|
2007
|
|
|
Bide batez, iruzkin bat egin nahiko nuke kontu honen eretzean. Sarri askotan euskarari eskatzen diogu beste ezein hizkuntzari eskatzen
|
ez
dioguna. Maiz euskal kultura, kultura barik, mito bat legez ikusi nahi dugu, eta ez gara konturatzen (edo ez dugu konturatu nahi) hori dela biderik bizkorrena geure sena galbidera eroateko.
|
|
|
Hortaz, azaleko aldekotasun hori bukatzen da erabilera areagotzeko neurriak zehazten hasi bezain pronto (Amorrortu et al., 2009). Zenbait girotan dagoen euskararen erabileraren inguruko uzkurtasun horrek
|
ez
dio mesederik egingo elebidunari eta horrek, askotan, amore emango du parean duen erdalduna kopetilun ez ikustearren. Bestela esanda, dimentsio makroan kokatzen den hizkuntza diskurtsoak dimentsio mikroko egoeretan eragingo du eta, norbanakoaren motibazioa ahulduz, euskararen erabilera eragotziko du.
|
|
2009
|
|
|
Laburbilduz, gaztelania jakin beharra ezartzen duen Konstituzioko klausulak hizkuntzen ofizialtasunaren eragin juridikoari
|
ez
dio ezer berezirik eransten, ez bada" behar" aren berezitasuntzat" gaztelania" ri dagokion zerbait dela ulertzen, hain zuzen ere, Estatu guztian zehar hedatzen eta irakasten den hizkuntza delako, pertsonen bizileku eta auzotasun zibila kontuan izan gabe, bai Konstituzioa onartu aurretik baita ondoren ere. Alegia, gutako inork ez daki gaztelania Konstituzioak jakiteko beharra ezartzen duelako, baizik eta derrigorrezko hezkuntzan ikasi dugulako.
|
|
|
alde batetik, Euskalerria Irratia eta, beste batetik, eremu euskalduneko telebistak. Lehenengoari dagokionez, duela 20 urtetik gora, eremu mistoan euskara hutsez ari den irrati bakarra da, eta oraindik
|
ez
diote emititzeko baimenik eman, administrazioak atzera bota dituelako irratiak lizentzia bat lortzeko egindako eskaerak guztiak. Lizentziarik ez izatearen ondorioz, komunikabide horrek ezin ditu nafar agintariek urtean behin ematen dituzten dirulaguntzak jaso, eta horrek publizitate pribatuaren menpean egotera behartzen du irratia.
|
|
|
Hortxe kokatu behar, besteak beste, Wazemank edota Mihiluze moduko produktuen arrakasta, eta baita, oro har, tokian tokiko euskarazko prentsarena ere (lokaltasuna eta sustraiak posizionatzeko indargune nabarmena direla, alegia). Haatik, inorena baliabide gutxiz eta modu aseptiko samarrean kopiatzen tematzen denak nekez topatuko du bere lekua hedabideen azoka globalean, nekez egingo du inork hedabide horren aldeko hautua balio erantsi jakinik eskaintzen
|
ez
badio (oroit Pat Loughreyren esaldiaz: " It is that which seeks to appeal to everyone that tends to appeal to no one"; Zabalik hondoratu izanaren edota Aldaketa errotu ezinaren arrazoietako batzuk eman diezazkiguke faktore horrek).
|
|
|
" Ikastolan gai hori landu izan dudan guztietan, beti arin arin gainditzen nuen irakasleak beti esan ohi zidan, oso gaizki espresatzen nintzela, eta ortografiazko faltak oso ugariak zirela. Beraz hori dela eta, gaztelera hizkuntzari
|
ez
diot inoiz estimurik izan, eta batzuetan gorrotatzera iritsi naiz ere". Bitxia da ikustea hizkuntza berberean batzuk baztertuta sentitzen direla:
|
|
2010
|
|
|
Baina aztertu dugun errealitateak garbi erakusten du euskararen gizarte egoera ezin dela irizpide geografiko hutsez azaldu. Hau da, zatikatze geografikoak
|
ez
dio hizkuntzaren egoera sozialari erantzuten. gazteen euskararekiko bizipenak hizkuntza eremu geografikoen arabera baino, ingurune soziolinguistikoen eta harreman sareen arabera azal daitezke. eta sare harremanetan euskaraz gehiagotan egiteko. baina haien adierazpenak irakurrita, ondoko galdera honek asaldatzen nau: non dago hizkuntzaren gozamena?
|
|
|
familia euskaldun ez osoak (guraso bat bakarra euskalduna dutenak, kasu) eta familia euskaldunberrituak (kide euskaldunak azken belaunaldian baizik ez dituztenak). eremu erdaldun (du) etako gazte euskaldun gehienek aurreko familia heterogeneo tipologia bietariko bat izan dute. hori horrela, euskara nekez izan da familiakoen arteko erabilera hizkuntza nagusia, hainbatetan ohikoa izan bada ere. gainera, ingurune erdaldunetan bizi dira eta horrek eraginda, adin berekoen artean erdara izan da komunikaziorako gizarte araua. hala bada, familiak eta auzo edo gizarte ingurune hurbilak (eskola barne) batera jokatzen dute haurren hizkuntza sozializazioan. batera, baina ez indar beraz. haurtzaroaz geroztik ingurunea gailentzen zaio etxekoari, gazteak egiten dituen hautuak direla medio. euskararen erabilera soziala handia denean, ingurune euskaldunaren eragina familia bidezko transmisioaren hutsunea berdintzera iritsi daiteke eta, eskola lagun, haurren euskarazko sozializazioa ahalbidetu. inguru erdaldunetan aldiz, haurren euskararekiko bizipenak eskolari lotuta egon dira eta etxeko erabilerak ―euskarak etxeko harremanetan lekua izan duen kasuetan― ezin izan ohi du haur gaztetxoen adinkideekiko erabilera, erdaraz ezarria, euskarara erakarri. hori gertatu ezean, gazteen ezagutzaren eta erabileraren artean dagoen arroilak urratzen segituko du. ondorioa garbi dago: ...arri. errandakoaren haritik, bada alderdi bat egoera makroaren azalpena kuestionatzen duena. legez ezarritako hizkuntza eremuak egoteak eremu horien barneko homogeneotasun irudia sortu du, eremuen berezko koherentzia sendotu nahi duen ideologia. baina aztertu dugun errealitateak garbi erakusten du euskararen gizarte egoera ezin dela irizpide geografiko hutsez azaldu. hau da, zatikatze geografikoak
|
ez
dio hizkuntzaren egoera sozialari erantzuten. gazteen euskararekiko bizipenak hizkuntza eremu geografikoen arabera baino, ingurune soziolinguistikoen eta harreman sareen arabera azal daitezke. adibidez, tafallan, legez eremu ez euskaldunean, euskara (ere) lehen hizkuntza duten gazteak badira. inguru soziolinguistiko hurbilak eta harreman sozialak dira erabakigarriak eta egun nafarroan horiek ez z...
|
|
|
1991an bat aldizkariak 20 urte betetzea gutxik espero zuen. zorionez, bat aldizkariaren ardura hartu duten pertsonei esker, zailtasunak eraginkortasunez gaindituz eta egoera berrietara zuhurtziaz egokituta, bide emankorra egitea lortu du. soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain aldizkaria ingurumari oso gatazkatsuan sortu zela esan gabe ez dago ulertzerik bere bilakaera. giro politiko liskartsuan glotopolitika administrazioari bakarrik ala administrazioari eta eragile sozialei zegokien eztabaidagai zegoen abiatu zen garaian. Frankismoan inongo gobernuren babesik gabe autoerakuntzaz gorpuztu zen euskararen mugimendu sozialak bizirik eta sasoitsu jarraitzen zuen. entitate eta pertsonez osatutako eremu zabal eta askotarikoa izaki bazuen gogoetak gurutzatu eta esperientziak trukatzeko premia. eta batez ere hizkuntza politikan parte hartzekoa. abiatu berri ziren administrazio autonomikoek, ordea,
|
ez
zioten zilegitasunik aitortzen horri, berdin iparraldean, nafarroa garaian zein eae ko tokiko intituzioetan. glotopolitikan eragin nahi izatea, beraz, liskarraren erdian paratzea zen. horrek hainbat urtetan ez dio bat i lagundu bere inguruan nahi izango lituzkeen guztiak biltzen, nahiz eta urte hauetan bere orrietan idatzi dutenen zerrendari erreparatzen bazaio, zinez, txalotzekoa den irakurleari... Multzo hau, halaber, hedatzen joan da 20 urte hauetan. instituzio eta enpresetako euskara teknikariak, trebatzaileak, herrietako euskara eta aisialdi elkarteak, soziolinguistika aplikatuan diharduten ikertzaile eta enpresak, alderdi eta sindikatuetako euskara arduradunak, profesional euskaltzaleak... bat aldizkariaren xede taldea ere gero eta zabalagoa bilakatu da. ugaritu egin dira, halaber, esperientziak nahiz euskararen errealitateaz gogoeta egin, ikertu edo sustapen ekintzak burutzen dituztenen ekarpenak eta premiak. euskarazko argitalpen espezialdu eta dibulgatiboen eztanda bizi izan dugu urte hauetan (ele, zutabe, hik hasi, uztaro, elhuyar, bertsolari...). bat aldizkariaren eremua errespetatuz lehiakide zuzenik sortu ez bazaio ere, bat en berezko irakurlegoari errealitatea ezagutu eta jarraitu ahal izateko erreferentziak gehitzearekin hautatu beharra etorri zaio. hots, zer irakurri behar du irakasle euskaltzale batek?
|
|
|
1991an bat aldizkariak 20 urte betetzea gutxik espero zuen. zorionez, bat aldizkariaren ardura hartu duten pertsonei esker, zailtasunak eraginkortasunez gaindituz eta egoera berrietara zuhurtziaz egokituta, bide emankorra egitea lortu du. soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain aldizkaria ingurumari oso gatazkatsuan sortu zela esan gabe ez dago ulertzerik bere bilakaera. giro politiko liskartsuan glotopolitika administrazioari bakarrik ala administrazioari eta eragile sozialei zegokien eztabaidagai zegoen abiatu zen garaian. ...eta askotarikoa izaki bazuen gogoetak gurutzatu eta esperientziak trukatzeko premia. eta batez ere hizkuntza politikan parte hartzekoa. abiatu berri ziren administrazio autonomikoek, ordea, ez zioten zilegitasunik aitortzen horri, berdin iparraldean, nafarroa garaian zein eae ko tokiko intituzioetan. glotopolitikan eragin nahi izatea, beraz, liskarraren erdian paratzea zen. horrek hainbat urtetan
|
ez
dio bat i lagundu bere inguruan nahi izango lituzkeen guztiak biltzen, nahiz eta urte hauetan bere orrietan idatzi dutenen zerrendari erreparatzen bazaio, zinez, txalotzekoa den irakurleari eskaini dion iritzi eta ikuspegi aberastasuna. ikastolak, helduen euskalduntze alfabetatzea, euskarazko prentsa, euskararen aldeko kolektibo hainbat, intelektual sarea... euskararen aldeko sare soziala askotar... Multzo hau, halaber, hedatzen joan da 20 urte hauetan. instituzio eta enpresetako euskara teknikariak, trebatzaileak, herrietako euskara eta aisialdi elkarteak, soziolinguistika aplikatuan diharduten ikertzaile eta enpresak, alderdi eta sindikatuetako euskara arduradunak, profesional euskaltzaleak... bat aldizkariaren xede taldea ere gero eta zabalagoa bilakatu da. ugaritu egin dira, halaber, esperientziak nahiz euskararen errealitateaz gogoeta egin, ikertu edo sustapen ekintzak burutzen dituztenen ekarpenak eta premiak. euskarazko argitalpen espezialdu eta dibulgatiboen eztanda bizi izan dugu urte hauetan (ele, zutabe, hik hasi, uztaro, elhuyar, bertsolari...). bat aldizkariaren eremua errespetatuz lehiakide zuzenik sortu ez bazaio ere, bat en berezko irakurlegoari errealitatea ezagutu eta jarraitu ahal izateko erreferentziak gehitzearekin hautatu beharra etorri zaio. hots, zer irakurri behar du irakasle euskaltzale batek?
|
|
|
...ak ere kontuan hartuta, galiziera indar handiz barneratu bada ere kultura, politika eta antzeko sektore ofizialetan, sendi eremuan oraindik ere atzera egiten duela esan dezakegu, eta hiriguneetako erdieta goi mailako klaseetako haureta gazte eremuetan garrantzirik gabekoa dela ia ia. galiziako Xuntan izan diren gobernu ezberdinek egindako hizkuntza politika gogogabeak (galizierarekiko beligerantea
|
ez
esateagatik, gaur egun gertatzen den bezala)" galizieraren eta gaztelaniaren arteko bizikidetza elebiduna" bultzatu du; baina galizieraren erabilerari eragozpenak eta trabak baino ez dizkio ipini eta, erabilerei dagokionez, egoera kaotikoa sortu du eta ez ditu betiko aurreiritziak baztertu. horren
|
|
2011
|
|
|
Hau, ordea, inposatua eman zaio eta inkontzienteki bereganatu du. Horregatik haurtzaroan jaso duen mundu ikuskerak
|
ez
dio inolako gatazkarik sortu, besterik ez baitu ezagutu. Umeak, beraz, naturalki egin du euskaraz.
|
|
|
Bideen gurutzatze honetan elkartu izanak bereziki poztu gaitu, eta, horretan, zeresana izan du zenbaki honen muina garatu duen Mikel zalbide euskaltzainak. Aspaldiko laguna —eta hainbat proiektutan lankide ere— badugu klusterrean Mikel, eta lankidetza emankor horren inguruan sortu zen pablo Suberbiola klusterreko teknikariaren eta bere artean erronka honi heltzeko gogoa eta asmoa. hemen aurkezten dugun zenbakia erronka horri erantzunez lorturiko emaitza da;
|
ez
dio aldizkariaren ohiko moldeari jarraitzen egiturari dagokionean, baina bere helburu nagusiari zuzen zuzenean erantzuten dio, hau da, soziolinguistika esparruko ezagutza teorikoari bulkada ematea eta bozgorailu izatea, horrela, arlo teorikotik praktikarako zubiak egitea erraztuz.
|
|
|
Jardun gune, rolharreman, adierazbide eta situazio guztietan hizkuntza bat bere hiztunelkartearen mintzamolde bakar ez izatea gauza bat da (hizkuntzen historia ezagunean arras ohikoa), eta hizkuntza hori zeharo galtzea, bere eguneroko erabilera arrunta iraungi eta belaunez belauneko transmisioa erabat kolapsatzea, bestea. ezagunean arras ohikoa), eta hizkuntza hori zeharo galtzea, bere eguneroko erabilera arrunta iraungi eta belaunez belauneko transmisioa erabat kolapsatzea, bestea. Bata (konpartimentazio soziofuntzionala) ez da ezinbestean, gure artean errazegi esaten bada ere horrelakorik, bestearen (luze zabaleko language shift edo mintzaldatzearen) atalburu. erabateko kolapsoaren infernu hori ez du Mitxelenak, 1977an, begien bista bistan. ezinezkoa denik
|
ez
dio, baina ez du uste egiantz handiko panorama denik. esplikazio posibleak bilatzea ez da, oraingoan ere, hain zaila: garai hartako gizarte giroa, nahiago bada kontestu soziopolitiko eta soziokulturala, izan liteke esplikazio iturri nagusietako bat.
|
|
|
Nola defini liteke hortaz gure egungo egoera, hizkuntza soziologiaren ikuspegitik, euskal hiztun elkarte osoa harturik gogoan? ...nala (egurenen 1867ko azalpenekoa, kasu) gogor pitzatu dela nonahi, eta ia desagertu egin dela euskal herriko eskualde gehienetan. urola kostaz, Tolosaren gerri bueltaz eta goierriko albo eremuaz, Markina ondarru Lekeitio triangeluaz eta Larraun goizueta Bortziri Baztan koadrangeluaz aparte eAeko eta Nafarroako herri herrixka jakinak ditugu, gero eta nabarmenago, joera nagusi horri erabat men egin
|
ez
dioten azken gordelekuak, azken baluarteak: arnasgune horiek ditugu behinolako (partez, nola hala, eraldatzen hasitako) diglosiaren azken egoitza. horiek ere ez daude diglosiak hain noraezekoa duen konpartimentazio soziofuntzionalaren (edota territorialaren) aldetik gero eta indartsuago, gero eta erdarak interbenituago baizik. hots, diglosia tradizionala bere azken hondarretara iritsi da gurean. hori bakarrik ez da geratu, bistan
|
|
|
Baina egia da, dudarik gabe, eskarmentu aberasgarriaz gainera atzerapen iturri izan dela formulazio hori hainbat aldetatik. hala izan dela eta, orain ere, hipoteka horren zamapean dihardugula euskaldunok sarri, gure konstruktu teorikoak oinarri sendoz zurkaizteko orduan. diglosia ez da ezegonkorra, ez eta konfliktibo hutsa. hori baino gertakari konplexuagoa da diglosia," txuri eta beltz" arteko nahas egoera interstizial ugari duena. konplexutasun horri ezikusia egitearekin ezer gutxi irabaziko dugu. denbora ari da, azkenik, gauza bakoitza bere lekuan jartzen. katalan herriei dagokienez hiru bide ikusten ditut egungo egunean, funtsean, nagusi: (a) gatazkaz edo diglosiaz tutik
|
ez
esan, (sortu dugun nahasteborrasteaz) ez baitago termino horretaz baliatuz hitz erdirik egiterik, ika mika antzuetan sartu gabe134; (b) diglosiaren (apenas konfliktuaren) kontzeptua berreskuratu, baina ez aipatu: " planteatzen ari garen eredu berri honek (demagun Albert Bastardas ek hain maisukiro azaldu berria digun hizkuntza ekologiaren eredu zahar berriak) ez du diglosiarekin zer ikusirik" aitortuz, nahiz eta begien bistan dagoen kalabaza baino handiagoko diglosia dela, puntatik puntara, hor azaltzen ari zaigun soluzio" berria", Bastardas en hitzetan" A ala B" ordez" A eta B" postulatzen duena; eta (c) zezenari adarretatik heldu eta, gatazkaren edo diglosiaren zentraltasunaz jabeturik eta zertan ari garen argi aitorturik, aurrera begirako (eta, behar bada, gure kontestura egokituriko) definizio eta aplikazio molde operatibo egokiak bilatzen saiatu.
|
|
|
Lehenengoak zientziaren objektibotasunaren izenean ari omen dira eta bigarrengoak, ordea, batek daki unean uneko zein interesen arabera. Adiera popularrak, azkenik,
|
ez
dio zientifikotasunari heldu, adiera politiko ideologikoari baizik. zientzia erreibindikatzen du zalbidek eta kexu ageri da diglosia kontzeptuari Fishmanek eman nahi izan dion adiera aintzat hartu nahi ez delako gure artean.
|
|
|
Ideiaren orijinaltasuna aitortuko dizut, Mikel, orain arte halakorik inori ez baitiot entzun. Landa lana egiteko eta datuak batzen joateko abilezia aitortzen diozu Txepetxi, baina berak eta munduan zehar beste hainbatek jasotako datuekin eraiki duen teoriari
|
ez
diozu aparteko ekarpenik ikusten. hortxe zeure iritzia, inondik inora konpartitzen ez dudana. ohartxo bat, bakarrik: Txepetxek ezagutzen ditu Fishmanen lanak eta ekarpenak egin ditu.
|
|
|
Alde batetik, diglosikoa izateko egoera batek iraunkorra izan behar du eta alderantziz oso aldakorra da gaur egungo ehko egoera soziolinguistikoa, aldaketa garaia da. Beste alde batetik, hizkuntzen arteko banaketa soziofuntzionala funtsezko ezaugarria da, eta kasu honetan ere ezin da esan ehko toki guztietan banaketa zorrotzik dagoenik, bereziki A hizkuntza oso sartuta dagoelako teorikoki b hizkuntzari dagozkion eremuetan,
|
ez
esateko hor ere nagusi dela. definizioaren beste aldagaiak aztertzen baditugu ere ikusiko dugu nola ehko egoera ez den diglosikoa, ez erabatekoa behintzat. diglosiaren eredu" gatazkatsua" kontuan hartuta ere zaila dirudi aho batez euskararen/ euskaldunen egoera diglosikoa dela baieztatzea. Auto gorrotoa eta barne alienazioa oraindik hiztun askok nozitzen badu ere, euskarari prestigio teoriko bat onartzen zaio.
|
|
|
Baina nolakoa zen diglosia tradizional hori? gure herri euskaldunetan indarrean egon den hizkuntza elkarbizitza diglosikoak, euskara erabilera esparru formal eta idatzietatik bazter uzten zuenak ez zituen euskara eta erdara maila berean jartzen. zereginen banaketa hierarkikoak ondorioak izan zituen hizkuntzetan eta hiztunengan. gure iragan ez hain urruneko diglosia klasiko horri
|
ez
diot nik begi nostalgikoez behatzen. ez dakit lehenaldi idealizatua ote duen zalbidek buruan, edo une gune historiko zehatz zehatzei baizik ez ote dien erreparatzen.
|
|
|
(Mikel, mesedez,
|
ez
esan une honetan nitaz pentsatzen ari zarena!)
|
|
|
Nagusia, ez bakarra. Etxe auzo lagunarte multzoan eta hurbileko bizimodua konfiguratzen duten jardun gune, harreman sare eta era askotako prozeduretan dauka euskarazko bizi nahi eta ezinak bere lehiakide indartsuena. donostiako kursaalen urtean hamar hamabost egunez euskarak presentzia duin eta ahalik zabalena eskuratzeak
|
ez
dio batere kalterik egingo hiztun elkartearen jarraipen asmoari, baina egunean eguneko jarduna konfiguratzen duten solaskidetza sare, rol harreman eta interakzio berbal etengabeen ondoan txikia da zinez. b) Bodegatik (jardun gune, rol harreman, adierazbide eta situazioestilo informal intimo masibo eta errepikakorren alorretik) ur gehiago sartzen ari zaio gaur euskaldungoari, teilatutik (goi maila... Aitzitik, badut motiborik uste izateko horretan eta beste hainbat puntutan, hitzak hitz eta iritziak iritzi, bat gatozela guztiok. ohargile zenbaitek (paula kasaresek oso bereziki) espreski azpimarratu du halere aurrez aurreko jarduera informalarruntaren gertakari hori ez dela komeni estuegi lotzea.
|
|
|
XXI mendean ari garela, ekintzaren bitartez jendeak harrapa ditzake hor dauden parametro teorikoak nahi izanez gero. eta praktika horrekin ados egonez gero, zientziak dioena aplikatzen ari zara, bai. Beraz, hiru maila horiek batetik. zientzia per se niri oso gutxi interesatzen zait, nahiz eta bere garrantzia kendu nahi
|
ez
diodan, baina, praktikara eramango gaituzten ondorioetara iritsi behar da.
|
|
|
A R KA I T Z ZA R R A G A. Bueno, printzipioz, hau izan da mahi ingururako prestatua geneukana. ...atorritakoak. orokortua dago haizearen kontra gabiltzalako sentsazioa. hertz askotatik helduta, lanean ari gara baina zabaltzeko zailtasunekin. euskararen kontrako mezua hain indartsua izanda, neutralizatzea asko kostatzen zaigu, eta neutralizazio hori lortu gabe alfer samarrik gabiltza, gauza asko egin arren. gainera, gure politikoak, baita euskaren alde daudenak ere, beste norabait begira daude,
|
ez
diote euskarari behar duen garrantzia ematen, ez bada momentu jakinetan bandera moduan astintzeko, eta ez dela instituzioetatik aldeko mezu indartsurik jorratzen.
|
|
|
Adibidez: Niretzat, euskara euskal herritarren hizkuntzetako bat da, ez euskal herritarren hizkuntza bakarra, formatu horretako esaldiekin
|
ez
diogu inkestatuari laguntzen, erantzun zuzena zein daitekeen iradokitzea ez bada, aurreneko esaldian inplizitu adierazten baita euskara ez dela euskal herritarren hizkuntza bakarra (dauden edo egon daitezkeen) hizkuntzetako bat baizik. erredundantzia hori zergatik erabili da, edozein kasutan item honetako a) aukeran, ideia bakar bat baino, bi proposamen aurkezten zaio elkarrizketatuari, biak bateragarriak badira ere.
|
|
|
eta besteetan ukatuago edo menperatuago, denetan daude estatuaren izena daramana eta ofiziala edo nazionala deitzen denaz gain hainbat hiztun erkidego, indar eta bizitasun ezberdinekin (Barreña et al., 2005). historian zehar gertatu diren hizkuntza ukipen egoerek, askotan, eta banan banaka, hizkuntza askoren desagertzea ekarri dute. galera horiek historian zehar nola bizitu diren jakitea ez da erraza, baina gaur badakigu arriskuan bizi diren hizkuntza erkidego guztiek kezkaz bizi dutela bere hizkuntzaren galera (Martì et al. 2005), eta ahal duten heinean bere hizkuntzaren biziberritzea lehentasunik handienetakoa bihurtzen dela gizatalde horientzat. oso adibide esanguratsua iruditu zaigu, berriki kolonbian ezagutu dugun nanuyo hiztun komunitatea. ...aki zuten nahiz eta haien hizkuntza espainolez nahikoa ordezkatua egon. gaur bizibide eta ondasun oso eskasekin jarraitzen duten arren, harro erakusten dute kapaz direla euren artean nanuyo hitz egiteko, eta badirela zenbait gazte eta haur bere hizkuntza etxean ikasia dutenak eta ondorengoei transmititzeko prest daudenak.1 gaur ukipen egoera bortitzean bizi dira hizkuntza gutxitu gehienak, guztiak
|
ez
esatearren. Apur bat urrun begiratzeko ikus dezagun, adibidez, Afrikan zenbat hizkuntza bizi diren kinka larrian, batetik europar hizkuntzen erasopean, eta bestetik beste afrikar hizkuntza indartsuagoen eraginari ezin aurre eginik; wolofera, swahilia, yoruba, hausa eta beste afrikar hizkuntza nahikoa indartsu batzuk, —mundu mailan gutxituak badira ere—, beren lurraldeetan txikiagoen erasotzaile bihurtu dira (uranga et al. 2008). ez da erraza egoera horietan zer egin daitekeen asmatzea. hizkuntza aniztasuna edonork bizi du gaur, bere gizartea elebiduna delako, immigrazioaren ondorioz, edota ingelesaren eraso bereziki nabarmen eta zabalduari esker, adibiderik ezagunenak aipatzearren.
|
|
2012
|
|
|
kultur politiken eta euskal dimentsioaren arteko harremana argitzeke dagoen auzia da. Administrazio askotan (denetan
|
ez
esateagatik) kultur politikak, kultura sailak," hizkuntzarik gabe" agertu izan zaizkigu. kultura da garrantzitsua, kultura da edukia. Baina non geratzen da hizkuntza?
|
|
|
Administrazio askotan (denetan
|
ez
esateagatik) kultur politikak, kultura sailak," hizkuntzarik gabe" agertu izan zaizkigu. Kultura da garrantzitsua, kultura da edukia.
|
|
|
Atzo kulturaren euskal plana zena gaur kulturen Aldeko herritartasun kontratua da eta bihar planaren Aldeko herritartasun kultura izango da edo auskalo beste zer. Bitartean azken 40 urteotan euskalgintzan eta euskarazko kulturgintzan lanean ari garen herri mugimenduok zein norbanakook ez dugu ezer erabakitzeko botere gunerik irabazi. euskal herritarrak gure lanaren aldekoak badira ere, euskarari zein euskarazko kulturari baldintza politiko ekonomiko juridikorik bermatzen
|
ez
diotenek antolatutako foroetara joaten gara ekarpenak egitera.
|
|
|
2007an prentsaurrekoa eman genuen donostian, literaturaren ustezko bozgorailuan. kazetari bakarra etorri zen. Gure ekimenak
|
ez
dio, antza, euskal literaturari ekarpenik egiten. urte osoko matrikula 20 eurokoa baino ez delako izango da. Agian 1.000 eurora igo genuke prestigioa izan dezan?
|
|
|
1/ 1eko eskalan harremanek agintzen dute, ez legeek. 1/ 1eko eskalan konpetitiboak eta erakargarriak gara. edozelan ere,
|
ez
diogu dena erraza eta polita denik. 1/ 1eko eskalak umiltasun eta energia handia eskatzen ditu:
|
|
|
Maiz, gehienetan
|
ez
esatearren, gai honen inguruan adin batetik gora gaudenok jarduten dugu, pulpitutik bezala aritzen gara iritziak ematen, aholkuak botatzen eta abar egiten. Hori guztia ondo dago, baina nik gazteen ahotsaren falta sumatzen dut arlo honetan.
|
|
|
Komunikazioz gainezkako gizarte modernoetan, mezu zaparrada atergabean bizi da gaurko gizakia. Alde guztietatik bidaltzen dizkiguten mezu horietako gehienek, den denek
|
ez
esatearren, gugan eragitea dute helburu, nahiz asmo hori batzuetan ez den hain agerikoa izaten (Garzia, 1999). Norbaitek norbaitengan eragin nahi duenean, pertsuaditu nahi duen horren baitako zerbait aldatu nahi duela esan nahi da.
|
|
2013
|
|
|
Esan dezagun elebiduna edo eleaniztuna den eta izan nahi duen gizarte honetan elebakartasuna, eredu sozial gisa, ez dela etikoki onargarria, edozein delarik ere hizkuntza. Eleaniztasunari
|
ez
diogu beldurrik izan behar, aberatsa delako, batetik, eta horixe baino ezin litekeelako izan euskararen plazako neurria. Azken batean, kontua da euskarak hiztun berriari mundu berri baterako eta harreman berrietarako, lanerako nahiz gizarte bizitzarako aukera gehiago ematea, trukean inolako ukaziorik eskatu gabe.
|
|
|
" Zergatik erosi nuke nik euskara?". Euskararen munduak
|
ez
badio ongi erantzuten, ez baditu erdigunean herritarren (horiek baitira euskararen bezeroak) nahi, behar eta balioak jartzen, agian, General Motorsi bezala gerta lekioke. General Motorseko zuzendaritzan ohartuko ziren bezalaxe, euskararen munduan ere hasi da jendea ohartzen framing aldarrikatzailearen ohiko erantzunek mugak dituztela, Iñaki Mart� nez de Lunak (2012, 33 or.) jaso dituen" euskaltzale zintzoen" testigantzetan agertzen denez.
|
|
|
1. " Gizarte sektore batzuen ustez, egungo egoera soziolinguistikoak
|
ez
dio euskarari ematen abantaila handirik eskaintzen hizkuntzen merkatuan lehiatzeko, jasotako iritzien bildumak erakusten duen bezala (1 taulak). Hortaz, gizarte sariaren ideiak ez du leku nabarmenik, gaur egun, Framing Berriko osagaietako bat izateko.
|
|
|
Berria ze zentzutan? Zentzu baten bai ze ikasi dot, ikasi dot gehiena, guztia
|
ez
esate arren, ze egia esan gero, ezkondu eta gero, ba familien eta kalien eta, ba ikasi dot asko entzunez edo, ba hiztegi aldetik batez be, baserritar artien, ze amaginarreba eta aitaginarreba eta hango mundua, gauza bat da otzara bat, zabala, beste bat lastozkoa, beste bat... (BE C, 284)
|
|
|
hiperleialtasun maila, elkarrizketa batean euskaldunak eta erdaldunak daudenean euskaldunek euskaraz hitz egitea, hain zuzen ere. Baina hiperleialtasunik ez egotea edo oso txikia izatea da ohikoena eta, hortaz,
|
ez
diogu beste 4 faktoreei ematen diegun pisu edo garrantzia berbera ematen.
|
|
|
Honako hauek dira euskal hiztun askok barneratuta ditugun aurreiritzien adibideak: euskarak zatitu egiten du, erdarak, berriz, kohesionatu; profesionalagoak dira langile (mediku, abokatu, kazetari...) erdaldunak euskaldunak baino; euskara ez da erakargarria (guay); euskaldun gutxi gara; gizarteak
|
ez
dio euskarari baliorik ikusten; gazteek ez dute euskararekiko atxikimendurik...
|
|
2014
|
|
|
Euskaraz bizi diren edo
|
ez
esaterako orduan, zalantzak sortzen dira ikasleen hainbat erantzun ikustean. Alde batetik, badira ikastetxetik kanpo euskararik erabiltzen ez dutenak, %52, 38; eta, bestetik, badira erabiltzen dutela esaten dutenak ere, %42, 85 Puntu honetan zehaztasun txiki bat egin beharra dago erabiltzen dutenen erantzunak ikusita.
|
|
|
Nik aitai ta amai hika hitz eitteit bakitelako ez zaiela inporta, baño pertsona batek esaten bait beai errespetoa faltatzeiotela hikaz hitz eiten,
|
ez
diot hitz eiten. Azkenen, nei iruitzen zait ez daukela egon beharri lege generalik..."
|
|
|
Igual da hika euskeran barruko kaleko hizkera, erderak dauken modu informal hoi betetzen duna. Guk modu informalen hitz eiteko hika daukeu, baño hika ez bagenu eukiko igual erderara joko genun" ze esatek!" beharren" ¡ que dices!" esango nun,
|
ez
esateagatik" zer moduz zaude?". Agian gazte askok horreatik hitz eitteute erdera.
|
|
|
Euskararekiko atxikimenduaren eta bizi esperientziaren araberakoa dela esango nuke. Etxean erabiltzeko aukera duenak edota lagunartean erabiltzen duenak
|
ez
dio horrenbeste garrantzi ematen eskolan derrigortzen duten edo ez. Ikasten ari denaren kasuan edo euskaraz aritzeko ohiturarik ez duenarentzat esanguratsua bilakatzen da, eskolan erabili beharra.
|
|
2015
|
|
|
Gehiegizko baikortasun batek eraginda akaso, uste izan genuen euskara indartsu zegoen eremuetan atzera egiterik ez zegoela, eta lehentasun osoa eman genion praktikan euskararentzat eremu geografiko berriak irabazteari. Hautemate horretan bat etorriko ziren, ziurrenik, garaiko agintari, euskaltzale eta euskaldun gehien gehienak, guztiak
|
ez
esateagatik.
|
|
|
Euskal hiztunek
|
ez
diote euskaraz mintzatzeko ohiturari iskin egin, ingurua aldatu egin zaie eta egokitu egin behar izan dute, ezin bestean, hori besterik ez(!).
|
|
|
Familietan euskara ez den beste hizkuntzen presentzia handitzen ari da, kalean, sare sozialetan gazteleraren edo frantsesaren erabilera orain gutxi arte agertzen ez zen harremanetan agertzen da. Euskal hiztunek
|
ez
diote euskaraz mintzatzeko ohiturari iskin egin, ingurua aldatu egin zaie eta egokitu egin behar izan dute, ezin bestean, hori besterik ez(!).
|
|
|
Euskara Euskal Herriko paisaiaren zati ere bada. Fribolo samarra dirudien arren, baieztapen horrek
|
ez
dio gure hizkuntzari bizitasunik kentzen, inolaz ere, paisaia ez delako kontu estetiko eta estatiko hutsa. Areago, EAEko paisaiaren arautegi ezarri berriak, zehazki, aukera egokiak irekitzen dizkio lurraldea eta hiriak antolatzeko arau eta planetan euskara ikuspegia txertatzeari.
|
|
|
Lehenengo talde batean elkartu ditugu 59 kasu. Horiek
|
ez
diote ezer gehiago eskatzen edo hizkuntza kudeaketari zuzenean lotuta ez dauden gauzak eskatzen dizkiote. Askok" Ezer ez"," Ez dakit" eta" Ezer berezirik ez" estilokoak dira, baina badira mami gehiago dutenak.
|
|
|
Askotan euskara erabiltzeak zama suposatzen du, zenbaitetan frustrazioa ere bai. Hala, zenbaitek
|
ez
dio garrantzirik
|
|
|
Ba, nik hala egingo zio (n) at, eta ea ze aurpegi edo ze erreakzio izaten duen!". Beste elebidun askok, agian,
|
ez
diote garrantzirik emango edo ez dute zalantzarik egingo, eta erdarara joko dute berehala arrazoi desberdinak medio: erosotasuna, ohitura...
|
|
2016
|
|
|
Are gehiago rol harremanen araberako daturik bildu ez denean; d) Lan esparruan (zorrozkiago esanik, lankideekiko jardunean) gora egin du ET erabilerak EAEn eta Nafarroan, aldiz (zertxobait) behera Iparraldean. Datu pozgarria izan liteke hau, oso, bestelako analisiek kontrakoa
|
ez
badiote. e) Administrazio publikoan eta zerbitzu esparruan gora egin du EAEko eta Nafarroako ET jardunak, behera aldiz Iparraldekoak. Beste inon baino bortitzagoa izan da jardungune honetako gorabidea EAEn. f) Garai bateko konpartimentazio soziofuntzionala aski ahuldurik ageri da EAEn eta Nafarroan:
|
|
|
138 Gipuzkoako gazteriaren datu hori ez dator bat gure esperientzia pertsonalarekin. Bistan da inpresio pertsonalek ezin dutela inkesta baten emaitza baliogabetu, eta
|
ez
diogula goiko hori inolako epai asmoz. Inkesta bidezko aitormen soilen emaitzak eta kale gorriko mintzajardunaren eguneroko esperientzia pertsonala hain diferenteak direnean, halere, zilegi da harridura horren berri ematea.
|
|
|
etxean? (baina etxeko datuek
|
ez
diote hori), unibertsitatean?, kirolguneetan?, lantokian? (baina gehienek ez dute lanik adin horietan).
|
|
|
anai arrebek lehen baino ET jardun sendoxeagoa ageri dute beraien artean. Ondorio pozgarria izan liteke hori, bestelako analisiek kontrakorik
|
ez
badiote, euskal hiztun elkartearen etorkizunerako.
|
|
|
Laburbilduz, esan dezakegu: ...Luna – Akademia eta Hizkuntza Politika tsitate sisteman eta lekutan dago gizartean jakin mina asetzeko dauden eskaera eta premietatik; d) oro har, esan daiteke unibertsitatean, lekuan lekuko salbuespen puntualak izan ezik, ez dagoela soziolinguistikaren inguruko politikarik eta plan instituzionalik; ez irakaskuntzarako, ezta lanketa zientifikorako ere; azken buruan, unibertsitateak, oro har,
|
ez
dio behar bezala heldu soziolinguistikaren inguruko gizarte erantzukizunari; e) gizartearen bulkadaz egindako ekimen zein ikerketek eta unibertsitate sistemaren baitan burutzen direnek, guztiz elkarri bizkarra emanez bizi ez badira ere, elkarlan falta dute.
|
|
2017
|
|
|
...z irlandera bazegoen etxean baina suposatzen dut nire amona hazten ari zenean betebetean sartuta zegoela nazionalismoan halako moduz non irlandar dantzetara joan ohi zen eta bizitza sozial oso bizia izan ohi zuen beraz pentsa irlanderaz egiten zuen baina ez zen/ nola esan/ nire familiakoak Dublingoak izan dira urtetan eta urtetan/ urtetan em beraz baina irlandera egon da familian ez dakit zergatik
|
/
ez diot sekula galdetu nire buruari hein batean (J4, 46). g11 (24, gizonezkoa) gehien bat ingelesez hitz egiten hazi da, eta haren aita Gaeltacht eremutik gertukoa bazen ere, ez zuen irlanderaz hitz egiteko ohiturarik. hala ere, g11k esaten du etxean pixka bat hitz egiten zutela irlanderaz, eta, herriko lehen hezkuntzako ikastetxean irlanderan jarritako enfasiari esker, haurrek ondo ikasi zutela ...
|
|
|
ezinbestean, eremuko beste eragileekin jardunez). hortaz, ez du zentzurik banako hura neurketa edo ebaluazio unitate gisa hartzea ikerketa makroskopikoetan (ondoren, irakurketa psikologistak hedatzeko). bizi mundu sozialetan gutxieneko unitatea harremana da, alegia, eremu sozial batean kokatutako praktika dinamikoa eta bizitua. banakoen gaitasunak edo ezaugarriak agregatuz ez da mekanikoki harreman jakin bat sortzen: euskara erabiltzeko gaitasunak dituztenek ez dute euskara erabiliko, ez dute euren artean euskaraz egingo,
|
ez
badiote egoerari zerbait egozten. egoera hartarako definitu behar dute edo hartarako aurredefiniturik aurkitu behar dute. euskaraz egitea ez da gaitasunen zenbaketaren emaitza, egoerak definitze eta arautzearena baizik. Joko sozialak, praktika sozialak, nola definitzen eta arautzen diren da kontu minimoa. are gehiago hizkuntza anitzeko eta hizkuntza ikasleen jendarteetan. badakigu ikerketa soziolinguistikoetan kategoriak erabiltzen jarraituko dela. nekez utziko zaiola hiztunak kontatzeari eta sailkatzeari; izan ere, zenbaki eta kopuru ofizialetan, inguruari begiratu ahala lortzerik ez dugun so handi eta ziurra lortzen dugula ikasi dugu eta oso guretuta dugu irakaspena. baina gutxienez, jakitun jokatu genuke.
|
|
|
erabilera sustatzeko neurriaren bila egonda ere, ezin izango dugu bermatu euskararen erabilera, ezta euskara erabiltzeko aukeretan eragin ere. bestela esan, hiztuna unitate eta informazio iturri gisa hartuta, banakoen aitorpenak zenbatzen, eta tipo zein kategorietan sailkatzen, ikerketen ondorioek beti jotzen dute banakoen disposizio edo atributu desozializatuetara, eta ondorioz, testuinguru edota egitura sozial errealak gutxietsi eta hiztunarengan uzten dute hizkuntzaren erabileraren erantzukizuna eta ardura: hiztunarenak dira, nonbait, euskara biziberritzearen motibazioa, eraginkortasuna eta, zergatik
|
ez
esan, ez erabiltzearen kulpa.•
|
|
|
Kale neurketaren alderdirik aipagarriena metodologikoa da; behaketa zuzena da erabiltzen den teknika, hau da, datuak jasotzen dituenak
|
ez
dio inori ezer galdetzen, baizik eta kalean dabilen jendea behatzen du; emaitza ez dago ikertuak diren pertsonen subjektibotasunaren menpe.
|
|
|
...n ia erdiek onartu dute HUHEZIra etorri denetik euskara gehiago erabiltzen dutela, eta horietatik bik ezagutza eta erabileraren arteko elkarreragina aipatu dute. gazteleraren presentzia handia da ikasleen ingurunean, lagunekin batik bat gazteleraz aritzen dira. zazpi ikasleetatik batek erantzun du lagunekin euskaraz aritzen dela, beste bostek gaztelera gehiago edo beti erabiltzen dutela, eta batek
|
ez
dio galderari zuzenean erantzun, nahiz eta aurretik aipatu duen huhezira etorri baino lehen euskara ez zuela ia erabiltzen:
|
|
2018
|
|
|
8 Bereziki azpimarratu nahi dugu" testuingurua" aipatzen dugunean hau zentzu oso zabalean ulertzen dugula, alegia,
|
ez
diogula" testuinguru soziolinguistikoari" bakarrik erreferentzia egiten –hizkuntzaz ari garenean ohikoa denez.
|
|
|
" Garrantzi berezia eman nahi diogu arnasguneetako egoerari. Gai horri
|
ez
diogu oraindik heldu, baina helduko diogu, hainbat mailatan", aurreratu zuen.
|
|
|
Eusle bat, jokaera urratzailea erakusten duenean, ez da izen propioz ari, taldearen enkargu bat betetzen ari da. Eusle batek hizkuntza zaharrari heltzen
|
ez
badio, ez da nahi ez duelako, baizik eta taldeak emandako funtzioa betetzearen ondorioz ezin duelako. Beraz, bere jokaera ez da erantzukizun pertsonala, kolektiboa baizik.
|
|
|
Bai eska dezakete euskaraz bes te modu batean azaltzea, baina ez gaztelaniaz egitea. Era berean, lankideren batek balu eusle batek euskaraz sorturiko dokumenturen bat (edo zati bat) itzul tzea,
|
ez
dio eusleari berari eskatuko; beste lankideren bati eskatuko dio laguntza. Gainerakoan, eusle izateko hautatuak izan ez diren lankideek ez dute zertan eusleei euskaraz egin (beren esku egongo da).
|
|
|
Iurrebasok erabili dituen datuei erreparatuta, 1991n 35 udalerritan hitz egiten zuten euskaraz etxean herritarren %90ek edo gehiagok; 2011n ez dago ehuneko horretara iristen den herririk. Hala ere, erabileraren kasuan izandako beherakadak
|
ez
dio joera orokor bati erantzuten, ezagutzaren kasuan azal daitekeen bezala. Horren atzean egon daitekeena aztertu nahi izan dugu ikerketa lan honekin.
|
|
|
9 Hizkuntza nahikoa menperatzen duela sentitzen ez duen hiztunak nekez izango du bere burua hiztun legitimotzat. Eta era berean, parekoak
|
ez
badio irizten hizkuntza behar bezain ongi erabiltzen duela, ez du hiztuna legitimotzat izango.
|
|
2019
|
|
|
aztergaiaren oinarri teorikoen berri izanik, ezagutza hori hemen eta orain aplikatzen dakiten; gizalegez, baina lausengu alferrak alde batera utzita, zuria zuri dela, eta beltza beltz, esateko gai direnak. hauek dira beraz laurak, pozik eta esker onez aurkeztuak. arazo gordina daukagu, halere, laurekin: ezagutzeaz gainera elkar estimatzen dugu zinez, eta ezagutza estimu hori traba gerta liteke batak bestearen ideia eskemen argi itzalak objektiboki epaitzeko. hainbat urtez lankide (izan) garenon artean zail da objektibotasun osoari eustea. ez da lan gozoa, honako honetan ados gaudela baina harako hartan
|
ez
esatea.
|
|
|
" hemengo jendeak ezin du euskara gabe bizi, haien parte dira. Niretzat buruko zapia antzekoa da.
|
ez
diot inori min egiten, ezta nire buruari ere" (auzokidea). herrira etorri berritan zapia kendu zuen, integratzeko asmoz. ez zegoen gustura. Orain konturatu da hori euskararen bidez egin dezakeela, identitate berri bat hartu bereari uko egin gabe.
|
|
|
Garrantzia sentitzen dute, baina bestelako iritziak ere jaso ditugu euskaldunak interpelatuz: " aldarrikapen asko eta erabilpen gutxi". edota deigarria zaie euskara erabili eta espainolez hitz egiteko jasotzean bueltan. hala ere, sekretua kontatuko dizut, baina
|
ez
esan inori: euskara giltza sekretua da, ate ugari irekitzen dituena.
|
|
2020
|
|
|
Paperak azkartasunean ezin du beste euskarri batzuekin konpetitu, baina irakurleari beste plataforma batzuek ematen
|
ez
dioten esperientzia eskaintzen dio eta hori da bere indargunea. Paperak, besteak beste, hausnarketak eskatzen duen patxada eskaintzen du eta dirudienez bere etorkizuneko garapena indargune hori behar bezala baliatzetik pasa daiteke.
|
|
|
Erakunde batek ezin du epe luzera bizi iraun eta bere helburua gauzatu, etekin ekonomikoa lortu, ingurumenaren jasangarritasuna atzitu edota gizarte elkartasuna bultzatu,
|
ez
badio Gizarte Erantzukizun
|
|
|
Gaiari buruzko literaturan oso hedaturik dagoen gutxieneko adostasun bat agerikoa da, alegia, erakunde batek ezin duela epe luzera bizi iraun eta bere helburua gauzatu, dela etekin ekonomikoa lortu, dela ingurumenaren jasangarritasuna atzitu edota dela gizarte elkartasuna bultzatu, baldin eta
|
ez
badio GEK ri gutxieneko arreta eskaintzen (Wheeler, Colbert eta Freeman, 2003). Bada, kontsentsu hau euskal soziolinguistikara ekartzeko beharra praktika egokia dirudi.
|
|
2021
|
|
|
Edo, beste modu batean esanda, munduko biztanleen% 4k hizkuntzen% 96 hitz egiten dute. Kontuan hartzen badugu, alde batetik, duela hogei urte proportzio hori 95/ 5 zela eta, bestetik, egoera orekatzeko 80/ 20 proportziora itzuli ginatekeela, begien bistakoa da oso ataka zailean gaudela, dagoeneko kolapsora iritsi garela
|
ez
esateagatik.
|
|
|
Gure jokamoldearekin adierazten ari gara gure hizkuntza talde barneko kode bat dela, partekatu behar ez den zerbait. Mezu horrekin, atzerritarra dela esaten ari gatzaio inplizituki besteari, beharbada gero gure hizkuntza suntsitzea leporatuko diogun horri, erabiltzeko aukerarik eman
|
ez
diogun horri.
|
|
|
Eta horrek igual sortzen du, motibatzea alde batetik, baina era berean desmotibatzea, ze beldur horrek igual eragiten du, esaten duzu konpromezu handiegia da, utziko dut nahiz eta jakin egin dezakezula, eta hori, batez ere beldur hori nik izan nuen batzuetan, nahi nuen hor egon eta callo a eman nahi nuen, baina ez nekien nola, edo ez zitzaidan ateratzen nahi nuen moduan, eta pertsona batzuei horrek eragin diezaieke desmotibazioa edo pentsatzea txarto geratuko direla. / Igual pentsatzen nuen," hau pentsatzen dut baina ez dut esango, ez da beharrezkoa esatea", nahiz eta aberasgarria izan, batzuetan horrek eragiten zuen gauza batzuk
|
ez
esatea, ezta. Eta azkenean, bueno, erlazioa pixka bat hobetu genuen, bueno hobetu, ez dakit nola esan, gehiago erlazionatu ginen eta gauzak esan ahal zenituen era irekian eta lasai lasai, eta horrek lagundu zuen.
|
|
|
Larraitzi ikerketaren espazioak euskararen erabilera beste espazio batzuetara hedatzeko balio
|
ez
badio ere, bere barnean mugitu egin da. Barneko mudantza hori etorkizunean ernatu daitekeen hazia izan daiteke.
|
|
|
1980ko hamarkadaren bukaeran hiru errepubliketan independentziaren aldeko mugimenduak nagusitu ziren eta Lituania, Letonia eta Estonia Sobietar Batasuna uzten lehenbizikoak izan ziren. Garai hartan onartutako hizkuntza legeek
|
ez
zioten errusierari estatus ofizialik ematen1, eta ondorengo urteetan errusieraren erabilera murriztea eta lituanieraren, letonieraren eta estonieraren funtzioen zabaltzea gauzatu zen. Hurrengo atalean errepublika bakoitzaren hizkuntza ofizialen eta ez ofizialen egoera aztertuko dugu.
|
|
|
Hots, Europan Frantzia hizkuntza propioei buruzko kudeaketan salbuespen bat egoten da oraino. Iduriz, lege berri horrek laguntza handirik
|
ez
dio ekarriko hizkuntza horien biziberritzeari (Ipar Euskal Herrian adibidez), lurralde batzuetan indarrean diren hizkuntza politika ekintza zenbait bermatzen baldin baditu ere eta, ondorioz, besteetan indarrean jartzeko aukera ematen baldin badu ere.
|
|
2022
|
|
|
Gehiengoak balio praktikoa egozten badio ere, ia ia beste horrenbeste dira balio praktikorik egozten
|
ez
diotenak.
|
|
|
Irudi hori ez litzateke hain kaltebera izango antzematean zehaztu diren egunerokotasuneko gai, mintzakide eta egoerekin loturak handiagoak izango balira. Zentzu berean, gehiengoak balio praktikoa egozten badio ere, ia ia beste horrenbeste dira balio praktikorik egozten
|
ez
diotenak.
|
|
|
Ariketan aurreikusitako emaitza da biztanle berrien erdiak erdaldunak izan daitezkeela, eta horrek 8 puntu baino gehiagoko galera ekarriko lukeela herritarren hizkuntza gaitasunean. Tamaina eta hiztunen ezaugarriak aintzat hartuta, hauskortasun indizea Zumaiakoa baino handiagoa da(
|
ez
dio punturik gehitzen EPI indizeari), eta bilakaera indizea puntukoa izango litzateke.
|
|
2023
|
|
|
Ziurtatzen dute
|
ez
diotela murrizketarik ezarriko tokiko hizkuntzan lan egiten duen hedabideari.
|
|
|
Praktika pedagogiko atzerakoiek
|
ez
diote aukerarik eman ikasleari ahozkotasuna lantzeko gelan eta, ondorioz, komunikazio gaitasun txikia dute ikasle askok unibertsitatera iristen direnean. Bereziki larria da hau ingurune erdalduna duten ikasleen kasuan.
|
|
|
– Gainera, praktika pedagogiko atzerakoiek
|
ez
diote aukerarik eman ikasleari ahozkotasuna lantzeko gelan eta, ondorioz, komunikazio gaitasun txikia dute ikasle askok unibertsitatera iristen direnean. Bereziki larria da hau ingurune erdalduna duten ikasleen kasuan.
|