|
2002
|
|
|
Ez, ez dugu beste alde batera begiratu behar, aukerak ditugu gaurko eta etorkizuneko erronkei aurre egiteko, tamainaz txiki diren neurrien bidez, beharbada. Baina, horrela, irudikatuz joango gara etorkizunerako nahi dugun
|
euskal
unibertsitate sistema.
|
|
|
Hortaz, lan honen beste atal batean
|
euskal
unibertsitate sistema baten beharra aldarrikatu dudanean, asmo bera izan dut buruan, baina beste esparru batean. Besteetan, gizartearen eta nazio talde baten beharrez aritu naiz orokorki.
|
|
|
Hona lehena: ba al du zentzurik
|
euskal
unibertsitate sistema bat eratzeak. Erantzuna baiezkoa da.
|
|
2007
|
|
|
Otsailean Euskal Unibertsitate Sistemaren Kalitatea Ebaluatu eta Egiaztatzeko Agentziak (Uniqual) UPV/EHUko irakasle eta ikertzaileen merezimenduak ebaluatzeko eta ordainsari osagarriak eskatzeko deialdia ireki zuela. Euskal Unibertsitatearen EAEko legeak,
|
euskal
unibertsitate sistemaren kalitatea ebaluatu, egiaztatu eta ziurtatzeko Uniqual sortu zuen. Agentziak, beraz, EAEko unibertsitate, titulazio eta irakasle zein ikertzaileak ebaluatuko ditu.
|
|
2008
|
|
|
Beharbada, belaunaldi kontua baino gehiago gauzak ikusi eta baloratzeko perspektiba izan daiteke aldatzen dena, unibertsitatearen barruan zein kanpoan. Plataforman argi dugu EHU honek, aldaketak aldaketa, funtsezko lekua duela biharko
|
euskal
unibertsitate sistema publikoan, bera baita era guztietako baliabideetan handiena, eta ezin dela sortu beharreko beste unibertsitate baten arerio, arrotz, hartu behar.
|
|
|
Beharbada, belaunaldi kontua baino gehiago gauzak ikusi eta baloratzeko perspektiba izan daiteke aldatzen dena, unibertsitatearen barruan zein kanpoan. Plataforman argi dugu EHU honek, aldaketak aldaketa, funtsezko lekua duela biharko
|
euskal
unibertsitate sistema publikoan, bera baita era guztietako baliabideetan handiena, eta ezin dela sortu beharreko beste unibertsitate baten arerio, arrotz, hartu behar.
|
|
|
Kalitatearekin lotuta, datuek erakusten dute ikerketa dela
|
euskal
unibertsitate sistemaren alderdirik ahulena. Zentzu honetan, GHEEra behar bezala egokitzeko, beharrezkoa da tesieta doktore kopurua, argitaratutako artikuluak zein erregistratutako patenteen kopurua gehitzea, baita enpresarekiko harremanean sakontzea ere.
|
|
|
1 UNIQUAL, Euskal Unibertsitate Sistemaren Kalitatea Ebaluatu eta Egiaztatzeko Agentzia, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak sortu du, goi mailako hezkuntzaren baitan kalitatearen kultura sustatzeko. Zehatzago esateko, UNIQUALen helburua da
|
euskal
unibertsitate sisteman kalitatea ebaluatzea, egiaztatzea eta ziurtatzea.
|
|
|
Hizpide dugun Planaren arabera, unibertsitateak egokitu eta aitzindari edo buru izan behar du bikaintasunari lotutako azterlanetan, ekintzailetza jardueretan eta ezagutza komunitateetan. Gainera,
|
euskal
unibertsitate sistemak berrikuntza sistema sustatzen lagundu behar du, bikaintasunaren bidean aurrera egiteko. Era berean, ezagutza sorkuntzaren alorrean, erreferentzia gune bihurtu eta talentuak erakartzea lortu behar du.
|
|
|
Legearen 2 artikuluaren arabera,
|
euskal
unibertsitate sistema Euskal Autonomia Erkidegoan egoitza duten unibertsitate guztiek osatzen dute, eta etorkizunean, Eusko Legebiltzarrak sortzen edo onartzen dituenak ere atxikiko zaizkio. Sistemaren baitan, halaber, euskararen kultura eremuaren baitan dauden beste lurralde batzuetako unibertsitate erakundeekiko harremanak eta lankidetza sustatuko dira.
|
|
|
Bestalde, 3 artikuluak honako hau zehazten du: euskal hezkuntza sistemari lotutako ikuspegi integralaren baitan,
|
euskal
unibertsitate sistemak goi mailako unibertsitate hezkuntza publikoari dagokion zerbitzua eman behar du, irakaskuntzaren, azterlanen, etengabeko prestakuntzaren, ikerkuntzaren eta ezagutza eta teknologia hedapenaren bidez.
|
|
|
Ildo horretan, berariaz aitortzen du
|
euskal
unibertsitate sistemak eta sistemaren osagai guztiek, publikoak nahiz pribatuak, euskal gizartean ekonomia, zientzia eta kultura garatzearen alde egingo dutela, eta gizarte kohesioa eta hiritarren ongizatea bultzatuko dituztela. Ildo horretan, gizarte bidezkoagoa eta solidarioagoa sortzeko nahiarekin bat arituko dira beti.
|
|
2009
|
|
|
* Lan hau Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren
|
euskal
unibertsitate sistemako ikerketataldeen jarduerak diruz laguntzeko ikerketa egitasmoaren babesean egina dago. (IT erref.).
|
|
2010
|
|
|
Euskal Herriko Unibertsitatearen, Eusko Jaurlaritzaren S PE09UN08 SAIOTEK proiektuaren eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren
|
euskal
unibertsitate sistemako ikerketa taldeen jarduerak bultzatzeko diru-laguntzen (IT394) babesarekin egin da lan hau.
|
|
2016
|
|
|
Uste dugu hitz horiek beren horretan ekar daitezkeela
|
euskal
unibertsitate sistemaren irakaskuntzara, eduki soziolinguistikoei dagokienez behintzat; alegia, jakintza eremu horretatik begiratuta, Euskal Herriko irakaskuntzan ere ez dagoela erantzun egokirik lan merkatutik zein gizartetik egiten diren eskaerentzat.
|
|
|
Gure ustez, lan merkatuaren eta unibertsitate prestaketaren arteko egokitze falta dago, soziolinguistika eremuari dagokionez. Hortaz,
|
euskal
unibertsitate sisteman ez dago erantzun egokirik lan merkatuaren zein HINBE prozesuaren eskaerei erantzuteko. Hori irakaskuntzako jardunean argi dago, eta erantzukizun sozialaren ikuspuntutik, unibertsitateak kale egiten du puntu horretan.
|
|
|
Diagnostiko apokaliptiko horrek arrisku handia hartzen du, egilearen ezagutzatik harago ere unibertsitate sisteman beste errealitate eta dinamika ere egon daitezkeelako soziolinguistikari dagokionez. Egindako kritika gordina bada ere, asmoa ez da izan inoren kontra joatea, baizik eta
|
euskal
unibertsitate sistemak errealitate soziolinguistikoaren inguruan izan behar duen gizarte erantzukizunaz hausnarketa hauspotzea. Aukera horretan sakontzen laguntzeko luzatzen dira hurrengo iruzkinak.
|
|
|
Hortaz, gizartean dagoen hizkuntzen eta, zehatzago, euskarak duen estatusaren gaineko kezkei eta eskaerari –HPPrenak barneneurriko erantzuna eman behar die
|
euskal
unibertsitate sistemak. Aldaketa horretarako aipa litezkeen zioak ezberdinak dira eta litekeena da elkarren osagarriak izatea; hona hemen garrantzitsuenak:
|
|
2018
|
|
|
AFIT (Erreferentzia: IT1030) Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kulturako sailburuak finantzatutako
|
euskal
unibertsitate sistemako ikerketa talde bat da. 2016ko abenduaren 5eko ebazpenaren ondorioz taldeak 6 urtetarako onarpena eta babesa jaso du().
|
|
2021
|
|
|
Lege proiektuaren tramitazioak, ordea, aurrera jarraitzen du, eta, dagoeneko ikasturte berrian sartuta seguruenik, Eusko Legebiltzarreko osoko bilkurak eztabaidatu eta bozkatu du lege proiektua, bidea emateko, edo ez, unibertsitate pribatu honen sorrerari. Honen aurrean, proiektuak
|
euskal
unibertsitate sisteman oro har eta gure unibertsitate publikoan bereziki izan dezakeen eraginarekin kezkatuta, EHUko langileon ordezkari garen LAB, STEILAS, CCOO, ELA eta CGT/ LKN sindikatuok, eta ikasleen ordezkari diren Ikasle Kontseiluak eta Ernai gazte erakundeak EHUko Gobernu Kontseiluari adierazi nahi diogu gure erabateko desadostasuna egitasmoarekin. Eta baita EHUren zuzendaritzari eskatu ere instituzio gisa eskura dituen tresnak, baliabideak eta eragite moduak erabiltzea lege proiektuak ez dezan aurrera egin.
|
|
|
Izan ere, EHUren gehiengo soziala ordezkatzen dugun sindikatuok eta ikasle erakundeok uste dugu lege proiektu hau mugarri izan daitekeela
|
euskal
unibertsitate sistemaren bilakaeran, haren pribatizazioaren eta merkantilizazioaren ildoan, eta unibertsitate ikasketa eta ikerkuntzaren zerbitzu publikoko izaeraren kaltetan.
|
|
|
" Lege proiektua mugarri izan daiteke
|
euskal
unibertsitate sistemaren bilakaeran, haren pribatizazioaren eta merkantilizazioaren ildoan"
|
|
|
1) Teknologia Berrien, Kirolaren eta Osasunaren Euneiz unibertsitate pribatua irabazi asmoa duen unibertsitate gisa sortzea du helburu lege proiektuak; izaera horretako lehen unibertsitatea gure erkidegoan. Beraz, ez dakar bakarrik
|
euskal
unibertsitate sistemaren pribatizazioaren areagotzea, baizik eta erabateko merkantzia bihurtzea ere, elite bati zuzenduta, irabazien eta errentagarritasunaren menpe jarriz unibertsitate ikasketak.
|
|
2022
|
|
|
EHUko zuzendaritzak eta Eusko Jaurlaritzak legearen zenbait kontu argitzeko eskaera egin badute ere, sindikatuak ondorioztatu du LOSUk ez dituela «behar besteko» hobekuntzak ekarriko unibertsitateetako funtzionamenduan, lan baldintzetan eta kalitatean. Hala, argi utzi nahi izan dute unibertsitateetako langileen eskubideen eta
|
euskal
unibertsitate sistema «publiko, propio eta burujabearen» alde egiten jarraituko dutela.
|
|
|
Gaur egun daukagun
|
euskal
unibertsitate sistema homologatu eta konplexua lau herrigintza familia horiek egindako lanari eta ekarpenei esker lortu ahal izan da. Egindako bidea ez da erraza izan ordea.
|
|
|
Mikel Aizpuruk (2002) lana aurreratuta utzi du bere" Aldarrikapen baten bilakaera historikoa" n. Baina eskema orokor gisa,
|
euskal
unibertsitate sistemaren garapena ulertu ahal izateko, inportantea iruditzen zait kontzeptualki bereiztea herrigintza familia bakoitzak euskal unibertsitatearen proiektua nola ulertzen duen, hezkuntza nola ulertzen duen eta horren arabera azpimarrak non jarri dituen. Jarraian, banan banan eta labur aurkeztuko ditut.
|
|
|
Euskal Herriaren jabetze epistemikoa lagunduko duen unibertsitatea izatea, hori da proiektu komunaren erdigunerako proposatzen dudan unibertsitate irudikapena. Horrenbestez,"
|
euskal
unibertsitate sistema" kontzeptu administratiboa (eta lausoagoa) ere ez genuke modu" administratibo" an ulertu behar, instrumentalki erkidegoan ikerketa proiektuak unibertsitate artean eskatu ahal izateko tresna bakarrik bailitzan. Baizik eta zazpi herrialdeetara zabalduta, euskararen lurraldeek eta epistemearen lurraldeek bat egiten duten gune horiek guztiak saretzen dituen sistema gisa ulertzen hastea komeni da.
|
|
|
Euskalherrigintza epistemikoa oso modu zehatzean ulertzen dut: XXI. mendeari aurre egiteko,
|
euskal
unibertsitate sistemek Euskal Herria epistemikoki eta teknikoki indartzea, horrela Euskal Herria politikoki, sozialki eta ekonomikoki indartzen jarraitzeko. Izan ere, berez, ezagutza da unibertsitateen muineko lanabesa:
|
|
|
Batetik, herrigintza ez dela singularrean ulertzen, hau da, euskal unibertsitatearen norabidean gutxienez lau herrigintza familiak egin dute lan, bakoitzak bere azpimarrekin, bere tokitik. Bestetik, unibertsitateari dagokion euskalherrigintza epistemikoa hobeto antolatzeko eta
|
euskal
unibertsitate sistema norabide horretan jartzeko, ona izango litzatekeela lau herrigintza familia horien arteko aliantza berritzea.
|
|
|
XXI. mendeko errealitate krisiei aurre egiteko, errealitate zorua jarriko duena, euskaldunon baliabide epistemikoen iturri izango den
|
euskal
unibertsitate sistema mamitzen jarraitu behar dugu. Larrialdiei epistemikoki modu zuzenean erantzuteko, joera zentralizatzaileei aurre egiteko, jendartea koordinatzeko, errealitate zorua eraikitzeko, horretan guztian euskal erakundeek eta eragile politikoek lagunduko, babestuko eta garatuko dituzten unibertsitate sistemak antolatu behar dira.
|
|
|
Euskararen eraginari buruzko daturik ez dut topatu, baina alor publikoan lan egiteko goi mailako ikasketez gain euskara izateak laguntzen duelakoan nago. Hortaz, ondorioa da,
|
euskal
unibertsitate sistemak lortzen duela ikasleak epistemikoki indartzea, ordainsari altuenak dituzten enpleguak eskuratzeko bederen.
|
|
|
Euskalherrigintzak akademia okupatu eta ustiatu behar du. Euskal Herriak bere historian inoiz ezagutu gabeko giza komunitate zabala eta baliabideak ematen dizkigu
|
euskal
unibertsitate sistemak. Horiek ustiatzeko eragile euskalherrigintzaileak unibertsitateko irakasle egitea bultzatu behar da.
|
|
|
ez dugu guk sortuko euskal unibertsitatea. Egin,
|
euskal
unibertsitate sistemak egingo gaitu gu, zaintzen badugu12.
|
|
2023
|
|
|
Nazioartekotzearekin du lotura: «Plan honetarako ezarritako lehentasunetako bat da egungo
|
euskal
unibertsitate sistema nazioarteko euskal unibertsitate sistema bihurtzea 2030ean». Erantsi dute planean «jauzi bereizgarria» eman nahi dutela nazioartekotzearen arloan.
|
|
|
Nazioartekotzearekin du lotura: «Plan honetarako ezarritako lehentasunetako bat da egungo euskal unibertsitate sistema nazioarteko
|
euskal
unibertsitate sistema bihurtzea 2030ean». Erantsi dute planean «jauzi bereizgarria» eman nahi dutela nazioartekotzearen arloan.
|