|
2003
|
|
|
Amak kontatu izan dit hori. Maisuak gaztelaniaz egitera behartzen zintuzten, eta horregatik,
|
euskaraz
hitz egiten entzuten zionari, eraztuna jartzen zion; ikasle honek, gero, beste ikasle bati pasatzen zion eraztuna, arrazoi beragatik; honek beste bati, eta horrela, azkenak asteburuan zigor batekin ordaindu behar izaten zuen arte, ezta?
|
|
2004
|
|
|
–Badirudi egoerak euskararen eta euskaltasunaren aldeko bilakaera duela, zeren eta: 1) euskaldun sentitzea hazten doa gazteen artean; 2)?
|
euskaraz
hitzegitea euskalduntzat, hartzeko beharrezko baldintza gisa areagotzen ari da gazteen artean; 3) era berean, gazteen artean ari da gehienbat euskaldunen kopurua gehitzen (bai euskaldunena eta bai ia euskaldunena).
|
|
|
107 Xabier Portugal: . Gurea bezalako herri kolonizatuei lehendabizi boterea kendu diete, gero hitza (guri
|
euskaraz
hitz egiteko debekua), eta, azkenik, irudia lapurtu ziguten, horrela desagertzen baitira betiko herri baten nortasuna, identitatea eta historia?. Irudia, historiaren lekuko, Berria, 2003/7/1.
|
|
|
–Ez dut uste euskararen arazoa unibertsitatean konponduko denik. Arazoa ez da konponduko fisika nuklearra euskaraz ematen bada, niri gehien inporta zaidana haurrek errekreoan
|
euskaraz
hitz egin dezaten da. Baina noski, gero eta ikasle euskaldun gehiago etortzen ari dira, eta klaseak euskaraz ematen ari dira.
|
|
|
–Euskal kultura da, esaterako,
|
euskaraz
hitz egitea?. 722 Eduardo Apodakaren hitz horiek Muguruzak esan berri digunarekin gurutza ditzakegu: –euskaraz ez dakiena oso urrun bizi da euskal kulturatik?.
|
|
|
Julen Kaltzadaren kritika-jarioa ere isurbide beretik datorkigu: . Eusko Autonomia Erkidegokoek agindu ziguten kalitatezko euskara irakaskuntza lortuko zutela curriculumean eredu ezberdinak jarrita eta neskato/ mutiko guztiek amaituko zutela lehen mailako irakaskuntza
|
euskaraz
hitz egiten dakitela. Baina promes haiek eta kalitatezko irakaskuntza hura gezur huts bilakatu dira eta Erkidegoko haurrei irusako egiten zaie:
|
|
|
–Ez dugu oraindik, haatik, funtsezko desberdintasuna zein duten aipatu: euskaldun zaharrek normalki
|
euskaraz
hitz egiten duten bitartean, euskaldun berriek ez dute apenas egiten. Hemen esandakoa harrigarria gerta badaiteke ere, egia da.
|
|
2008
|
|
|
Zeren eta euskara izango bagenu euskal gizartearen jardun soziala eta kulturala eratzeko darabilgun hitza, ez dago esan beharrik hitz hori gure nazio eraikuntzaren oinarrizko bermea izango genukeela. Alde horretatik, beraz,
|
euskaraz
hitz egitea, gauzak egitea den bezainbatean, euskal herria egitea litzateke.
|
|
|
–Espero zitekeen moduan, euskaldunentzat pertsona bat euskal herritartzat hartzeko baldintza nagusienetakoa da
|
euskaraz
hitz egitea, gainerako herritarrentzat bigarren mailako baldintza den bitartean? (Euskal nortasuna eta kultura XXI. mendearen hasieran, 2006).
|
|
|
Guk aspaldi ikasi genian lezio hori. Euskara kulturarekin, euskaldunon memoria historikoarekin eta nazio ideiarekin ez badugu lotzen, zer arrazoi egon daitezke
|
euskaraz
hitz egiteko. Hizkuntza ederra delako?
|
|
|
–Euskaldun gehienak (%72) ez dira inoiz baztertuak sentitu
|
euskaraz
hitz egin nahi izateagatik. %25ek diote aldiz baztertuak sentitzen direla arrazoi horrengatik?
|
|
2009
|
|
|
–Euskaraz ikasi nahi dut, izeba, eta eskertuko nizuke
|
euskaraz
hitz egingo bazenit.
|
|
|
Kronika egiteko, etxetik atera behar izan du kazetariak. Ezin du bere telefonoa erabili, inhibitzaileak daudelako inguruan, eta emakumeak etxeko telefono finkoa eskaini badie ere, konexioak egiteko, ez da ausartu etxe horretatik
|
euskaraz
hitz egiten. Etxean, Silvio Rodríguezen diskoak daudela ikusi du, eta pentsatu du, menturaz, emakumea ez dela PPkoa izango, baina euskaraz hitz egin behar duela pentsatze hutsak, goiz hartan, Madrilen, 2004ko martxoaren 11n, goizeko bederatziak eta hogei hor nonbait, amorrua eman dio.
|
|
|
Ezin du bere telefonoa erabili, inhibitzaileak daudelako inguruan, eta emakumeak etxeko telefono finkoa eskaini badie ere, konexioak egiteko, ez da ausartu etxe horretatik euskaraz hitz egiten. Etxean, Silvio Rodríguezen diskoak daudela ikusi du, eta pentsatu du, menturaz, emakumea ez dela PPkoa izango, baina
|
euskaraz
hitz egin behar duela pentsatze hutsak, goiz hartan, Madrilen, 2004ko martxoaren 11n, goizeko bederatziak eta hogei hor nonbait, amorrua eman dio. Beste kazetariari azaldu dio, eta honek ulertu du.
|
|
|
–Euskaraz ikasi nahi dut, izeba, eta eskertuko nizuke
|
euskaraz
hitz egingo bazenit.
|
|
2010
|
|
|
esan zidan behin edo behin?, euskararen aldeko sentiberatasunik ere ez zuen, planetako hizkuntza zaharrena zela aipatzen nionean, berak erantzuten zidan, zuk (orduan ere zu tartean, Damaso!) etxekoei irakatsitako bidetik: . Dinosauroek, beraz,
|
euskaraz
hitz egingo zuten???, eta neure bokazioaz ere ez nuen anaiarekin jardun nahi, beldur bainintzen bere ateraldi haietako batekin izorratuko ez ote ninduen.
|
|
|
Eta zigortuak hamar erregelakada jaso eta jasan behar zituen, esku bakoitzean bost. Eta haiek ez ziren haizearen laztanak gero?!?; banuen, bai, beste esperientzia bat, sendategian bizi izan nuena,
|
euskaraz
hitz egiteak euskaldun-erdaldunengan sortzen zituèn arazoak mintzagai. Adolfo eta Lorenzoren artekoaz ari natzaizu, baina orri batzuk lehenago mintzatu natzaizu horretaz, eta ez naiz errepikatzen hasiko?; gero ere izan nituen beste testigantza asko, Salbatore Mitxelenarena azpimarragarriena, maisu erdarazaleak egin ziòn kalteaz mintzatzen zenean ikustekoa baitzen nola bihurtzen zituen eskuak u... Bernardino maisuaren eta Martinicoren artekoak, ordea, muga guztiak hausten zituen?
|
|
|
–Si alguno hubiese de hablar con Dios, debería ser en español, por la majestad de la lengua? esan zuen Manuel Ayalak noizbait, eta, Jainkoaren aipua eta esaldiari darion harrokeri kutsua atsegin ez ditudan arren, esanahiarekin, balizko Jainkoari espainieraz edo
|
euskaraz
hitz egin beharko ote genion?, ados nago funtsean:
|
|
|
Baina orduan, ezustekoa!; izan ere, bazegoen gure artean, halaber, Madrilgo negozio-gizon bat, une honetan ez datorkit haren izena, baina don Diego ote zen??, molde atseginak zituena, gaixoen artean oso ere estimatua; bada, hura eztabaidan sartzen zela, Adolfok, don Adolfok? arrazoi zuela esan zuen, zeren erdaldunen artean
|
euskaraz
hitz egitea edukazio falta seinalatua baitzen, nihil novum sub sole?
|
|
|
Gorrotxategiri jarraiki, euskarazko testuen joritasuna bera arazo handia da Iruña-Veleiakoen kasuan,, ez lurralde honetan edo garai honetan ezinezkoa delako, ikerlari batzuek defenditzen duten bezala, argudio sendoekin gainera?, baizik eta
|
euskaraz
hitz egiten zen beste hirietan, esaterako Akitaniako Saint-Bertrand de Comminges hirian, non idazteko ohitura hemen [Veleian] baino askoz errotuago baitzegoen, aurkitzen ez dugun fenomeno isolatua delako eta, hau ere oso garrantzitsua da, batere jarraikortasunik gabekoa, hurrengo mendeetan ez baitago horrelakorik.
|
|
|
Nik ere ongi gogoratzen dut, bada, egun hura, poliziak langileak garbitu zituenekoa; gauzak zeuden puntuan zeudela, izeba Ernestina, Ada, Maria Bibiana eta laurok isilpeko elkarte bat osatzen genuen, eta izebak kontatu zidan Albertorena, Adak berari jakinarazi ondoren; nik ez nuen Alberto ezagutzen —ikastetxeko garaian bai, baina urte batzuk igaroak ziren geroztik eta aldatua behar zuen ezinbestean—, ez bainintzen artean Domingo bisitatzera joan; noiz edo noiz joatekotan egon nintzen, egia esan, baina azkenean —beldur nintzelako-edo, aitarekin hautsi zuen bezala, nirekin ere berdin hauts zezakeela... — beti asmatzen nuen aitzakia bat ez joateko; Domingok, izan ere, ez zuen txistua atsegin —" Konparatuko didazu txistua akordeoiarekin...!" esan zidan behin edo behin—, euskararen aldeko sentiberatasunik ere ez zuen —planetako hizkuntza zaharrena zela aipatzen nionean, berak erantzuten zidan, zuk (orduan ere zu tartean, Damaso!) etxekoei irakatsitako bidetik: " Dinosauroek, beraz,
|
euskaraz
hitz egingo zuten..." —, eta neure bokazioaz ere ez nuen anaiarekin jardun nahi, beldur bainintzen bere ateraldi haietako batekin izorratuko ez ote ninduen.
|
|
|
Bai, badakit euskarak berpizkunde baten antzekoa izan duela; garatu ere, garatuko zenuten tresna gisa; badakit, halaber, ikastolak ere hor daudela eta ikastolen aldeko mugimenduan buru-belarri sartuta zaudela, eta ni ez nago, printzipioz, ez ikastolen aurka, ez euskal kulturaren aurka —Bibiren bi semeek ere badakite euskaraz, eta niri ongi iruditzen zait, nahiz eta susmoa dudan Ernesto zu bezain sutsua ez ote den... —, baina ezin dena da espainiera ahaztu eta euskararekin ordezkatu nahi izatea, neurriaren zentzua guztiz galduta... batzuetan halakoa ikusten baitzaitut, edo halakoa imajinatzen —Euskal Herria zeure mende bazenu, euskara ezarriko zenukeela, alegia, baita ez dakigunok ikastera behartu ere—, eta hori, inposizio onartezin bat izateaz gain, sekulako atzerapena izango litzateke. " Si alguno hubiese de hablar con Dios, debería ser en español, por la majestad de la lengua" esan zuen Manuel Ayalak noizbait, eta, Jainkoaren aipua eta esaldiari darion harrokeri kutsua atsegin ez ditudan arren, esanahiarekin —balizko Jainkoari espainieraz edo
|
euskaraz
hitz egin beharko ote genion... — ados nago funtsean: espainiera euskara baino hagitzez ere hizkuntza jasoagoa dela ez didazu ukatuko bederen...
|
|
|
Baina orduan, ezustekoa!; izan ere, bazegoen gure artean, halaber, Madrilgo negozio-gizon bat —une honetan ez datorkit haren izena, baina don Diego ote zen... —, molde atseginak zituena, gaixoen artean oso ere estimatua; bada, hura eztabaidan sartzen zela, Adolfok —don Adolfok— arrazoi zuela esan zuen, zeren erdaldunen artean
|
euskaraz
hitz egitea edukazio falta seinalatua baitzen, nihil novum sub sole...
|
|
2011
|
|
|
Don Erasmo Urmeneta, jatorriz, Nafarroako iparraldeko herri batekoa zen, eta, batzuetan,
|
euskaraz
hitz egiten ez zekien arren, euskarazko hitz batzuk irakasten zizkien ikasleei: erran nahi baita maisuak bazuela, bai, halako jakin--min bat, baita jakituria gutieneko bat ere, euskal arrastoa zutèn inguruko izen toponimikoetan murgiltzera eta ikasleei irakastera eraman zuena:
|
|
|
Areago esango nuke, film horiek ingelesez baleude, ia-ia faxismotik gertu dagoen tratamendua izango lukete. Baina hemen problema oso bestelakoa da, haurrak futbolera erdaraz jolasten dira, eta ikustea Iribar eta Kortabarria
|
euskaraz
hitz egiten, horrek berak badauka balio bat, eta balio horrek eraman gaitu tratamenduan amore ematera. Hala, futbolari buruz mintzatzerakoan, ez ditut haren zikinkeria denak kontatzen, beste ikuspegi klasiko bat bilatu genuen.
|
|
|
Jean-Lluis Lluis,. Katalana ere jan du frantsesak?, Gara, 2006-1-11 Hizkuntz sumisioak eragiten duen eskubide-kontzientziarik ezaren eredu garbia etxean bertan daukagu euskaldunok, modu eta neurri ezin larriagoan gainera: . Euskaldun gehienak(% 72) ez dira inoiz baztertuak sentitu
|
euskaraz
hitz egin nahi izateagatik. % 25ek diote, aldiz, baztertuak sentitu direla arrazoi horrengatik?.
|
|
|
nolabait ere, bidegabekeriaren aurkako akuilu duingarria: . Donostiara joan eta lotsa ematen zidan
|
euskaraz
hitz egiteak. Eta dantzara joan Hernanira, Oialumera eta:
|
|
2012
|
|
|
Horretaz konturatzeko nik ez dut inongo historia liburutara jo behar, hori nik neronek bizi izan dut. Orioko eskola nazionala deitzen zen hartan
|
euskaraz
hitz egiteagatik nik hartu dut egurra. Garai hartan neguan, ez dakit zergatik, denek ospelak izaten genituen eskuetan.
|
|
|
Handituta izaten genituen esku eta hanketako behatzak, beharbada oraingo berogailurik ez zegoelako edo. Zuk badakizu nik
|
euskaraz
hitz egiteagatik reglarekin jotako zenbat ostia hartu ditudan esku ospeldu haietan. Nik bakarrik dakit.
|
|
|
Eta zenbat aldiz egon naizen liburu mordo bat esku bakoitzean jarri eta besoak zabalduta, minez, etxera joan aurretik? Nik ikusi dut espainolez ia hitzik ez zekien ume bati
|
euskaraz
hitz egiteagatik nola sartu zion lapitz bat buruan maisuak, zulo galanta egin zion. Guk torturadoreak izan ditugu eskolan.
|
|
2013
|
|
|
–Nik anaiarekin joan nahi dut, ez utzi hemen bakarrik? esaten zuen, baina, antza,
|
euskaraz
hitz egiten ez zuen begirale hark entzungorrarena egin zuen.
|
|
|
Ilaran denbora luzez zain egon ostean iritsi ginen lehenengo lerrora. Nire izen-abizenak zerrendan zeudela egiaztatu zuen emakumeak eta
|
euskaraz
hitz egiten ez zuten gizon hark txartel bat eman zidaten, 2175 zenbakia zeukana idatzita. –Departamento de Asistencia Social del País Vasco.
|
|
|
Guraso erdaldunak izaki, euskaraz ikasteko grina gazte zela areagotu zitzaion: «Etxean beti erdaraz hitz egin izan dugu, baina hark
|
euskaraz
hitz egitera bultzatu gintuen». Euskararen aldeko mugimenduaren hastapenetan parte hartu zuen gerora:
|
|
2015
|
|
|
Etxeratu nintzenean, guardia zibila neukan zain atean. Ezer baino lehen,
|
euskaraz
hitz egiteko, nik. Gero, leotzera kaboa etorri zitzaidan, edo kabo furriela, zer dakit bada nik, Manuel Falcones sinpatikoa, eta hamazazpi egun eta hamazazpi gau pasa genituen elkarrekin Miguel Hernándezen poemak irakurriz (Manuel eta Miguel herrikideak ziren) eta partxisera jolastuz.
|
|
|
Hurak ez dio ulertu,
|
euskaraz
hitz egin baitio Martinek, baina badaki zertaz ari den, eta irribarrez hartu du haren ateraldia. Berriz musukatu ostean, gelara itzuli da Martin, Hura sukaldean utzita.
|
|
|
Tira, batzuk ez daude hain ziur, eta gaiaren inguruan eztabaida sutsuak izan dira, bereziki haren heriotzaren inguruko kontakizunaz eta hilurreneko otoitzak egiteko eldarniotan erabili omen zuen hizkuntza ezezagun hartaz, eta ondorioz baita ere bere familiaren (ama, aita...) eta ingurunearen (bereziki Xabier jaioterriaren) euskalduntasunaz ere. Izan ere, zailtasunak daude zalantzarik gabe baieztatzeko XVI. mendearen hasieran Xabier herri euskalduna zela (muga-mugan zegoela dirudi) eta, jakina, XX. mendean oso zaila egiten zen irudikatzea han inoiz
|
euskaraz
hitz egin denik. San Ignazio Loiolakoaren kasuan inork ez du zalantzarik izan, nire ustez Loiolaren euskalduntasuna datu ezin ageriagoa delako frankismoko urterik gorrienetan ere, baina Nafarroa bazterreko Xabierreko herritarrak euskaraz hizketan... gehien-gehienei oso zaila egiten zaie halakorik irudikatzea.
|
|
|
Hizkuntzaren kontua aipatu dugunez, Azpilkuetaren ama-hizkuntza dela eta, Frantzisko Xabierkoak hil aginean
|
euskaraz
hitz egin omen zuelakoa ahomentatzen du Prudenek. Stefan Zweigek kontatzen du Erasmok ez zuela bulgarean mintzatu nahi izaten, latinez bakarrik mintzatu zela beti.
|
|
|
|
euskaraz
hitz egin,
|
|
|
Marta zen, treneko txartelak eskuan guregana kezkaturik hurreratu zena. Berotzearekin batera ordura arteko disimulu guztia galdu nuen, izan ere, ozen eta
|
euskaraz
hitz egiteari ekinez, inoren arretaren deigarri.
|
|
|
Ni ere han egon ninduan, Jonek eta Amagoiak, sendagileak ez bezala, eskertu egin baitzuten interpretearen lana. Nahiz eta haiek
|
euskaraz
hitz egin.
|
|
|
–Euskal giroan hazi nintzen, baina orain dela gutxi arte ez naiz gure hizkuntzan behar bezala moldatu. Etxean
|
euskaraz
hitz egiten genuen, eta eskolan, aldiz, erdaraz irakasten ziguten. Tirabira horrek bete-betean harrapatu ninduen, eta, jakina, oztopo bat izan zen nire inguramen naturalean egokitzeko.
|
|
|
Senarrak ez itzultzeko erregutu zion, aitarik gabe hazitako haur batekin aski zutela familian. Zalantzak izan zituen, gelditu ala Chisinaura itzuli, hemen ezingo baitzuen farmazia arloan lanik egin, ezta beste ezertan ere, eta ez zen gauza ez gaztelaniaz ez
|
euskaraz
hitz egiteko.
|
|
|
Hemen okindegian, emon ogixe, zenbat da?? esan eta gaztelaniaz erantzuten didate, badakitelako ez naizela gai
|
euskaraz
hitz egiteko. Gaizki ulerturiko errespetuagatik egiten duzue hori.
|
|
|
Hizkuntzaren ikuspegi zabala eta orokorra izanez gero, gainera,
|
euskaraz
hitz egiteaz gainera, jolas egiterik ere izango da, eta horrek ere izan behar luke etorkizunerako helburua: hizkuntzak ez direlako komunikatzeko bakarrik, jolasteko eta gozatzeko ere baizik.
|
|
|
2. Bertan [Gasteizen] herri xeheak
|
euskaraz
hitz egiten du. Oso hizkuntza zaila da ikasteko.
|
|
|
Horri lotuta, hara zer zioen Larrunen 56 zenbakian (2002ko ekaina) Eguzki Urteaga Hizkuntza Kontseiluko idazkari nagusiak, SEI elkarteak 2001ean eginiko euskararen kale-erabilerari buruzko ikerketan agertutako datuez: ?(...) 50 urte edo gehiagoko euskaldun gehienek (%61) nagusiki
|
euskaraz
hitz egiten dute lagunen artean eta antzekoa gertatzen da etxean (%48). Beraz, adinekoak hiltzen diren neurrian eta belaunaldi berriek euskara gutxiago erabiltzen duten neurrian hizkuntzaren baliaketa murrizten doa.
|
|
|
izan ere, pertsona horiek berek, beste une eta beste toki batean,
|
euskaraz
hitz egin dezakete.
|
|
|
|
euskaraz
hitz egiten duena esan nahi du euskaldunak.
|
|
2016
|
|
|
–Nafarroan, %13k bakarrik hitz egiten dute euskaraz, eta, hala ere, inposatu egin nahi duzue hezkuntzan, administrazioan eta hedabideetan. Legebiltzarrean
|
euskaraz
hitz egiten duzuenean, adibidez, entzungailuak jarri behar izaten ditugu parlamentari gehienok, ez dugulako ulertzen. Hori ez al da inposizioa??
|
|
|
Hemendik hogei urtera euskaraz lan egingo dute? Familietan
|
euskaraz
hitz egingo dute. Hor jokatzen dugu.
|
|
|
(Ene hitzaldia euskaraz hasi nuen nik ere, beste batzuen bide beretik, jakinik jaun presidenteak ez ninduela utziko
|
euskaraz
hitzegitera?)
|
|
2017
|
|
|
euskaldun izateko,. Euskal Herrian jaio? behar zela (%57, euskal biztanleriaren %30);?
|
euskaraz
hitz egin, behar zela (%40, %34 euskal hiztunen artean); eta, jatorri euskalduna?
|
|
|
Beraz,, euskalduntasunaren? ikuspegi esentzialista eta etnikoa ohikoagoa da frantses bezala identifikatzen diren eta
|
euskaraz
hitz egiten ez dutenen artean, euskaldunen artean baino.
|
|
|
Urbia gainetik eguzkia sartzen ikustea ikuskizun ederra da eta ederragoa oraindik Zulaika, Pello Zabala eta Goldsmith bezalakoen komentarioak entzunez bada. Pello Zabalak
|
euskaraz
hitz egiten zuen, ingelesa zertxobait ulertu arren ezin hitz egin zezakeelako, eta hark esandakoak itzultzen genituen bitartean ohartzen ginen gauza sinpleak bezain ederrak esaten zituela. Goldsmithi esan nion Bittor Arginzonizek sukaldean egiten zuena egiten zuela Zabalak herri kulturarekin, aitzinako gauzak hartu eta distira ateratzen ziela.
|
|
|
Franco hil ondoren ikaragarri egin da euskararen eta euskal kulturaren alde, baina arriskua ere askoz handiagoa da orain. Zeren gerta liteke
|
euskaraz
hitz egitea, baina espainolez pentsatuz eta kultura espainola transmitituz. Arriskua hor dago?.
|
|
|
99. Euskaldun gehienak (%72) ez dira inoiz baztertuak sentitu
|
euskaraz
hitz egin nahi izateagatik. %25ek diote, aldiz, baztertuak sentitu direla arrazoi horregatik?.
|
|
|
Nortasunik gabeko euskaldunak sortzen ditu gehienbat gaurko euskalduntze politikak, ikerketa batek oraindik orain azaleratu duen legez: . Lehenik, oso argi geratzen da ez dela gauza bera
|
euskaraz
hitz egitea eta euskalduna izatea. Beste era batean esateko, euskaraz hitz egiteak ez du automatikoki eta halabeharrez pertsona bat euskaldun egiten.
|
|
|
–Lehenik, oso argi geratzen da ez dela gauza bera euskaraz hitz egitea eta euskalduna izatea. Beste era batean esateko,
|
euskaraz
hitz egiteak ez du automatikoki eta halabeharrez pertsona bat euskaldun egiten. [?] Bigarrenik, hizkuntza hitz egite hutsarekin ez da ziurtatzen hiztun legitimoa, benetakoa, izatea, hau da, hizkuntza hitz egitea ez da nahikoa hiztun legitimo bezala sentitzeko, norberak hautemateko edo hautemana izateko? 140 Horra Ane Ortega eta gainerako kideen ikerketatik datorkigun informazioa.
|
|
|
–Euskara gure nortasunaren ikur handiena da, baina euskal kultura da ingurunea ematen diona. Ez da nahikoa
|
euskaraz
hitz egitea. Nestor Basterretxeak zioen:
|
|
|
Nestor Basterretxeak zioen: . Nik ez dut
|
euskaraz
hitz egiten, baina nire eskulturak bai?. Baina zer da euskal kultura?
|
|
|
Eta argazkiak, margolanak? Egileak
|
euskaraz
hitz egiten badu euskal kultura da eta bestela ez. Horretaz hitz egin beharko litzateke luze eta sakon.
|
|
|
247. Zergatik euskaraz ikasi duten hainbat gazte ez diren gai
|
euskaraz
hitz egiteko. Zergatik ez duten nahi euskaraz hitz egin?
|
|
|
247. Zergatik euskaraz ikasi duten hainbat gazte ez diren gai euskaraz hitz egiteko? Zergatik ez duten nahi
|
euskaraz
hitz egin. Ez naiz ziur arazoak lege bidez bakarrik duenik konponbidea.
|
|
|
Txepetxen esanera, euskararen normalizazio soziala bermatzen duen, funtzioa ez daiteke funtzio nazionala baizik izan, hizkuntzaren ikuspegitik nazio bezala perspektiba berreskuratuz, munduko nazioen barnean geure lekua hartuz. [?] Lehen pauso hau betetzean, beste funtzio guztiak, horren inguruan bilduko dira? 274 Txepetxen ideiak gure hizkerara egokiturik, esan dezakegu etxean eta lagunartean eta auzoan eta
|
euskaraz
hitz egitea garrantzitsua dela, baina erabilera-eremu horietan soilik ezin zaiola eutsi euskaldun izateko modu duinari. Bere azpitik dauden funtzio guztiak indarberritzen dituen funtzio nazional estandarraren aterpea behar dugu euskaldunok, euskaldun gisa geure nortasunean bizi nahi badugu.
|
|
|
–Ni neu sentitzen naiz,
|
euskaraz
hitz egiten dudalako? 325, diosku Txepetxek. Euskal elebidunen artean izan ezik, nekez sentituko da halako kidetasunik hiztunaren eta euskararen artean.
|
|
|
389. Euskarak zer ematen didan beste hizkuntzek ematen ez didatena? Badira
|
euskaraz
hitz egiteko motibo politikoak: independentziaren alde gaude eta ondo datorkigu euskara Espainiako estatuaren larderia apur bat gainetik kentzeko.
|
|
|
426. Zenbat eta zenbat euskaldun ez ote dugu ezagutu umetan euskara besterik aditu ez zutenak (hamar bat urte egin arte, adibidez), nolabaiteko gaztelania eskola frankista negargarri batean ikasitakoak eta, Donostiara bizitzera joanda (berriz diot, Donostiara, ez Quito-ra) zenbait urteren poderioz euskara guztiz ahaztu, edota, sarriago,
|
euskaraz
hitz egiteko zailtasun nabarmenak dituztenak! Zenbat!?.
|
|
|
–Euskal identitatea ez da oinarritzen euskaraz bizitzean, euskara jakitean baino? 399 D ereduko ikasleen iritziz euskara jakitea omen da garrantzitsuena, ez euskaraz jardutea. . Euskara jakiteak esan nahi du euskaraz erantzun ahal izatea horretarako beharrean aurkituz gero? 400 Baina euskara jakiteak ez du esan nahi
|
euskaraz
hitz egin behar denik, gazte askoren arabera401 Adierazgarria da zinez, ezer onik ez dakarrenaren adierazgarri, identitate euskalduna gisa horretan definitzea, euskararik gabeko jokamoldea edo bizimodua euskalduntzat jotzea402 Erabiltzen ez den hizkuntzak ez baitu hiztunaren nortasun-eraikuntzan eskurik izaten. Betiko adibidea jartzeko, atzerriko hizkuntza bat ikasteak ez zaitu hizkuntza horren ezpaleko identitate kulturalaren jabe bihurtzen.
|
|
|
haurrak
|
euskaraz
hitz egin ez
|
|
2018
|
|
|
Badakizu zergatik? Ikusten nuen abereei
|
euskaraz
hitz egiten zitzaiela: –Esti, esti, Moriko!
|
|
|
–Behin, hamaseiren bat urterekin, Irabiako urtegira joan ginen hiru lagun, Patxi guardaren etxean egun batzuk pasatzera; argindarrik ere ez zegoen etxe hartan. Gogoan daukat Ezkarozeko gizon bat etortzen zela, Eliseo Rodas, dena
|
euskaraz
hitz egiten zuena. Txalupa batean ibiltzen ginen urtegian, eta ohitura geneukan urrutian gutariko norbait azalduz gero ongietorria ematea oihukatuz:
|
|
|
Estrasburgon, Europako Parlamentuaren osoko bilkuran, euskaraz eman nuen hitzaldia, hizkuntza gutxituen eskubideei buruzko txostena onartu behar zenean. Presidentziarekin negoziatu nuen
|
euskaraz
hitz egitea, aldi bereko itzulpena eginez. Lehen aldia izan zen foro horretan euskara erabiltzen zena.
|
|
2019
|
|
|
Hala ere, lagunak ez nau harengana bulkatu. Horren ordez, ahopeka eskatu dit
|
euskaraz
hitz egiten hasteko, SS-k aditzeko moduan, nahiz eta nire lagunak, erdaldun petoa izanik, ez didan deus ulertuko. Ez dakit zer demostratu nahi duen.
|
|
|
Izan ere, maiz, euskara batuaren kontrako eta, kaleko hizkera, ren aldeko diskurtsoetan oinarrituta eta errazkeria hutsez, euskara erdarakadaz euskañoltzen edo frantsesten da, gure hizkuntza-komunitatearen batasunaren aurkako norabidean sakonduz. Hau esanda, garbi utzi dezadan berriro, besterik dela, euskarara hurbiltzen ari den askok, euskañola edo frantseskuara, makulu gisa erabiltzea
|
euskaraz
hitz egiteko.
|
|
|
– Nola bultzatu helduak
|
euskaraz
hitz egitera?
|
|
|
Kode berri hauek, beraz, ez dira bazterreko edo noizbehinkako fenomenoak, ohikoak baizik. Gazteek elkarren artean
|
euskaraz
hitz egiten dutenean horrela hitz egiten dute (alaba zaharrenak behin esan zidan bezala: –eske guk horrela hitz egiten degu?), eta elkarren artean idatziz komunikatzen direnean ere horrela idazten diote elkarri.
|
|
|
Konplexu, beldur eta inseguritate hauek guztiz lotuta daude kalitateaz nagusitu ohi den ikuspegiarekin eta eragin zuzena dute erabileran. Presio zuzentzailearengatik
|
euskaraz
hitz egitera ausartzen ez den jende ugari ezagutu dut, tartean, patologia linguistikoen kapituluan aipatu dudan Muskizeko ama; batzuk egoera jakinetan uzkurtzen ziren, eta beste batzuk ez ziren inoiz ausartzen egitera, ez zutelako behar bezala hitz egiten eta hanka sartu eta barregarri geratzearen beldur zirelako.
|
|
|
Esate baterako, hauxe aitortu zidan Iruñeko Ikastola bateko irakasle euskaltzale ezagun batek: urte askoren ondoren, lehen aldiz,
|
euskaraz
hitz egiteko ohitura zuen taldetxo bat sortu omen zitzaien maila altuetan. Beno, euskaraz baino gehiago, euskañolez, zehaztu zidan.
|
|
|
Ikaskide ohien bazkari batean, gaztetan euskaraz piperrik ere ez zekien eta gaur egun ingelesa euskaraz irakasten duen adiskide batek aitortu zidan
|
euskaraz
hitz egiten hasi zela euskaldunok tranpa egiten genuela ohartu zenean, alegia, euskara eta gaztelania etengabe nahasten genituela. Euskara ikasten ari zela, bikotekideak euskaraz hitz egitera animatzen omen zuen, tabernetan eskatzeko sikiera, baina berari lotsa ematen ziola, eta agian ez zuela erantzuna ulertuko eta ezetz eta ezetz, berak ez zuela euskaraz eskatuko.
|
|
|
Ikaskide ohien bazkari batean, gaztetan euskaraz piperrik ere ez zekien eta gaur egun ingelesa euskaraz irakasten duen adiskide batek aitortu zidan euskaraz hitz egiten hasi zela euskaldunok tranpa egiten genuela ohartu zenean, alegia, euskara eta gaztelania etengabe nahasten genituela. Euskara ikasten ari zela, bikotekideak
|
euskaraz
hitz egitera animatzen omen zuen, tabernetan eskatzeko sikiera, baina berari lotsa ematen ziola, eta agian ez zuela erantzuna ulertuko eta ezetz eta ezetz, berak ez zuela euskaraz eskatuko. Baina, harategietan ohartu omen zen euskaldunok horrela hitz egiten genuela:
|
|
|
– Nafarroako gizarteak
|
euskaraz
hitz egiten duten nafarrak errespetatzen dituela sentitzea, gainerako herritarrak bezalaxe.
|
|
|
Talde indarrak bultzatzen zaitu. Ingurukoei ez zaie gustatzen
|
euskaraz
hitz egitea.
|
|
|
Ez naiz ausartzen hitz egitera, hanka sartuko dudan beldurrez. Sekulako lotsa ematen dit
|
euskaraz
hitz egiten hasteak ezagunekin.
|
|
|
B2 maila, C1, C2? Eta
|
euskaraz
hitz egitea, zenbat da. Erdia?
|
|
|
Euskal hiztuna:
|
euskaraz
hitz egiten duena, darabilena gutxi ala gehiago izan, eta okerrago ala hobeto hitz egin.
|
|
|
Euskaldun euskaltzalea:
|
euskaraz
hitz egin eta euskararekiko jarrera aktiboa duena.
|
|
|
Mapa soziolinguistikoaren arabera, 1991n, Euskal Herri osoko 16 -24 urte bitarteko gazteen %22, 5ek zekien
|
euskaraz
hitz egiten. Gaur egungo errealitatearen talaiatik sinisteak lanak ematen baditu ere, 80ko hamarkadan bost gaztetik bakarra zen euskalduna.
|
|
|
Gaur egungo errealitatearen talaiatik sinisteak lanak ematen baditu ere, 80ko hamarkadan bost gaztetik bakarra zen euskalduna. 25 urte geroago, berriz, 2016an, %55 da
|
euskaraz
hitz egiteko gai (zailtasun gehiago edo gutxiagorekin). Une honetan, Euskal Herriko gazte gehienak euskaldunak dira, proportzio hori EAEn %71ra igotzen delarik.
|
|
|
Gehiengoa, beraz, hitz egiteko gai da eta gainera, lehenengo aldiz gure historian, euskara dakiten guztiak alfabetatuta daude. Nafarroan eta batez ere Iparraldean egoera okerragoa da,
|
euskaraz
hitz egiteko gai diren gazteak %26 eta %19 direlako, hurrenez hurren. Hala ere, ehuneko hauek hobekuntza bat suposatzen dute, bi kasuetan, adin-multzo hau 25 -49 urtekoena baino euskaldunagoa delako.
|
|
|
2016ko Inkesta Soziolinguistikoaren arabera, Euskal Herri osoko gazte euskaldunen artean gehiago dira hiztun berriak (%54), etxeko euskaldunak (%30) eta jatorrizko elebidunak baino (%16). Gehienak familia eta ingurune soziolinguistiko erdaldunetan bizi dira, beraien harreman-sareetan erdara da ohiko hizkuntza eta,
|
euskaraz
hitz egiteko gai badira ere, ezagutza eta adierazkortasun-maila mugatua dute: gazte euskaldunen %57 hobeto moldatzen da erdaraz, euskaraz hobeto moldatzen direnak %24 direlarik.
|
|
|
(Burlata) Denbora aurrera doan heinean gutxiago erabiltzen dut euskara, nire lagunek gazteleraz ikasten dutelako eta gaur egun ez dugu
|
euskaraz
hitz egiten?
|
|
2020
|
|
|
Urtean hiruzpalau aldiz joaten natzaio bisita egitera, loreak jartzen dizkiot eta elkarrizketa luzeak izaten ditugu. Nik
|
euskaraz
hitz egiten diot eta berak gazteleraz erantzuten dit, arinaiztarra baitzen erabat, beti euskara ikasten eta ikasten ez duten horietakoa. Orain denbora gehiago izango duela eta ea ez duen ikasi galdetu ohi diot.
|
|
|
–Nire familiarekin bakarrik hitz egingo dut euskaraz. Ez dut
|
euskaraz
hitz egingo euskaraz hiltzen duen jende horrekin eta ezta idazle horiekin eta ezta Euskaltzaindiarekin ere, ez baitu inoiz kondenatu biktimei mehatxu eta salaketak egiteko euskara erabiltzea?, esan omen zuen.
|
|
|
Javier Echalucek lehenengo momentutik hartu zuen begitan ilobaren aitaginarreba. Senideei
|
euskaraz
hitz egiten entzun orduko piztu zitzaion herra. Isilune luzeak egon ziren otoruntza bitartean.
|
|
2021
|
|
|
Umearekin ikusi gintuelarik, Iribarne sendagile eta Eskualduna elkarteko burua etorri zitzaigun agurtzera, eta pieza bat bukatzeko zorian zela ikusi zuenean orkestra jotzen ari zen oholtzara igo gintuen Maddi eta biok, eta jendeari kontatu zion polizia-buruak kontatu eta nik bi hitzetan berretsi niena: Luxenburgoko parkean galduta aurkitu nuen neskatoak
|
euskaraz
hitz egiten zuela edo gutxienez ulertu egiten zuela.
|
|
|
Hurrengo mendean amets erromantiko horrek erakarri zituen gurera George L. Steer, Andre Malraux, Orson Welles, Ernest Hemingway eta Jose Bergamin, Intelektual Antifaxisten Koalizioko burua, 27ko milizia poetikoaren erresistente xamurra137 eta Espainiako desertu erromantikotik Euskal Herrira erbesteratua, Eva Forest eta Alfonso Sastre bezala. " Nik ez dut
|
euskaraz
hitz egiten ez dakidalako" esan zuen Bergaminek," baina badakit halaber, jakin gabe ere euskaraz hitz egiten dudala" 138.
|
|
|
Hurrengo mendean amets erromantiko horrek erakarri zituen gurera George L. Steer, Andre Malraux, Orson Welles, Ernest Hemingway eta Jose Bergamin, Intelektual Antifaxisten Koalizioko burua, 27ko milizia poetikoaren erresistente xamurra137 eta Espainiako desertu erromantikotik Euskal Herrira erbesteratua, Eva Forest eta Alfonso Sastre bezala. " Nik ez dut euskaraz hitz egiten ez dakidalako" esan zuen Bergaminek," baina badakit halaber, jakin gabe ere
|
euskaraz
hitz egiten dudala" 138.
|
|
|
Badugu arriskua irudikatzeko noizbait euskal errepublika libre batean biziko garela eta errepublika horretan
|
euskaraz
hitz egingo dela, baina, niretzat, errepublika horrek gutxienez beste hiru hizkuntza hitz egin beharko lituzke: gaztelania, frantsesa eta ingelesa.
|
|
|
" Don Manuel Arresek –irakasleak–
|
euskaraz
hitz egiten harrapatzen zuen ikasleari eraztuna jartzen zion; eraztun hori ikaslez ikasle pasatzen zen, hutsegiteak egin ahala; gu, orduan, beldur ginen eraztuna poltsikoan zuen ikaskidearengana hurbiltzeko, izan ere, ikaskide hori nahita euskaraz mintza baitzitekeen gurekin, guri hutsegitea eginarazteko eta zoritxarreko eraztun hori guri emateko; eraztuna zuenari ihes egiten genion; gauzak horre... eraztuna zuena bakarrik sentiarazten zuen, ikaskideak harengana hurbiltzeko beldur baitziren, eta bestalde, egurra jasotzeko beldurra ere hor zegoen, asteburuan eraztuna zuena zigortuta geratzen baitzen".
|
|
|
" Gaur mezatik irtetean herri honetako neska-mutilak, orain artekoan beti
|
euskaraz
hitz egiten aditu ditudanak eurak, erdaraz hitz egiten aditu ditut, hau da, eurena ez den hizkuntzan. Orain dela egun batzuk ezagutu egin nuenez horretara behartzeko berorrek erabiltzen duen prozedura, galde egin diet gaztetxoei eurotako zeinek daukan eraztuna, eta halaxe esan didate nork, eta erakusteko esan diot mutikoari, eta eskuetan harturik tresna zitala, nire bizi guztian lehenengoz hartu ere, mutiko gaixoari esan diot esateko berorri neuk kendu diodala.
|