|
2000
|
|
|
Gainera, bi aldundietako gobernuetan EAJ egoteak ekintzak bateratzea erraztuko du, koordinaketa hobetzea. Eta hori da
|
euskarak
behar duena: koordinaketa.
|
|
|
Gai horri dagokionez, Kultura Sailak euskararen erabilpena normaltzea du xede. Gure erkidegoaren egoera soziolinguistikoa kontuan harturik, elebitasunari erantzun ahal izateko,
|
euskarak
behar dituen lan tresnak (deskribapen bibliografikorako terminologia, sarrera puntuak, nazioarteko katalogazio arauen egokitzapena eta datu bibliografikoak euskarri informatikoan emateko MARC formatura egokitzea) eskaini behar ditugu.
|
|
2001
|
|
|
Campion batek, eta ez zen juez kaskarra maitasunak itsutzen ez zuenean behintzat, gorengo izarretaraino goretsi zuen. Otxandiarra izan zitekeen, bere ustez, hil aginean zegoen
|
euskarak
behar zuen sostenguetarik bat, poesiaren arnasaz biziberrituko zuena. Campionek, eta ez genuke hau sekula ahaztu behar, Nafarroako zenbait eskualdetako hizkuntza erian ikusten du euskararen egoera, ahaleginean eta epetan ibili gabe sendotu behar den hilzorikoa.
|
|
|
Arbitroarena egin nahi dute, palkotik gainera, jokoan parte hartu luketenean. Inhibizioa, urru ntasuna, ausentzia ez dira
|
euskarak
behar dituen proposamen positiboak lantzeko jarrera egokienak. Euskara hizkuntza bizia da, eta bizi nahi duena, eta ez" altxorra"," hizkuntza beneragarria".
|
|
2002
|
|
|
Euskara eta sinboloak, horretaz ari ginen. "!" esango du hizlariak (hori, hoberenean, non eta ez duen" Eguerdi on!" delako hasperen agurra ateratzen patrikatik), eta gero erdarara joko du,
|
euskarak
behar duen kuota sinbolikoa bete ondoren. " Esker ikasko" eman zion behin izenburu erdaraz idatzitako artikulu bati" sinpatiko" horietako batek, argi utzi nahi baitzuen zer garrantzi handia zuen euskarak haren bizitzan.
|
|
|
Euskararen egoera hau izanik, zein da irtenbidea? Zein,
|
euskarak
behar duen sendabelarra. Zuazoren ustetan, euskararen erabilerari itzuli bat eman behar diogu, eremu desberdinak bereiziz.
|
|
2004
|
|
|
hain zuzen ere, nola jakin dezakegu, argi antzean jakin, euskararen politikatik hizkuntza horren politizaziora igaro garela, euskalgintzaren politika arloa utzirik politizazioaren joko arbuiagarrian abiatuak gabiltzala? Non ezarri
|
euskarak
behar duen hizkuntza politika eta alderdi politika hutsaren arteko marra iluna. Zein irizpideren arabera finkatuko ditugu euskarari dagozkion politika jardunak noiz diren zilegi eta mesedegarri?
|
|
|
–Azpimarratu nahi dudana da alferrik gabiltzala. Jexuxmari Zalakainek diosku?, adibidez, geure seme alabak euskaldun gisa hezi nahirik, irakasleak espainolak edo frantsesak baldin badira, edo izango balira?. 461 Irakaslearen nazio sentimenduek eragin zuzena omen dute irakaskuntzaren maila hauetan. Sentimendu horien barrunbean egositako euskaltasuna ote dugu
|
euskarak
behar duen leialtasun jarrera bermatzeko baldintza. Litekeena da, bai.
|
|
2005
|
|
|
Erabaki horiek izan behar dute
|
euskarak
behar dituen neurri politikoak hartzeko eta horrek bi gauza esan nahi du: 1) hizkuntz neurriak euskararen estatusa, ereduen sistema gainditzeko erabakia, modu horretakoak alegia, eta 2) euskarak garatzeko behar beharrezkoa duen marko politiko berri baten aldeko neurriak, burujabetza prozesu bat alegia.
|
|
|
EAJ EA koalizioaren egitarauan ere ez da ageri
|
euskarak
behar duen eraginkortasunerako proposamenik. Asmo, helburu lausoak eta behar besteko bitartekorik eza nabari dira.
|
|
2007
|
|
|
Baina ez da. Eta
|
euskarak
behar du.
|
|
2008
|
|
|
Iragan maiatzean Christine Albanel frantses ministroak hitzemandako hizkuntza legeak, segur aski, aukera berri bezainbat mehatxu ekarriko du. Segur da lege honek
|
euskarak
behar dituen ofizialtasuna eta frantsesarekin parekotasun juridikoa ez dituela aitortuko. Zer egin beraz?
|
|
|
Haiei ere goresmenak, nire eskerrak. Elgarrekin, elgar bilduz eta sustatuz,
|
euskarak
behar dituen argibideak eta arauak, emeki emeki, ematen ditugu euskararen eta Euskal Herriaren onerako. –Ekin eta jarrai?
|
|
|
Horrela adierazi du Oizmendi telebistako zuzendari Jose Antonio Uriarte Itxasok. «Argi dago,
|
euskarak
behar duen indarra lortzeko, komunikabideok egunero hain gurea den hizkuntza erabili behar dugu». Ikusleak katea aldatu ez dezan hainbat programa erakargarri eskaini behar zaizkiola eta 2009 urtea bitartean Hamaikan duten zeregina hori dela zehaztu du Uriartek.
|
|
|
Zer da hizkuntza bat ondare izendatzearen hautu hori? Ondarearen izendapenaren gainetik,
|
euskarak
behar duena ofizialtasunaren izendapena da. Euskaldunon hizkuntza eskubideak eta hizkuntzaren normalizazioa bideratuko duen estatus ofiziala da euskarak behar duena.
|
|
|
Ondarearen izendapenaren gainetik, euskarak behar duena ofizialtasunaren izendapena da. Euskaldunon hizkuntza eskubideak eta hizkuntzaren normalizazioa bideratuko duen estatus ofiziala da
|
euskarak
behar duena.
|
|
|
Gaur Barakaldoko BECen (18:00etan) egingo duten festaz hitz egitean ilusioz antzematen zaio Kontseiluko idazkari nagusi Xabier Mendiguren Bereziarturi (Ezki Itsaso, 1945). Behin eta berriz aipatu du
|
euskarak
behar duena erabilera dela.
|
|
|
Gaur gaurkoz, euskaldunok, ez dugu gure hizkuntzaren etorkizuna erabakitzeko eskubiderik Euskal Herrian; hau da, euskaldunok ez gara
|
euskarak
behar duen aldaketa libreki eta inongo eskusartzerik gabe erabakitzearen jabe. Burujabetza linguistikoa behar dugu euskaldunok, ezin gara espainiar eta frantziar legedi eta erabakien, zein botere autonomikoen aldetik datozen neurrien menpe egon, modu honetan gure herriak eta hizkuntzak ez baitute etorkizunik, modu honetan euskaldunok gure herrian bigarren mailako herritarrak izaten jarraituko baitugu.
|
|
|
" Beno beharbada halaxe izanen da baina hala nola Saderen bat itzulita dagoen bezala, nik uste dut
|
euskarak
behar zuela Masochen itzulpenen bat eta liburu hau da bere onenetakoa. Dena dela, zuk diozu txarra dela, baina nik ez dut uste, izan ere...".
|
|
|
Urte berriari hasiera emateko mugarria izan zen eta 2009an Kontseiluak lanean jarraituko duelako, baina pauso bat harago emanez. Euskal Herri osoan Euskaraz Bai Dinamika Herrietan proiektuarekin, Bai Euskarari Ziurtagiriarekin, Udalen hizkuntza politikaren neurketarekin, Hizkuntz Eskubideen Behatokiarekin, irakastereduekin eta
|
euskarak
behar dituen proiektu guztiekin lanean jarraituko dugu, baina ‘euskaraz bai’ ozen aldarrikatuz, hori baita etorkizunean nagusituko den goiburua.f bxxxxxxxj
|
|
2009
|
|
|
— Euskararen balio erantsia, balio ekonomikoa... nonbait islatu egin behar genuen, baina ez ordura arteko bidetik, gauza artifiziala eta hizkuntzarekiko fideltasuna eskatuz; argudio finkoak landuta eta gure udalerriaren egoera soziolinguistikoa izan behar ziren oinarria. Horixe zen bidea
|
euskarak
behar zuen prestigioa gorpuztu ahal izateko.
|
|
|
Areago, Nafarroako Gobernuak onetsi duen azken enpleguko eskaintza publikoa (OPE) kontraesanean dago Euskarabideak iragarri zuenarekin: ingelesari ateak erabat ireki zaizkio, eta eremu administratiboan
|
euskarak
behar duen aitortzari beste zaplazteko bat eman zaio.
|
|
|
Hori guztia ikusita, Xalbador Euskaltegitik dei egiten diogu Antsoaingo Udalari, are gehiago beronek izan dituen ondorioak ikusita, hartutako erabakia berraztertzeko, denon artean elkarrizketa prozesu bat zabaltzeko eta
|
euskarak
behar duen adostasuna bilatzeko, hori, eta ez besterik, baita elkarlanean segitzeko eta Antsoaingo helduek herrian euskara ikasteko eskubidea bermatzeko bide bakarra.
|
|
|
Gaur egingo die elkarteak ekarpentxoa jaiei, euskararen aldeko topa konpromisoa antolatu dute eta. . Jaietan ere
|
euskarak
behar duen lekua aldarrikatzeko, manifestua irakurri eta xanpainarekin egingo dugu topa, zehaztu du Ibaibarriagak.
|
|
|
Bestalde, herri euskaldunaren bidean erdarekiko asimilazioa gainditzea ezinbesteko pausoa izango da, eta maila guztietan euskarari lehentasuna emanez garaitu behar dugu asimilazioa. Hortaz,
|
euskarak
behar duen ofizialtasuna asimilazioa gainditzeko halabeharrezko tresna moduan irudikatu behar dugu.
|
|
|
11 Diglosia aurreragarria eta naturaltasuna: elebitasunaren plazan
|
euskarak
behar duen tokia eraikitzeko lanabesak
|
|
|
Hizkuntza helburuak finkatzerakoan, bistan da lehentasuna izan behar dutela hizkuntza ofizialek, eta, beraz, gaitasun maila apalagoa aurreikusi behar dela hirugarren hizkuntzarentzat eta, kasua balitz, are apalagoa laugarrenarentzat. Egoera soziolinguistikoa tarteko, babes eta bultzada handiena,
|
euskarak
behar du, hizkuntza aukeratzeko eskubidearekin batera aipatu dugun obligazio saihetsezina beteko bada, hots, euskara" erabiltzeko adina ezagutzeko" obligazioa. Eta euskarari dagozkion helburuak finkatzerakoan, gure iritzian, gutxieneko helburu lorgarriak jarri behar dira Euskadiko ikasle guztientzat.
|
|
|
guztien ondare nahi baikenuen euskara. Donibane Garaziko nafar hark amestutako plazan nahi genuen hizkuntza, eta
|
euskarak
behar zuen tornuari hastea ematen saiatu ginen. Eta hola, ondoko lau funtsezko zutabe hauetan oinarritu zen orduan gure arteko adostasuna.
|
|
|
Halere, hizkuntza jokabideari dagokionez, badira praktikan ezeuskaltzale nabarmenak diren abertzaleak ere, nahiz eta guztiek onartu eta defendatu euskara ikuspegi sinboliko eta identitariotik. Baina berriro diogu hiztunak direla
|
euskarak
behar dituen salbatzaileak.
|
|
|
Beste hitz batzuekin esanda, ideologia jakinik eza da
|
euskarak
behar duen ideologia, guztientzat erakargarri eta atxikigarri izateko. Plurala den gizartearen kohesioa eta elkarbizitza sendotzea onartu litzateke euskararen ideologiatzat.
|
|
|
Eta hor zer ikasi asko eskainiko dugu. Finean,
|
euskarak
behar dituelako etxea (telebista, Internet), kalea (gizartea, eskola, kultura, mobilizazioak, prentsa, irratiak) eta jendea (hiztunak, bizitza, plaza, merkatua). Euskaratik eta euskaraz.
|
|
2010
|
|
|
•
|
euskarak
behar duen diskurtso berriaz
|
|
|
Alde batetik ez zitzaidan guztiz desatsegina egiten diskurtsoaren tonu ezohikoa, normalean gogaitu egiten gintuztelako"
|
euskarak
behar zaitu" bezalako lelokeriekin. Bestalde ez zegoen garbi nora gindoazen, ezta zertarako ere.
|
|
2011
|
|
|
Miresgarria litzateke halako formatu mistoen alde egitea, baina ez dago estandarra denetik ateratzen denaren aldeko apusturik».Etxarteren ustez, gabezia ez da partikularra, orokorra baizik. «Ume eta nerabeen literaturaren aldeko apustua egiten da, eta argitaletxe gehienak doaz merkatu kuota horren bila, eta ez
|
euskarak
behar dituen gabeziak betetzera. Komikiak eta komikien itzulpenak dira gabezia horietako bi dira, baina gehiago daude:
|
|
|
hitz eta egitura errazak erabiliz, poliki hitz eginez... eta gaztelaniaren laguntza behar bada, erabili". Elserrek garbi du integraziorako komunikazio hizkuntza
|
euskarak
behar duela izan eta horretarako euskaldunok horren kontzientzia izan behar dugula.
|
|
|
P. Uribarrenek Euskaltzaindiaren Bergarako biltzarrean bere ikastegiko irakasleei buruz honakoa esan zuen: «... eta nik uste dut, gaur egunez, Magisterioko eskoletan, euskararik ez badago, eta
|
euskarak
behar duen tokirik ez badago, arrazoi batengatik bakarrik dela: Francoren denboran aukeratutako irakasleak daude, eta ahalegin guztiak egiten dituzte euskara sar ez dadin» (Euskaltzaindia, 1978:
|
|
|
Nik K. Mitxelenaren erantzunari erantzungo diot eta nik uste dut, gaur egunez, Magisterioko eskoletan, euskararik euskal filologiarik ez badago, eta
|
euskarak
behar duen tokirik ez badago, arrazoi batengatik bakarrik dela: Francoren denboran aukeratutako irakasleak daude, eta ahalegin guztiak egiten dituzte euskara sar ez dadin.
|
|
2012
|
|
|
Eurek lortu behar dute gizarte bateratu bat. Erakundeek gizarte eredu erakargarri bat sortu behar dute eta gizarte eredu horretan
|
euskarak
behar du ezinbesteko elementu izan.
|
|
|
Nola ordea? Argi dut euskal herrietan, euskal herria eraiki artean,
|
euskarak
behar duela diskurtso zentraltasun osoa eta aldi berean praktika oro biltzaileak behar ditugula. Anartean ere, subjektuaren ideia berritu behar dugu. euskal subjektua ez da jendea bere hartan:
|
|
2013
|
|
|
Etorkizuneko gaia da gizarte gehienetan, eta gehiago gurea bezalako hiztun komunitatean. Liburuan diozu bi alderdi abertzale nagusiek duten hegemonia lehia horren ondorioz arriskuan egon daitezkeela
|
euskarak
behar dituen estrategia edo apustu ezinbesteko horiek. Bi alderdietan ikusten duzu horren erantzukizuna.
|
|
|
Defendatzen duzunean euskara ez dela alderdi jakin batekin lotu behar, horretaz ari zara? Nire ustez,
|
euskarak
behar duena ez da despolitizazioa, baizik berpolitizazio moduko bat, bestelako oinarri batzuetan. Berpolitizazio horretan euskararen hauspoan diharduen geruzari badagokio bere kartak jokatzea.
|
|
|
euskararen une horretako behar estrategikoak sumatu eta horiei erantzuteko hezkuntza mailako dispositibo bat martxan jartzea. Beharbada, une honetan
|
euskarak
behar duen dispositiboa goi mailako hezkuntzan ere badago.
|
|
|
asertibitate falta, besteenera makurtzeko joera, desoreka demolinguistikoen eragina areagotzea. Kontuz, ea orain etika zerutiar hori eskatu behar diogun gure buruari, eta etika horren izenean berriro motz behar dugun gelditu
|
euskarak
behar dituen ahalmen eta botereen formulazioan. Etika ekologikoak zorrotza behar du izan, jai du bestela.
|
|
2015
|
|
|
Izan ere, Nafarroako Gobernuak euskararen alde egin duena hain gutxi izanda, gobernu berri batek tentazioa eduki dezake makillaje apur batekin aldaketa irudikatzeko. Eta hori ez da guk nahi duguna edo
|
euskarak
behar duena.
|
|
|
" Maila instituzionalean, ezin dugu elebitasun simetrikoan sinistu. Hemen euskarak normalizazioa lortuko badu,
|
euskarak
behar ditu arnasguneak. Oso garrantzitsua da kontzeptu hau.
|
|
|
Euskarak behar ditu bereak eta bereak bakarrik dituen espazio komunikatiboak, euskaraz bakarrik egingo diren jarduerak udalerriz udalerri. Euskarak behar du hizkuntza bakar edo nagusi izan haur eta gazteentzako eskaintza kulturalean eta aisialdikoan, eta
|
euskarak
behar du nagusitasuna barne funtzionamenduan zenbait lan eremutan. Horrek bihurtzen du derrigorrezko.
|
|
|
Euskara egiten ikasi den garaian, nahi dugu guk euskal politika egin erdaraz? Ez,
|
euskarak
behar du segitu, kazetetan ere, bertzetan bezala.?
|
|
|
Euskal hiztunen komunitateari, ordea, logika horrek ez dio balio: komunitate horrentzat
|
euskarak
behar du izan lehen mailako kontu, baldin eta euskarak zein komunitateak berak iraungo badute. Hortaz, ez ausaz hedabide diglosikoei (haiek euren interesak dituztelako) baina bai euskal hiztunen komunitateari gogorarazi behar zaio nola euskarak hala komunitateak berak osasuntsu bizi gura badute baitezpadako dutela euskara hutsezko komunikazio esparrua, eta horretarako funtsezko direla bai euskarazko hedabideak bai hedabide horiek kontsumituko dituen masa kritikoa.
|
|
|
Eguerdiko 12etan, lan saio batean, gure ordezkari politikoak, Iruñea hiriko sarreretan dauden seinaletan, “Pamplona” ondoan, “Iruñea” jartzearen inguruan eztabaida sutsuan aritu ziren. Hiriko euskalgintzak egindako aldarrikapen proposamena izan zen,
|
euskarak
behar duen agerikotasunean aurrerapausoak ematea helburua zuena. Iruñean oraindik, nahiz eta eskubidea izan, euskaraz bizitzea hautatu dugunoi, administrazioak, bigarren mailako biztanleak sentiarazten gaituzte.
|
|
2016
|
|
|
Saio honen izenbururako aukeratu diren zazpi kontzeptuak egokiak izan daitezke
|
euskarak
behar duen diskurtso berria eraikitzen hasteko. Litekeena da zazpi kontzeptu horiek nahikoa ez izatea; beharrezkoak bai ordea.
|
|
|
Euskara behar dute ezinbestez, berari esker goranzko mugikortasuna bermatu dezakete eta. Eta
|
euskarak
behar ditu ezinbestez eta euskaran konfidantza izan dezaten konbentzitu behar ditugu.
|
|
|
horri eustea; 2) gaur egun gizarte eleaniztunean bizi gara, ez gizarte elebidunean; 3) ofizialtasuna eta lege babesa behar ditu euskarak; izan ere, hizkuntza politikari euskarri eta sostengu juridikoa eman behar zaio, eta horrek eskatzen du gurean ditugun hizkuntzen estatus legalak ondo xedatzea, banaketa administratiboaren arabera ezinbestean. Hizkuntzen estatusak definitzean, arestian esan dugunez,
|
euskarak
behar du berezkotasunaren marka, eta ondoren datoz besteak, frantsesa eta gaztelania, eta gainontzekoak.Akordio soziopolitiko horrek sozializazio lan eskerga eskatzen du. Batetik, diskurtso egokia harilkatuta, eta, bestetik, praktika eta jardun sendoz bultzatuta.Diskurtsoak ez du zertan izan akordio soziopolitikoaren kalkoa edo isla.
|
|
|
Paris aldetik deus ez bada mugitzen, aldaketa hemendik bultzatu da. Euskal Herri Elkargoak emandako koadro berri hori baliatu behar da Ipar Euskal Herria hizkuntza politika arloan esperimentazio lurralde bilakatzeko,
|
euskarak
behar duen aldaketa hori martxan jartzeko».
|
|
2017
|
|
|
–Hizkuntzaren ahozko eta idatzizko formen hizkera estiloak landuz ontzen da corpusaren joritasuna?, dio Zimmermann ek211 Corpusaren garapena, uste izatekoa den bezala, errotik lotua dago hizkuntzaren estatusari. Izan ere,, corpusaren aldeko ekinbideek maizenik hizkuntzaren estatus jakin bat dute eskakizun eta ordain? 212 Horrela, euskara batuaren gizarteratze orokorrik gabe, hots, ekonomiaren eta bizitza soziokulturalaren arlo esanguratsuetan txertatu gabe, nekez zorroztuko ditu
|
euskarak
behar dituen baliabide komunikatiboak. Estatusaren eta corpusaren arteko dialektika sozial osagarriak, hots,, corpus plangintzaren eta estatus plangintzaren arteko elkarrekintzak?
|
|
|
Hemen, Euskaltzaindiak dokumentuan aipatuak diren proiektuetan bi mol dez parte hartu nahi du: alde batetik, gizartearen eremu guzietan
|
euskarak
behar duen presentziaren axolatuz, bestetik, hizkuntza garapenerako tresna baliagarriak sortzeko indar berezia eginez. Holaxe, Euskaltzaindiak gorago seinalatuak diren ikergaiei buruz bere ikuskapena ekarri nahi luke, nahiz euskararen presentziaz, nahiz hizkuntza horren kalitateaz.
|
|
2018
|
|
|
kalean, instituzioetan, tabernetan, ikastoletan, eskoletan, euskaltegietan, txupinazoetan, eremu sinbolikoan. Bide horretan, behingoz eta behin betiko
|
euskarak
behar duen babesa ofizialtasunaren bidez baino ezinen du egin esparru batzuetan. Baita txistuen gainetik ere.
|
|
|
Euskaldunen hizkuntza kontzientzia pizteko aldarriak denak ere. Hiztunak baitira
|
euskarak
behar dituen salbatzaileak… Etorkizuneko euskal hiztunak izango ditu orain artekoak baino erabilera aukera gehiago. Erabilguneak ere gehiago izango dira.
|
|
|
Lingua fraca funtzioa betetzen duen multzo horren premia partekatzen dute aurreko hiru multzoetako kide ugarik euskaltzale asko barne, eta teorian neutroa litzateke euskararekiko. Baina, praktikan, egoera gutxiagotutik irteteko
|
euskarak
behar dituen ahalegin, denbora eta baliabide gehigarriak, osorik edo partzialki, lingua francaren batetan trebatzerantz bidera litezke euskararen kaltetan. Hala ere, lingua franca baten (edo gehiagoren) premiari ezin diogu muzin egin, eta giro euskaltzaleetan ere lehentasuna eta pisu handiagoa (denbora, baliabideak...) zeini eman behar zaion izan liteke edo dagoeneko badaarazo:
|
|
|
euskararen elefantea, batez ere, lan munduan dagoela eta hor eragin behar dela. Eta Euskaltzaindiari eskatu dio
|
euskarak
behar duen aro berri horren" gidaritza eta buruzagitza" hartzeko.
|
|
|
Horixe da, beste ekimen askoren artean,
|
euskarak
behar duena eta egun premian duena, gizarteratze oso baten peskizan. Ofizialtasunaren porasuz eskutik joan zaigu bestelako hori, askatasun zibilarena eta horren ondorioa den askatasun linguistikoa ondo estekaturik joan daitezen.
|
|
|
Orduan euskaldunok erabateko minoria ginen. Askok uste zuten, erabat normaltzekotan,
|
euskarak
behar zituela komunistak, homosexualak, laikoak, ateoak eta beste, nahiz eta gehiengoa kristaua izan. Alegia, zoo horrek gu bezalakoak ere behar zituen, eta horregatik onartzen gintuztela esango nuke nik.
|
|
2019
|
|
|
Orduan, Ipar Euskal Herrian eta Euskal Herri osoan euskararen egoera zein den ikusita, eta zer etorkizuna izan dezakeen egungo egoeraren arabera, iruditzen zait, Elkargoak duen botere maila ez dela aski hizkuntza politika egin ahal izateko. Hots, euskarak ez ditu behar onarpen sinbolikoak,
|
euskarak
behar ditu leku eta ezagupen osoa, eta ez bigarren mailako hizkuntza izatea.
|
|
|
" Elkargoak duen botere maila ez da aski hizkuntza politika egin ahal izateko, euskarak ez ditu behar onarpen sinbolikoak,
|
euskarak
behar ditu leku eta ezagupen osoa, eta ez bigarren mailako hizkuntza izatea"
|
|
|
Areago, ikastoletan edo eskoletan euskara ikasten dute, baina eskoletatik kanpoko ekimen gehienak edo ia denak frantsesez dira. Orduan, mundu frantses batean, frantses hizkuntzak dituen neurriak kontuan harturik, gaur egun ez dut uste
|
euskarak
behar duen laguntza daukanik. Ez eta Euskal Elkargoak euskara teknikari batzuk lanean jarririk ere.
|
|
|
Hasierako hirurogeiko hamarkadetako urratsek bizitza osorako bidelagun bihurtu gintuen hiztegigintzan
|
euskarak
behar zituen materialak gertatzen. Hogeita hamazazpi urte egin ditugu zeregin horretan, euskara lantzen, egokitzen, zabaltzen, herritarren esku ongi jantzita jartzen.
|
|
|
Belastegik ere aitortu du kontsumo ereduak aldatu egin direla, eta horietara egokitzeko helburuarekin sortu dutela aldizkari digitala. " Orain arte ez geneukan Ttap bezalako aldizkaririk euskaraz, eta
|
euskarak
behar du egon eskuko telefonoetan eta tabletetan. Kontuan izanda, gainera, gazteak bai ala bai gailu hauetan daudela.
|
|
2020
|
|
|
Hizkuntzaren erabilerarekin kezkatuta dago Joxerra Garzia, eta dio gazteek hizkuntza baliabideak falta dituztela horretarako. Uste du hedabideek eta eskolek lan handia dutela alde horretatik,
|
euskarak
behar dituen tresnak bertan irakatsiko baitira.
|
|
2021
|
|
|
Polemika iturri ere izan dira lan horiek, ordura arteko literatura tradizioko eredu bateratua hautsi eta ordena zurrunagoa eta garbizaleagoa ekarri zutelako. Testuinguru horretan, Mitxelenak eta Villasantek maiz nabarmendu nahi izan zuten zenbaterainoko garrantzia zuen
|
euskarak
behar zuen estandar zaindurako hitz ordenaren gaiak (Corpus Batzordea 2011). Berrikitan Sarasolak (2016) ere idatzi du Altuberen eraginaz.
|
|
|
Igual orain ari gara itzulpenaren garrantziaz konturatzen, eta berandu da, baina beti gaude garaiz. Orain arte irakurle gisa asko gozatu da itzulpenaz, eta igual ez zaio hainbeste garrantzi eman hezkuntzan eta
|
euskarak
behar duen bidean. Espero dut gehiago sartuko dela hezkuntzan eta euskal literaturaren barnean ere zentralitate handiagoa emango zaiola, zeren itzultzaileen maila sekulakoa da, eta ekartzen diren liburuen maila ere bai, nik uste.
|
|
|
Gehiago da kulturalki zer posizio ematen zaion itzulpengintzari, eta horren arduradun direnek zelako bultzada ematen dioten. Ez klasikoen balda bat sortzeko, baizik eta
|
euskarak
behar dituen eta euskal kulturak lor ditzakeen gaitasunak osatzeko. Mundu zabaleko autoreen lanak gurera ekartzea ez da gauza estankoa, baizik eta euskal literaturaren parte zehatza; izugarri hazten du euskara, euskara batuak egin zuen bezala, azken finean gauza osatuagoak sortzeko bidea da.
|
|
|
Euskarak egunaren territorio asko konkistatu ditu, zorionez, baina gauaren kontinente abisalak falta zaizkio, lilurarenak, sentsualitatearenak, erotismoarenak, krimenarenak, sedukzioarenak. Konbentzituta nago baskoen
|
euskarak
behar duen aberri nabarra izarapean sortuko dela, gauerditik harago, norbaitek lotara joateko agindua desobeditzen duenean. Goizaldeko orduetan, suziria jarriko dio literaturari, bere telefonoaren argiarekin, eta erretzen badiote ere begiak zabalik izango ditu beste kapitulu bat irakurtzen duen bitartean, beste kapitulu bat baino ez gaueko ordu txikietaraino.
|
|
|
Gure ingurukoak, gure hizkuntzan. Eta horixe da
|
euskarak
behar duena, tokian tokikoa lantzen duen hedabide euskalduna, hurbilekoa zaigun hori gure hizkuntzan ematen diguna. Bide horretatik soilik egingo baitiegu aurre parean dauzkagun makro hizkuntzei, mikrotik, baina ekinez.
|
|
2022
|
|
|
Bati baino gehiagori zinikoa irudituko bazaio ere, menperatzea jasan duen herri batean, aginteak ebazten duena ezinbestez onesten dute herritarrek. Ipar Euskal Herrian, Parisko gobernuak bihar erabakiko balu
|
euskarak
behar duela ofiziala izan, ez litzateke aurkako oldarraldi handirik izango, non ez den, be harbada, Hezkunde nazionaleko irakasleen artean, hauetatik asko" Errepublika batu eta zatiezin" aren zaindari zorrotzak baitaude. Oldarraldirik egon ala ez, irakasle hauetatik gehienen euskararen menperatze mailaz eta eus karazko irakaskuntzarik obratzeko gaitasunaz, baina, zalantza handienak badaude.
|
|
|
Baina aukeratu egiten dugu, Korrikan parte hartzea bezala, euskaraz bizitzen saiatzea. Euskarak behar baititu euskaltzaleak, eta
|
euskarak
behar du, besteren artean, AEK, AEK k Korrika behar duen gisa berean.
|
|
|
Bertsolarien artekoa izan daiteke, eta baita nork bere buruarekiko senti dezakeena ere. Baina,
|
euskarak
behar duen lekua ukan dezan ere, hainbat tokitan lehian gabiltza eta urteak joan ahala, txapelketak uzten duena ikusirik, denak irabazle senti gaitezke.
|
|
2023
|
|
|
Larunbat huntan euskaltzale guziak karrikan izanen gira,
|
euskarak
behar dituen ahalbideak aldarrikatzeko. Gu bakoitzak euskaraz mintzatzeko ardura hartuz, lortuko dugu, hizkuntzarik gabe ez baita Euskal Herririk!
|
|
|
haren esanetan, euskararekin «ez dira kontrako politikak egin behar, eskuinak bezala», baina «inposizioak» ere ez du balio, «nazionalismoak praktikatzen duen bezala». Txibiteren iritziz, «sustapen eta eskaintza politikak» dira
|
euskarak
behar duena, «euskaraz ikasi nahi duenarentzat edo hizkuntza ezagutu nahi duenarentzat». Gakoak, beraz, zera dira:
|
|
|
«Hemengo instituzioetan hartutako erabakien aurkako erasoa ere bada, autogobernuaren aurkakoa. Euskararen garapena eta etorkizuna bermatu nahi badugu,
|
euskarak
behar duen lege babesaren inguruko gogoeta sendoa eskatzen du horrek: hemen hartzen diren erabakiak errespeta daitezen nahi badugu, nolako bermeak behar ditugun, horiek gero Madrildik datozen epaiek deusezta ez ditzaten».
|
|
|
«Hemengo instituzioetan hartutako erabakien aurkako erasoa ere bada. Euskararen garapena eta etorkizuna bermatu nahi badugu,
|
euskarak
behar duen lege babesaren inguruko gogoeta sendoa eskatzen du horrek: hemen hartzen diren erabakiak errespeta daitezen nahi badugu, nolako bermeak behar ditugun, horiek gero Madrildik datozen epaiek deusezta ez ditzaten».
|
|
|
arauak, baliabideak eta planak. «Plan estrategikorik gabe, noranzko jakinik gabe, nekez egingo da
|
euskarak
behar duen hizkuntza politika», esan du Eskisabelek.
|