|
2004
|
|
|
Erraten zuten inportantea zela frantsesa eskolan, unibertsitatean, ontsa ibiltzeko. Ofizio on baten ukateko ere
|
euskarak
ez zuen batere balio. Konplexua baino handiagoko zerbait izan da, zerbait lazgarria.
|
|
|
Non geratu ote dira 80ko hamarkada hasieran esaten genituenak: eskola euskaldunduz, Telebista euskaraz izanik eta abar,
|
euskarak
ez zuela arriskurik. Baina gerora komunikabideak garatu dira, Administrazioak baditu bere barne normalizazio zein gizartea euskalduntzeko (EBPN) programak, Kontseiluaren ahalegina hor dago, euskalgintza sustraitutako sektorea da, baina mundializazioa eta estetika borroka medio, Fermin Etxegoien dixit, euskarak aurrera asko egin du baina garaiotan inoiz baino arrisku handiagoa eduki dezake.
|
|
|
Ikastolak, gau eskolak eta euskaltegiak sortu zirenetik mugitu dira baina bertako
|
euskarak
ez du oso etorkizun luzea, galdu egingo da. Hori, ordea, ez da hain dramatikoa.
|
|
2005
|
|
|
Gizakiok komunikatzeko dugun tresnetariko bat da hizkuntza, baina sentitzen dena gorrotoa, maitasuna, amorrua, higuina... edo buruan, ikasiz, sartu genuena geologia, medikuntza, zuzenbidea... ahora etorri bitartean ematen den jauzian galtzen denaz gain, adierazi nahi duguna ez bide da heltzen osotasunean entzule eta irakurleari hemen eta orain, ez
|
euskarak
ez dituelako horretarako aukerak ematen, hiztunok gai ez garelako baino. Hori, mezu jasotzailea aurreiritziz jantzi ez bazaigu, eta esan nahi dioguna huts sakon batera erortzen ez bada:
|
|
|
Guk azken horiei eskainiko diegu arreta. Euskal Herrian ohiko izan diren kultura adierazpenek (kantua, dantza, ohiturak...) pisua galtzen ari direla nabarmendu du inkestak eta egungo praktiken artean
|
euskarak
ez duela lehentasunik, bai ordea zinemak zuzeneko musikak, dantzak eta arte aretoek. Halaber, antzerkia, bertsolaritza eta literatura ez dira oso erakargarriak pertsona askorentzat.
|
|
2006
|
|
|
Euskara eta euskal kultura geurea dugunok. Barcinarentzat
|
euskarak
ez du izaterik ordea. Eta Iruñea ez da UPNrena soilik, grisa alegia.
|
|
2007
|
|
|
Itxaro Borda, Aurelia Arkotxa, Eñaut Etxamendi, Mattin Irigoien... asko dira Maiatzen orrietan laginak paratu dituzten sortzaileak, eta haietako askok lehen aleetatik iraun dute lanean. Mugaz bi aldeetako testuak bildu izan dituzte, nolanahi ere, orriotan" Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoako idazleen lanak biltzen saiatzen gara, baina Euskal Herri guzikoak gara, mugaz bi aldetan banatzen da irakurlegoa, eta
|
euskarak
ez du mugarik".
|
|
2008
|
|
|
Hemen zailtasun handiak daude euskaraz ikasteko. Euskal munduaren aurka dagoen jendea ohartu litzateke, baina,
|
euskarak
ez duela ezeren errurik. Arazoa politikoki ematen zaion erabileran dago.
|
|
2009
|
|
|
Esaldi zentzuzkoa dirudi honakoak, baina askori oilo ipurdia jarri zion Eguberritako diskurtsoan Miguel Sanz Nafarroako Gobernuko presidentearen ahotik hori entzuteak. Euskarazko hedabideei emandako diru laguntzen murrizketa ikaragarriaz ari zen Sanz presidentea, eta inplizituki aditzera ematen du
|
euskarak
ez duela komunikatzeko gaitasunik beste" hizkuntza komertzialen" parean.
|
|
|
Gaur egungo egoeraz hausnarketa egin dute Argiarako, EAEko Justizia Administrazioarekiko Harremanetarako Zuzendaritzako Normalizazio Arloko hainbat langilek. Justizia Administrazioan euskara normalizatzeko politika, aurreko zenbait ekintza gorabehera, 1996an hasi zen, Eusko Jaurlaritzak justiziaren arloko funtzionarioen eta baliabide materialen eskumena jaso zuenean. Ordura arte
|
euskarak
ez zuen ia lekurik epaitegietan, ez ahozko harremanetan, ez agiri judizialetan, ez aplikazio informatikoetan. Euskararen erabilera normalizatzeko 1982an onartu zen Legeak justizia administrazioarekiko harremanetan herritarrak aukeratutako hizkuntza erabiltzeko eskubidea jasotzen zuen, euskaraz aurkeztutako idazki eta agirien baliozkotasuna bermatzen zuen eta Jaurlaritzari euskara sustatzeko politika bat eskatzen zion, baina hizkuntza politika eraginkor bat egiteko baldintzarik ez zegoenez, eskubide horiek aitorpen formalak besterik ez ziren.
|
|
|
\ Andoni Cendoya (Zamudioko ITPko Giza Baliabideen zuzendaria): Kanpora begira
|
euskarak
ez du balio komertzialik, txinerak eta bestelako hizkuntzek bai. Euskarak balio erantsia du bertako bezeroarentzat eta enpresako langileentzat.
|
|
2011
|
|
|
Mota guztietako taldeek jotzen dute bertan, nahiz eta euskaldunei indarra ematen saiatzen diren. " Guk euskara bultzatu nahi dugu, baina Udalaren programaren barruan
|
euskarak
ez du lekurik; edo, lekurik badu, ez da behar adinakoa" dio Haritz Barela Dokako arduradunak.
|
|
2012
|
|
|
Batez ere hizkuntza ofizialak erabiltzen dira eta
|
euskarak
ez du estatus hori han, hizkuntza gutxituek oso leku txikia dute. Eskualdeen Batzordean euskaraz gain galegoa, katalana eta hitz egiten dira, baina adibidez bretoia, okzitaniera eta Frantziako Estatuko hizkuntza gutxituak ezin dira erabili, herrialdeak duen politikaren araberakoa delako.
|
|
|
Denak nirekin euskaraz aritzen ziren eta nik denei erdaraz erantzun. 21 urte nituenean, jada Iruñean bizi nintzela, jabetu nintzen aitaren izaera horretan
|
euskarak
ez zuela batere errurik, hizkuntza eskolan izena eman eta urte eta erdian titulua atera nuen. Geroztik hamar urtez aritu nintzen euskarazko klaseak ematen AEKn eta IKAn.
|
|
2013
|
|
|
Nik ausardia falta ikusten dut EAJrengan. Zuk eleaniztasunaz hitz egin duzu, alderdi sozialistak hiru eleaniztasunaz, PPk gaztelaniaz, UPyDk dio
|
euskarak
ez duela lehentasuna sistema honetan. Eta guk Euskal Hezkuntza Sistemak euskaldun eleanitzak egin behar dituela diogu.
|
|
2017
|
|
|
Euskararen koofizialtasuna bere egiten du, baina instituzio berriaren egonkortasuna ziurtatu nahi du lehenbizi. Beraz, instituzioaren jardueran
|
euskarak
ez du lekurik. Erakundearen aktak, esaterako, ez dira euskaraz jasoko.
|
|
2019
|
|
|
Bestalde, jasan zutenarekin batera zetorren gerra ideologikoa. Boteretik zetorren borroka ideologiko hark ulertarazi zien
|
euskarak
ez zuela ezertarako balio. Gertatutakotik hainbat urtera hura kontatu, eta zoritxarrez, nabari da ez dutela gogoetarik egin, gaurko belaunaldiek egin duten bezala.
|
|
|
Bistan da, estatuak, eskualdeak eta departamenduak ez dute Euskal Elkargoaren erreferentzia izan behar, ez ereduak. Haientzat euskararen eredua bestelakoa da, estatuarentzat (irakaskuntzan salbu)
|
euskarak
ez du tokirik eguneroko bizitzan. Eskualdeentzat eta departamenduarentzat arras gutxi ere.
|
|
2020
|
|
|
Hemen ez da inor euskararen aurka azaltzen, euskara baita hizkuntza zaharra eta ez dakit nongo altxorra. Egiten ditugu kanpainak eta Korrika datorrenean betetzen ditugu kaleak, baina
|
euskarak
ez du erabilgarritasunik gure errealitatean. Ez dago administrazioaren inolako hizkuntz planteamendurik eskualde osoan.
|