|
2000
|
|
|
Uste hori nuen nire irakurketen arabera, eta horren lekukotasuna agertzen digu Jimeno Juríok ere bere Navarra. Historia del
|
euskera
liburuaren 54 orrialdean, bertan erabiltzen ziren hizkuntzak orokortasunean begiratuz. Beraz, ez nenbilen oker.
|
|
2002
|
|
|
Juan Mari Torrealdaik idatzitako El libro negro del
|
euskera
liburuan jasotzen denez, irrati arduradunek ordezkaritza espainiarrean zehaztu behar zuten euskarazko irratsaioen zerrenda, eta baimenduak zirenak soilik eman ahal ziren euskal hizkuntzan. Publizitatea eta arrakasta handia zuten disko eskainiak hortik kanpo geratzen ziren19 Idazleak azaltzen duenez, euskara «denboraz kanpoko» irratsaioetan soilik erabil zitekeen; hau da, kulturaletan, literatura edo historiari buruzkoetan, eta erabat debekaturik zegoen gaurkotasunarekin zerikusia zuten edukietan, publizitarioak izan arren (Torrealdai, 1998:
|
|
2003
|
|
|
Iurretako semea, mutiko zolia, etxe auzo inguruak euskaldun hutsak izan dituana, ikasle fina, zehatza eta ekin handikoa bere ardura zereginetan, autodidakta euskera arloan,
|
euskera
liburuen irakurle handia, letretarako sen eta zaletasun gozoduna, hori da beste gauza batzuen artean Don Karmelo.
|
|
2012
|
|
|
Mespretxua eta gutxiestea ere bai. Torrealdaik, besteak beste, nahiko dokumentatua du hori El Libro negro del
|
euskera
liburuan (Torrealdai, 1998). Xamarrek ere antzera, Orekan.
|
|
2013
|
|
|
Kontua aspaldikoa da. El libro negro del
|
euskera
liburuan biltzen dira euskararen gainean esan diren hitz eder asko; esate baterako, Juan de Marianak (XVI XVII) esaniko hura: Solo los vizca� nos conservan hasta hoy un lenguaje grosero y bárbaro, que no recibe elegancia.
|
|
2018
|
|
|
Onartuko al didate aholku propagandistiko bat?: arretaz irakurri Asedio al
|
euskera
liburua. Hainbat pasartetan ikusi dute euskararen kontra gupidagabe jardun ohi diren agintari eta intelektualek nola goraipatu ohi duten herri hizkuntza, eta jatortzat eman, eta aldi berean nola jazarri edo debekatzen duten euskara jasoa, euskara batua.
|
|
|
Azkenean, ukatu egiten da. Gaur egun, nik (Asedio al
|
euskera
liburuan) bildu ditudan dokumentuetan, askok eta askok ukatu egiten dute Francok euskara ezabatu nahi zuenik edo euskarak zailtasunak izan zituenik. Areago, esaten da Francok eta asko lagundu zutela 60ko hamarkadan eta hil zen arte.
|
|
|
Multzo horretaz gain, bigarren multzo bat egongo litzateke, euskararen soziologiari buruzko argitalpenena, eta hor egongo lirateke, esate baterako, El libro negro del euskera eta berriki, 2018an, argitaratu duen Asedio al
|
euskera
liburua. Baina azken multzoa, euskal literatura eta zentsurari buruzko multzo hori, da gure kasuan aipagai nagusia.
|
|
2019
|
|
|
oharra: h letrari eta batasunari buruzko oso bestelako iritzia erakutsi zuen Antonio Maria Labaienek Alternativas para una factible unificación y desarrollo del
|
euskera
liburuan (1984, Donostia: Gráficas Izarra).
|
|
|
Euskaltzaindia, el batua y la muerte del
|
euskera
liburuaren azala.
|
|
|
1978an, Euskerazaintza Euskeraren Erri Akademia sortu zuten Arantzazun gauzatzen hasitako batasunaren aurkakoek; Lino Akesolo izan zuen aurreneko presidentea, Augustin Zubikarai aurreneko zuzendaria. Lau urte geroago, 1982an, Euskaltzaindia, el batua y la muerte del
|
euskera
liburua argitaratu zuten Bixente Latiegik eta Dunixi Oñatibiak, Kardaberaz Bazkunaren enkarguz. Baina gero eta eragin eta oihartzun murritzagoa izan zuten gizartean Euskerazaintzak eta, oro har, euskara batuaren aurkako adierazpen guztiek.
|
|
2020
|
|
|
Frankismo alditik harago ere jo nuen, baina ez hizkuntz politika historian zehar aztertzeko asmoz, baizik eta politika horren ageriko markak azaltzeko. El libro negro del
|
euskera
liburuak 300 urtetan zehar euskarak izan duen tratua bildu nahi du, gehienbat gobernu espainiarrak edo frantziarrak izan duten jarrera, eta intelektualek nola lagundu duten boterearen politika. Jatorri eta izaera oso desberdineko pasarteak bildu nituen, legezkoak, polizialak, ekonomikoak, sozialak, intelektualak, eta kronologikoki ordenatu.
|
|
2022
|
|
|
Euskalduna zen dudarik gabe Antso Handia. Garai hartako erregeez, hona lekukotasun bat fidagarria, J.M. Jimeno Jurio zenak ekarria bere Navarra, historia del
|
euskera
liburuko 66 orrialdean: " Mateo de Anguiano, historiador de la Rioja, menciona en su Compendio historial (1704) una donacion de 1060, afirmando que los reyes de Navarra de aquellos tiempos usaron del vascuence como lengua propia y nativa".
|