|
2000
|
|
|
Liburu horiek sareko liburutegi guztien artean banatzen dira. Horren bitartez, Euskal Autonomia Erkidegoko Liburutegi Sare Nazionala osatzen duten liburutegi publikoak euskaraz argitaratu berri diren lanez hornituko dira, eta jende guztiak
|
euskarazko
liburu berriak eskuratzeko modua izango du.
|
|
|
Erosketa zentralizaturako prozedura, hala Liburutegien Sareak nola Nafarroako Liburutegiak erabiltzeko pentsatua, tresna funtsezkoa da, eta liburutegiek titulu askoren artean (Nafarroako Liburutegi Nagusian urtero sartzen direnak, 10.000 inguru) beraien bilduBiblinleka metarako egokienak hautatu ahal izateko behar bezain malgua. Horrela, haurrendako liburutegiek haur eta gaztetxoendako liburu gehiago aukeratuko dituzte, eta eremu euskaldunean daudenek
|
euskarazko
liburu gehiago. Azken finean, esan dezakegu ereduak aukera bat dakarrela euskararentzat, baina teknikariek eta arduradunek etekina ateratzen jakitea, edo hala nahi izatea, besterik da.j
|
|
2002
|
|
|
2002ko iraila urria • 132 zenbakiara renesportazioaz ari zela eta, eta
|
euskarazko
liburuek kanpora ateratzeko duten zailtasuna ikusirik, ondorengo proposamena egiten zuen: merkatuaren azterketa egin, merkatuak zer nahi duen ikusi eta hura eskaini, enpresa munduan egiten den ildoari jarraituz.
|
|
2007
|
|
|
Torrealdai, J. M. (2003): " Fraide frantziskotarren
|
euskarazko
liburuak", in: Intxausti 2003, 593
|
|
|
Baina
|
euskarazko
liburuak ere badira liburu dendan. Zerk erakartzen nau euskal liburuetatik?
|
|
|
Euskararen erabilera eta bilakaera, luzaroan nagusitu den mugazgaindiko lankidetzaren ahultasunari lotuak daude. Izan ere, azken urteetaraino, batez ere frantses Estatuak, Akitaniako Eskualdeak eta Pirinio Atlantikoetako Kontseilu Nagusiak begi txarrez ikusten zuten" atzerriko" erakunde publiko batek dirua eman zezan ikastola bat eraikitzeko,
|
euskarazko
liburuak argitaratzeko ala eskolatik kanpoko jarduerak euskaraz eskaintzen dituen elkarte bat laguntzeko. Susmoa zen nagusi; are eta gehiago jakitean hizkuntza komunitate bereko zati bat ordezkatzen zuen erakunde batek" Frantziako barne gaietan" bere sudurra sartzen zuela.
|
|
2008
|
|
|
Neure zifrarik ez dut, baina ez da gezurra izango Precisa azterketa etxeak iaz azaldu zituen datuak: alegia, 2000tik 2005era 824.500 ale galdu zituela
|
euskarazko
liburuak. Eta iturri beretik dakigu, 2006an 2005ean baino 95.000 ale gutxiago ekoitzi direla.
|
|
|
Bai ikasmaterialak bai haurrentzako argitalpenak, bi biak populazio berera zuzenduak dira. Horiei begira egiten da
|
euskarazko
liburu ekoizpenaren erdia: %50, 5 Goragotik ere ibiliak gara (%63, 5), baina aurten biek galdu dituzte tituluak, 115 batek eta 48 besteak.
|
|
|
Ingeniaritza eskolen artean euskaldunena omen da. Euskal Herrian arlo teknikoetan
|
euskarazko
liburu eta materialen behar handia egonik ere, euskarazko ikasmaterialik ez du kaleratzen. Zoritxarrez, irizpide ekonomikoak nagusitzen direnean, gizartearekiko konpromisoa desagertzen da.
|
|
2009
|
|
|
Asmo xumea den arren, helburu handi bat du hasieratik. Egileak, idazleak, editoreak, irakurleak, kritikariak... publikoa
|
euskarazko
liburuen inguruan batzea asteburu batez. Helduak eta gazteak, umeak eta gurasoak auzoan, parean liburuak direla.
|
|
2010
|
|
|
Kontzientzia kargua eman zidan, baina ezinezkoa egin zitzaidan. Edozelan ere libertatea eman nion
|
euskarazko
liburuari. Irudikatu nahi izan nuen liburua ukituko zuten hurrengo eskuak zelakoak izango ziren.
|
|
|
Hori berria izan zen. Gogoan dut, gero, Salbatore Mitxelenaren Arantzazu poema atera zenean [1949an], eta Arantzazuko historia ere atera zenean, sermoietan jendeari nola gogoratzen zitzaion gauzak jakin nahi baldin bazituzten,
|
euskarazko
liburuak ere bazeudela.
|
|
2011
|
|
|
Irakaskuntza alor zabala da, eta
|
euskarazko
liburuak irakasliburuaren alor guztiak ez ditu berdin hornitzen. Iazko salbuespenarekin, LH izan da tradizionalki euskarazko irakasliburuak pilatu dituena.
|
|
|
Gehiegi luzatzeko asmorik gabe baina, aurkezpen gisako lerro batzuk eskainiko dizkiot modalitate honi, gauzak ondo, aurrerantzean garrantzi berezia izango duelakoan. Bestela esan,
|
euskarazko
liburu digitala hasieran dago, zein bide hartuko duen etorkizunean trinkotzen denean jakingo dugu; horregatik, goizegi delakoan azterketa arin bat askitzat eman dut oraingoan. Jakin badakigu gehiago sakontzea badagoela egon.
|
|
|
Behar ziren subentzioak ere ukan nituen Kontseilu Orokorretik, Pauetik. Hogei urtez izan nintzen buru, gero beste bat izan zen buru, eta orain ofizialki onartua da
|
euskarazko
liburuen egiteko. Uztaritzen dira.
|
|
2012
|
|
|
Zenbatetan esan diguten eta esan dugun, destainaz gehienetan,
|
euskarazko
liburuak erosi bai, baina ez irakurtzekotan erosi ohi duela askok eta askok. Eta, inork gehitu du horrek begi bistan jartzen duela euskal kultura simulakro hutsa baino ez dela.
|
|
2014
|
|
|
• Amazon.es (www.amazon.es). Amazon enpresak
|
euskarazko
liburuentzako ere txoko berria sortu du. Euskal argitaletxeek beraien katalogoak jarri dituzte, baina betiere Amazonek ezarritako baldintzetan.
|
|
|
Merkatu digitalean Amazon enpresa oso egoera onean dago, eta jada
|
euskarazko
liburu batzuk salgai ditu sarean. Argitaletxe askok liburu asko saltzen dituzte Amazoni esker, baina enpresa horren mende geratzen gara giltzapeturik.
|
|
2015
|
|
|
Baina, hala ere, ekin eta ekin: frankismo garaian, lehen alfabetatze eta gau eskolen sortzaile, euskara metodoen apailatzaile, euskal kantagintzaren bultzatzaile,
|
euskarazko
liburuen saltzaile... Zer ez.
|
|
|
Obedientzia edo menpekotasun itsua adierazteko ekintza irrigarri pila bat eginez. Hemen ez dakit
|
euskarazko
libururik bazenik ere. Irakurri ez genuen batere egin, erlijio otoitz, salmo eta letaniak, ez besterik.
|
|
2018
|
|
|
Garai hartan egindako ingeniaritza ikasketetan ez nuela izan aukerarik euskaraz ikasteko oso ondo gogoratzen dut. Ez zegoen
|
euskarazko
libururik, irakaslerik, irakasteko materialik...
|
|
|
Inkestak azken hamarkadetan sarritan egin den" zenbat gara?" galderari erantzun bat ematen dio:
|
euskarazko
liburuak eta musika kontsumitzen dutenen multzoa 190.000 lagunek osatzen dute. Hau da, 16 urtetik gorako euskaradunen %25ek.
|
|
|
Ez irakurtzeko arrazoiekin bukatu aurretik, aipatu behar da ikusgarritasunaren gaia. Behin eta berriz gizarteratzen ari den gaia da euskal kultur produktuek duten ikusgarritasun falta, eta
|
euskarazko
liburuekin ere gertatzen da. Azterketa honetan ez da gehiegi nabarmendu, baina aipagarria da gazteenen artean nabarmentzea gai hori:
|
|
|
Euskaldunek
|
euskarazko
libururik irakurri ote duten galdetuta, aldiz, hona Siadecoren datua: %40k diote baietz.
|
|
|
euskaldunok asko irakurtzen dugu, baina gehienbat erdaraz. Horrela, Euskal Herriko 16 urtetik gorako populazio osoa hartzen badugu, %69k irakurri dute libururik azken sei hilabetean, baina %6k soilik irakurri dute
|
euskarazko
libururik.
|
|
|
Euskaldunok asko irakurtzen dugu, baina gehienbat erdaraz: %69k irakurri dute libururik azken sei hilabetean, baina %6k soilik irakurri dute
|
euskarazko
libururik
|
|
|
Aldiz, lanari edo ikasketei lotutako liburuez galdetzean, proportzioa irauli egiten da: euskaldun berrien %24k diote azken urtean
|
euskarazko
libururik irakurri dutela, euskaldun zaharren %18ren gainetik.4 Beste alde batetik, euskaldun zaharren %37k diote euskaraz irakurtzeko ohitura edo erraztasun falta dutela, euskaldun berrien artean hori diotenak %52 direlarik.5
|
|
|
Arrazoiak merkatu potentzialaren tamainan bilatu behar dira. Baina konponbiderik gabeko arazoa balitz ere, mahai gainean jarri beharra dago,
|
euskarazko
liburuen irakurketa joerak ulertu nahi badira.
|
|
|
Urtero estatu espainiarrean gaztelaniaz argitaratzen diren 85.000 tituluen eta frantsesezko beste 75.000 tituluen artean euskaraz argitaratzen diren 1.800/ 2.000 titulu horiek liburu dendako apalategian aurkitzea miraria da, eta ezinezkoa liburuzainaren ekintza kontziente, aktibo eta politikorik gabe. Eta are kontziente eta aktiboagoa apalategitik
|
euskarazko
liburua hartzeko kulturzalearen hautua, jakinik ere erdaretan bere irakurketa apetak asebetetzeko aukera gehiago duela, edukiz
|
|
2020
|
|
|
(poesia lanak dezente). Tarte horretan eman zuen mahai gainean kolpea
|
euskarazko
liburuaren sektoreak. Egoera larrian daudela salatu zuten, eta kultura erdigunean jarri eta liburuaren kate osoari eragingo dioten neurriak eskatu zituzten:
|
|
|
Izan ere, azterketa soziologiko profesionalean oinarritzen zen; zehazki, Robert Escarpiten metodologia erabiliz buruturiko ikerketa baten emaitza zen. Hitz gutxitan esanda,
|
euskarazko
liburuaren unibertso txikiaren lehen deskripzio xehea eskaini zigun.
|
|
|
1976an hasi nintzen, Euskal idazleak, gaur liburuaren kariaz. Nire lan hipotesia zera zen orduan,
|
euskarazko
liburu motak gizartea islatzen zuela. Produkzioaren berririk gabe, baina, egin asmo nuen azterketa soziologikoa ezina zen.
|
|
|
‘La censura gubernativa y el libro vasco(). Analisis de los informes del lectorado’ ikerketan euskal liburuaren gorabeherak aztertzen ditut, euskal gaia edota
|
euskarazko
liburua aintzat hartuta, frankismoaren liburu eta hizkuntz politikaren sukalderaino sartuz, debekuaren edo onarpenaren zioak eta zergatiak arakatuz. 1.500 espediente aztertu ditut, 2.000tik gora kontsultatu ondoren.
|
|
|
edukiari dagokiona eta hizkuntzari dagokiona. Frankismoaren hizkuntz politikak isla argia du
|
euskarazko
liburuetan. Frankismoa elebakarra izan da, eta beste hizkuntzak onartzeko orduan, hizkuntzaedo gai motaren araberako mailaketa ezarri du.
|
|
2021
|
|
|
Joan Mari Torrealdaik 1976tik 2017 arte, urtero urtero etenik gabe, liburugintzaren ikerketa soziologiko sistematikoa osatu eta JAKIN aldizkarian argitaratu, n, hain zuzen Parisko Institut d’Etudes Sociales en soziologia lizentziaturarako tesinari heldu zionez geroztik. Robert Escarpit soziologoaren eredu metodologikoa aplikatu izan zion
|
euskarazko
liburuaren munduari, hau da, datu estatistikoak bildu eta aztertuz eta horien gainean ikerketa kualitatiboa eginez. Lan honek bi emaitza sendo ekarri ditu:
|
|
|
Siadecok Euskal Herriko biztanleen irakurketa eta musika ohituren merkatu ikerketa bat egin zuen 2017an, Elkar Fundazioaren enkarguz. Ikerketa horren arabera, 16 urtetik gorako 2,6 milioi euskal herritarren artean (euskaradunak dira horietarik 750.000), 190.000 dira
|
euskarazko
liburuak irakurtzen eta euskarazko diskoak entzuten dituztenak (euskaradunen %25), eta 40.000k (%5) osatzen dute euskarazko kultur lanen hartzaileen nukleo gogorra.
|
|
2022
|
|
|
Kopuruari eta nolakotasunari erreparatu dio Xabier Eizagirrek 2020ko liburugintzaren azterketan. Pandemiaren urteak izan ditu ondorioak; esate batera,
|
euskarazko
liburu ekoizpenak gora egin du %11, 4 puntutan. Eta harrigarri gerta daiteke Espainiako zein
|
|
|
Gogoan al duzu zein izan zen irakurri zenuen lehendabiziko
|
euskarazko
liburua?
|
|
2023
|
|
|
21). Eta
|
euskarazko
liburuak horrenbeste ez irakurtzeko arrazoiez galdetzean, aldiz, arrazoibide nagusietariko bat hauxe izan da: ez dute euskaraz irakurtzeko ohitura edo erraztasunik.
|