|
2007
|
|
|
neurketetako indizea 0,70etik gorakoa da (2001eko indizea zertxobait txikiagoa da). Euskaldunen dentsitatea %50 eta %75 bitartekoa denean, indizeak behera egiten du, baina, hala ere,
|
euskaraz
erdaraz baino gehiago egiten dute. Euskaldunen dentsitatea %25 denean, euskaraz erdaraz baino gutxiago hitz egiten dute euskaldunek kalean.
|
|
|
Euskaldunen dentsitatea %50 eta %75 bitartekoa denean, indizeak behera egiten du, baina, hala ere, euskaraz erdaraz baino gehiago egiten dute. Euskaldunen dentsitatea %25 denean,
|
euskaraz
erdaraz baino gutxiago hitz egiten dute euskaldunek kalean. Eta, azkenik, dentsitatea %20tik beherakoa denean, erdaraz gehiago egiten da euskaraz baino.
|
|
|
Euskararen erabileran eragiten duen hirugarren faktorea hizkuntza gaitasun erlatiboa da. Goian esandako ikerketaren arabera, euskaldunen artean gehiago dira erdal elebidunak (erdaraz euskaraz baino erraztasun handiagoa dutenak) eta elebidun orekatuak (batean eta bestean berdin moldatzen direnak) euskal elebidunak baino(
|
euskaraz
erdaraz baino hobeto moldatzen direnak).
|
|
|
Euskararen erabileran eragiten duen hirugarren faktorea hizkuntza gaitasun erlatiboa da. Goian esandako ikerketaren arabera, euskaldunen artean gehiago dira erdal elebidunak (erdaraz euskaraz baino erraztasun handiagoa dutenak) eta elebidun orekatuak (batean eta bestean berdin moldatzen direnak) euskal elebidunak baino(
|
euskaraz
erdaraz baino hobeto moldatzen direnak). Horrek, jakina, zuzenean eragiten du hizkuntzaren erabileran:
|
|
|
• Euskal elebidunak(
|
euskaraz
erdaraz baino errazago hitz egiten dutenak) eta elebidun orekatuak (bi hizkuntzetan erraztasun berarekin hitz egiten dutenak) izatera heltzen diren guztiak euskara lehen hizkuntza –euskara edo euskara eta gaztelania– dutenak direla, hau da, euskara familia bidez jaso dutenak.
|
|
|
Errealitatea konplexuagoa da. Izan ere, jakin badakigu euskara lehen hizkuntza duten guzti guztiek ez dutela hitz egiten
|
euskaraz
erdaraz baino errazago eta, aldiz, hainbat euskaldun berrik bai. Eskuartean dauzkagun datuekin, ordea, errazagoa da azterketa hipotesi horiekin egitea.
|
|
|
Hortaz, bada, aldagai hauxe erabili dugu, hizkuntza gaitasun erlatiboari dagokionez: lehen hizkuntza euskara duten euskaldunek errazago hitz egiten dute
|
euskaraz
erdaraz baino. Beraz, lehen hizkuntza euskara duten euskaldunen ehunekoa erabili dugu hizkuntza gaitasun erlatiboaren adierazle moduan.
|
|
2008
|
|
|
Gure datuen arabera, herritar elebidunek euskarazko hedabideekin ematen duten denbora halako bi baino gehiago ematen dute erdarazko hedabideekin. Joera hori alor guztiguztietan gertatzen da, baita elebidunen alorrik euskaldunenetan ere(
|
euskaraz
erdaraz baino hobeto moldatzen diren horietan).
|
|
|
• Telebista ikusterakoan euskararen lekua %53, 6ra igotzen da euskal elebidunak diren(
|
euskaraz
erdaraz baino hobeto egiten duten) eta etxean euskaraz soilik mintzatzen diren eta Euskal Herriaren etorkizuna euskara hutsean nahiko luketen zarauztarren artean. Prentsa idatziaren kasuan, %51, 8koa da zarauztarren sail horretan euskarazko hedabideen erabilera tasa.
|
|
|
Gure datuen arabera, herritar elebidunek euskarazko hedabideekin ematen duten denbora halako bi baino gehiago ematen dute erdarazko hedabideekin. Joera hori alor guzti guztietan gertatzen da, baita elebidunen alorrik euskaldunenetan ere(
|
euskaraz
erdaraz baino hobeto moldatzen diren horietan).
|
|
2011
|
|
|
(85 or.). c) Nire ikasleek, bizpahiru kenduta, euskaraz baino espainolez hobeki dakite. Idazterakoan,
|
euskaraz
erdaraz baino huts gehiago egiten dituzte. Ingelesez ere ez dakite ongi. ondo espainolez dakite. euskaltzain bati entzun nion:
|
|
|
(...) Nire ikasleek, bizpahiru kenduta, euskaraz baino espainolez hobeki dakite. Idazterakoan,
|
euskaraz
erdaraz baino huts gehiago egiten dituzte. Ingelesez ere ez dakite ongi. ondo espainolez dakite". har dezagun orain, konparaziorako, eguren ikuskariaren 1867ko gipuzkoari buruzko deskribapena:
|
|
2012
|
|
|
Euskal Herrian 16 urte edo gehiagoko elebidunen %26, 6 hobeto moldatzen da
|
euskaraz
erdaraz baino, euskal elebidunak dira. Dena dela, euskal elebidunen ehunekorik handiena 65 urtetik gorakoen artean dago (%43, 6), eta adinak behera egin ahala, behera egiten du ehuneko horrek.
|
|
|
Euskal Herrian 16 urte edo gehiagoko elebidunen %26, 6 hobeto moldatzen da
|
euskaraz
erdaraz baino, euskal elebidunak dira. Dena dela, euskal elebidunen ehunekorik handiena 65 urtetik gorakoen artean dago (%43, 6), eta adinak behera egin ahala, behera egiten du ehuneko horrek.
|
|
2013
|
|
|
• Erabileran, %30ek(
|
euskaraz
erdaraz baino gehiago, berdin edo gutxiago) erosten dute euskara eta %70ek ez dute erosten.
|
|
2016
|
|
|
Hala, erabileraren mailaketari begira, inkesta soziolinguistikoan Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak (HPSk) erabilitako eredua hartzen du erreferentzia gisa. Horren arabera, E4 mailan daude
|
euskaraz
erdaraz baino gehiago egiten dutenak, eta, beste ertzean, E0 mailan daude beti erdaraz egiten dutenak. Tartean daude E3 (euskaraz erdaraz beste), E2 (euskaraz erdaraz baino gutxiago) eta E1 (oso gutxi euskaraz).
|
|
|
Horren arabera, E4 mailan daude euskaraz erdaraz baino gehiago egiten dutenak, eta, beste ertzean, E0 mailan daude beti erdaraz egiten dutenak. Tartean daude E3 (euskaraz erdaraz beste), E2(
|
euskaraz
erdaraz baino gutxiago) eta E1 (oso gutxi euskaraz). HPSk, bost horiekin batera, beste kategoria bat ere badarabil, ET(" Erabilera Trinkoa") kategoria, honela definitzen dena:
|
|
|
Bereziki E2koei dagokienez, zalantza sortzen digu hain bigarren mailan uzteak. Izan ere, populazioaren zati handi bat kokatzen da"
|
euskaraz
erdaraz baino gutxiago" edo" euskaraz oso gutxi" aritzen direnen artean, eta, beren jardunean euskara bigarren mailakoa delako, badirudi ahaztu egiten zaigula elebidunak direla izatez. Esku artean ditugun datuen arabera, EAEn 132.833 biztanle dira E2koak (%22) eta 43.596 E1ekoak (%7); eta Nafarroan 20.037 E2koak (%32) eta 8.614 E1ekoak (%14).
|
|
|
Egileak saiakera egin du E4ra ekartzeko kale neurketaren datuak, suposatuz euskaraz entzundako elkarrizketak"
|
euskaraz
erdaraz baino gehiago" moldeari dagozkiola. Baina, parekatze edo sinplifikatze hori argitu beharrekoa da.
|
|
|
Bi kontzeptu oso desberdin dira. Bata, E4 kategoria, norbere ohiturari dagokio, eta inkestatuak ohiko jardunean
|
euskaraz
erdaraz baino gehiago egiten duela aitortzen du. Bestea, kale neurketa, momentuko jardun puntualen behaketan oinarritzen da.
|
|
|
E4 kategoria, norbere ohiturari dagokio, eta inkestatuak ohiko jardunean
|
euskaraz
erdaraz baino gehiago egiten duela aitortzen du. Bestea, kaleneurketa, momentuko jardun puntualen behaketan oinarritzen da. derdi komunak (eta desberdintasunak) detektatzea oso komenigarria da.
|
|
|
Maiztasun mailaketari dagokionez, egoera soziolinguistikoa bultzatuta euskarazko mailen eta erdarazko mailen artean desoreka bat dago: E0" beti erdaraz da" baina E4"
|
euskaraz
erdaraz baino gehiago" da. Desoreka hori ikusita zenbaitek ikerketan desoreka bat dagoela esango du agian.
|
|
2017
|
|
|
7 Inkesta Soziolinguistikoak bere neurketetan euskararen erabileraren tipologia hauek erabiltzen ditu: beti erdaraz, oso gutxi euskaraz,
|
euskaraz
erdaraz baino gutxiago, euskaraz erdaraz beste, euskaraz erdaraz baino gehiago(" beti euskaraz" tipologia ez dago). eta erabilera trinkoa kalkulatzeko honela egiten du: etxea, lagunak eta eremu formaleko erabilerak hartu, eta horietan" euskaraz erdaraz beste" eta" euskaraz erdaraz baino gehiago" erantzuten dutenak batu. beraz, erabilera trinkoa honela definitzen da:
|
|
|
7 Inkesta Soziolinguistikoak bere neurketetan euskararen erabileraren tipologia hauek erabiltzen ditu: beti erdaraz, oso gutxi euskaraz, euskaraz erdaraz baino gutxiago, euskaraz erdaraz beste,
|
euskaraz
erdaraz baino gehiago(" beti euskaraz" tipologia ez dago). eta erabilera trinkoa kalkulatzeko honela egiten du: etxea, lagunak eta eremu formaleko erabilerak hartu, eta horietan" euskaraz erdaraz beste" eta" euskaraz erdaraz baino gehiago" erantzuten dutenak batu. beraz, erabilera trinkoa honela definitzen da:
|
|
|
beti erdaraz, oso gutxi euskaraz, euskaraz erdaraz baino gutxiago, euskaraz erdaraz beste, euskaraz erdaraz baino gehiago(" beti euskaraz" tipologia ez dago). eta erabilera trinkoa kalkulatzeko honela egiten du: etxea, lagunak eta eremu formaleko erabilerak hartu, eta horietan" euskaraz erdaraz beste" eta"
|
euskaraz
erdaraz baino gehiago" erantzuten dutenak batu. beraz, erabilera trinkoa honela definitzen da: euskaraz erdaraz beste edo gehiago egiten dutenak.
|
|
2019
|
|
|
• herritarren gehiengo nabarmena (%60tik gora, esate baterako) euskal elebiduna edo eleaniztuna izatea:
|
euskaraz
erdaraz baino hobeto moldatuko direnak.
|