|
2004
|
|
|
Xabier Erizeri zor diogu lan sakon eta bikain hori egin izana: . Oro har, eta salbuespenak salbuespen, izugarrizko presioa egiten zuen erdal komunitateak
|
euskal
hizkuntza komunitatean, bere maila guztietan: baloreen mailan, euskalduna izatea gutxietsiz; komunitatearen egituran, bere hauskortasuna areagotuz eta euskal hizkuntz komunitatea desegituratzera joaz; hizkuntza portaera sisteman, gaztelaniaren ikasketa, hautaketa eta erabilera bultzatuz; eta, azkenik, hizkuntza komunitatearen ugalketa edo jarraipena eragotziz?. 80
|
|
|
–Oro har, eta salbuespenak salbuespen, izugarrizko presioa egiten zuen erdal komunitateak euskal hizkuntza komunitatean, bere maila guztietan: baloreen mailan, euskalduna izatea gutxietsiz; komunitatearen egituran, bere hauskortasuna areagotuz eta
|
euskal
hizkuntz komunitatea desegituratzera joaz; hizkuntza portaera sisteman, gaztelaniaren ikasketa, hautaketa eta erabilera bultzatuz; eta, azkenik, hizkuntza komunitatearen ugalketa edo jarraipena eragotziz?. 80
|
|
2015
|
|
|
Kolpe huts egin zuen, adibidez, Euskal Komunikabideen Hedapenerako Elkarteak (EHKE), kontzeptuak bestelakotu eta hedabide abertzale elebidunek eta euskarazko hedabideek osaturiko esparruari Euskal Esparru Komunikatibo deitzean.163 Erdal eta euskal prentsaren arteko erlazioa eta definizio nahastea 1976a amaitu orduko argitu beharra zegoela esan zuen Torrealdaik garai hartan. 25 urte baino gehiago igaro dira ordudanik eta, bistan denez, oraindik definizio eta kontzeptu okerren gatibu jarraitzen du
|
euskal
hizkuntza komunitateak.
|
|
|
Horiek, ordea, adabakiak dira, azken batean: euskara hutsezko eredu autozentratuak behar ditu
|
euskal
hizkuntza komunitateak, baldin eta bere informazio beharra taxuz aseko badu behintzat. Izan ere, eredu elebidunek ez baitiote irtenbide integralik eskaintzen euskarari.
|
|
|
11 Esan dezagun berriro: mundu globalizatu honetan osasuntsu iraungo badu, hil edo biziko du
|
euskal
hizkuntza komunitateak euskarazko komunikazio esparrua osatzea; eta esparru horrek euskara hutsezkoa behar du izan, eta hizkuntza funtzio guztiak bere baitan hartuko dituen zirkuitu osoa eduki behar du oinarrian.
|
|
|
–(...) Esan behar da, gainera, euskararen arazoa ez dela kopuru arazoa. Izan ere,[
|
euskal
hizkuntz komunitatea] Euskal Herriko lurraldeetan (kanpoan daudenak kontatu barik) 15 urtetik gorako 546.500 hiztun dituen Hizkuntz Komunitatea izanik(...) badu bere biziraupena ziurtatzeko behar hainbat hiztun eta gehiago. Kontua da Hizkuntz Komunitate hori hizkuntzaren funtzioen arabera artikulatzea eta konpaktatzea.
|
|
2019
|
|
|
Lortu behar duzue,
|
euskal
hizkuntza komunitatea, bertara migratzea duen komunitatea izatea.
|
|
|
Hizkuntza normalizazioaren ikuspegitik ere, euskaldunok ahalik eta burujabetza mailarik handiena eta eremu administratibo desberdinen arteko harreman ahalik eta estuenak lortzen saiatu genuke, beraz, Europako bazter honetan. Zenbat eta botere politiko gehiago izan, orduan eta aukera gehiago izango ditugu euskararen eta
|
euskal
hizkuntza komunitatearen geroa bermatzeko. Zentzu honetan, euskal estatu batek kanpo injerentziarik gabeko hizkuntza politikak blindatzea eta bideratzea erraztuko luke.
|
|
|
Eta ez dira gutxi euskararena irabazita dagoela edo gaiaz arduratzen den teknikari tropelaren ardura dela uste dutenak. Erakundeek eta euskalgintza osatzen dugun guztiok ilusioa ere barreiatu behar dugu gizartean, eta
|
euskal
hizkuntza komunitatearen partaide izatearen poza eta euskaldun izatearen harrotasuna kutsatu. Jorratu behar dugun bideak, batez ere, gozagarria izan behar du, Elena Lakak berak lehendakaritza uzteko hitzaldian esan zuen bezala:
|
|
|
izan zen, mende berriaren hasieran emandako hitzaldi batzuetarako aukeratu nuen izenburua. Izan ere, 1990 urtetik aurrera jaio diren euskaldunek osatzen duten hiztun taldearen ezaugarri nagusiak eta mendeetan zehar
|
euskal
hizkuntza komunitatea osatu duten hiztunenak konparatzen baditugu, alde handiak aurkituko baititugu. Gertatu den aldaketa egundokoa izan da, eta, berau aintzat hartu gabe, ezin dira ez azaldu ezta ulertu ere hizkuntzaren beraren bilakaera, erabileraren inguruko joerak eta portaerak edo kultur kontsumoa, hiru gai garrantzitsu aipatzearren.
|
|
|
Paradigma aldaketa honek gure historiari begiratzeko modua aldarazten digu, eta baita berau irakurtzeko eta interpretatzeko egin beharreko galderak ere. Izan ere,, galeraren paradigma, k erakusten diguna da euskarak eta
|
euskal
hizkuntza komunitateak atzera egin dutela mendeetan zehar, jazarpena, debekuak eta bazterketa soziala jasan dituztelako, hala kanpoko botereen nola bertoko agintarien partetik. Ikuspegi honek eskaintzen digun, errelatoa?
|
|
|
Euskal klasikoetan suma daiteke biziraupenaren klabeak non dauden. Nortzuk eta nola iraunarazi duten
|
euskal
hizkuntza komunitatea gaur egunera arte. Misterio hori argitzeko arrastoak lerroetan eta lerro arteetan aurki daitezke.
|