|
2008
|
|
|
konparazione, euskalki batek euskalkia mintzo den tokiko erdaran duen eragina. Hau gertatzen da erdaraz mintzo denak
|
euskaraz
ez badaki ere. Fenomeno hauek ez dira, nire ustez, behar bezala aztertu, eta litzateke aztertzea, telebista, irratia edo hizkuntzaren batasuna ezagutu ez duen jendeak gero eta urte gehiago baititu.
|
|
|
Horra, bada, nola gelditu den euskararen aztarna hori hango mintzoan arras sustraitua, hango zainetan sartua, erdaran eta euskaran. Nirekin solasean ari zen hark ez daki euskaraz (hau ere, artista haren kasuan bezala, aski harrigarria da, Baztangoa izatea eta
|
euskaraz
ez jakitea, baina tira!), kontua da hark ez zekiela euskaraz, baina elkarrizketan bat batean atera zitzaiola. Ya puedes decir, si!?. Holako kontuak, aski interesgarriak, aztertu gabe daude.
|
|
|
Euskaltzaindiaren arauak berek ez betetzea aski ez eta Azkuek
|
euskaraz
ez zekiela aditzera ematen zuten gainera, euskaltzainburuaren gutuna ulertzen ez zutenaren plantak egin eta berriro idatziz. Nekez egin ziezaioketen mespretxu handiagorik eta autoritate ukazio erabatekoagorik Akademiari eta Azkueri.
|
|
2010
|
|
|
Bestetik, EGA gainditu ez duten arren hitzez edo idatziz hainbateanmoldatzen direnak. Ez baita egia azterketa edo ebaluazio bat gainditu ez dutenek, denek edo ia denek,
|
euskaraz
ez dakitenik. Hori guztia ere kontuan izan behar da, mende laurden honetan lortutako emaitzen balantze pausatu eta errealista egitekotan.
|
|
|
Beste aldetik, ordea, zaildu egin du prozesua:
|
euskaraz
ez zekiten irakasleenlanpostu asignazioak okerrera egin izan du hainbat urtez. Horretaz guztiaz gorago hitz egin da, eta hanesandakoak ez goaz hemen berritzera.
|
|
|
Hiztunen ohituretan eragin bizia dute horiek: lehen ez bezalako ingurumenetan mugitzea eskatzen dute askotan,
|
euskaraz
ez dakiten edo erdaraz diharduten solaskideekin jardutea eta etxe giroan ikasitako kontsumo kulturala bestelakotzea. Erdarazko aisialdi edo turismo sareetan osatzen den jardunak esperientzia aberasgarri askotarako ateak zabaltzen ditu sarri.
|
|
|
Haurren garapen kognitibo akademikoa gogor baldintzatzen da oraingo sistemanagusiaz, irakasleen (batez ere
|
euskaraz
ez dakiten maisu maistren) lan eskubideakhankapean hartzen dira, bakezko bizikidetza eta egia zientifikoa edo objektibotasunhistorikoa itzulipurdikatu egiten dira ikasmaterialen bidez eta, ororen buru,, garbiketa etnolinguistikoa, egin nahia nagusitzen ari da.
|
|
|
Badago azken multzo honetan, halere, 1982an nekez antzeman zitekeen desadostasun edo atsekabe giro zabala, oso gogoan izan beharrekoa: eraman den bideak atentzio, baliabide eta esfortzu gehiegi eskaini dio euskarari, bere ustean, eta
|
euskaraz
ez dakitenak kaltean atera dira. Hezkuntza mundua izango da, seguru asko, iritzi horren agerleku argiena.
|
|
|
Euskal nortasunarekin batera, euskara da ikastolaren ikurra. Baina 70eko hamarkadan zehar ezaguturiko hazkunde handiaren ondorioz, Hego Euskal Herriko zonalde erdaldunetan ikastola berriak zabaldu ziren, eta eremu euskaldunetan
|
euskaraz
ez zekiten ikasle kopurua asko handitu zen. Ondorioz, aldaketa handia pairatu zuten ikastolek sasoi haietan:
|
|
2014
|
|
|
Beren beregi sortzaileak sor lanarekin izan ditzakeen erronka hauei, zehatz mehatz literarioak ez diren alderdiak gehitzen zaizkio, idazlanari ahalik eta iraunkortasunik luzeena eta oparoena bermatzeko eginahalean. Bistakoa da Arestik argitalpen elebietara jotzen duenean, hartzai learen eremua zabaldu nahian dabilela. zeinahi kasutan harrigarria ez dena eta are gutxiago indarrean dagoen sistemaren aurka egitea xede duen idazlanaren egilearengan. itzulpenak gehiagorengana heltzeko modua erraztu bazion ere, argitalpen elebia ez da erakargarriena eta Euskal Herrian
|
euskaraz
ez zekitenengana iristeaz gain, muga hauen gainetik, gaztelaniaz mintzo den hiztun komunitatearen merkatuan sartzeko, merkatu horren gorabeheren ezague ra zutenen esanetara jartzea ekarriko ziokeen.
|
|
2019
|
|
|
2015ean neurtu genituen hainbat baieztapenen artean, aldekotasun nabarmenena eta hiru hiztun profilen arabera alderik ez zutenak bi esaldi ziren: euskaldun eta erdaldunen arteko errespetua bultzatu behar dela zioena bata,
|
euskaraz
ez dakitenek ere euskararen normalizazioa bultzatu luketela baieztatzen zuena bestea.
|
|
|
Krutwigek zabaldutako Ikuspegi berri horrek Euskal Herrian baino aurkakotasun handiagoa jaso zuen Euskal Herritik kanpo, erbestean, Guatemalan zehazki, han argitaratzen baitzuten garai hartan EuzkoGogoa Jokin Zaitegik eta Orixek. Aldizkari horretan, erbesteratutako euskaltzainak baztertu izana, haien ordez
|
euskaraz
ez zekiten kideak bereganatu izana eta batzarrak erdaraz egitea kritikatu zioten Euskaltzaindiari 1950ean eta 1951n. Baina sakoneko eztabaida, eta benetan garrantzia zuena, euskara ereduaren ingurukoa zen.
|