaren zergatikoa, orain hitzetik hortzera aditzen arigarena adituta:
|
|
|
Eta
|
ez
dezagun ahantz arrazoimenaren jarduera bera ahalegin eta ekimen duin horren barruan kokatuko dela, berehala. Xenofanesek eta Anaximandrok giza aberearen garapen jarraikorraz hitz egingo dute.
|
|
|
– Zoratzekoa bada Etxepareren kopla gordeak aurkitu ditugulakoan, baina
|
ez
dezagula ahantz bi gizon hilak izan direla, ez hiru, testu hauek ezkutuan atxikitzea helburu. Gainera, zutoinari estekan datxizkagun gaiztaginek argitaletxe handi eta mediatiko bati bertsoak saltzeko asmoa zutela badakigu.
|
|
2008
|
|
|
Garai batean bizi gira alde batetik eta alegiazko mundu batetan bertzetik. Oroit naizen bezala egun ederra izan zen Baigorrin eman zelarik Tobera mustra hori eta Baigorriarrek
|
ez
dezaten ahantz hona Larzabalen obrarekin eman zuten jokolariak:
|
|
|
Euskararen erabilera dela eta,
|
ez
dezagun ahantzi jadanik esandakoa: erabilera hori askoz ere nabarmenagoa da alderdi abertzaleen jendaurreko jardunetan.
|
|
|
Berriz, nazio minorizatuak dituen estatu unitario batean, naziotasuna eta herritartasuna gauza bera direla esatea minorizatuen eskubideak zanpatzeko beste modu bat da. Onar dezagun demokrazia dela gatazka konpontzeko bidea, baina
|
ez
dezagun ahantz arazoa nazio desberdinen artekoa dela?.
|
|
|
Eta gizakia, ezer izatekotan, egiten duena da, gizarte ekintzaren zurekoa da. Alde honetatik,
|
ez
dezagun ahantzi inoiz hitz egitea ere gizarte ekintza dela hizkuntza pragmatikaren argitan. Hitzaren baitan sozializatuz hornitzen ditugulako, besteak beste, geure ideologia, pentsaera eta jarrera politikoak.
|
|
|
Eta, Scardenallik bezalaxe, bere anbizio pertsonalak hala agindu dionean Ezenarrok ere Ikaroei bizkar eman eta hiria konkistatzera jo du, 70eko hamarkadako utopia ezkertiar iraultzaile abertzalearen arropa estuegi bilakatuak zailtasun edo eskrupulo gehiegirik gabe erantziz. Iparraldean (Euskal Herriko iparraldean, hau da Frantzian) ETAp.m.kide gisa eginiko egonaldia Gasteiz itxi eta gabeziaz jositakotik ihes egiteko modu bat izan bide zen Ezenarrorentzat?
|
ez
dezagun ahantzi ETAk izan zuela hamarkada urrun haietan Europa osoan halako glamour berezi bat, halako unibertsaltasun kutsu bat, Frankok zutik zirauen bitartean, harik eta iraultza abertzalea kontserbatismo nazional bat gehiago bihurtu zen arte.
|
|
|
Edonola ere, egungo irizpideekin inori ez litzaioke bururatuko Bill Clinton, George Bush edo Vladimir Putin presidenteei, Guillermo Clinton, Jorge Bush edota Vladimiro Putin deitzea, baina
|
ez
dezagun ahantz, oraintsura arte, oso ohikoak izaten zirela Carlos Marx, Federico Engels edota Adolfo Hitler bezalakoak, XV XVI. mendeetan Gutenberg eta Maastricht eskuarki Gutemberga eta Mastrique itzuli ohi ziren bezala19 Horrexegatik, orain dela berrogeita hamar urte Estatu Batuetan giroturiko eta aktoreekin jokatutako film horri Juan> Nadie> bezain izen karpetovetonikoa ipintzea ... Gaur, zalantzarik gabe, gaztelaniaz bestelako izenaz aurkeztuko zatekeen pantailetan.
|
|
|
Gure aldameneko Kantabrian, eta
|
ez
dezagun ahantz bertakoen nekazaritza giroa gure baserritar gehienena bezain, jatorra, denik?
|
|
|
Orain, baina, herri koldar bat gara duela urte asko, bere buruan sinesten ez duen herri bat, ahalketasuna dariona, eta atzendua duena buruzaletasun, heldutasun eta duintasun hitzen esanahia; herri masokista bat, atsekabean atsegin hartu nahiago duena, makurrarazten duenari aurpegia ematea baino. Tristea da hori, bai horixe, baina
|
ez
dezagun ahantz masokismoa eta barregarri gertatzeko beldurra ez direla bateragarriak. Horregatik, Kataluniak bere borreroaren alde bozkatu du inolako zalantza izpirik gabe Espainiako iragan hauteskundeetan, gertatuak gertatu eta gero:
|
|
2009
|
|
|
Hurrengo hiru kapituluetan txekieraren historia sozial bat marrazten digu, biziki interesgarria euskaldunontzat;
|
ez
dezagun ahantz nazionalismo kulturala, Euskal Herrian edo Katalunia bezalako lekuetan gaur egun praktikatzen den gisan, funtsean txekiarren asmakizun bat izan zela (eta ez alemanena, normalki esaten den bezala) eta nazionalismo mota horretan hizkuntza elementu nagusia izateaz gain, politika asmo horiek, gainera, eragin erabakigarria izan dutela eta dutela hizkuntzaren historian, besteak beste bat... Ondoren, bosgarren kapituluan krisia bera aztertzen du, gertakarien segimendu zehatza eginez.
|
|
|
Eraiki nahi dugun Euskal Herri berrian, batzuek etxea dute helburu, estatu bat sortzea. Alabaina, Aitaren teilatua garrantzitsua izanik ere,
|
ez
dezagun ahantzi ezinbestekoa dela Amaren sua: gure hizkuntza, gure usadioak, gure kultura, gure izaeraren adierazleak.
|
|
|
Bere eragina giza-toki antolatua da, zatitua, aginteak arautua. Eta
|
ez
dezagun ahantz, Antonio Canovasen epaian horrek zer dakarren: –lagunari mesedea; etsaiari legea?.
|
|
|
Horrek ematen didan gerizpetxotik umil umil eta xume xume eskatu nahi nioke Aralarri, jakitun Etxerat ekoekin harreman onak izan dituela, publikoki adieraz dezala presoen argazkiak jarriko dituela bere egoitzetan eta agerraldi publiko orotan presoak euskal herriratzearen aldeko ikurrak erabiliko dituela(
|
ez
dezagun ahantz eskaera hori berori egin zuela Gasteizko Parlamentuak joan den legegintzaldian).
|
|
|
Inork ezin du ukatu euskal hezkuntza kooperatiben sareak Euskadiko Autonomia Erkidegoko hezkuntza munduan duen pisua, eta ondorioz bigarren Biltzar horrek eta bertatik aterako ditugun ondorioek eragin handia izatea espero dugu. Gure eremua kontuan hartuz, une honetan gure hezkuntza sareak itundutako hezkuntza osoaren ehuneko 40 baino gehiago hartzen du, eta
|
ez
dezagun ahantz itundutako hezkuntzak EAEko Hezkuntza sistema osoaren erdia baino pixka bat gehiago hartzen duela.
|
|
|
Haritzak,
|
ez
dezagun ahantz,
|
|
|
Ikasketak ereduan egin dituztenen %38, 5ek euskarazko hizkuntza komunikaziorako gaitasun maila aurreratua erakusten du, %38, 6k erdi mailako gaitasuna, eta %22, 9 hasierako mailan geratzen da. Etxeko hizkuntza euskara dutenen kasuan, ordea, %55, 3 dira gaitasun maila aurreratua erakusten dutenak, eta etxeko hizkuntza gaztelania dutenen kasuan, berriz, %32, 4 besterik ez dira gaitasun maila hori bera erakusten dutenak, nahiz eta,
|
ez
dezagun ahantzi, guztiak ereduan jardun ikasketak egiten.
|
|
|
Beraz, eta laburbilduz: " Joan Perez de Lazarraga" erabil badaiteke ere,
|
ez
dezagun ahantz deitura" Lazarraga" dela, eta izena" Joan Perez".
|
|
|
Bakarrik. Alta han ezagututakoa
|
ez
zezakeen ahantz: amodioa zena ala arintasun sentimendu zehargia?
|
|
2010
|
|
|
Bihotzari hitz egiten dionak, hitzak sentimenduzko belusean bil bil eginik, arrakasta berehalakoa lortzen du. Buruari hitz egiten dionak ere lortzen du arrakasta,
|
ez
dezagun ahantz.
|
|
|
Ez du inporta nork zuen arma eskuetan gazte honek zuen eskubide bakarra, bizitzeko eskubidea, lapurtu ziotenean, ez du inporta, arma hori esku batek baina gehiagok eusten du eta.Argi dago zenbaitentzat ez duela inporta nor jartzen den beraien jomugan, berdin zaie agure, gizon, emakume… izatea, berdin zaie! Garrantzitsuena sahararren gatazka zein momentu hauetan El Aaiuneko kanpamenduan bizi den izualdia ez ezagutzea da(
|
ez
dezagun ahantzi zauritu gehiago daudela eta beste baten heriotzaz hitz egiten ari dela), azken finean, saharar herriak bizi duen errepresioa ezkutatzea eta ahaztea. Baina, Ya lah Gazte Ekimenetik gure indar guztiaz salatu nahi dugu saharar herriak urriaren 9tik, kanpamenduak altxatzea erabaki zuenetik jasaten ari den bortizkeria.
|
|
|
Nafarroako euskaldunen ehunekoaren bilakaera 1986etik 2001 bitarteko zentsuerroldetan eta 2001eko zentsuko 15 urte behekoen artean, eremuka berreskuratze orokor hori gora-behera, nafarroako gobernuak 2003an eta 2008an egindako inkesta soziolinguistikoek (2004, 2009) kezka emateko moduko datu batzuk eman dituzte. 15 eta 24 urte bitarteko gazteak hartuta, 2003an eremu euskalduneko %86, 4 zen euskalduna eta 2008an aldiz, %78, 3 Eremu mistoan ere gazteen multzoa euskaldunagoa zen 2003an 2008an baino. ez dakigu datu horiek etorkinen etorrera handia soilik ote duten arrazoi. dena dela, hurrengo inkestek belaunaldi gazteen euskalduntze bilakaera argitu ligukete.
|
ez
dezakegu ahantz hizkuntza baten egoera demolinguistikoa, hein handi batean, administrazio publikoek hizkuntza hori babesteko hartutako erabakiei lotuta dagoela. euskararen kasuan lotura hori aski argi dago. euskal autonomia erkidegoko hazkundearen eta ipar euskal herriko galeraren erdibidean, nafarroakoa egoera ez aitzin ez gibel dugu4, hizkuntza txikia egongaitz eta ahul dagoela salatzen duena. ... 2 taulak erakusten du nafarroako euskararen erabilera orokor apala (%6, 6) hamazazpi urteotan ia ez dela mugitu. gauzak horrela, erratea dago nafarrek, batez bertze, kalean egiten dituzten solasen %93, 4 erdaraz izaten direla.
|
|
|
Nolanahi ere, garai hartan hitz egiten eta negoziatzen ari ziren PSOE eta legez kanpo zegoen Batasuna. Hori ere
|
ez
dezagun ahantz.
|
|
2011
|
|
|
Alderantziz, Europako instituzioek edo Nazio Batuek asko egin dezakete mundu hobe baten bidean, eta izatez baikorra naizenez, egun batean denak danimarkarrak Danimarkan bezala bizitzea nahi nuke. Ekonomia sozial eta solidarioa duen mundua behar dugu, eta gauza asko oker badoaz ere,
|
ez
dezagun ahantz ziaboga interesgarriak ematen ari direla, eta urratzeko bide eta aukera ederrak geratzen zaizkigula.
|
|
|
Esan daiteke aldez aurreko arauak jarduerazkoak baino lehenago datozela, baina
|
ez
dezagun ahantz denak daudela euren artean erlazionaturik.
|
|
|
Estatuaren jardunari darion bortxakeria sinbolikoaz ari garenez,
|
ez
dezagun ahantzi bere berea duen bortxa fisikoa: –Ez dute zalantzarik egiten biolentzia psikikoa eta fisikoa erabiltzeko, honako bi helburu hauek lortzearren:
|
|
|
Beste sailak ere badira ene bizian: unibertsitatea eta,
|
ez
dezagun ahantz, familia. Denak hor dira.
|
|
|
Ez legoke txarto, bestalde, sarea nortzuek eta zein helbururekin sortu zuten gogoratzea, eta ezta nork kontrolatzen duen aintzat hartzea ere: Los Angelesen kokaturiko ICANN erakundeak administratzen du Internet 1988az geroztik, berak esleitzen dizkio identifikazio zenbakia eta izena webgune bakoitzari, eta ICANN,
|
ez
dezagun ahantz, irabazi asmorik gabeko erakundea izan arren (egungo erakunderik boteretsuenetarikoari irabazi asmorik gabeko deitzea ere...), AEBetako Merkataritza Departamentuak kontrolatzen du eta Kaliforniako legearen mende dago.
|
|
|
Zenbat eta hobea izan eserlekua, zenbat eta aurrerago eta erdirago egon kokatua norbere ilara eta besaulkia, orduan eta handiagoak ziren hiriko sasi jauntxoak zein burgesia eskularruduna topatzeko aukerak. Eta
|
ez
dezagun ahantz hirian denak zirela gutxi asko eta luzapenez burgesia eskularrudunaren partaide, nahiz eta soinean eskularrurik ez eraman. Gorroto zuen behin eta gorroto zuen mila bider besaulkiraino iristeko pasatu beharreko trantze hori.
|
|
2012
|
|
|
Hau ez da kontu formal hutsa, ikuspegi eta planteamendu arazoa baizik. Tonu arazoa bada,
|
ez
dezagun ahantz poesiak bere berea daukan izaera duela, hau da, barnerantz begiratzen duela».
|
|
|
Bigarren arrazoi honi atxikitzen dira, oro har, zumarragar asko mintzaldatzearen arrazoiei buruz aritzerakoan.
|
ez
dezagun ahantz etorkin guzti hauek euskarak inolako babes instituzionalik ez zuen garaian etorri zirela.
|
|
|
Hau da, egun batean, egun horretako uneren batean edo bestean, 36.621.000 lagunek ikusi dute telebista gutxienez minutu batez Espainia esaten dioten lurralde horretan. Eta,
|
ez
dezagun ahantz, Espainiaz ari direla, 47.190.493 laguneko populazioa aitortzen diotela. Tira, bada zerbait, biztanleen %77, 60 Joan den igandean jazo zen hori, errekorra, alegia.
|
|
|
Edozein modutara, ez dut uste halako errezeloarekin gordetzen ditugun altxorrak zaintzeko modurik onena inori ukitzen ez uztea denik. Kultura,
|
ez
dezagun ahantzi, eskukatzetik bizi da, erabiliz, usatuz egiten da. Eskukatze batzuk, gauza berriak sortzeko balio dezakete eta bertzetan aurreikusteko moduko ideien jarraipen gezak baino ez dizkigute kontatzen.
|
|
|
«Hitz batez, euskara gure herriaren zerbitzari izatea, euskal literaturaren izanean datza. Gure batasun gintzan, gramatika gintzan eta hiztegi gintzan ari garen artean, euskaldun jendeari traba zaio euskara (eta
|
ez
dezagun ahantz legearen aldetik ere traba zaiola eta, kondairak erakusten duenez, zenbaiturtezbederenizangoerezaiola)». Eleberrigintzaberagureherriaren zerbitzari izateko. Eta, horrela, Jose Luisen eleberrigintza ez zen behin ere agortu; gogoratu ditzagun argitaraturiko lanak:
|
|
|
Prozedura kirurgiko mingarri eta sarritan eraginkortasunik gabeak eta kutsu moralizatzailez jantzita «geure mugak gainditzeko» omen diren errehabilitazio saio amaiezinak... horiek guztiak ezgaitua beste pertsona bat (agian inoiz izango ez dena edo izan nahi ez duena) bilakatzeko ahaleginak baino ez dira. Gizarteak beretzat hori nahi izateak (nahiz eta,
|
ez
dezagun ahantz, «gure mesedetan» omen den) ez du berez eta nahitaez posible, beharrezko edo desiragarri bihurtzen.
|
|
|
Oraingo altermundialistek, berriz, garbi ukatzen dituzte sineskeria sasizientifiko eta larderiatsu horiek; oinarri berria, hain zuzen, sentimenduak dira, injustiziaren aurkako eta pobreen aldeko sentimenduak. Marxista ortodoxoenek,
|
ez
dezagun ahantz," utopiko" edo" humanista" hitzak irain bezala erabiltzen zituzten... Orain, berriz, inork ezin gehiago defenda dezake" historiaren zentzua" konprenitzen duten iraultzaileei haizu zaiela pobreak, ahulak eta disidenteak zanpatzea.
|
|
2013
|
|
|
Lagin ilustragarri bat: hogei minutuko kirol saioan (Ser katea, 15: 10.15: 30), hiru laurden Casillas edo Ronaldoren adierazpenekin xahutzen ditu Jesus Gallego esatariak, soilik segundo eta erdi xahutzen du Reala izendatzeko, madrildarren igandeko aurkaria nor den
|
ez
dezagun ahantz. Madrilen elkartzen direnean edukiak eta zehazteko, hemengoek kargua hartuko ote diete haiei, egunero jasaten duten gutxiespen publikoagatik?
|
|
|
Eskualdun hainitz Eskual Herrirat ganen da. Hek eta burhasoek
|
ez
bezate ahantz gerla bururatzen ari dela: egun batetik bertzerat akaba ditakela.
|
|
|
Beste batzuek kontsolagailua zerabilela. Mihi gaiztoak, baina inurrienak,
|
ez
dezagun ahantzi.
|
|
2014
|
|
|
Betikotasunaren ideia ere horrekin lotuta dago: euskararen sorreratik hizkuntzaren sisteman inskribatuta dago izen mistorik ez dagoela eta
|
ez
dezagun ahantz euskararen gaineko diskurtsoan zenbaterainoko garrantzia duen antzinatasunak; ia balio sakratu bat da. Berezkotasunaren berme betikotasuna.
|
|
|
Kultur gaitasunetako transmisioa
|
ez
dezakegu ahantz. Beste belaunaldi bat heldu zelarik dantzazaleek tradizioaren, ez, ohituren pasatzeko axola bazutela ez da dudarik.
|
|
2015
|
|
|
Herri elkargo bakarrari begira, kultura zerbitzu orokor batean euskal kulturaren kontuan hartzeko deia da nolabait EKAHASen egitasmo hau. Hautetsiek
|
ez
dezaten ahantz kultura eskumena hartzerakoan. Zerbitzu horrek EKEko eta herri elkargoetako oraingo baliabideak batzea proposatzen du.
|
|
|
Hara, epaiketa horren atzean Espainiako erregearen eta oreka politikoa zegoen jokoan batetik, Espainiako Elizaren eta erregearen arteko oreka bestetik, eta,
|
ez
dezagun ahantz, Espainiako Inkisizioaren boterearen definizioa zegoen jokoan, baita ere eta ororen buru. Eta inork pentsa dezake, tamaina horretako arazo politikoak jokoan zeudelarik, auziari amaiera eman nahi/ ahal izango ziola begiak itxirik, justiziaren irudi proberbialak agintzen duen bezala?
|
|
|
Zentzu horretan, dispositibo, tramankulu eta artefaktu teknologikoak gizakien asmamenaren emaitzak dira,
|
ez
dezagun ahantz. Horiek egiten dituzten funtzioak kalkulu programagarri eta algoritmikoetan oinarritzen dira, eta lan horretan normalean substantzia ez karbonikoak, edo ez biologikoak?
|
|
|
Kontua orduan diseinuan datza; horrelako ordenagailu batek imitazioaren jokoa joka dezan nola diseinatu jakin behar dugu. Hari pentsatzen laguntzeko,
|
ez
dezagun ahantz, gizakiok egiten ditugun akats arruntak egiteko ere programatu dugu. Hori dena lortzen badugu, ordenagailua makina pentsalaria litzateke.36
|
|
|
Lehendik ere bagenekien beti dagoela ihes egiteko modua, ihes egitean datzala askatasuna, Bixente Serrano Izkok entsegu batean azaltzen duen bezala. Ihes egiteko modu asko dago, gainera, ihes egin baitaiteke hitzez, ihes egin baitaiteke oroimenez, eta hitza eta oroimena,
|
ez
dezagun ahantz, biak bat dira funtsean, biek ala biek baitute arima bera: arima handi, arima eder, arima iheslaria.
|
|
|
Baina, bestetik, turistek kontsumo gizartearen joerak ekartzen dituzte oso gizarte behartsura. Eta
|
ez
dezagun ahantzi Aldi Berezia oraindik ere ez dela bukatu, nahiz eta duela urte batzuk baino hobeto gauden. Talka horrek fenomeno ezohikoak eragin ditu:
|
|
|
suplicaetan nachaçu, nic merecidu ezbadot bere, ez naguiçula ancitu, suplikatzen dizut, nik merezi ez badut ere,
|
ez
nazazula ahantzi?
|
|
|
Mahai gainean dauden eredu nagusi biak, dena den, desberdinak dira: tokian tokiko elkarte eta kazeten autonomian oinarriturikoa da Topagunearen ildoa (ez alferrik, federazioa da TEEF;
|
ez
dezagun ahantz, gainera, tokiko informazioan lidergoa daukala, 36 kazeta biltzen baititu, hauen botaldi globala 160.000 alekoa dela), eta eredu zentralizatuagoa da EKTrena.
|
|
|
Dena dela,
|
ez
dezagun ahantz erabateko subiranotasuna edo bestelako Europa edo dena delakoa eduki arte zain egon beharrean, hizkuntza komunitate bakoitzak gauza dezente egin ditzakeela hemen eta orain ere. Gurean, zereginetan estrategikoenetakoa euskarazko komunikazio esparrua trinkotzea da.
|
|
|
Hurrengo atalean aipatuko ditugu sortzear ziren kazeta elebidunak;
|
ez
dezagun ahantz, dena den, Zeruko Argiaren 1976ko lehen zenbakian (669, I) bazela beste berrikuntza nagusi bat. Izan ere, hirugarren orrialdean haren luze zabal osoa betetzen zuen editoriala baitzetorren, izenburu esanguratsu honekin etorri ere:
|
|
|
Armentia, Caminos eta Palaziok ondo laburbildu digute kontua;
|
ez
dezagun ahantz, dena dela, 1998ko uztailean Egin egunkaria ez ezik Egin Irratia ere zarratu zutela. Bistan denez, bazterrak inarrosi zituen albistea izan zen hura.
|
|
|
Funanbulistarenak egitera erdi behartuta zeudela, alegia. Nolanahi dela, gorabeherok albo batera utzita,
|
ez
dezagun ahantz Botzan euskara/ frantsesa proportzioa euskararen mesedetan aldatzen joan dela beronen sorreraz geroztik. Enbataren 732 zenbakian (VIII), bestalde, Gure Irratia eta Radio Oloronekin kolaboratzea laket zutela zioen Allande Etxartek.
|
|
|
8 Berorri eskatzen diot, gure Jaunaren maitasunagatik,
|
ez
nazala ahantz bere otoitzetan, ezta emakume hauek ere. Eta esku artean dugun arazo honetan, izan beza ardura berezia, hau da, gure Jaunaren zerbitzurako izango bada, egin dadila, eta bestela, utz dezala, horrela egingo baitugu hemen.
|
|
|
3 Arazo honetan ez dut uste irabazi bakarra izango dudanik; izan ere, ene aita Paulo Hernándezek berorri buruz idazten didanez, irabazi handia izango baita berori ezagutzea, otoitzak izan direlako honaino eutsi didatenak, eta horrela Jainkoaren maitasunagatik eskatzen diot berorri
|
ez
nazala ahantz berorren otoitzetan.
|
|
|
9 Aita García Manriqueri, hor balego, esan diezaiola eskatzen diot, hemen izatea nahiko nukeela benetan;
|
ez
nazala ahantz bere otoitzetan.
|
|
|
Ez dakit zer aukera izango dugun elkar ikusteko, nik ezkutuan aditzera emango baitiot non ostatu hartzen dudan. Berorrek idatz biezat eta
|
ez
beza ahantz ni gure Jaunari gomendatzea eta nire goraintziak aita Valentini ematea, baina ez esan inori nik hortik noanik.
|
|
|
7 Berorien karitateei guztiei eskatzen diet gauza bera,
|
ez
nazatela ahantz berorien otoitzetan, inguru honetakoek baino zor handiagoa baitute nirekin.
|
|
|
Berorrek
|
ez
nazala ahantz berorren sakrifizio santuetan, gure Jaunaren maitasunagatik, eta Luisa de la Cerda anderea ikusten badu, esan diezaiola ongi nagoela eta ez dudala astirik besterik esateko.
|
|
|
4 Poztu naiz Dionisia sartzeaz. Berorri eskatzen diot esan diezaiola berorren ahaideari, posta zerbitzuko buruari, eta eman diezaiola nire agurra, eta ni
|
ez
nazala ahantz Jainkoaren aurrean. Orain dela gutxi etorri naizenez gero, ez da bisitarik falta, eta, beraz, asti gutxi dago hau egiten lasaialdia hartzeko.
|
|
|
Hauetan nik ezin dut ezer egin haren jauntasun txit argiaren zerbitzurako, konturaturik, haren borondatetik ez irtetean baizik. Egon dadila berori ziur, eta
|
ez
nazala ahantz berorren sakrifizio santuetan, horretan geratu baikinen elkarrekin.
|
|
|
Orain dela gutxi idatzi zuen hil honetan zehar etorriko zela. Erregu egiten diot berorren aitatasunari idatz diezaiola ez dezala egin gabe utz inola ere, eta
|
ez
beza ahantz.
|
|
|
Eta egia da, horretarako ere, esperantza horrek kalte handia egiten du; horregatik, askotan nahi izan dut buka daitezela fundazioak, guztiak ongi finkaturik gera daitezen. Eta sinets biezat egia hau (eta ni hil banendi,
|
ez
beza ahantz), deabruak ez duela nahi itxituran dagoen jenderik, bere iritzira gauza bat egin daitekeenean izan ezik. Honetaz gauza asko daude esateko; izan ere, nik gure aita jeneralaren baimena badut ere, norbaiti klima kaltegarri zaionean beste batera alda dadin eskatu bainion, gero eragozpen handiak ikusi ditut, eta Ordenaren onerako izan ezik, ez deritzat onar daitekeenik.
|
|
|
Jainkoak eman diezaiola grazia ugari, ene alaba, eta
|
ez
nazala ahantz berorren otoitzetan.
|
|
|
Eta norberak bestearengan distiraka ikusten duen ona egitea, erraz zabaltzen da. Hau abisu ona da;
|
ez
ezazue ahantz.
|