|
2000
|
|
|
Zergatik ez zen handik trenik edo auto bakar bat ere pasatzen? Zergatik ez zen ikusten
|
etxerik
, fabrikarik, bizi aztarnarik batere. Ostertza besarkatzen zuten gari sail eskerga haiek benetan ote ziren ahanzturaren bazka?
|
|
2002
|
|
|
Nahiz
|
etxerik
gehienetan argia zegoen, tabernetan ez zen bezerorik falta. Laster hustuko ziren jendez, halere, gauaren garaipena gauzatu ahala.
|
|
|
itzulita ere,
|
etxerik
ez du:
|
|
|
Unibertsitatearen itzalaz baliatzen naiz eta hango baliabideetan bermatu, unibertsitateak berak ematen didan askatasun gogo lasaigarriaz, nire egoera aspaldiko kantu hartan ageri denarena bezalatsukoa baita: premu izanik
|
etxerik
gabea eta, hortaz, bere etxeaz hitz egin dezakeena larderia duten arazo korapilatsu hauetan ere.
|
|
|
Gauez, surflariak erretiratzen zirenean, homeless edo
|
etxerik
gabeak ziren hondartzako jaun eta jabe. Udako giroaren epela profitatuz, han biltzen ziren, pattar merkea edanez, euren artean sesio eta espantuka, kolpeka ere bai batzuetan, uda ondoren negu krudela zain zutela ahantzi nahian nonbait...
|
|
2003
|
|
|
ez da
|
etxerik
;
|
|
|
ez dago
|
etxerik
.
|
|
2005
|
|
|
Nik ez nian inor hil nahi; areago: ez nian gehiago
|
etxerik
erre nahi, ez nian lapurretarik egin nahi, ez nian eskuan pistola hotz odol gosearen hozkirik sentitu nahi.
|
|
2006
|
|
|
Ez nuen jada
|
etxerik
, ahal nuen erosoen bizi nahi nuen munduan.
|
|
|
Portu hiri guztietan bezala, Triesten ez zen ostaturik eta apopilo
|
etxerik
falta, leiho eta ezkaratz askotan ikusten ziren eskuz idatzitako iragarki txikiak, batzuk alemanez eta ingelesez, oheak eskaintzen. Ordu arte lehendabizi lana eta gero ostatua aurkitu nituela pentsatu banuen ere, berdin egin nezakeen alderantziz, banuen-eta nahikoa diru lehendabizi ostatua eta gero lana bilatzeko.
|
|
|
Etxera itzazu,
|
etxerik
|
|
2008
|
|
|
To talk Brooklyn... is a physikal thing... Une horretan ez zuela
|
etxerik
Berlinen eta gurean bizi zela. Hermannen alabak haren begi berberak dituela.
|
|
|
Eta niretzat funtsezkoa den galdera planteatu diot Anderson irakasleari: ea Anchoragen euskaldunik dagoen, edo euskal
|
etxerik
, edo euskal presentziaren arrasto ñimiñoenik, horren arabera erabakiko baitut behin betiko hara abiatuko naizen ala ez, azken hori, jakina, ez diot aitortu?. Aurrekoan bezala, segituan erantzun dit Andersonek:
|
|
|
Aurrekoan bezala, segituan erantzun dit Andersonek: ez dagoela euskal
|
etxerik
edo klubik Anchoragen, eta, berak dakiela, ezta euskaldun jatorriko biztanlerik ere. Bera ere, euskal kontuekiko interesa piztu zitzaionean, saiatu zela euskaldunen arrastoak topatzen bertan, baina, Boisetik 1960ko hamarkadan hara joandako bikote bat izan ezik, ez zuela inor aurkitu, erretreta hartzean itzuli ziren, gainera, Idahora?, eta, ondorioz, ezin izan zuela euskararen eta euskaldunen inguruko talderik sortu Anchoragen, bere intentzioa hori izan zen arren, penaz esaten dit hori bere mezuan?.
|
|
|
Han, historiaz, filologiaz eta literaturaz gain, euskal arte plastikoen bilakaerari buruz hitz egin diet, agidanez. Berehala enteratu naiz, pozez, Hawaiin ez dagoela ez euskal
|
etxerik
, ez jai alairik edo antzeko ezeren arrastorik.
|
|
|
inongo
|
etxerik
,
|
|
2009
|
|
|
Krisia baino lehen sekulako dirutza irabazi zenuela esan zidaten. Eta La Caravelle erosi zenuela, Niza osoko
|
etxerik
ederrena. Zertarako, baina?
|
|
|
Grand Placen honela deskribatzen du igande haietako bat: " Egun guztian bakardaderik larrienean, goizean elizan ezkutatu eta hiruzpalau meza entzutera beharturik, eta arratsaldean bi pelikula ikusi behar, garai hartan ez zegoelako inongo
|
etxerik
eta ez militanterik, eta nonbait ezkutatu behar nuelako". Gero, pixkanaka pixkanaka, hiria eta jendea ezagutu ahala, hobeto moldatu zen; batik bat, handik gutxira, etxebizitza egokiago batera aldatu zenean, Pintoreria kalean.
|
|
2010
|
|
|
Gainera, ingurumarian beste
|
etxerik
ez izatean, pasabideko ostatu modura hartua baitzeukan jendeak Berdabio.
|
|
|
Baina anaia zein etxetan bizi ote zen? Edo
|
etxerik
ezean, batean eta bestean eskean?... Baliteke hori ere, heriotz agiri horren bazter oharrak erakusten baitu ederki, mundu honetako azken egunak nolatsu emanak zituen:
|
|
|
Baina, gaur edozein goizuetarri galde egin eta, ez zahar eta ez berri, ez lizuke Eskudero izeneko
|
etxerik
badenik ere jakinen herrian. Eskudero baserrira joko bailizuke segituan.
|
|
2011
|
|
|
Soldaduek ez zegoela eurei aurre egingo zienik ikusi zutenean,
|
etxerik
etxe ibili ziren, barruan zeudenak hiltzen eta bertan aurkitzen zituzten gauzak harrapatzen edo, besterik gabe, apurtzen eta hondatzen. Txakurren ulu eta zaunkak ere nahinon entzuten ziren.
|
|
|
Jainkoren batek babestuta, gu zigortzeko zetozela pentsatu zitean gure arbasoek eta, haien haserrea baretze aldera, opariak egiten eta, belauniko jarrita, haiek gurtzen hasi zituan. Urrea eta zilarra eskaini zizkietean eta, bitxi pila haiek ikusita, etorri berrien grina piztu, eta herririk herri eta
|
etxerik
etxe ibiltzen hasi zituan, urre eta zilar gehiagoren bila. Aurkitzen zutena hartu eta, ezer aurkitu ezean, etxeak erretzen, tenpluak desegiten, gure idoloak apurtzen, herriak hondatzen eta bertako bizilagunak hiltzen asetzen zitean euren haserrea.
|
|
2012
|
|
|
Mañu aldean ezagunak ziren etxe bakoitzekoen joerak jatorduei zegokienez. Esaten zen
|
etxerik
gehienetan meriendatzen ari zirelarik bazeudela beste zenbait bazkaltzen hasten zirenak eta hirugarren batzuetan, aldiz, afaltzeari ekiten ziotela ordu bertsuan. Halako joerak, gainera, ohartuta ala oharkabean, gurasoengandik seme alabengana helarazten ziren lehenago.
|
|
|
Pixkanaka, etxalde guztia zaharberritu zuen. Eraikin zaharra bota eta eskualdeko
|
etxerik
ederrena jaso zuen, eta, hori gutxi bailitzan, neska ere beretzat hartu zuen. Garai hartan, denok pentsatu genuen Brigittek suertea izan zuela, nahiz eta segur aski berak pentsatuko zuen suerte ona Coletterena izan zela maitatua eta zoriontsu bizitzeko agure zahar batekin ezkondu beharrik izan ez zuelako.
|
|
|
Gudutik ihes, erro finkorik ez zuen inon, sufrimenduzko bizi ezin horren etsenplu zen Extebe Urkidi. Ez zuen
|
etxerik
, ez zuen dirurik, ez zuen etorkizunik, ez zuen eskurik estutuko zion ez seniderik ez hurkorik. Ihesle lehen, etorkin gero, Stockholmen egon zen sei urtez.
|
|
2018
|
|
|
Baina baita mahaitzat ere. Asko dira
|
etxerik
ez izatearen desabantailak, dudarik ez, baina abantailak ere baditu: ez da etxea eskobatu behar, ez zaigu etxeko zoko ezkutuetan deus begien bistatik ezkutatzen, ez dugu denborarik galtzen zein gelatan geundekeen goxoago pentsatzen, ez da etxean sartzen guk gonbidatu gabeko bisita desatseginik.
|
|
2019
|
|
|
Estefanak gogoan zuen bere haur denboran hegazkina Hazparneko zeru gainean, inortxo ere ez etxe zuloetan, denak hegazkin dirdaitsuari so, lehenago Saturnoren ikusleak egonak ziren bezalatsu. Adineko ikaskideak jakinarazi zigunez, Hazparnen istorio erraile esaten zieten ipuin kontalariei, eta
|
etxerik
etxe eramaten omen zituzten," etxeko lanen penak eta nekeak eztitzera". Gelan, une batez iruditu zitzaidan Azkue edo Barandiaran edo, hobeki esan, Maddi Ariztia nintzela, biderik bide ibili eta gero, sutondo egokian nengoela, kontatzeko molde harekin, imintzio kasik solemne haiekin...
|
|
|
Ilzarrean moztu bear da ulea, urdindu eztaitean. Bada baserririk eta
|
etxerik
, honetan deskuidatuko ez denik.
|
|
|
Halere, inauteri bera baino, aratuste kontuak gehiago astindu izan dira gure inguruotan, garizumako barau eta bijiliak izututa. Bulda aipatu haiek ordaintzen baziren ere,
|
etxerik
gehienetan beldur emango zuen barau hauste edo bijili apurtzeak. Azkuek Bizkai aldean bildu zigun harako Aratuste manga, ardoari zanga hura.
|
|
2020
|
|
|
Ras ras, etorri zitzaion burura lixibaren hotsa, benetako oilo ipurdia jartzen ziona. " Luzia, Luzia,
|
etxerik
ez duen alargunarentzat ez dago lixiban aritzea beste erremediorik, eta hotzak dira Idiazabalgo urak". Begiak itxi zituen, ama aholku eske joan zitzaionean bikarioak erantzun ziona gogoratuz.
|
|
|
–Eta itzuleran
|
etxerik
aurkitu al zenuten?
|
|
|
Sasiolan aldatu zituzten andrazkoek euren jantziak, eta jantziak ez eze izaera ere bai. Gatzagara iritsi arte, ohitura zuten bezala,
|
etxerik
etxe arropa errepasatzen ibiltzen ziren jostunena egingo zuten, ijitoei behor bi haiek erostearren bizitza osoko aurrezkiak xahututako jostun kaskarinena.
|
|
|
Gainera, etxean errosarioa errezatzeko ohitura ere bagenuen. Irudi edo erlikia bat, Ama birjinarena zela uste dut,
|
etxerik
etxe erabiltzen zuten emakumeek eta Makatzara ekartzen zutenean errezatu egin behar izaten zen. Edozein modutan, guk beste gauza batzuetarako zaletasun handiagoa genuen.
|
|
|
Gabonetan,
|
etxerik
etxe ibiltzen ginen kantuan eta eskean
|
|
|
indiano
|
etxerik
,
|
|
|
Trixtea
|
etxerik
eza.
|
|
2021
|
|
|
Ez zuen sekula izan emazterik, ez seme alabarik, ez
|
etxerik
. Ezkondutako arreba baten etxean bizi zen, zeinak maite baitzuen eta berak ere hura maite zuen; baina etxekoekin bere ohiko manera zakarrak ibiltzen zituen, eta gaztetxo edo arrotz baten gisa jokatzen zuen.
|
|
|
Ezarian, gure oinkada galgatu eta oinez abiatu ginen hiriko etxetzar ederrenen artean. Hogeiko hamarkadan eraiki zituzten, Miarritzeko baserri dotoreen eredura, bi eta hiru milioi euro artean balio zuten ordurako, nahiz gutxik saltzen zuten bere
|
etxerik
, eta are gutxiagok erosten. Hesi garaiek barnealdea ikustea galarazten zuten, eta ez zen antzematen teilatu gorriak, batzuk berdeak, horma zuriak eta familia haien dirutzak bezain egur sendoak besterik.
|
|
2022
|
|
|
Baina piszinadun
|
etxerik
ez eduki arren horregatik lo  tsagarri ez direla ere esan nahi lioke Zilarri. Ametsek etxean piszina dauka, bai.
|
|
|
–Ama, guk zergatik ez daukagu
|
etxerik
Jakan?
|
|
|
Eskualdeko
|
etxerik
ederrena zen; ehun urte zeuzkan. Baxua eta luzea, harri horizta eta porotsu batez eraikia zegoen eta eguzkiak jotzen zuenean ogi egin berriaren tonu urrekara hartzen zuen.
|
|
|
Etxerik baduen jakitea ere komeni da, amaren gonapean bizi den horietako baten ama bihurtzerik ez baduzu nahi, behintzat. Bizitza osoan ordainduko duen
|
etxerik
oraindik sinatu ez badu, hainbat hobe, era horretan zorrak hasieratik erdibanatuko dituzuelako, aurpegiratzeko ezer izan gabe.
|
|
2023
|
|
|
Han horrelakorik ez balego bezala. Sukalderik ez
|
etxerik
sekula izan ez balitz bezala. Ilunpea baizik ez.
|
|
|
Eskaileretan goiti kirrinka sentitu zuelarik, ufa egin zuen Margaridak, eta begiak biratu zituen xuri xuri. Eta Rosa gelan Bernadetaren infusioa zeramala sartu zelarik, kadiran mugitu zen Margarida, sumindurik, inolaz ere ezin baitzuen ulertu kanpoko emakume higuingarri hark nolatan ez zuen
|
etxerik
eta nolatan sartu behar izaten zuen besteren etxeetan. Ez eta nolatan ez zuen amarik edo amonarik edo ahizparik ere.
|
|
|
Izeki egiten ziren izarrak, eta bertan behera jausten, buztandun, urdin. Ez zen
|
etxerik
, ez zuhaitzik, ez mendirik. Ez zegoen mas Clavell izeneko etxalderik, urez betea baitzen guztia.
|
|
|
Eloisa lehenago
|
etxerik
etxe ibiltzen zen josten. Orain etxean josten ditu gauzarik gehienak.
|
|
|
–Badakit ez daukazuela
|
etxerik
eta ahizpak izeba batekin dituzula, baina beharbada ez duzu harengana joan nahi. Jakin ahal izan dudanaren arabera, ahizpa zaharrena ez dago oso kontent.
|
|
|
ez
|
etxerik
, ez babesik, larreetan errari;
|
|
|
Baina ardiekin zoriontsuago nintzen azoketan eskean baino. Mendian gisats arantzadunak biltzen nituen, gero sua egiteko, eta
|
etxerik
etxe azaren edo bizpahiru patataren truke saltzen nituen. Chiscorekin jostatzen nintzen, gehien maite ninduen izebaren txakurrarekin.
|
|
|
Brezje tik igaro zelarik, Brezjeko Mariarenean gelditu zen pixka batean: Neska, badakin zertara noan, esan zion Birjinari bere baitan, lagun iezadan ume hori ateratzen, dirua ekarriko dinak, nirea, ez Zmagaren etxekoena, alokairuan bizi ditun, ez zeukaten ezertxo, ezta
|
etxerik
ere. Zmagaren etxekoak laguntza eske etorri zitzaizkionean, aita, ama, hiru seme eta alaba bat partisanoekin zeuden, eta Zmaga partisanoen buruetakoa zen, antza.
|