|
2010
|
|
|
4 diSKurTSo SoziolinguiSTiKoa alde batera utziko dut iñaki larrañagak soziolinguistika aplikatuari egin dion ekarpena. ez garrantzirik ez duelako, sakontasun gehiago eskatzen duelako baizik; lan eskerga burutu baitu eta nik baino hobeto egin dezaketenak ere izan badirelako. iradokizuna egina da. azpimarratu nahi dut, ordea, esparru ideologikoan eta ideien lehian, iñakik teoria orokorraren baitan zabaldu dituen diskurtso soziolinguistikoak eta argudio sorta. etengabeko kezka eta ardura berezia izan ditu oinarrizko kontzeptu soziolinguistikoen definizioak zedarritzeko: ...kuntza borroka’, ‘hizkuntz ordezkatze prozesua’, ‘elebitasuna eta diglosia’, ‘hizkuntza berreskuratzeko— normalizatzeko prozesua’ eta abar. izan ere, kontzeptu horiek zuzen erabiltzea ezinbestekotzat jotzen ditu hizkuntz komunitate euskalduna berregiteko. euskararen kasuan, sarritan, huts eragiteko edo modu anbiguoan bederen erabiltzen baitira. iñakirentzat
|
euskararen
egoera ez da estatikoa eta ezin itzulizkoa, etengabeko eraldaketa prozesuan dagoena baizik, hizkuntz ukipenaren neurri berean. eta ‘elebitasun sozial egonkorra’ lortu ezinezko helburua da, asmo hori hizkuntza baten galeran interesatuta dauden ideologiek mantentzen dute, azkenean, hizkuntza batek bestea baztertzen duelako. denboran zehar, iñakik egindako esanetan eta idatzietan nabarmen...
|
|
2011
|
|
|
2 hizKunTzA diglosia berez, txarra edo ona den juzgatu gabe, euskal herrian diglosia galduta, euskarari dagokionez, hizkuntza egoera makurragoan gaudela esan dezakegu. hau da, diglosia egoera berreskuratu behar dugu hizkuntzaren egoera hobetuko bada. Lehen esan moduan, zalbideren testuak, inplizituki, aditzera ematen du euskara biziberritzeko (lehengo) diglosia egoera oraingo egoera baino hobea dela. euskara biziberritzeko diglosia egoerara itzuli behar dugula, alegia. hagatik,
|
euskararen
egoera ez dela diglosikoa nabarmentzearren, seguru asko, zalbidek izendatzen du euskara ahuldutako hizkuntza eta ez du behin ere aipatzen euskara hizkuntza gutxitu gisa. zalbidek (2003) esaten du: Ahuldutako hizkuntza diogunean, egungo bibliografia tekniko ezagun eta pisuzkoenean" endangered language" edo" threatened language" esaten den hori azaldu nahi genuke.
|
|
|
Azken finean, hori egiten dute hizkuntza politikek. Baina, tamalez, gerta daiteke politikak oker egotea; hau da, garrantzizkotzat hartu ez diren elementuek garrantzi handiagoa izatea garrantzizkotzat hartu diren elementuek baino. horregatik, egokiak izan daitezen, etengabe aztertu behar dira hizkuntza politikak. egoera soziolinguistiko guztiak ezberdinak dira.
|
euskararen
egoera ez da katalanaren edo gaelikoaren egoera. erantzuna egoerara egokitu behar da. hortaz, nahiz eta hizkuntza ekologia orokorra izan, egoera jakin batean aplikatzen denean, egoera jakin horren ekologia bilakatu behar da, hots, berariazkoa eta zehatza, eta hori hizkuntza horretako hiztunek soilik egin dezakete.
|
|
2013
|
|
|
XIX. mendean,
|
euskararen
egoerak ez zuen hobera egin Arabako lurretan. Hala ere, artean, bizirik eta indar handiz jarraitzen zuen hainbat lekutan.
|
|
|
XIX. mendean,
|
euskararen
egoerak ez zuen hobera egin Arabako lurretan. Hala ere, artean, bizirik eta indar handiz jarraitzen zuen hainbat lekutan.
|
|
2016
|
|
|
Diagnostikorako sistemak hamabi kategoriako eskala hartzen du, garbi utziz
|
euskararen
egoera ez dela homogeneoa, eta, aldiz, horietako kategoria guztietan ageri direla desberdin gure herriko lurraldeak. Mailakatze horretan ikusten da, halaber, zein lurraldetan doan gorantz edo
|
|
2018
|
|
|
Auzi horretan, lurraldeak eta lurraldetasunak badute beren garrantzia. XXI. mende hasieran,
|
euskararen
egoera ez daiteke ulertu 2008an Frantziako ondare bilakatu den" langue régionale" baten perspektibatik. Edo ez perspektiba horretatik bakarrik.
|
|
|
Horregatik joera orokor honen gainean, nabardurak egin lirateke. Batetik, tokian tokikoaren errealitateari buruz irakurketa egin behar da,
|
euskararen
egoera ez baita berdina testuinguru soziolinguistiko eta sozial guztietan eta, askotan, herri batean agertutako joerak ez du zerikusirik ondoko herrian ikusitakoarekin. Ezin dugu ahaztu genero sistema (genero harremanak agintzen duena) une eta toki jakinetan gauzatzen dela, bakoitzaren errealitatera egokituz eta, ondorioz, aurpegi ezberdinak erakutsiz.
|
|
2023
|
|
|
Erakunde publiko eta pribatuetako
|
euskararen
egoera ez ezik, bertan eragiteko hizkuntza jarrera ere jaso nahi izan dut lan honetan, aurrera begirako bidea argitzeko. Euskararen aldeko jarrera eta jarrera neutroa (ez alde, ez kontra) izan dira nagusi galdetegia bete dutenen artean, baina zenbateko aldea ote dago haientzat euskararen alde egotetik euskararen alde egitera?
|