|
2007
|
|
|
Euskara Elkarteek gizarte esparru guztietan
|
euskararen
erabilera sustatzea izan dute beti helburu nagusia. Gizarte esparru guztietan sustatu behar da euskaren erabilera, hala legez arautu daitekeen horietan nola erabilera askeko guneetan.
|
|
|
Administrazioaren eremuan erabilera sustatzea kezka bihurtu dela nabaria da, Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak 2005 eta 2009 urte bitarteetarako definitutako hizkuntza politikak
|
euskararen
erabilera sustatzea egiteko nagusi moduan nabarmentzen duenean.
|
|
2008
|
|
|
Dirulaguntzez sostengaturiko unibertsoa da. Esate baterako, Goiena.netek 2003an beren diru iturrien %52, 83 dirulaguntzetatik zetorren, komunikabideetan
|
euskararen
erabilera sustatzeko kontzeptuan. Diru hori Gipuzkoako Foru Aldunditik eta Eusko Jaurlaritzaren Kultura Sailetik etorri zitzaion (Larrañaga, 2005:
|
|
2009
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan, 15 urtetik gorako biztanleen artean,
|
euskararen
erabilera sustatzearen alde %64, 7 agertzen da; Ipar Euskal Herrian berriz %41, 2, eta Nafarroan %37, 7 Ez alde eta ez aurka ostera, Ipar Euskal Herriko biztanleen %41, 1 azaltzen da, Nafarroako biztaleen %37, 7 eta Euskal Autonomia Erkidegokoen %24 Azkenik, euskararen erabilera sustatzearen aurka agertzen da Euskal Autonomia Erkiegoko biztanleen %11, 2, Ipar Euskal Herrikoen %17, 6, eta Nafarroa...
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan, 15 urtetik gorako biztanleen artean, euskararen erabilera sustatzearen alde %64, 7 agertzen da; Ipar Euskal Herrian berriz %41, 2, eta Nafarroan %37, 7 Ez alde eta ez aurka ostera, Ipar Euskal Herriko biztanleen %41, 1 azaltzen da, Nafarroako biztaleen %37, 7 eta Euskal Autonomia Erkidegokoen %24 Azkenik,
|
euskararen
erabilera sustatzearen aurka agertzen da Euskal Autonomia Erkiegoko biztanleen %11, 2, Ipar Euskal Herrikoen %17, 6, eta Nafarroako biztanleen herena baino pixka bat gehiago (hau da, %34, 2).
|
|
|
Badirudi euskararekiko jarrera hizkuntza gaitasunari hertsiki lotuta dagoela. Izan ere, Euskal Autonomia Erkidegoan zein Nafarroan, euskaraz dakien biztanleriaren %85 baino gehiago,
|
euskararen
erabilera sustatzearen alde agertzen dela ikus daiteke; eta Ipar Euskal Herrian, biztanleen %75 Aitzitik, gazteleraz ala frantsesez soilik hitz egiten duten biztanle elebakarren artean, euskararen erabilera sustatzearen aurka, %24, 4 agertzen da Euskal Autonomia Erkidegoan, %46 Nafarroan eta %26 Ipar Euskal Herrian. Adinari dagokionez, lurralde orotan, 65 urtetik gorako biztanleen taldean agertzen da euskararen erabilera sustatzearen aldeko ehunekorik zabalena.
|
|
|
Badirudi euskararekiko jarrera hizkuntza gaitasunari hertsiki lotuta dagoela. Izan ere, Euskal Autonomia Erkidegoan zein Nafarroan, euskaraz dakien biztanleriaren %85 baino gehiago, euskararen erabilera sustatzearen alde agertzen dela ikus daiteke; eta Ipar Euskal Herrian, biztanleen %75 Aitzitik, gazteleraz ala frantsesez soilik hitz egiten duten biztanle elebakarren artean,
|
euskararen
erabilera sustatzearen aurka, %24, 4 agertzen da Euskal Autonomia Erkidegoan, %46 Nafarroan eta %26 Ipar Euskal Herrian. Adinari dagokionez, lurralde orotan, 65 urtetik gorako biztanleen taldean agertzen da euskararen erabilera sustatzearen aldeko ehunekorik zabalena.
|
|
|
Izan ere, Euskal Autonomia Erkidegoan zein Nafarroan, euskaraz dakien biztanleriaren %85 baino gehiago, euskararen erabilera sustatzearen alde agertzen dela ikus daiteke; eta Ipar Euskal Herrian, biztanleen %75 Aitzitik, gazteleraz ala frantsesez soilik hitz egiten duten biztanle elebakarren artean, euskararen erabilera sustatzearen aurka, %24, 4 agertzen da Euskal Autonomia Erkidegoan, %46 Nafarroan eta %26 Ipar Euskal Herrian. Adinari dagokionez, lurralde orotan, 65 urtetik gorako biztanleen taldean agertzen da
|
euskararen
erabilera sustatzearen aldeko ehunekorik zabalena. Euskal Autonomia Erkidegoan zein Nafarroan, orobat, handia da oso euskararen erabilera sustatzearen aldeko jarrera azaltzen duten gazteen ehunekoa.
|
|
|
Adinari dagokionez, lurralde orotan, 65 urtetik gorako biztanleen taldean agertzen da euskararen erabilera sustatzearen aldeko ehunekorik zabalena. Euskal Autonomia Erkidegoan zein Nafarroan, orobat, handia da oso
|
euskararen
erabilera sustatzearen aldeko jarrera azaltzen duten gazteen ehunekoa. Ipar Euskal Herrian, ordea, euskararen erabilera sustatzearen alde daudenen artean, ehunekorik txikiena gazteen taldean ageri da.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan zein Nafarroan, orobat, handia da oso euskararen erabilera sustatzearen aldeko jarrera azaltzen duten gazteen ehunekoa. Ipar Euskal Herrian, ordea,
|
euskararen
erabilera sustatzearen alde daudenen artean, ehunekorik txikiena gazteen taldean ageri da.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan zein Nafarroan, orobat, handia da oso
|
euskararen
erabilera sustatzearen aldeko jarrera azaltzen duten gazteen ehunekoa. Ipar Euskal Herrian, ordea, euskararen erabilera sustatzearen alde daudenen artean, ehunekorik txikiena gazteen taldean ageri da.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan zein Nafarroan, orobat, handia da oso euskararen erabilera sustatzearen aldeko jarrera azaltzen duten gazteen ehunekoa. Ipar Euskal Herrian, ordea,
|
euskararen
erabilera sustatzearen alde daudenen artean, ehunekorik txikiena gazteen taldean ageri da.
|
|
|
" Nafarroako legediari men eginez, Kartako III. Atalak eremu mistoan euskarari eskaintzen dion babesa era egokian ezartzeko aukera aurreikusi behar dela" 16 Bestalde, laugarren puntuan zera adierazten du: " neurriak hartu behar direla
|
euskararen
erabilera sustatzearren, Euskal herriko hedabide elektroniko pribatuetan, baita orokorrean Nafarroako irrati zein telebista saioetan ere" 17.
|
|
|
Foru lurralde hau hiru hizkuntza eremutan zatitu zenean, Nafar herritarrei eskubide ezberdinak aitortu zitzaizkien eta Euskara Lingua Navarrorum izatetik Nafar batzuen hizkuntza izatera pasatu zen. Horri loturik ere ulertu behar ditugu
|
euskararen
erabilera sustatzeari buruzko jarreren datuak Nafarroako hiru hizkuntza eremuetan (Ikusi irudia).
|
|
|
bataz beste jenden erdia baino askoz gehiagok adierazten dute interes biziki handia edo aski handia, interes gabeak eta axolagabeak jendetzaren laurden bat dira. Gauza berdintsua ikusten da
|
euskararen
erabilera sustatzearen aldeko jarrerarekin: aldekoak multzo handiena osatzen dute (%41), aurkakoak aldekoen erdira ez baitira heltzen.
|
|
|
Euskal Herriko Laborantza Ganbara:
|
euskararen
erabilera sustatzeko plana izeneko hitzaldian, Iparraldean euskarak bizi duen egoeraren ikuspegi orokorra eman eta Euskal Herriko Laborantza Ganbarako (Ainhize Monjolose, Nafarroa Beherea) esperientziaren berri eman zuten.
|
|
|
1991 arte ez zen inon euskara planik egin. Aurretik euskararen erabilera areagotzeko lanik egina bazen ere, ELAY Taldean egin zuten
|
euskararen
erabilera sustatzeko lehen proiektu pilotua, Elhuyar aholkularitza enpresaren eta Hizkuntza Politika Sailburuordetzaren laguntzarekin. Lan-talde batek aurkeztutako ideia Zuzendaritzak asanbladan proposatu zuen, eta denek onartu zuten proiektu hari ekitea.
|
|
|
Komunikatzeko bide guztiak dira balekoak, eta haiek erabiltzen jakitea ezinbestekoa da. Jakin egin behar dugu, ordea,
|
euskararen
erabilera sustatzeko egiten diren ekintzak baliabideak direla eta ez helburuak. Horregatik, tarteka horien balorazioa egin behar dugu eta agortuta daudela ikusiz gero, komunikatzeko bide edo ekintza berriak proposatu behar ditugu.
|
|
2010
|
|
|
UPV/EHUk sortu zenetik bere jardueretan
|
euskararen
erabilera sustatzeko ahalegin berezia egin du. Zenbait esparrutan lortutako emaitzak oso onak dira, besteak beste, graduko eskaintzan edo AZPko langileen hizkuntza gaitasunean.
|
|
|
UPV/EHUk sortu zenetik bere jardueretan
|
euskararen
erabilera sustatzeko ahalegin berezia egin du. Zenbait esparrutan lortutako emaitzak oso onak dira, besteak beste, graduko eskaintzan edo AZPko langileen hizkuntzagaitasunean.
|
|
|
EAEn 16 urte edo gehiagoko hiru lagunetik bi (%64, 7)
|
euskararen
erabilera sustatzearen alde daude, Iparraldean %41, 2 eta Nafarroan herena pasatxo (%37, 7). Bada, halaber, biztanle multzo esanguratsua ez dagoena ez alde ez aurka (%41, 1 Iparraldean, %28, 1 Nafarroan eta %24 EAEn).
|
|
2011
|
|
|
Finkatutako lehentasunen arabera, 1994ean Dobera" Eskolatik Kalera" izeneko egitasmoa prestatzen hasi zen," Hernaniko haurrengan eta gazteengan eskolaz kanpoko iharduera eta aisialdian
|
euskararen
erabilera sustatu eta itsatsi" asmoz (Dobera, 1996). Bi urte beranduago, aurten, egitasmo hori gauzatzen hasteko lehen urratsak eman ditu" Club Deportivo Hernani" (CDH) kirol elkartearekin adostutako Proiektua dela medio.
|
|
2012
|
|
|
Euskal Herri osoa kontuan hartuz,
|
euskararen
erabilera sustatzearen aldeko jarrerak 7 puntuko igoera izan du hogei urtean. Izan ere, 1991n euskal herritarren %47, 5 zegoen euskara sustatzearen alde eta %55, 2 dago gaur egun euskara sustatzearen alde.
|
|
|
Euskal Herri osoa kontuan hartuz,
|
euskararen
erabilera sustatzearen aldeko jarrerak 7 puntuko igoera izan du hogei urtean. Izan ere, 1991n euskal herritarren %47, 5 zegoen euskara sustatzearen alde eta %55, 2 dago gaur egun euskara sustatzearen alde.
|
|
|
Bestalde, aipatzekoa da euskararekiko jarrerak lotura handia duela hizkuntza gaitasunarekin. Izan ere,
|
euskararen
erabilera sustatzearen v. Inkesta Soziolinguistikoa. 2011 – Jon Aizpurua eta Agurtzane Ortiz de Landaluze
|
|
|
Aipatzekoa da euskararekiko jarrerak lotura handia duela hizkuntzagaitasunarekin. Izan ere,
|
euskararen
erabilera sustatzearen alde daude elebidunen %88tik gora EAEn eta
|
|
|
Nafarroan eta %73 Iparraldean. Erdaldunen artean,
|
euskararen
erabilera sustatzearen kontra daudenak %18, 3 dira
|
|
|
Iparraldean. alde daude elebidunen %88tik gora EAEn eta Nafarroan eta %73 Iparraldean. Erdaldunen artean,
|
euskararen
erabilera sustatzearen kontra daudenak %18, 3 dira EAEn, %41, 2 Nafarroan eta %27, 8 Iparraldean.
|
|
|
Adinari dagokionez, EAEko eta Nafarroako gazteen artean nahiko altua da
|
euskararen
erabilera sustatzearen aldeko jarrera, baita helduen artean ere EAEn. Iparraldean, aldiz, gazteenak dira aldeko ehunekorik txikiena dutenak, nahiz eta azken bost urteotan gora egin duen.
|
|
|
Iparraldean, aldiz, gazteenak dira aldeko ehunekorik txikiena dutenak, nahiz eta azken bost urteotan gora egin duen. Era berean, 65 urtetik gorakoen artean
|
euskararen
erabilera sustatzearen alde daudenen ehunekoa handia da Nafarroan eta Iparraldean, gainerako adin taldeetan baino handiagoa.
|
|
|
Pertsuasio abantailak lortzeko, ordea, hizkuntzarekiko aktitudeetan dago gakoa, eta ez erabileran, lehen azaldu dugunez. Alde horretatik, kontuan hartuz gizartearen gehiengo zabal batek euskararen aldeko aktitude positiboa duela (%62
|
euskararen
erabilera sustatzearen alde dago, gazteen %85k arazotzat jotzen du euskara galtzea eta euskarak biziiraun dezan neurriak hartu behar direla uste du). EAEn ele bitan jokatzea komeni da, pertsuasioaren ikuspegitik.
|
|
|
Praktikan ez da ez saiakera juridiko berezirik ez bestelako ahalegin planifikatu zehatzik egin publizitatearen eta marketingaren eremuan
|
euskararen
erabilera sustatzeko. marketingaren arloan zehatzago, ez dela beste eremu batzuetan bezainbeste aurreratu. Gure gizartean nonahi eta presente dagoenez, lehen lehen mailako garrantzia du publizitateak euskararen normalizazio bidean.
|
|
|
Gure gizartean nonahi eta presente dagoenez, lehen lehen mailako garrantzia du publizitateak euskararen normalizazio bidean. Hala aitortzen dute Bai Euskarari Akordioaren Plan Estrategikoak5 eta Euskara Biziberritzeko Plan Nagusiak6 Praktikan ez da, ordea, ez saiakera juridiko berezirik ez bestelako ahalegin planifikatu zehatzik egin publizitatearen eta marketingaren eremuan
|
euskararen
erabilera sustatzeko. Norabide horretan pisuzko argudioak emateko asmoak ere bultzatu gaitu ikerketa hau egitera.
|
|
|
Euskararen inguruko aktitude nagusiei dagokionez, berriz, EAEko 16 urtetik gorako biztanleen %62
|
euskararen
erabilera sustatzearen alde dago, %26 ez alde ez aurka, eta %12 aurka. Euskara sustatzearen alde dago elebidunen %89, elebidun hartzaileen %60 eta erdaldunen %47 Erdaldunen artean, herena baino gehiago dira ez aldeko ez kontrako jarrera adierazten dutenak (%35).
|
|
|
Euskararen inguruko aktitudeei erreparatuz gero, biztanleen %62 dago
|
euskararen
erabilera sustatzearen alde, %26 ez alde ez aurka eta %12 aurka.
|
|
|
Euskararen ezagutza baino txikiagoa da erabilera, biztanleen %28, 9k erabiltzen baitu euskara ia beti edo erdara baino gehiago. Baina euskararen inguruko aktitudeei erreparatuz gero, biztanleen %62 dago
|
euskararen
erabilera sustatzearen alde, %26 ez alde ez aurka eta %12 aurka. Aipatzekoa da azken 20 urteotan gora egin duela EAEn bai euskararen ezagutzak (8 puntu), bai erabilerak (4 puntu) eta bai euskara sustatzearen aldeko aktitudeak ere (7 puntu).
|
|
2013
|
|
|
Bitartean, artikulu honen neurriaren barruan aztertu ezin ditugun hainbat arrazoi tarteko, pentsa liteke ahultzen baino gehiago ez ote den indartzen ari" uzkurra" deiturikoa. Framing honen ezaugarrietarikoa da hizkuntza askatasuna aldarrikatzea,
|
euskararen
erabilera sustatzeko eta bermatzeko politika eraginkorrak, oro har, inposizioarekin lotzea, zilegitasuna edo justifikazio demokratikoa ukatuz azken 25 urteotan EAEn garatu izan den hizkuntza politikari (ez, ordea, Nafarroan edo Iparraldean burututakoei), eta, azken batean, aterpe emanez elebitasun zinikoari (elebitasunaren bandera zertarako eta praktikan elebakartasun soziala defendatzeko altxatz... Laissez faire/ laissez passer luke goiburu framing uzkurrean oinarrituriko hizkuntza politikak.
|
|
|
Baina herri aginteen esku ere asko dago: adibidez, beste zenbait egitekoren artean,
|
euskararen
erabilera sustatzea eta prestigiatzea, erabiltzeko aukerak sortzen laguntzea, eta, erabileraaukerak sustatu eta sortzeaz gain, erabilera bermatzeko neurriak hartzea. Horretarako guztiorretarako bistan da behar dugula Mart� nez de Lunak proposatzen duen framing berria, Hizkuntza Ekologiaren, Berdintasunaren eta Iraunkortasunaren iturritik edango duena.
|
|
2014
|
|
|
Horretaz jakitun, Eusko Jaurlaritzak Hizkuntza Politikako Sailburuordetzaren bidez Lanhitz programa abian jarri zuen. Programa horrek urtero
|
euskararen
erabilera sustatzeko egitasmoak diruz laguntzen ditu. Diru laguntza hauen bilakaera hazkorra izan zen lehen urteetan, 2009 urtera arte hain zuzen (2.600.000 euro).
|
|
|
Diru-laguntza hauek dira bestalde
|
euskararen
erabilera sustatzeko ahalegina egiten duten enpresen zerrenda egiteko modu ia bakarra, ez baitago bestelako erregistrorik. Beste era batera esanda, enpresa hauek dira, hezkuntzakoez, euskal hedabideetakoez, administrazio batzuez, hizkuntza aholkularitza helburua dutenez eta euskal oinarriko edo oso oinarri lokaleko beste apur batzuez aparte hizkuntzaren normalizazioan dihardutenak.
|
|
|
Aisialdiak
|
euskararen
erabilera sustatzeko aukerak ematen baldin baditu, aisialdiko begiraleek, kirol begiraleek, gaztelekuetako begiraleek, ludotekako begiraleek, txango edo kanpaldietako begiraleek, eskolako jantoki edo autobusetako begiraleek, eta abar, eginkizun horrekin duten erantzunaz jabetzea komeni zaigu eta horretan lan egin ahal izateko estrategia eta tresnak erraztea. (Zabaleta, 2007:
|
|
|
" Lehen hitza euskaraz" leloa duten
|
euskararen
erabilera sustatzeko sortutako kanpaina ugari indartu egiten ditu ikerketa honek.
|
|
|
" Lehen hitza euskaraz" leloa duten
|
euskararen
erabilera sustatzeko sortutako kanpaina ugari indartu egiten ditu ikerketa honek. Bere erabileraren hautemate kualitatibotik harago, orain baieztatu genezake herritarren artean harrera ona duela elkarrizketak euskaraz hasteak, edozein dela ere solaskidearen hizkuntza gaitasuna.
|
|
|
Hementxe hasi zen bigarren etapa, xedea lehenengo bera zelarik, hau da, Elgoibarko euskaran eta euskal kulturan eragitea eta berau sustatzea. Hau bete ahal izateko, Elgoibarko Izarrak batez ere, elgoibartarron artean
|
euskararen
erabilera sustatzeko proiektuak prestatzen ditu egun. Horien artean Atxutxiamaika Saila dago. Honen baitan, era berean, proiektu ezberdinak barne biltzen dira:
|
|
|
Baina berauek ez ditu banakako bide gisara ulertzen, bateraturik baino. Hau honela, Atxutxiamaika Aisialdi Taldeak aisialdirako eskaintza proiektuak eramaten ditu aurrera esku hartze euskalduna oinarri izanik eta modu honetan,
|
euskararen
erabilera sustatzeko prozesuak martxan jarririk. Era berean, lehen aipaturiko harreman sarea euskalduntzeko lanketaren baitan kokatu beharrean geundeke, besteak beste, hauxe baita zehar lerroetako bat.
|
|
|
Atxutxiamaikak, beno Elgoibarko Izarrak lau erronka jarri dizkio bere buruari eta Atxutxiamaika gehienbat zentratzen da Elgoibarren
|
euskararen
erabilera sustatzen. Eta horretarako dauzka lau egitasmo.
|
|
2015
|
|
|
Zer nahi dugu? Eskola orduz kanpoko jardueretan
|
euskararen
erabilera sustatzea. Horretarako, antolatzaileek beraien jardunaren barruan txertatu behar dute eta hezitzaileek baliabide egokiak behar dituzte.
|
|
|
Eskola orduz kanpoko jardueretan bi urrats ematea lortu behar da: batetik, jarduera euskaraz eskaintzea, eta bestetik, jardueretan
|
euskararen
erabilera sustatzea.
|
|
|
Bigarren urratsa jarduera horietan
|
euskararen
erabilera sustatzea da. Hau da:
|
|
|
Jarduera euskaraz eskaintzea urrats garrantzitsua izango da zenbait testuingurutan, baina aurrerapauso handiena emango da jardueretan erabilera sustatzea lortzen denean. Ez da nahiko hezitzaileari eskatzea jarduera euskaraz dinamizatzea, ezta jardueran
|
euskararen
erabilera sustatzea ere. Irizpide eta baliabide egokiak behar dituzte.
|
|
|
Beraz, hobe hori albo batera uztea eta beste modu batera ikustea:
|
euskararen
erabilera sustatu nahi duena hezitzailea da. Haurrek/ gazteek euskara erabiltzeko erraztasun eta jarrera hobea edo eskasagoa izango dute, baina ez da beraien helburua euskara gehiago erabiltzea.
|
|
|
Plangintza sendo eta iraunkorragoak beharrezkoak dira. Hezitzaileek
|
euskararen
erabilera sustatzea nahi da, baina horretarako erakunde antolatzaileek zeregin hori barneratzea beharrezkoa da, eta hori izaten da zailtasunetako bat:
|
|
|
Haur eta gazteen
|
euskararen
erabilera sustatu dezakegu eta hizkuntzaohiturei begirako jarrerak landu ere bai, baina bide emankorra izan daiteke gazteak beraiek eragile eta protagonista bihurtzea.
|
|
|
Helburua: haur eta gazteei zuzendutako eskola orduz kanpoko jardueretan
|
euskararen
erabilera sustatzea.
|
|
|
Ttakun Kultur Elkartea: 2007 Hezitzaileek asko egin dezakete eskola orduz kanpoko jardueretan nerabeen artean
|
euskararen
erabilera sustatzeko. Ttakun Kultur Elkartea eta Bizkaiko Foru Aldundia. http://www.google.com/url, sa= t&rct= j&q= &esrc= s&source= web&c d=1&ved=0CB0QFjAA&url=http%3A%2F%2Fwww.ttakun.com%2FZ erbitzuak%2FHAED_ PDFak%2FHAED2007_ liburua.pdf&ei= Jso4Vfq1 Eo3gasqOgBg&usg= AFQjCNHOh163gIRyRW_ pr4PbjYl47133pQ&sig 2= OdGFgy8dTHO2l RUqJF9Wg
|
|
|
Bestalde, erdaldunekin oso" abegikor" jokatu dugu urte hauetan zehar, ikusi besterik ez dago elkarrizketatuek zenbat aldiz esan zuten euskaraz erdaldunen egitea" itsusia" zela," errespetu falta ikaragarria". Oraindik bizirik dirauen ustea da eta iritzia aldaraziko digun ekimen edo paradigma baten beharrean gaude,
|
euskararen
erabilera sustatu nahi badugu, behintzat.
|
|
|
Elkarrizketatuek zenbat aldiz esan zuten euskaraz erdaldunen egitea" itsusia" zela," errespetu falta ikaragarria". Oraindik bizirik dirauen ustea da eta iritzia aldaraziko digun ekimen edo paradigma baten beharrean gaude,
|
euskararen
erabilera sustatu nahi badugu, behintzat.
|
|
|
Bigarren talde batean batu ditugu
|
euskararen
erabilera sustatzearen alde azaldu direnak. 282 dira, galdetegia osatu dutenen ia erdia (%49, 5).
|
|
|
normalizaziorako gakoak hartu eta ikasleei buruz ikasarazi beharrik. Beraz, eskolan funtsezkoa
|
euskararen
erabilera sustatzea da, euskararen sistemari eta funtzionamenduari buruzko ezagutza helburu horren zerbitzura jarrita.
|
|
|
Zentzu horretan harreman sareak sortzea garrantzitsua izango da eta batzuetan horiek naturalak izango dira baina beste batzuetan sortu egin dira, eta bide horretan eskola kanpoko jarduerak izan daitezke jomugetako bat. Erabilera ezagutzarekin lotuta ulertzen du Manterolak, hala, eskolan
|
euskararen
erabilera sustatzea funtsezkoa dela dio, euskararen sistemari eta funtzionamenduari buruzko ezagutza helburu horren zerbitzura jarriz. Euskararen irakaskuntzarako ere baliabide eraginkorrak sortzen jarraitu direla dio.
|
|
2016
|
|
|
Horrek ez du esan nahi, noski, bere gotorlekuetatik kanpora euskara zabaldu behar ez denik. Alderantziz baizik,
|
euskararen
erabilera sustatzeko bi euskarak, oinordez etorritakoa eta berregindakoa, indartu behar dira. Bere eremu tradizional historikoetatik at bilakaera positiboa lortu izan ez balu euskarak, berebere dituen eremuetan are atzerapen handiagoa ezagutuko zukeen.
|
|
2017
|
|
|
3 lagunartean edo koadriletan
|
euskararen
erabilera sustatzeko helburuz garatzen den programa. astean behin, ostiraletan bi orduz, 12 eta 16 urte bitarteko gazteek parte hartzen dute, 20 eta 50 arteko kidez osatutako taldetan, bina aisialdiko hezitzailerekin. kuadrillategi egitasmoa 2001 urtean abiatu zen pello Jauregi ikerlariaren eskutik.
|
|
|
9.11 Euskal Autonomia Erkidegoko Justizia Auzitegi Nagusiaren maiatzaren 29ko 238/ 2017 epaia bukatzeko, epai irmoa ez den arren, aipagarria iruditu zait azkeneko hilabeteotan puripurian egon den epai baten azterketarekin amaitzea, hain zuzen ere, gipuzkoako Foru aldundiko euskararen erabilera planaren aurka jarritako helegitearen gainekoa. epai hau ere, egitasmoaren aztergaien ikuspuntutik aztertuko dugu. estatuko abokatuak helegitean argudiatu zuen euskara planak euskarari ematen ziola gaztelaniaren gaineko zilegitasunik gabeko lehentasuna. horren gainean, auzitegiak ebatzi zuen euskara planak hizkuntzaren errekuperazio eta sustapen politika bat jasotzen duela, gaztelania eta euskararen arteko euskararen kalteko asimetria egoeratik hasita, bi hizkuntza ofizialen berdintasuna helburu duena. horregatik, plana bera ezin dela arrazoi horregatik, legez kontrakotzat jo, betiere, bi hizkuntzen koofizialtasun egoera eta gaztelania hiztunen hizkuntza eskubideak errespetatzen baditu. (6 oinarri Juridikoa) horregatik, gaineratzen du legezkotzat jo behar zituela
|
euskararen
erabilera sustatzen duten planaren atalak, betiere herritarren hizkuntzaeskubideak bermatzen badituzte. ondorioz, legearen aldekotzat ebatzi zituen euskarari lehentasuna ematen dioten planaren atalak, batez ere euren funtzioak euskaraz nagusiki egiten dituzten euskarazko administrazio atalei buruzkoak. atal horien hiru adibide aipatuko ditugu jarraian. lehenik, gipuzkoako Foru aldundiko euskara p...
|
|
|
Inkesta Soziolinguistikoaren ikergaiak, esparru zabalagoa hartzen du: hizkuntza gaitasuna, transmisioa, hizkuntzaren erabilera, eta
|
euskararen
erabilera sustatzeari buruzko jarrerak. inkesta Soziolinguistikoaren ikergaiak, aurrekoarekin alderatuta, esparru zabalagoa hartzen du: lehenik, hizkuntza gaitasuna neurtzen du, hau da, euskararen ezagutza maila; bigarrenik, transmisioa, hots, zenbatekoa den belaunez belauneko euskararen transmisio maila; hirugarrenik, hizkuntzaren erabilera, alegia, jendeak, solaskide eta eremuaren arabera, zenbat erabiltzen duen euskara (baita gaztelania eta beste hizkuntzak ere); eta, laugarrenik, euskararen erabilera sustatzeari buruzko jarrerak, hau da, biztanleriaren zenbatekoa dagoen euskara sustatzearen alde ala kontra. horiek guztiak neurtzeko metodologia kuantitatiboa erabiltzen da eta, izenak dioen bezala, datu bilketa inkesta teknikaren bidez egiten da. hortaz, inkesta Soziolinguistikoaren analisi unitatea norbanakoak dira (zehazkiago, 16 urte edo gehiagoko elebidun eta elebakarrak), eta datuak norbanakoei egindako galdeketen bidez jasotzen dira. horrek esan nahi du, kale neurketetan ez bezala, inkestatzailearen eta aztergai den objektuaren arteko elkarrekintza zuzena dagoela eta erantzunak inkestatuen subjektibotasunaren menpe daudela, hau da, fidagarritasuna inkestan parte hartzen dutenen" zintzotasunaren" araberakoa izango dela. alde horretatik, kale neurketak emaitza fidagarriagoak eskaintzen ditu, baina, era berean, mugatuagoak. inkesta Soziolinguistikoak askoz ere informazio gehiago lortzea ahalbidetzen du:
|
|
|
hizkuntza gaitasuna, transmisioa, hizkuntzaren erabilera, eta euskararen erabilera sustatzeari buruzko jarrerak. inkesta Soziolinguistikoaren ikergaiak, aurrekoarekin alderatuta, esparru zabalagoa hartzen du: lehenik, hizkuntza gaitasuna neurtzen du, hau da, euskararen ezagutza maila; bigarrenik, transmisioa, hots, zenbatekoa den belaunez belauneko euskararen transmisio maila; hirugarrenik, hizkuntzaren erabilera, alegia, jendeak, solaskide eta eremuaren arabera, zenbat erabiltzen duen euskara (baita gaztelania eta beste hizkuntzak ere); eta, laugarrenik,
|
euskararen
erabilera sustatzeari buruzko jarrerak, hau da, biztanleriaren zenbatekoa dagoen euskara sustatzearen alde ala kontra. horiek guztiak neurtzeko metodologia kuantitatiboa erabiltzen da eta, izenak dioen bezala, datu bilketa inkesta teknikaren bidez egiten da. hortaz, inkesta Soziolinguistikoaren analisi unitatea norbanakoak dira (zehazkiago, 16 urte edo gehiagoko elebidun eta elebakarrak), eta dat... hizkuntza erabilera eremuz eremu neurtzen da (etxea, lagunartea...) eta eremu bakoitzean solaskideen arabera (senar emazte, seme alaba...). gainera, horiez gain, Ikerketaren helburu nagusia da Hondarribiko 16 urte edo gehiagoko euskaldunen hizkuntzaerabilera osoa, hau da, ahozkoa zein idatzizkoa, ekoizlea zein hartzailea, zenbatekoa den neurtzea.
|
|
2018
|
|
|
1996an, Ipar Euskal Herriko biztanleen %42a
|
euskararen
erabilera sustatzearen alde agertzen zen, eta, 20 urte berantago, %35a. Tarte berean, aurkakotasuna %13tik %17rat igo da.
|
|
|
Islatu nahi den errealitatea zenbakietara nekez makurtzen diren ñabarduren baldintzapean egoteak ez du errazten egitekoa. Euskal Herriko geografia administratiboaren hiru zutabe instituzional nagusietan
|
euskararen
erabilera sustatzeko abian diren hizkuntza politiken nondik norakoak azaltzeko, alderatzeko eta aztertzeko antolatutako mahai inguruak erakutsi zuen, alegia, 2017an jendarteratu ziren bi ikerketa nagusietan (VI. Inkesta Soziolinguistikoa eta Hizkuntzen Erabileraren VII. Kale neurketa) horren ugariak diren zenbakiak ezinbestean igaro behar direla, erretratu zintzoa nahi bada, tokian tokiko ezaugar...
|
|
|
Unibertsitateak lan munduan
|
euskararen
erabilera sustatzeko duen arduraz
|
|
|
• HUHEZI fakultateak badu ibilbide bat lan munduan
|
euskararen
erabilera sustatzeko ekimenetan. Esate baterako fakultate horretan sortu zen EMUN aholkularitza, kezka soziolinguistiko bati erantzunez.
|
|
|
Batzuentzat ele biko elkarrizketak izan dira zailtasunik agerikoenak. Zorionez, beste batzuentzat esperientziak balio izan du konturatzeko ele biko elkarrizketei eusteko gauza direla, eta jokaera horren emaitzak, besteen
|
euskararen
erabilera sustatzeko, oso nabarmenak direla.
|
|
|
Azken hamarkadetan ahalegin ugari egin dira euskalgintzatik eta administrazio publikotik, bakoitza bere aldetik joanda edo elkarlanean, herrietan
|
euskararen
erabilera sustatzeko. Dena den, kasu askotan ez dira lortu nahi ziren emaitzak.
|
|
|
• I. Zeintzuk dira herrietan
|
euskararen
erabilera sustatzeko aktibazio prozesuetako gakoak?
|
|
|
Batetik, Osakidetza Euskal osasun zerbitzua osatzen duten 21 zerbitzu erakunderen
|
euskararen
erabilera sustatzeko programen ebaluazioa egin da eta, bestetik, normalizazio neurri korporatiboen garapen maila ebaluatu da. Emaitza horiekin, Euskararen Erabilera Normalizatzeko Bigarren Planaren ebaluazio partzialaren txosten orokorra egin da.
|
|
|
Era berean, garrantzitsua da unitateen arduradunek langileen motibazioa lantzen laguntzea, behar bezala jokatu eta eroso senti daitezen euskara erabiltzeko irizpideak paziente eta erabiltzaileekin aplikatzean. Motibazio horrekin batera, etengabe lan egin behar litzateke eguneroko jardueretan
|
euskararen
erabilera sustatzearen aldeko jarrerak areagotzeko eta sendotzeko. c) Erabiltzaileek lehenetsitako hizkuntzaren erregistroan aurrera egitea
|
|
|
Beraz, inkestaren emaitzetatik ondoriozta dezakegu osasun zientzietako terminologia bateratu eta osatu bat euskaraz izatea zein garrantzitsua den, gaixo eta osasun langileen artean euskarazko harremana normalizatzeko, baita osasunaren munduan egunerokoan
|
euskararen
erabilera sustatzeko ere. Hori izan dugu lan honen motibazio nagusia:
|
|
|
Bestalde, ez dugu ahaztu behar testu libreko erregistroetan euskara erabiltzeko eta interpretatzeko zailtasunek iraungo dutela, nahiz eta euskarazko estandarrak eduki. Nolanahi ere, testu kontrolatuetan euskara erabiltzeak lagun dezake testu librea eskatzen duten testuinguruetan ere
|
euskararen
erabilera sustatzen. Testu libreko erregistroak monitorizatu lirateke euskarazko nomenklaturak aberasten joateko, sortzen doazen aldakiak hasieratik bilduz eta sistematizatuz.
|
|
2019
|
|
|
Lantxo honetan defendatu dugun tesia da ezin dugula egituratu
|
euskararen
erabilera sustatzeko interbentzioa datu estatistikoei begira soilik; datuok, askotan, dudazkoak baitira, beti partzialak eta hein handian ezin kontrolatuzko faktore askoren mendekoak.
|
|
|
Ezin dugu egituratu
|
euskararen
erabilera sustatzeko interbentzioa datu estatistikoei begira soilik; datuok, askotan, dudazkoak baitira, beti partzialak eta hein handian ezin kontrolatuzko faktore askoren mendekoak.
|
|
|
Nire ustez,
|
euskararen
erabilera sustatzeko ekimenak ebaluatzerakoan, eraginkortasunaren irizpideak aintzat hartzea ezinbestekoa da, besteak beste, molde" sumatibo inpresionista" eskasa delako lehentasunak finkatu eta progresioa definitzeko.
|
|
|
Oraingoan," infernuzkoagoa" da jorratuko dudan gaia; izan ere, asmoa dut
|
euskararen
erabilera sustatzeko planen ebaluazioa ebaluatzea. hori bai plan bihurritua!, ebaluazioa ebaluatzeak berez ekar baitezake azkenekoa ere ebaluagai bihurtzea eta ad infinitum eraman behar izatea amaierarik gabeko prozesua. Ispilu joko hori zorabiatzeko moduko esperientzia" lisergikoa" izan daiteke, gero.
|
|
|
Xedea, beraz, ez da kontuak garbitu edo inori ezer aurpegiratzea, ezpada nire esperientzia konpartitu, kritika (autokritika) egin eta
|
euskararen
erabilera sustatzeko planetan (estrategiko, kudeaketa plan eta mikroak) aurreikusten diren ebaluazio modu batzuk analizatzea eta, ahal delarik, beroriek osatzeko proposamen xume pare bat egitea.
|
|
|
Askotan errepikatzen den bezala, dokumentu programatikoak (eSep, eBpN) ez dira plan zurrunak, baizik eta aldiro aldiro berrikusi, zuzendu eta osatu beharrekoak. dokumentu irekiak dira, unean unean eta tokiantokian egokitzekoak. ez dira, beraz," Biblia Santua". euren funtzioa, funtsean, hauxe da: ...okiko plan estrategiko eta urtez urteko kudeaketa planei. horrela, bada, hasteko labur labur komentatu nahi nituzke indarrean dagoen dokumentu programatiko nagusiaren (eSep) zenbait alderdi, niri neuri nahasgarri xamar suertatu zaizkidanak —ziur asko nire pentsaXedea, beraz, ez da kontuak garbitu edo inori ezer aurpegiratzea, ezpada nire esperientzia konpartitu, kritika (autokritika) egin eta
|
euskararen
erabilera sustatzeko planetan aurreikusten diren ebaluaziomodu batzuk analizatzea eta, ahal delarik, beroriek osatzeko proposamen xume pare bat egitea.
|
|
2020
|
|
|
2004an, Siadeco Ikerketa Elkarteak komunikazio egoeren azterketa egin zuen herritarrei arreta emateko zerbitzuetan. Ikerketaren helburuetako bat udal langileen eta herritarren arteko komunikazio egoerak aztertzea zen, baita
|
euskararen
erabilera sustatzen eta oztopatzen duten faktoreak identifikatzea ere.
|
|
2021
|
|
|
Bertan, Euskal Herria oinez zeharkatzen da, honako baloreak landuz: Gazteen artean
|
euskararen
erabilera sustatu eta normalizatzea; gazte euskaldunen sare berri bat sortu eta elikatzea; Euskal Herriko natura ondasun eta ondasun historiko nahiz kulturalen transmisioa bermatzea.
|
|
2022
|
|
|
Lan honetatik ateratako ondorioei dagokienez, lehenik, EAEko curriculumaren eta testuliburuen artean dagoen desoreka dugu. 4.4 atalean azaldu moduan, Heziberri 2020 Planak hizkuntzaren alderdi sozialaren lanketarako ezarritako helburua ezagutza hutsetik haratago doa, ikasleen hizkuntza jarreretan eragitea
|
euskararen
erabilera sustatzea ere lortu behar dela ezartzen baitu, eta horiek lortzeko eduki zerrenda oso garatua dela esan daiteke. Hori jakinik, testuliburuek biltzen dituzten edukiak aztertzerakoan, oro har, ez dago alerik curriculumak ezarritako eduki guztiak lantzen dituenik; hizkuntza ekologiaren gaia, adibidez, ez da kasik agertzen.
|
|
|
Kanpo eragileek hezkuntza komunitatean duten presentziak argi uzten du,
|
euskararen
erabilera sustatzeko, hizkuntza jarreretan eragiteko eta hizkuntza aniztasunarekiko jarrera positiboak sustatzeko ikastetxeetan egiten den ahalegina.
|
|
|
Bigarrenik, kanpo eragileek hezkuntza komunitatean duten presentziak argi uzten du, batetik,
|
euskararen
erabilera sustatzeko, hizkuntza jarreretan eragiteko eta hizkuntza aniztasunarekiko jarrera positiboak sustatzeko ikastetxeetan egiten den ahalegina. Lan honekin hasi eta aholkularitza talde askok eskaintzen dituzten saioez, tailerrez eta formakuntzez ohartzean, hezkuntzan zegoen hutsune batekin, hau da, irakasleen formakuntza faltarekin, lotu genuen, ikasleekin lanketa hori irakasleak egin behar duela interpretatu baikenuen.
|
|
|
• Soziolinguistikaren lanketari dagokionez, nabaria da Euskal Herriko hiru eremu politikoetako curriculumen artean dauden aldeak, bai edukietan, bai helburuetan ere. Espero izatekoa da Ipar Euskal Herriko curriculumak helburu zehatzak ez izatea
|
euskararen
erabilera sustatzea edota ikasleek euren errealitate soziolinguistikoaz jabe daitezen eduki zerrenda luzerik ez izatea, kontua harturik Frantziar estatuak ez dituela hezkuntza eskumenak partekatzen eta frantsesa dela lurralde osoko hizkuntza ofizial bakarra; horregatik, Frantzian hizkuntza gutxituen legea, Molac lege gisa ezaguna, aurrera ateratzeko Ipar Euskal Herrian egiten ari diren ahaleginak... Baina deigarria da Nafarroako Foru Erkidegoko curriculumeko eskastasuna dagokigun gaian, aintzat hartzen badugu euskara hizkuntza ofiziala dela hainbat eremutan.
|
|
|
• EAEko curriculumak argi uzten du Hizkuntzaren alderdi sozialaren lanketaren helburua ezagutzaz harago doala,
|
euskararen
erabilera sustatzea eta hizkuntza aniztasunarekiko jarrerak positiboak garatzea bezalako ideiak helburutzat jotzen baititu, eta ezarritako edukiak bat datoz helburu horiekin. Baina jakina da ikasleek ikasketak amaitzean ez dutela euren arrazoibidea garatuta, eta datuetan ikus daitekeen moduan, euskararen erabilera ere ez dela bermatzen.
|
|
|
Ez da gai berria lan honetan garatzen den hipotesia. Ikastetxeetan tradizionalki pisu handirik izan ez badu ere, aditu asko dira soziolinguistika eta hizkuntza ekologiaren lanketa gazteen hizkuntza jarrera eta ohituretan eragiteko eta
|
euskararen
erabilera sustatzeko ezinbestekotzat jotzen dutenak. Hala izanik, helburu nagusi bat izan dugu lan hau burutzerako orduan:
|
|
2023
|
|
|
Horrela, helburu ditu, besteak beste, haurren artean
|
euskararen
erabilera sustatzea eta udalekuetan parte hartzea haurrentzat bizipen positiboa izatea. Hain justu, ebaluazio ikerketa honen xedea da Eman Hegoakeko programazioak eta hezitzaileen esku hartzeak helburu horiek lortzen dituen jakitea.
|
|
|
Hori horrela izanik, Zabaletak esandakoa (Zabaleta 2007) ebaluazio ikerketa honetan berretsi egiten dela pentsatzen dugu. Hau da, aisialdi hezitzaileak
|
euskararen
erabilera sustatzeko tresna eraginkorra eskaintzen duela, alegia.
|
|
|
Bestalde,
|
euskararen
erabilera sustatzeko filosofia eta estilo propioa ere izan ditu euskara elkarteen mugimenduak. Topagunearen lehen Kongresuan onartutako" oinarriparretan" eta baita AEDren sorrerako gogoetetan" baikortasun kritikoa" moduko esamoldeak erabili izan ziren mugimenduaren ekiteko modua definitzeko.
|