|
2016
|
|
|
A.B.: Era praktikoan azalduta, gogoratzen naiz Aramaiora joan ginela Fagor itxi zuten astean, eta letra bat egin genuen horri buruz, baina
|
ez
esanez “Fagor ez itxi eta gora langileen mugimendua”, baizik eta esanez langileok izan garela ez dagoen bizimodu bat sinetsi dugunak, eta, neurri batean, zaplazteko horren erantzule langileok ere bagarela. Akordatzen naiz oso ondo hartua ez zela izan, oso ondo ez zela ulertu edo ez genuela ondo ulertarazten asmatu.
|
|
|
Nik uste, nire gisan, bertsoak, berez, ez zitzaizkiola gehiegi interesatzen, baina bai bertsolariak, kasik fenomeno antropologiko gisan. Gauza bat aitortu behar baitut, inoiz inori esan
|
ez
diodana (luzea da Euskal Herrian esan ezin litekeen gauzen zerrenda), orain lanposturik jokoan ez dudala: bertsoak ez zaizkit zipitzik ere gustatzen.
|
|
2018
|
|
|
Lehenbiziko bertsoaren itzulpenak pixka bat harritu gaitu, “hacia el año mil novecientos catorce hemos tenido un caso muy chusco” paratzen baitu; alegia, ez mila bederatziehun eta hamahiru, isunak paratu eta dinamita kartutxoa lehertu zen urtea, ez mila bederatziehun eta hamabortz, bertso-paperak saldu ziren urtea. Baina, pentsatzen jarrita,
|
ez
diogu garrantzi berezirik eman, “hacia el año” horrek zehaztasuna kentzen baitio urteari (euskarazko bertsoetan, “aldera” edo paratuko zuen).
|
|
|
Datu interesgarri bat ikasi genuen hirugarren kutxako agirietatik: Tomas Alcainek errekurritu egin zuen Iruñeko Epaitegiko epaia, eta Madrilgo Auzitegi Gorenak aztertu behar izan zuen kasua; ordea,
|
ez
zioten arrazoirik eman legasarrari, eta Gorenak berretsi zuen Iruñeko epaia.
|
|
|
Gero, Iruñera joan behar izan zuten parte ematera alkateak eta hiru akusatuek. Hiriburuan, akusatuek leherketaren soinua aditu zutela adierazi zioten instrukzioko epaileari, baina
|
ez
ziotela garrantzirik eman eta pentsatu zutela zernahi izaten ahal zela (norbait ariko zela dinamitarekin arrantzan Bidasoan, erran zuen batek). Onartu zuten, noski, alkateak isunak paratu zizkiela egun batzuk lehenago, baina ez ziotela horregatik gorroto berezirik eta estimatzen zutela gizona.
|
|
|
Hiriburuan, akusatuek leherketaren soinua aditu zutela adierazi zioten instrukzioko epaileari, baina ez ziotela garrantzirik eman eta pentsatu zutela zernahi izaten ahal zela (norbait ariko zela dinamitarekin arrantzan Bidasoan, erran zuen batek). Onartu zuten, noski, alkateak isunak paratu zizkiela egun batzuk lehenago, baina
|
ez
ziotela horregatik gorroto berezirik eta estimatzen zutela gizona. Babazek eta sortzez iturendarra zen Hualde zurginak erdaraz ulertzen bide zuten, eta idazten ere bazekiten nonbait, haien eskuz sinatu baitzuten aitorpena.
|
|
2019
|
|
|
ta inori
|
ez
diot
|
|
|
zoritxar hau
|
ez
diot
|
|
|
besteen onespenaren zain egon gara. Eta hamazazpi urteko Onintza kulona hari asko kosta zitzaion ulertzea batzuek inoiz
|
ez
diotela onarpenik emango, eta arazoa ez dela ipurdiaren tamaina, aluaren kokapena baino.
|
|
|
Bueno, ba, trapu batekin igurtzi, txukun txukun jarri eta atera merkatura zuk zure etxean daukazun barietatea. Pixka bat moldatu egin duzu, itxura pixka bat emango diozu… Bai, alde horretatik, itxiegia egitea ere… Inoiz ez da egin, zaharrenek ere moldatu egiten dute, jo, baina
|
ez
esan ez duenik beste aberastasun bat ematen merkatu osoarentzat, azoka osoarentzat, zu zure barietatearekin ateratzea eta bestea beste muturreko barietatearekin ateratzea. Denok joan behar dugu Goldenarekin?
|
|
|
Areago, iruditzen zait datozen urteotan berriz ere middle age belaunaldi bat atzera berriz txapelketako oholtza gainean ikusteko abagunea izan genezakeela, azken urteotan bide bazterretik begira aritu ondoren. Sumatu dut bertsogintzak txapelketan eskaini
|
ez
dion diskurtso bat beretik sortzera itzuliko den jende bat datorrela bueltan. Ez dator despetxuz, ez dator minetik, ez dator alboratua izan denaren amorraziotik.
|
|
2020
|
|
|
Ikastolara bertsolaritza tailerrak ematera Lontxo Aburuza etorri zenerako, bertsotan egiten nuen nik. Eta
|
ez
diot harrokeriagatik; izugarri bitxia egiten zaidalako baizik, nola gaitasun eta dohainak, edozein dela ere, berezkoak izaten diren maiz. Eboluzioaren teorian hori nola azaltzen duten gustura entzungo nuke.
|
|
2021
|
|
|
Istorioa kontatzeko aukeratu dugun moduarengatik kotxe pila bat agertzen dira, eta konturatu naiz ez naizela batere ona kotxeak marrazten (protagonistaren kotxea Kangoo granate bat da, kotxe horrekin hezi gara Beñat eta ni). Minimo bat eginda, istorioari
|
ez
badiote ezer kentzen, gustatu eta guzti egiten zait nire inperfekzioak ikustea.
|
|
|
Libre gelditu izangatik bertsolariak
|
ez
dio justiziarekin arazoak izateari utziko eta bere epaiketen kronika gehiago gehituko zaizkio bertsolaritzaren hemerografia historikoari. Etxahunen deskribapen bikainak eskaintzen dituzten paragrafoak idatziko dira berriro, 1845ean Journal des Landesek argitaraturiko hauek, esaterako:
|
|
|
“Kantatutzera nua bertso bat edo bi/ Kazkazurik jarriak bere buruari,/ gustoik
|
ez
diot artzen bizimoduari/ deskalabrua pranko gertatu zait neri.
|
|
|
ezer
|
ez
esaten.
|
|
2022
|
|
|
itzulera ederra, nahasketa ederra, estiloak, ahotsak, kantaerak… Horretarako hartu du autoa etxean hainbeste egun eman eta gero, horren zain egon da. Ohean sartuta irudikatzen zuen saioa, sei bertsolari guztira, baina
|
ez
dio hori erantzungo, ez du nahi. Hala ere, ez daki galdetu dionak pentsatzen ari dena entzun ahal duen, zer entzuten ari den, zer dakien.
|
|
|
Donostiako kale izendegiak justiziarik egiten
|
ez
badio ere jakina da nor izan zen Bilintx. Bertso jarrietan nabarmenduagatik, badirudi gai zela bat batean aritzeko.
|
|
|
Jean Mixel Bedaxagarrek aipatu didanez, baliteke artzain ibilitako gizon zaharrek oraindik horrelakoak gogoratzea. Baina tamalez, lekuz kanpo, hau da, Bortuetako artzain txaboletatik kanpo, eta txikitoek berez dituzten gordintasuna eta lizunkeria direla eta, inoiz
|
ez
diote inori aditzera emango. Hor badago autozentsura moduko bat.
|
|
|
baina
|
ez
esan gabe.
|
|
2023
|
|
|
Behin, gogoratzen diat, Itsasondoko eskolan azterketa batean geundela, Don Agustin deitzen zen maisua, donostiarra, etorri zitzaidaan ondora eta “vamos al fronton a jugar un partido de pelota y si me ganas te apruebo, si pierdes te suspendo”. Irabazi egin nioan, baina oraindik ere ezin diat ulertu,
|
ez
zioat esplikaziorik aurkitzen, maisu batek hori nola egin zuen!
|
|
|
Errenterian maisuaren etxean lo egin eta, astelehenean, eskolara. Horri ere
|
ez
zioat azalpenik aurkitzen…
|
|
|
Fikzioaren barneko fikzioa egin zuen Iguaranek Deika aritu naiz amets gaiztotan, azalpen bat jaso nahian; orain
|
ez
diot deirik egingo, behar ez dudan garaian bota zuenean; eta, Ibarzabal, bitartean ez dagoenari kantuan, Ez genekien non zebilen ta gugan mamu bat genuen, ta bat batean haragizko da parean, hor, bost zentzumen, esan zuen, poesiaz josiz abandonoa.
|
|
|
Aldiz, Xenpelar, zer nahi duzue esatea, garratza da eztarriz, beti doinu berean kantatzen du. Baina, noski, jendeak
|
ez
dio horri begiratzen, jendea gelditzen da taxukera orokorrarekin, eta, agian ez dago ondo esatea, baina Bilintxen taxukera denok dakigu zein den: sudur kako hori, betirako geratu zaion herren hori… Ez naiz itxuraz ari, ez itxuraz bakarrik behintzat.
|
|
|
Bai, eta dezente kosta zait egoera emozionalari buelta ematea. Nik
|
ez
diot askorik begiratu hobeto egin nezakeenari. Asko da asebeteta utzi ez nauen lanaren zati bat, baina nahiko bakean geratu naiz nire buruarekin, esperientziaz badakidalako Txapelketa Nagusian benetan zaila dela zure maila ematea.
|
|
|
Zalantzarik gabe, uste dut hausnarketa sakona behar duela bakarkako gaien izaera “irekiak”, agortzear legokeen bide bat dela
|
ez
esateagatik.
|
|
|
Zalantzarik gabe, uste dut hausnarketa sakona behar duela bakarkako gaien izaera “irekiak”, agortzear legokeen bide bat dela
|
ez
esateagatik. Irekitik irekiegira dagoen muga hain da lausoa, ezen, nire ustez, aukerak eman adina arrisku eta susmo txar pizten baititu txapelketetan azkenaldion orokortu den joera honek.
|
|
|
Epai irizpideetan erantzun denbora eta ariketaren denbora osoa bai, baina abiadura ez da aipatzen nik dakidala, eta ziurrenez bera da bertsolaria plazatik Txapelketara gehien tuneatzen duena. Entzule bezala ez da erosoa bertsolariari mingainetik tiraka aritzearen sentsazioa, huts egiteko eskubidea du bertsolariak eta bertsogintzari
|
ez
dio mesederik egiten kantuan ari denak moteltze horren beharra sentitzeak.
|
|
|
Birus kaxkar honi
|
ez
diogu
|