|
2003
|
|
|
–Salatarietako batzuek
|
euskaraz
hobeto zekiten espainolez baino –esan nuen– Euskaraz idatzi izan balute, behintzat. Ikusi duzu batzuei buruz esaten dena?
|
|
2005
|
|
|
Aspaldian," euskal" hitzarekin hasten den sintagma oro, normalkuntzaren paradigmetara eraman behar da. " Euskal zinema", euskararen normalkuntzaren bideko urratsa da;" euskal kantagintza", hizkuntza normalkuntzarako baliabidea," euskal literatura",
|
euskaraz
hobeto idazten eta irakurtzen erakusteko bidea.
|
|
2006
|
|
|
Bai, baina
|
euskaraz
hobeto. Nafarrateko beste mutiko batzuek erdaraz egiten zuten eta eurekin ikasi nuen.
|
|
2008
|
|
|
• Euskal elebidun trebatuetan (hitz egin ez ezik, irakurri ere
|
euskaraz
hobeto egiten dutenen kasuan), euskarazko kontsumoa %32, 7ra iristen da telebistetan eta %40, 4ra egunkarietan. Logikoa den bezala, elebidun trebatuek euskarazko prentsa gehiago irakurtzen dute euskal elebidun arruntek baino.
|
|
2010
|
|
|
• Orokorrean elebidunen %37 moldatzen da
|
euskaraz
hobeto, 15 urte bitartekoetan elebidunen %46 Elebidunak ugaltzen eta horien barruan euskal elebidunen proportzioa ere bai. (3.3 atala.
|
|
|
Orokorrean elebidunen %37 moldatzen da
|
euskaraz
hobeto, 15 urte bitartekoetan elebidunen %46.
|
|
|
c)
|
euskaraz
hobeto dakite, ahoz zein idatziz, egunero (edo sarri) euskaraz egiten duten neska mutilek eta gazteek. Eskola orduetan eta, bereziki, handik kanpora dauden ordu ugarietan beti, gehienetan edo sarri euskaraz egiten duten ikasleek hobeto dakite euskaraz, egiten ez dutenek baino128 Hartarako aukera praktikoa eta, hainbatetan, hartarako beharra edo interes objektiboa duten ikasleek gaitasun maila hobea izan ohi dute euskaraz, oro har.
|
|
|
Errazago moldatzen dira, normalean, euskaraz edo gaztelaniaz. Euskal elebidunik (erdaraz baino
|
euskaraz
hobeto moldatzen denik) ez da falta gure artean, gorago esan denez. Ikasle elebidun gehienak beste era batekoak dira ordea:
|
|
2012
|
|
|
Euskal elebiduna:
|
euskaraz
hobeto daki
|
|
2013
|
|
|
Baina euskara ardatz duen ereduak beste zonalde batean ez du eragin bera. Beraz, ikasle guztiek hirugarren edota laugarren hizkuntzan hobeto egin dezaten erronka daukagu, eta lehenik, noski,
|
euskaraz
hobeto egin dute Euskadi osoko ikasleek. Horretarako eskolaz kanpo eta eskolaren inguruan bestelako ekimenak planteatu behar ditugu.
|
|
|
Ondorioz, irakurle potentzialak 1.000.000 inguru lagun izango lirateke, eta idazteko gai direnak, berriz, 900.000 inguru lagun. Soilik kontuan hartuta elebidunak 714.136 direla (HPS, 2012), soilik hogei herritarretik hiru moldatzen direla
|
euskaraz
hobeto edo erdaraz bezain ondo (HPS, 2012), eta hogei kale elkarrizketatik soilik hiru direla euskaraz (Soziolinguistika Klusterra, 2012), ez dirudi kopuru horiek zerikusi handirik dutenik guk aurkitu nahi dugun zenbakiarekin. Baina, gainera, aintzat hartu behar da elebiduna izateak ez duela irakurle potentzial bihurtzen, ez behintzat euskaraz irakurtzeko gaitasunaren aldetik, eta are gutxiago euskaraz irakurtzeko ohiturari bagagozkio.
|
|
|
Eta gainera lehenengo aldiz gertatzen da badirela gazte batzuk euskaraz idazten hobeto moldatzen direnak hitz egiten baino eta lehenengo aldiz gazte gehienak hobeto moldatzen dira hizkera formalean informalean baino. Lehenengo aldiz unibertsitatetik pasatako gazte multzo ‘majo’ bat daukagu, euskaraz oso ongi preparatua dagoena eta
|
euskaraz
hobeto moldatzen dela erdaraz baino.
|
|
2015
|
|
|
Batzuen eta besteen motibazioak askotarikoak dira:
|
euskaraz
hobeto egitea, lagunekin edo familiartean sarriago erabiltzea, lagun berriak egitea, azterketa gainditzea, euskaraz egiteko aukerak areagotzea, euskaraz bizitzea...?. Egitasmo hauetan parte hartzea dohainik da, bai bidelarientzat, bai bidelagunentzat,, konpromisoa besterik ez zaie eskatzen: puntualtasuna, asistentzia, errespetua...?.
|
|
2018
|
|
|
Hizkuntza gaitasun erlatiboari erreparatzen badiogu, emaitza oso adierazgarria da; izan ere, Ondarroako galdetegia bete dutenen %75, 7k esan du
|
euskaraz
hobeto moldatzen dela, eta %22, 3k bietan berdin. Aitzitik, %1, 2k baino ez du erantzun gaztelaniaz hobeto moldatzen dela.
|
|
|
Aitzitik, %1, 2k baino ez du erantzun gaztelaniaz hobeto moldatzen dela. Bermeoren kasuan, egoera bestelakoa da, erdiak esan du —%50, 3k— bi hizkuntzetan berdin moldatzen dela, eta %38, 5ek
|
euskaraz
hobeto; bestetik, %10, 8k gaztelaniaz hobeto moldatzen dela erantzun du.
|
|
|
Adin taldeari dagokionez, aldeak nabariak dira herri batetik bestera: zenbat eta gazteago orduan eta gaitasun handiagoa dute euskaraz aritzeko bi herrietan, baina
|
euskaraz
hobeto moldatzen direnen ehunekoa askoz altuagoa da Ondarroan adin tarte guztietan. Gazteen eta helduen ehuneko oso altuak dio euskaraz hobeto moldatzen dela.
|
|
|
Bermeon gazteen erdia inguruk esan du
|
euskaraz
hobeto moldatzen dela, baina helduen eta nagusien taldeetan euskaraz hobeto moldatzen direnen kopurua %40tik beherakoa da. askok, bai Ondarroan bai Bermeon. Gazteek, baina, euskaraz hobeto moldatu arren, egoera erosoagoa bada, errazago amore ematen dute.
|
|
|
zenbat eta gazteago orduan eta gaitasun handiagoa dute euskaraz aritzeko bi herrietan, baina euskaraz hobeto moldatzen direnen ehunekoa askoz altuagoa da Ondarroan adin tarte guztietan. Gazteen eta helduen ehuneko oso altuak dio
|
euskaraz
hobeto moldatzen dela. Adinekoen artean, baxuagoa da emaitza, baina kontuan hartu behar da 50etik gorako populazio zabalaz ari garela hizketan.
|
|
|
Adinekoen artean, baxuagoa da emaitza, baina kontuan hartu behar da 50etik gorako populazio zabalaz ari garela hizketan. Bermeon gazteen erdia inguruk esan du
|
euskaraz
hobeto moldatzen dela, baina helduen eta nagusien taldeetan euskaraz hobeto moldatzen direnen kopurua %40tik beherakoa da.
|
|
|
Adinekoen artean, baxuagoa da emaitza, baina kontuan hartu behar da 50etik gorako populazio zabalaz ari garela hizketan. Bermeon gazteen erdia inguruk esan du euskaraz hobeto moldatzen dela, baina helduen eta nagusien taldeetan
|
euskaraz
hobeto moldatzen direnen kopurua %40tik beherakoa da.
|
|
|
Bermeon gazteen erdia inguruk esan du euskaraz hobeto moldatzen dela, baina helduen eta nagusien taldeetan
|
euskaraz
hobeto moldatzen direnen kopurua %40tik beherakoa da. askok, bai Ondarroan bai Bermeon. Gazteek, baina, euskaraz hobeto moldatu arren, egoera erosoagoa bada, errazago amore ematen dute.
|
|
|
Bermeon gazteen erdia inguruk esan du euskaraz hobeto moldatzen dela, baina helduen eta nagusien taldeetan euskaraz hobeto moldatzen direnen kopurua %40tik beherakoa da. askok, bai Ondarroan bai Bermeon. Gazteek, baina,
|
euskaraz
hobeto moldatu arren, egoera erosoagoa bada, errazago amore ematen dute.
|
|
2019
|
|
|
...definitu eta ezaugarritzea, batez ere, joandako garaien inguruko ikuspegi" nostalgikoak" ekiditeko. esate baterako, XIX. mendearen hasierako arnasguneetako herritar gehienak euskaldun elebakarrak ziren (euskal herrian, baina baita herrialde katalanetan, galizian, Bretainian, Irlandan edo galesen); duela hirurogei urte, ordea, arnasgune horietako herritar gehienak euskal elebidunak ziren(
|
euskaraz
hobeto moldatzen zirenak; batzuk erdaraz egiteko zailtasunekin), eta gaur egun, aldiz, egoerarik onena aurkez dezaketen arnasguneetan ere, herritar guztiak euskal elebidunak dira eta batzu batzuk (gazteen artean, batez ere) euskal eleaniztunak, alegia, ondoen euskaraz moldatzen direnak, baina gaztelania edo frantsesetik aparte beste hizkuntzaren bat ere gutxi asko dakitenak. azken hamarkadetan mu... Neronek, honako hauek nabarmenduko nituzke:
|
|
|
Gehienak familia eta ingurune soziolinguistiko erdaldunetan bizi dira, beraien harreman sareetan erdara da ohiko hizkuntza eta, euskaraz hitz egiteko gai badira ere, ezagutza eta adierazkortasun maila mugatua dute: gazte euskaldunen %57 hobeto moldatzen da erdaraz,
|
euskaraz
hobeto moldatzen direnak %24 direlarik. Alegia, Iñaki Martinez de Lunak dioen bezala,, sozializazioaren baldintza guzti guztiak ondo betetzen dituzten elebidunak oso gutxi dira?.
|
|
|
1 Ondarroako nerabe gehienek gaitasun aitortu handiagoa izango dute euskaraz, gaztelaniaz baino. Hipotesi horri dagozkion azpi hipotesiak: 1A. gehienek
|
euskaraz
hobeto hitz egingo dute gaztelaniaz baino. 1B. gehienek euskaraz hobeto irakurriko dute gaztelaniaz baino. 1C. gehienek euskaraz hobeto idatziko dute gaztelaniaz baino.
|
|
|
1 Ondarroako nerabe gehienek gaitasun aitortu handiagoa izango dute euskaraz, gaztelaniaz baino. Hipotesi horri dagozkion azpi hipotesiak: 1A. gehienek euskaraz hobeto hitz egingo dute gaztelaniaz baino. 1B. gehienek
|
euskaraz
hobeto irakurriko dute gaztelaniaz baino. 1C. gehienek euskaraz hobeto idatziko dute gaztelaniaz baino.
|
|
|
1 Ondarroako nerabe gehienek gaitasun aitortu handiagoa izango dute euskaraz, gaztelaniaz baino. Hipotesi horri dagozkion azpi hipotesiak: 1A. gehienek euskaraz hobeto hitz egingo dute gaztelaniaz baino. 1B. gehienek euskaraz hobeto irakurriko dute gaztelaniaz baino. 1C. gehienek
|
euskaraz
hobeto idatziko dute gaztelaniaz baino.
|
|
|
Izan ere, hiru azpi hipotesietatik bi (1A: Gehienek
|
euskaraz
hobeto hitz egingo dute gaztelaniaz baino eta 1C: Gehienek euskaraz hobeto idatziko dute gaztelaniaz baino) bete egin diren arren, bat baieztatu gabe geratu da (1B:
|
|
|
Gehienek euskaraz hobeto hitz egingo dute gaztelaniaz baino eta 1C: Gehienek
|
euskaraz
hobeto idatziko dute gaztelaniaz baino) bete egin diren arren, bat baieztatu gabe geratu da (1B: Gehienek euskaraz hobeto irakurriko dute gaztelaniaz baino).
|
|
|
Gehienek euskaraz hobeto idatziko dute gaztelaniaz baino) bete egin diren arren, bat baieztatu gabe geratu da (1B: Gehienek
|
euskaraz
hobeto irakurriko dute gaztelaniaz baino). Ikus dezagun:
|
|
|
1A azpi hipotesia (Gehienek
|
euskaraz
hobeto hitz egingo dute gaztelaniaz baino) bete egin da: euskaraz gaztelaniaz baino hobeto hitz egiten dutela diote nerabeen heren bik(% 68,8); horien aurrean oso gutxi dira (hamarretik bat,% 9,1) gaztelaniaz euskaraz baino hobeto moldatzen direla diotenak; ia laurden batek(% 22,1) erantzun du berdin moldatzen direla hizkuntza biotan hitz egiteko orduan.
|
|
|
1C hipotesia ere (Gehienek
|
euskaraz
hobeto idatziko dute gaztelaniaz baino) bete egin da: euskaraz hobeto idazten dutela esaten dutenak(% 40,3) gaztelaniaz hobeto idazten dutela esaten dutenak(% 19,4) baino gehiago dira.
|
|
|
1C hipotesia ere (Gehienek euskaraz hobeto idatziko dute gaztelaniaz baino) bete egin da:
|
euskaraz
hobeto idazten dutela esaten dutenak(% 40,3) gaztelaniaz hobeto idazten dutela esaten dutenak(% 19,4) baino gehiago dira. Aldea, hala ere, ez da hitz egiteko gaitasunean jasotakoaren bestekoa; hizkuntza bietan idazteko gaitasuna parekoago ikusten baita.
|
|
|
1B hipotesian (Gehienek
|
euskaraz
hobeto irakurriko dute gaztelaniaz baino), aldiz, espero genuen emaitzaren aurkakoa aurkitu dugu: gaztelaniaz hobeto irakurtzen dutela dioten nerabeak(% 31,2) gehiago dira euskaraz hobeto moldatzen direla uste dutenak(% 27,3) baino.
|
|
|
1B hipotesian (Gehienek euskaraz hobeto irakurriko dute gaztelaniaz baino), aldiz, espero genuen emaitzaren aurkakoa aurkitu dugu: gaztelaniaz hobeto irakurtzen dutela dioten nerabeak(% 31,2) gehiago dira
|
euskaraz
hobeto moldatzen direla uste dutenak(% 27,3) baino. Kasu honetan ere, multzo handiena(% 40,3) hizkuntza bietan berdintsu irakurtzen dutela diotenek osatzen dute.
|
|
|
Are gehiago: irakurtzeko gaitasunari dagokionean, gaztelaniaz euskaraz baino hobeto moldatzen direla diotenak gehiago dira
|
euskaraz
hobeto moldatzen direla diotenak baino. Harritu egin gaitu datu horrek, kontuan hartuta Ondarroako nerabe gehienak etxetik euskaldun direla eta, eskolan ere ereduan ikasi dutenez, nagusiki euskaraz aritu izan direla euren prestakuntza prozesuan.
|
|
|
Emaitzek adierazi dute nerabe gehienak
|
euskaraz
hobeto moldatzen direla, nahiz eta gaztelaniaz ere ondo moldatzen diren, irakurtzeko orduan batez ere. Erabilera eremuen azterketari dagokionez, jokabide ezberdindu argia dute nerabeek erabilera eremuen arabera:
|
|
2021
|
|
|
Gauza bera erakusten dute 2019ko datuek; izan ere, jarraian ikusiko dugun bezala, euskaraz gazteleraz baino hobeto moldatzen ez zirenetatik askok euskaraz gaitasun hobea izaterainoko aldaketa izan zuten. Galdetegien arabera, espedizio aurretik
|
euskaraz
hobeto moldatzen diren eta erdaraz hobeto moldatzen diren parte hartzaileen kopurua nahiko orekatuta dago. Hain zuzen ere, bigarren grafikoan ikus dezakegun bezala,% 30a erdaraz hobeto moldatzen da,% 31 euskaraz eta, are aipagarriago izan daitekeena, gainerako% 39a bietan berdin.
|
|
|
Aldiz, espedizioa bukatzean egindako galdetegietan ikusten da% 71
|
euskaraz
hobeto moldatu zirela, alegia, espedizio aurretik adierazitakoa baino% 41 gehiago, hirugarren grafikoan ikus dezakegun bezala.
|
|
|
Espedizioa bukatzean egindako galdetegietan ikusten da% 71
|
euskaraz
hobeto moldatu zirela, alegia, espedizio aurretik adierazitakoa baino% 41 gehiago, hirugarren grafikoan ikus dezakegun bezala.
|
|
|
Honela, orain guztiek oso maila ona daukatela ikusi dugu. Hain zuzen ere, 2019ko datuen arabera,
|
euskaraz
hobeto moldatzen diren, erdaraz hobeto moldatzen diren eta bietan berdin moldatzen diren parte hartzaileen kopurua nahiko orekatuta dago.
|
|
2022
|
|
|
Bertan lortutako emaitzei erreparatuz, galdetegia erantzun dutenen %89k arreta euskaraz jaso nahiko lukeela adierazi du. Azalpenak ematerakoan, %70ek
|
euskaraz
hobeto moldatzen dela erantzun du eta osasun arretaren kalitatean berau euskaraz jasotzeak duen garrantzia 1etik 5rako eskala batean, batezbesteko 4,64an kokatu dute, garrantzia oso handia emanez, beraz. Euskarazko zerbitzuaren gogobetetze mailari dagokionez, gehienak gustura daude beren osasun zentroak eskaintzen duen euskara zerbitzuarekin, baina gustura egon arren, %42ak hobetu daitekeela uste du.
|
|
|
Azalpenak ematerakoan ondoen moldatzen diren hizkuntzari buruz galdetzerakoan, %70ek
|
euskaraz
hobeto moldatzen dela adierazi du %19k, berriz, euskaraz zein gaztelaniaz, bietan berdin moldatzen da, eta %10 hobeto moldatzen ei da gaztelaniaz azalpenak ematerakoan. %1 izan da, azkenik, azalpenak emateko ondoen moldatzen den hizkuntza euskara eta gaztelania ez den beste hizkuntza bat dela adierazi duena.
|
|
|
Gakoa izango da erakutsi izan duen berrikuntza sozialerako gaitasunean eta gogoan berriz ere arreta jartzea: euskararekin eta lurraldearekin konektatzeko, euskaraz bizi nahi/ ahal/ jakiteko eta
|
euskaraz
hobeto bizitzeko.
|
|
2023
|
|
|
Euskaraz hitz egiteko gaitasun erlatiboari dagokionez, euskaldunen %48, 4 «euskaldun elebidunak» (%20, 4) edo «elebidun orekatuak» (%28) dira; hau da,
|
euskaraz
hobeto aritzen dira, edo euskaraz erdaraz bezain ondo. Gazteen artean da txikiena ehuneko hori, %68, 3 «erdal elebidunak» baitira.
|
|
|
" Gure artean,
|
euskaraz
hobeto" da zuon Lanbide Heziketako leloa. Nolakoa da goi mailako ikasketetako eskolak euskaraz ematea?
|