|
2008
|
|
|
Eusko Jaurlaritzako eta haren erakunde autonomoetako langileen artean
|
euskararen
erabilera sustatzea du helburu Euskara Normalizatzeko IV. Plangintzaldiak. Duela hiru aste, uztailaren 9an zehazki aurkeztu zuen Baztarrikak plana.
|
|
|
1995 Euskalan instituzionalizatu zen, lan munduan
|
euskararen
erabilera sustatzeko.
|
|
|
Iñaki Eizmendi (Lasarte, Gipuzkoa, 1973) guraso eta gizarte hezitzailea da, eta hainbat urtez soziolinguistikan eta
|
euskararen
erabilera sustatzen aritu da lanean. Hitzaldi sorta emango ditu bihartik aurrera, Nola eragin seme alaben hizkuntza ohituretan?
|
|
|
Dokumentu horrek gaur egungo hizkuntza politika indartu eta garatzeko hamar neurri proposatzen ditu: indarrean dauden irakaskuntza ereduak gainditu eta hezkuntza sistema birmoldatzea, belaunaldi berriak guztiz euskalduntzeko; hizkuntza politikarako lehendakariordetza sortzea; Administrazioa eta lan mundua euskalduntzea; euskara, gaztelania bezala, berezko, lehentasunezko eta beharrezko hizkuntza dela aitortzea; helduen euskalduntzea, hedabideei
|
euskararen
erabilera sustatuko duten kuotak ezartzea eta euskararen aurrekontuak gainditzea; Unibertsitatea nahiz Lanbide Heziketa euskalduntzea eta hizkuntza politika egokia ezartzea.
|
|
|
Euskaldun kopuruak gora egin badu ere, oraindik euskarak zailtasunak ditu lagun artean eta herritarren etxeetan barneratzeko. Etxean eta kalean
|
euskararen
erabilera sustatu dezaketen euskarazko film, DVD, mahai joko eta aisialdirako bestelako produktuak sortzeko ahalegin eta irudimenik ez da falta eta proiektu horiek aurrera atera daitezen Gipuzkoako Foru Aldundiak bere laguntza eskaintzen jarraituko du. Gainontzeko erakundeekin eta gizartearekin batera, elkarlanean, administrazioan euskararen erabilera bermatzeko lanean jarraituko duen moduan.
|
|
2009
|
|
|
Onintza Lasak uste du euskalgintzak beharrezkoa duela erakundeen arteko elkarlana eta hezkuntza politika ausartago baten alde azaldu da. Zentzu berean mintzatu da Mikel Basabe eta
|
euskararen
erabilera sustatzea ipini du ardatz moduan. Joseba Egibarrek, elkarlana aipatu du, euskal kultura munduko merkatuan erakargarria izan dadin.
|
|
|
Batetik, Korrikak euskararen inguruan beti ahal denik eta sektore gehien hartzea eta indar metaketa handia behar dituela eskatu izan duenez, atzokoak dei horrekin bete betean egiten duelako bat. Bestetik, gizabanakoengan lantokiak garrantzi handia duelako, eta baita, beraz,
|
euskararen
erabilera sustatzeko ere. Gure bizitzaren herena lantokian ematen dugu, eta heren horretan euskararen sustatzea bermatua izateko esperantza benetako aurrerapausoa da.
|
|
|
Horrenbestez, herria euskalduntzeko xedea apurka apurka lantzen ari dira, bai Euskal Birusa eta bai Afaltzaindia elkarteak, nahiz eta Amestik nabarmentzen duenez, oraindik zeregin handia dagoen?. Hala ere, itxaropenez daude, giro euskalduna birus bat balitz bezala zabaltzeko eta
|
euskararen
erabilera sustatzeko. Orain, festaren azken txanpa iritsi zaie, eta, horretarako, lelo bat erabiliko dute itsasgarrietan:
|
|
|
futbola, pilota, saskibaloia eta arrauna, eta hainbat kirolari ere batu dira ekimenera; Iraia Iturregi eta Koikili Lertxundi futbolariak, Oier Zearra eta Imanol Agirre pilotariak, Javi Salgado saskibaloi jokalaria, eta Izortz Zabala eta Bizkaiko traineruko neska arraunlariak. Eskoletan eta udal kiroldegietan banatuko diren lau poster sortu dituzte, eta Lutxo Rengifo argazkilariak egindako kirolarien argazkiekin eta euskarazko leloekin osatuta, gazteengan
|
euskararen
erabilera sustatu nahi dute. Halaber, liburuxka bat ere egin dute, eta bertan Getxoko nesken boleibol taldeak luzatze ariketak nola egin azaltzen du.
|
|
|
Aurtengo urtera arte, beherakada etengabea izan du
|
euskararen
erabilera sustatzeko komunikabideentzako diru laguntzak, baina 2008 urtera arte 300.000 ingurukoa izan zen. 2009 urteko aurreproiektuan, ordea, UPN CDNko gobernuak 9.587 euro baino ez zituen aurreikusi.
|
|
2010
|
|
|
Gipuzkoa euskararekin bat leloa ikusiko da datorren denboraldian Realaren jantzi ofizialetan eta instalazioetako publizitate espazioetan. Horrekin batera, klubaren jardueretan
|
euskararen
erabilera sustatzeko plan bat lantzeko konpromisoa hartu du futbol taldeak; halaber, diputazioak jokalarien irudia erabili ahal izango du euskararen sustapenarekin lotutako jardueren berri emateko. Euskal eta gipuzkoar gizarteari euskararen balio soziala adieraztea du helburu hitzarmenak.
|
|
|
Alegia, langileak
|
euskararen
erabilera sustatzearen alde agertzen dira gehienetan, baina gero ez dute egiten. Asko kostatzen zaie.
|
|
2012
|
|
|
Azokan, berriz, bost enpresa eta erakundek euskara zerbitzuentzat baliagarriak izan daitezkeen zerbitzuei buruzko informazioa emango dute. Andoni Busquet Eudeleko ordezkariak aurkezpenean adierazi zuenez, komenigarria da herri erakundeek
|
euskararen
erabilera sustatzeko aurrera daramaten politikaz hausnartzea eta eztabaidatzea: «Topaketako aurtengo gaiak gure baitara begira jartzen gaitu, gure barruko historiari begira...
|
|
|
Erronka handia dugu aurrean». Busqueten arabera,
|
euskararen
erabilera sustatzeko lan itzela egiten da; eta esan du lan hori hobetzen jarraitzeko asmoa dutela. Jaurlaritzako ordezkari Martinez de Marigortaren ustez, euskara hizkuntza bizi bat da, eta ez itzulgai hutsa:
|
|
|
Hogei urte bete ziren iaz hizkuntza zerbitzuetako euskal enpresa batek, Eusko Jaurlaritzarekin lankidetzan, lehen euskara plana jarri zuenetik abian metalezko piezak egiten zituen enpresa batean, erakunde hartan
|
euskararen
erabilera sustatzeko. Tamaina eta industria sektore guztietako hainbat erakunde eta enpresa lotu zaizkio harrezkero ekimen hari, eta agente guztien artean euskara lan mundura gehitzea lortu da.
|
|
|
Erabaki horrek ondorio nabarmenak izan ditu: lehenengoa, ez da euskara Osakidetzaren zerbitzuen berezko osagaitzat joko eta, beraz, Osakidetza erdaldundu egingo da, euskara hizkuntza arrotza izango baita; bigarrena, Osakidetzak euskararen normalizazioa sustatzeko eta ebaluatzeko tresna on bat galdu du; hirugarrena, aurrekontu gutxiago egongo da
|
euskararen
erabilera sustatzeko; eta laugarrena, horren guztiaren ondorioa, zerbitzuaren kalitateak okerrera egingo du, gerta baitaiteke herritar euskaldun batek osasun arreta bere hizkuntzan ez jasotzea. Gai honen inguruan Aralarrek hainbat galdera egin dizkio Osasun sailburu Rafael Bengoa jaunari.
|
|
2013
|
|
|
EAJko Josune Gorospe legebiltzarkideak Osakidetzan
|
euskararen
erabilera sustatzeko lidergoaz idatzitako artikulua argitaratu izan da ekainean hainbat mediotan, eta zer pentsatu eman dit. Irakurtzean, hainbat kezka eta galdera etorri zitzaidan burura.
|
|
|
Eta Urkulluk benetan uste badu elkarbizitzarako zutabe dela euskara, mahaigaineratu dezala elkarbizitzarako eratzen ari diren foroetan hizkuntzak eta hiztunok jasan izan eta jasaten ditugunak erreparatzeko beharra; eskertuko genioke. Sailburu berri den Jon Darponek
|
euskararen
erabilera sustatzeko konpromiso sendoa hartu duela diozu. Ondo da, eta funtsezkoa litzatekeela argi izanda, hori frogatzeko aukerarik ez du faltako.
|
|
2017
|
|
|
izena eta guzti irentsita! Hamar urteko plana, nonbait,
|
euskararen
erabilera sustatzeko plana Eibarren. Hala biz!
|
|
2020
|
|
|
Hiru helburu nagusi ditu espedizioak: gazteen artean
|
euskararen
erabilera sustatu eta normalizatzea, gazte euskaldunen sare berri bat sortu eta elikatzea, eta Euskal Herriko ondasun naturalen, historikoen eta kulturalen transmisioa bermatzea.
|
|
|
Unitate didaktikoen asmoa da ikasleen
|
euskararen
erabilera sustatzea, eta, horren bitartez, ezagutza linguistikoa hobetu eta hizkuntzarekiko atxikimendua sendotzea. Eta, horretarako, ahalik eta erakargarrien egiten saiatu dira:
|
|
2021
|
|
|
Beste lan ildo batzuk ere diruztatuko dituzte datorren urtean: eremu sozioekonomikoan
|
euskararen
erabilera sustatzeko plana, ingurune digitalean euskara indartzeko bide orria, Euskaraldiaren hirugarren aldia eta inkesta soziolinguistikoa.
|
|
|
Jaurlaritzak
|
euskararen
erabilera sustatu nahi du kirolean
|
|
|
Udaltop udaletako euskara zerbitzuen topaketei hasiera eman zieten atzo; aurten, eremu sozioekonomikoan
|
euskararen
erabilera sustatzeko gakoak ematea izango dute xede, eta bide horretan udalek zer eta nola egin dezaketen aztertuko da. Siadeco ikerketa elkarteko Juanjo Allurek proposamen bat egin zuen udalek eremu sozioekonomikoan eragiteko plan bat diseinatzerakoan erabil ditzaketen irizpideen eta kontuan hartu beharreko alderdien inguruan.
|
|
|
b) Euskararen berreskurapena eta garapena begiratzea Nafarroan,
|
euskararen
erabilera sustatzeko neurriak adieraziz.
|
|
|
Egitasmoaren aurkezpen ekitaldi bat izan zen, eta beren jardunaren zutabeak izendatu zituen: Euskal kirola bultzatzea; zazpi lurraldeak aintzat hartzea;
|
euskararen
erabilera sustatzea; berdintasuna, aniztasuna, ofizialtasunaren babesa; eta nazioartekotasuna: «Euskal Herritik mundura!
|
|
2022
|
|
|
Parte hartzaile gutxiago izan zituen 2020ko Euskaraldiak, baina balio izan zuen ariketa sozialaren inguruko mezua egonkortzeko, jende berria erakartzeko eta
|
euskararen
erabilera sustatu nahian dabiltzanen motibazioa indartzeko. Eta, gainera, hizkuntza ohituretan ere arrastoa utzi zuen bigarren aldiak:
|
|
|
Udalei dagokienez, jasota dago «bereziki eginkizun sakona» izan dezaketela matrikulazio prozesuan, eskoletan onartzeko protokoloak familiei gerturatzeko, azpiegiturak indartzeko,
|
euskararen
erabilera sustatzeko... Proposamen zehatz bat ere egiten dute:
|
|
|
Aurrera begirako gogoeta hau du oinarrian: «Jakitun gara kirolak eta futbolak hizkuntzaren transmisiorako duen garrantziaz, eta, Gipuzkoako Futbol Federazioa gizarte eragile den heinean, haren erreferentzialtasuna, lidergoa eta eredugarritasuna erabili nahi ditugu,
|
euskararen
erabilera sustatu eta ahalbidetzeko kanpo eta barne harremanetan, partidetan eta entrenamenduetan».
|
|
|
«Badaukagu tradizio bat erakundeen eta herriaren arteko elkarguneak sortzeko», azaldu du Bidegainek, Deustuko irakasleak esanikoari tiraka, eta Badalab zentroa jarri du adibide gisa. Gipuzkoako Aldundiak eta zenbait eragilek osatutako partzuergoa da, eta
|
euskararen
erabilera sustatzeari ekarpenak egitea du xede, «esperimentaziotik».
|
|
|
Horretarako, besteak beste, curriculum eredu horrekin bat datozen ikasmaterialak eta ikasteko baliabideak garatu eta horien erabilera arautu dute. Finean, helburua izango da euskara ikastea eta
|
euskararen
erabilera sustatzea, baina ez komunikaziorako soilik, baita Euskal Herriko «nortasun kulturala eta historikoa» interpretatzeko eta transmititzeko ere: «Euskal kulturaren transmisioa belaunaldiz belaunaldi bideratuko dela ziurtatzeko, euskal kulturaren ezagutza bultzatuko da ikuspegi kritiko batetik».
|
|
|
EUDELek
|
euskararen
erabilera sustatzen du bere kide diren udalerrietan. Zeintzuk dira sustapen hori aurrera eramateko EUDELek eskura dituen baliabideak?
|
|
|
Egunerokoaz gain, urtebete da urrian Kutxabankek akordioa sinatu zuela Uemarekin (Udalerri Euskaldunen Mankomunitatea), 44 udalerritako alkateekin eta beste erakunde batzuekin batera, finantzen arloan
|
euskararen
erabilera sustatzeko.
|
|
|
Eduardok berak ere 2022ko martxoan
|
euskararen
erabilera sustatzeko Eusko Jaurlaritzarekin sinatutako lankidetza hitzarmena berritu zuen. Euskadiko Artxibo Historikoaren egoitzan egin zen ekitaldian, Bingen Zupiria, Eusko Jaurlaritzako Kultura eta Hizkuntza Politikarako Sailburua, eta hitzarmenera atxikitako beste bost finantza erakundeetako ordezkariak izan ziren.
|
|
|
Hori entzuten dugu eta partekatzen dugu, baitakigu hala dela, eta bat egiten dugu erraten dutenarekin. AEK k jendearen
|
euskararen
erabilera sustatu edo hobetzen du. Eta hor, EEPk baditu mugak.
|
|
2023
|
|
|
Nafarroako Gobernuak plazaratutako VII. Inkesta Soziolinguistikoaren arabera, Nafarroako herritarren %14, 1 euskaldunak dira, eta horiei euskaldun hartzaileak batuz gero, biztanleen laurdenek dute (%24, 7) euskararen gaineko ezagutzaren bat. Halere, kezka eragin die
|
euskararen
erabilera sustatzearen aldeko jarrerek behera egin izanak.
|
|
|
Era berean, kontrako jarreren gorakada islatu du inkestak. Herritarren %37 daude
|
euskararen
erabilera sustatzearen kontra, 2011n baino %2, 5 gehiago. Horiek eremu ez euskaldunean pilatzen dira batez ere.
|
|
|
Gaur sinatutakoa arnasa luzeko ituna da, baina bi erakundeek konpromisoa hartu dute 2023an zenbait jarduera antolatzeko: Euskara Batuaren Eskuliburuaren eta Euskaltzaindiaren Hiztegiaren erabileraren inguruko prestakuntza saio bat; euskal izen deiturei, tokiko toponimoei eta etxe izenei buruzko hitzaldi bat; eta, azkenik, gazteen artean
|
euskararen
erabilera sustatzeko egitasmo bat. Horrez gain, Lizarrako Udalak euskarari buruzko kontsultak egiten dizkio Euskaltzaindiari.
|
|
|
Helburua da tabernetan, jatetxeetan, saltokietan eta merkataritza guneetan
|
euskararen
erabilera sustatzea, eta euskal hiztunen «estres linguistikoa» murriztea. Marka horrekin bat egin nahi duten saltokiek hiru baldintza bete dituzte:
|
|
|
Euskararekiko jarrerari ere erreparatu dio Kontseiluak. Nafarroan, herritarren %37 daude
|
euskararen
erabilera sustatzearen kontra, 2011n baino %2, 5 gehiago —horiek eremu ez euskaldunean pilatzen dira batez ere— «Kezkatzekoa» dela esan du Kontseiluak: «Argi geratzen da euskararen aldeko hizkuntza politikek ez dutela ezagutzan edo erabileran soilik eragiten, baizik eta jarreran ere zuzenki ispilatzen dela».
|
|
|
Erakundeak ere ahaleginak egiten dabiltza merkataritzan eta ostalaritzan
|
euskararen
erabilera sustatzeko. Joan den hilaren bukaeran, adibidez, Nafarroako Gobernuak, Eusko Jaurlaritzak eta EEP Euskararen Erakunde Publikoak Euskaraz barra barra marka aurkeztu zuten.
|
|
|
Salaketa bat jarri du gaur Aitor Montes medikuak Bergarako ertzain etxean (Gipuzkoa). Osakidetzako sendagilea, familia medikua Aramaion (Araba), eta ezaguna
|
euskararen
erabilera sustatze aldera egiten dituen ahaleginengatik. Salaketan azaldu du berak artatzen duen paziente baten historia medikoaren «erabilera okerra» egin duela Osakidetzako beste mediku batek, arta medikoren baten berri emateko erabili beharrean erabili duelako agiri hori zer hizkuntzatan idatzita dagoen arbuiatzeko.
|
|
|
Euskararen arloko bi erronka identifikatu ditu EAJk Bilbon datorren legealdiari begira: hirian euskararen «erabilera soziala» indartzea eta
|
euskararen
erabilera sustatzea udalaren barruko komunikazio hizkuntza gisa, «hizkuntza bera bultzatzeko, eta administrazioarekin euskaraz jardun nahi duten herritarrei kalitatezko zerbitzuak emateko».
|
|
|
Ildo horretan, esaterako, «nazioarte mailan erreferente jotzen diren gazte euskaldunen sarea sortu eta dinamizatu» nahi dute. Horrez gain, hitzeman du euskararen erabilera «horren indartsu» ez dagoen eskualdeetan enpresek eta entitateek «era guztietako programetan» parte hartzea sustatuko dutela, «bakoitzak bere eragin esparruan
|
euskararen
erabilera susta dezan».
|
|
|
Euskararen alde eta, bereziki,
|
euskararen
erabilera sustatze aldera talde politiko guztiek eman dituzten mezu orokorrez harago, epai horren eta antzekoen inguruan erakutsi duten jarreran, ikusi dira ñabardurak hauteskunde kanpainan: erakutsi nahi izan dituzte, gainera, talde politikoek, soslai berezituak erakusteko.
|
|
|
Ameriketan eta Asian ere baditu fabrikak. Tokian tokiko begirada sendoa ere izan du beti, ordea, eta, urteotan, Euskal Herrian usu lotu da enpresaren izena lan munduan
|
euskararen
erabilera sustatzeko neurri eraginkorrekin. Aparteko urrats bat egin dute orain arlo horretan:
|
|
|
Legea «ezinbestekoa» da udal euskaldunek euskararekin duten konpromisoa sustatzeko eta leku horietan
|
euskararen
erabilera sustatzeko.
|
|
|
Igandean amaituko da Euskaltzaleen Topaguneak bigarrenez antolatu duen Haurren aurrean, helduok heldu izenburuko egitasmoa; helburu du helduen hizkuntza praktikak aldatzea eta
|
euskararen
erabilera sustatzea. Iruñean egin dute —urriaren 19an— egitasmoaren barruko lehen saioa:
|
|
|
Lanpostuetan ere izango du eragina araudi berriak. Gaubekak azaldu duenez, bertan behera utzi nahi dituzte
|
euskararen
erabilera sustatzeko eta hizkuntza eskubideak bermatzeko plantilla organikoarekiko —hor ezartzen dituzte udaleko lanpostuak eta horien profilak— neurri zehatzak. Horiek horrela, Gaubekaren esanetan, «lausotu» egingo dituzte udalak hizkuntza politika egiteko dituen eskumenak.
|